BIO
Born on 27 April 1905 in Stryj (now in Ukraine); son of the melamed (teacher in a cheder) Cwi Rosenmann, and Chana (Hanah) Stark; the children born of this marriage bore their mother's surname. He attended the State Grammar School in Stryj, completing his advanced secondary education there in 1925. During this period, he belonged to the Zionist youth organization Hashomer Hatzair, where he learned Hebrew. He spent the next two years in Stryj, earning a living by offering private tuition. From 1927, he studied Polish philology at the Jan Kazimierz University in Lwów (today's Lviv, Ukraine), making a living by offering Hebrew lessons. He collaborated between 1927 and 1932 as a reviewer and translator with the Zionist daily "Chwila", where he also published translations from Hebrew into Polish (including in 1929 Avigdor Hameiri's short stories that appeared in Polish as Kłamstwo [Lie]). During this period Stark/Stryjkowski, wrote the short story Skrzyżowanie się dwóch pociągów (Two trains intersecting), which has not survived into the present. In subsequent years, he published translations from French and German, as well as literary and theatre reviews, in the Krakow-based Jewish daily "Nowy Dziennik". In 1932, he was awarded a doctoral degree for his thesis Kobieta zbrodniarka w literaturze romantycznej (Female criminals in Romantic literature), which was supervised by Prof. Juliusz Kleiner. He spent a year from September 1932 as a teacher of Polish language and literature at a Jewish grammar school in Płock. He was dismissed from his post following accusations of communist agitation among youth. In 1934, he ran the cultural section of the Agroid Jewish organization, which was responsible for the settlement of Jews in the Jewish Autonomous Oblast of the USSR. Between 1934 and 1938, he was a member of the banned Communist Party of Western Ukraine. He was arrested in October 1935 and held in custody while under investigation at the Brygidki prison in Lwów. Following his release from prison, he earned a living from private tuition. Threatened again with arrest, he left for Warsaw in 1937 where he worked as a purchaser for the scientific publishers Księgarnia Naukowa. In 1938, he published under the pseudonym Łukasz Monastyrski three short stories in the youth weekly "Młody Świat". These works most probably constitute his debut as a prose writer (in no. 5: Dwie kawki [Two jackdaws]; in no. 6: Purca; in nos 9 and 10 Dramat w piwnicy [Drama in the basement]). During this period, he also wrote a novel for young readers about aviation, Kra (Ice Floe), but the manuscript was lost during World War II. He was also active as a translator from French and German. Following the outbreak of World War II, he escaped to Lwów. Following the annexation of the eastern territories of Poland by the USSR, he worked from October 1939 in the editorial office of the daily "Czerwony Sztandar" as head of the letters section and then later as a sub-editor. He contributed several articles, reviews and reportage pieces from factories to this newspaper. He joined the Union of Soviet Writers in Ukraine. In February 1941, he was dismissed from his post following an error in his sub-editing. He subsequently found employment in a Polish-language radio station as a translator and morning newsreader. Following the outbreak of the German-Soviet war, he left for the depths of the USSR in June 1941, spending time along the way in Kyiv, Kharkiv, Stalingrad and Tashkent, as well as in the forced labour camps in Fergana (Uzbekistan) and Lublino near Moscow, with his roles including newspaper seller, carrier on cotton plantations and munitions factory worker. Following the Sikorski-Maysky agreement, he unsuccessfully sought to join the Polish Armed Forces in the USSR. From mid-1943, thanks to the efforts of Wanda Wasilewska, he lived in Moscow and worked as a sub-editor and then editor at the Union of Polish Patriots' (ZPP) publication "Wolna Polska", where he also published reportage pieces, reviews and the regular column Przegląd tygodnia (Weekly review; using the names: Józef Mang, Łukasz Monastyrski). In 1943, he joined the ZPP and the Polish Workers' Party (PPR). During this period, he worked on the novel Głosy w ciemności (Voices in the Dark), while from 1944 to 1946 he published articles and theatre reviews in "Nowe Widnokręgi" (also as J. Mang). In 1945, he spent a brief period in Poland. In July 1946, he returned permanently to Poland and took up a post at the Polish Press Agency (PAP). In late 1946, he was appointed head of its Silesian branch in Katowice. From 1948, he was a member of the ruling Polish United Workers' Party (PZPR). In March 1949, he was appointed director of the PAP office in Rome, before being dismissed in 1952 owing to the publication of the novel Bieg do Fragalà (Run to Fragala). He initially used a pseudonym for his literary works before adopting the name Julian Stryjkowski permanently from 1946. He published short stories and excerpts of novels in "Twórczość", where he became a regular correspondent in 1950. Between 1954 and 1978 he was head of the monthly's prose section. During this period, he took several trips to Yugoslavia, Israel, Spain and France. He left the PZPR in 1966 in protest at the removal of Leszek Kołakowski from the party. In 1969, he spent nine months in the United States as a fellow of the International Writing Program at the University of Iowa. In 1974, he travelled around Spain, collecting materials for the novel Przybysz z Narbony (The Stranger from Narbonne). In December 1975, he was a signatory to the Memorandum of 59, a petition protesting proposed changes to the Constitution of the People's Republic of Poland. He joined the Polish Writers' Association (SPP) in 1989. In recognition of his literary achievements, he was awarded the Prize of the New York-based A. Jurzykowski Foundation (1979), the Stanisław Vincenz Prize (1986) and the J. Parandowski Award presented by the Polish PEN Club (1993). He was awarded the Officer's Cross of the Order of Polonia Restituta in 1955. He died on 8 August 1996 in Warsaw, where he is buried at the Jewish cemetery on Okopowa Street.
Twórczość
1. Głosy w ciemności. [Powieść]. Powst. 1943-1946. Druk „Twórczość” 1955 nr 4 s. 11-63, nr 5 s. 58-115, nr 6 s. 36-96, nr 7 s. 52-92. Wyd. osobne Warszawa: Czytelnik 1956, 398 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1957, wyd. 3 1963, wyd. 4 1971, wyd. 5 1986; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1993; Warszawa: Czytelnik 1999.
Nagrody
Przekłady
bułgarski
czeski
francuski
niderlandzki
niemiecki
serbsko-chorwacki
węgierski
Wydanie bibliofilskie fragmentu pt. Pierwsza miłość; Cheder. Warszawa: Doświadczalna Oficyna Graficzna PSP [Pracowni Sztuk Plastycznych] 1967, 28 s.
2. Bieg do Fragalà. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1951, 356 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 t. 1-2 1952, wyd. 3 1953, wyd. 4 1954, [wyd. 5] 1960.
Nagrody
Przekłady
bułgarski
czeski
hebrajski
hiszpański
koreański
niemiecki
norweski
rosyjski
słowacki
Adaptacje
teatralne
radiowe
Wyd. osobne fragmentów: Nie przejdą. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1952, 14 s.; Salvatore zdążył. Warszawa: Czytelnik 1954, 193 s.
3. Pożegnanie z Italią. [Eseje, reportaże i opowiadania]. Warszawa: Iskry 1954, 94 s. Wyd. nast. Warszawa: Czytelnik 1956.
Zawartość
4. Imię własne. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1961, 153 s. Wyd. 2 tamże 1964.
Zawartość
Adaptacje
radiowe
filmowe
5. Czarna róża. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1962, 503 s. Wyd. 2 tamże 1964.
Przekłady
czeski
6. Sodoma. Sztuka w 3 aktach. „Dialog” 1963 nr 8 s. 5-51. Prapremiera: Oprac. i reżyseria: B. Kierc. Szczecin, Teatr Współczesny 1990.
7. Austeria. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1966, 238 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1968, wyd. 3 1973, wyd. 4 1979, wyd. 5 1993; Warszawa: Świat Książki 2006; Warszawa: Polityka Spółdzielnia Pracy [2009], 165 s. Biblioteka Polityki. Polska Literatura Współczesna, 4; Oprac.: I. Fedan: Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa [2009], 151 s. + 1 płyta CD. Lektura z Opracowaniem i Audiobookiem; Oprac.: I. Fedan. Kraków: Zielona Sowa 2009, 29 s. Biblioteka Opracowań Lektur Szkolnych, 4. Por. poz. ↑.
Inne formy wydań
Przekłady
angielski
czeski
francuski
hebrajski
japoński
niemiecki
rosyjski
serbsko-chorwacki
węgierski
włoski
Wyd. łącznie z poz.↑ pt. Sen Azrila; Austeria. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1995, 347 s.
8. „Na wierzbach... nasze skrzypce”. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1974, 251 s.
Nagrody
Zawartość
Przekłady
niemiecki
9. Sen Azrila. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1975, 148 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1981, wyd. 3 1995.
Przekłady
francuski
hebrajski
niemiecki
węgierski
włoski
Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Sen Azrila; Austeria. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1995, 347 s.
10. Przybysz z Narbony. [Powieść]. Cz. 1. Za murami. „Twórczość” 1977 nr 1 s. 7-71; cz. 2. W Barrio. „Twórczość” 1977 nr 2 s. 9-59, nr 3 s. 7-63, nr 4 s. 8-61. Wyd. osobne Warszawa: Czytelnik 1978, 392 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1983; wyd. 3 Kraków: Wydawnictwo Literackie 1993.
Przekłady
hiszpański
niemiecki
rosyjski
szwedzki
włoski
Adaptacje
radiowe
telewizyjne
11. Wielki strach. [Powieść]. [Warszawa:] Nowa* 1980, 165 s. „Zapis”* nr 14. Wyd. nast.: [Londyn]: Index of Censorship 1980, 176 s.; Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza* 1984; Warszawa: Antyk* 1989.
Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Wielki strach; To samo, ale inaczej. Warszawa: Czytelnik 1990, 366 s.
12. Tommaso del Cavaliere. [Opowieść]. „Twórczość” 1981 nr 1 s. 10-53. Wyd osobne Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1982, 86 s. Wyd. 2 tamże 1990.
Przekłady
niemiecki
portugalski
serbski
włoski
Adaptacje
radiowe
telewizyjne
13. Austeria. Scenariusz filmowy. [Autorzy:] J. Kawalerowicz, T. Konwicki, J. Stryjkowski. Ekran. 1982. Por. poz. ↑.
14. Odpowiedź. [Szkic]. [Przeł. teksty biblijne z hebrajskiego J. Stryjkowski]. Poznań: W Drodze 1982, 114 s.
15. Martwa fala. [Opowiadania]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1983, 114 s.
Zawartość
16. Król Dawid żyje! [Powieść]. Poznań: W Drodze 1984, 302 s.
Przekłady
niemiecki
17. Syriusz. Wybór opowiadań. Warszawa: Czytelnik 1984, 360 s.
Przekłady
estoński
18. Juda Makabi. [Powieść]. Poznań: W Drodze 1986, 193 s.
19. Echo. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1988, 336 s.
Nagrody
Przekłady
niemiecki
20. To samo, ale inaczej. [Powieść]. Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Wielki strach; To samo, ale inaczej. Warszawa: Czytelnik 1990, 366 s.
21. Ocalony na Wschodzie. Z Julianem Stryjkowskim rozmawia P. Szewc. Montricher: Noir sur Blanc 1991, 276 s.
Przekłady
francuski
22. Sarna albo Rozmowa Szatana z chłopcem, aniołem i Lucyferem. [Opowieść]. Warszawa: Czytelnik 1992, 96 s.
23. Milczenie. [Opowiadania]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1993, 110 s.
Zawartość
Listy
Przekłady
Omówienia i recenzje
• Ankiety dla IBL PAN 1957, 1979.
Wywiady
Zob. też poz. ↑.