BIO
Urodzony 21 czerwca 1898 w Warszawie; syn Karola Strumpha, prawnika, i Marii z Wojtkiewiczów, nauczycielki, zaangażowanej w działalność socjalistyczną. Dzieciństwo spędził na Kaukazie, gdzie ojciec pracował jako sędzia. Uczęszczał do szkół w Batumi, Kutaisi i do gimnazjum klasycznego w Baku. Pierwsze utwory publikował w 1914-15 w wychodzącym w Baku pisemku szkolnym „Ogniwo”. Od 1916 studiował medycynę na Uniwersytecie Dońskim w Rostowie, po czym w 1917 przerwał studia i zaciągnął się do 1. Pułku Ułanów na Białej Rusi. Po rozbrojeniu pułku przez Niemców przedostał się do Polski i zamieszkał w Warszawie. Brał udział w działaniach wojennych 1918-20 jako podchorąży w 1. Pułku Ułanów Krechowieckich; w 1919 został odznaczony Krzyżem Walecznych. Ciężko ranny, przeszedł do rezerwy. W 1919 opublikował pierwszy artykuł publicystyczny pt. Bezrobocie profesorów, zamieszczony w „Gazecie Polskiej” (nr 33). Był luźno związany z grupą futurystów; w 1920 ogłosił wiersze w jednodniówce „To są niebieskie pięty które trzeba pomalować”. W 1921-22 studiował przez trzy semestry na Wydziale Inżynierii Politechniki Warszawskiej, a następnie do 1925 polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim (nie przystąpił do egzaminu magisterskiego). Równocześnie od 1921 pracował jako dziennikarz, początkowo w Polskiej Agencji Telegraficznej. W 1922 otrzymał nagrodę w konkursie literackim „Kuriera Warszawskiego” za opowiadanie pt. Jenerał Maj (druk 1922 nr 342-344), po czym został zaangażowany do redakcji tego pisma, w którym pracował do 1937. W 1923 ożenił się z Chmielewską (imię nieznane; małżeństwo rozpadło się po kilku miesiącach). W 1925 został członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich. Po rozwodzie zawarł w 1928 związek małżeński z Janiną Reklewską. Za zabicie w pojedynku, spowodowanym problemami małżeńskimi, kuzyna żony, Aleksandra Zawadzkiego, został skazany na półtora roku więzienia, ale w wyniku dwóch apelacji po miesiącu spędzonym w zakładzie karnym we Wronkach wyszedł nica wolność. W 1935-39 redagował pismo dla młodzieży „Młody Obywatel”. Po kolejnym rozwodzie ożenił się w 1936 z Czesławą Sieniarską-Wielowieyską, maszynistką. Od 1938 był sekretarzem redakcji „Polski Zbrojnej”, z której został usunięty z powodów politycznych w maju 1939. Należał do Aeroklubu Warszawskiego (posiadał licencję pilotażu szybowniczego), Ligi Obrony Powietrznej Państwa, był współzałożycielem Klubu Sprawozdawców Lotniczych i Klubu Sprawozdawców Morskich. Po wybuchu II wojny światowej przedostał się przez Rumunię do Francji i w stopniu porucznika, potem rotmistrza służył w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie, pełniąc kierownicze funkcje w polskich placówkach prasowych i propagandowych. W 1941 zaczął publikować utwory prozą i artykuły w „Polsce Walczącej” (Londyn, do 1945, także podpisany: Ignacy Jeśman). Od jesieni 1941 przebywał jako oficer prasowy w Związku Radzieckim, gdzie został szefem Wojskowego Biura Propagandy i Oświaty Polskich Sił Zbrojnych w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich; w 1941 publikował w czasopiśmie „W marszu”, redagował pismo „Orzeł Biały” (1941-42), w którym też zamieszczał swoje utwory. Ewakuowany z Armią Polską na Bliski Wschód, od jesieni 1942 przebywał w Palestynie, następnie został odwołany do Londynu, gdzie prowadził Kwaterę Prasową Polskich Sił Zbrojnych. Wiosną 1944 przeszedł do służby cywilnej i podjął pracę w Ministerstwie Informacji rządu Rzeczpospolitej Polskiej (RP) w Londynie jako kierownik Biura Fotofilmowego, potem redaktor w Polskiej Agencji Telegraficznej. Publikował opowiadania i artykuły w „Nowej Polsce” (1944) i „Dzienniku Polskim i Dzienniku Żołnierza” (1944). Po zakończeniu wojny zerwał z kołami emigracyjnymi i latem 1945 nawiązał współpracę z Ambasadą RP w Londynie. W tym czasie publikował artykuły i utwory prozą w londyńskim „Kurierze Polskim”. W grudniu tegoż roku powrócił do Polski i zamieszkał w Warszawie. W 1946 redagował dziennik „Wieczór Warszawy.” Publikował artykuły, recenzje, fragmenty prozy i przekłady z rosyjskiego w wielu czasopismach, w tym w „Kuźnicy” (1946-47), „Polsce Zbrojnej” (do 1948) i „Rzeczpospolitej” (1949-50; tu w 1949 cykle Gawęda o książkach, Gawęda o książkach i cenzurach i Felieton o książkach, m.in. podpisane: St. Wojt., St. St. Wojt.). W 1947 był kierownikiem do spraw prasowych Filmu Polskiego. Należał do Związku Literatów Polskich (ZLP). W 1957-61 współpracował z tygodnikiem „Stolica”, a w 1965-68 z wydawanym w Londynie przez Bolesława Świderskiego tygodnikiem „Kronika”, w którym publikował utwory prozą, artykuły i felietony. Był członkiem Rady Naczelnej Towarzystwa „Polonia”, prezesem Klubu Marynistów, następnie wiceprezesem Stowarzyszenia Marynistów Polskich. Wyjeżdżał wielokrotnie za granicę, m.in. do Grecji (1957), Francji (1959, 1960, 1961), Kanady (1963), Nigerii (1968), Związku Radzieckiego (1969), Włoch (1976). Za twórczość literacką otrzymał nagrodę Ministra Obrony Narodowej III stopnia (1963) i I stopnia (1978), za prace przekładowe radziecką nagrodę Poczotnaja Gramota (1969), nagrodę Ministra Kultury i Sztuki (1977). Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1956), Krzyżem Oficerskim (1964), Krzyżem Komandorskim (1971) i Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą (1983) Orderu Odrodzenia Polski, odznaczeniem Związku Uczestników Polskiego Ruchu Oporu we Francji Croix du Mérite (1966), odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1967),
medalami: francuskim Médaille d’Europe avec Palme (1969), „Za Zasługi dla Marynarki Wojennej Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej” (1973) i Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1978). W 1983 wstąpił do nowego ZLP. Zmarł 3 października 1986 w Warszawie.
Twórczość
1. Płonę i blednę. (Trzy poematy). Warszawa: Sonata 1921, 47 s.
Zawartość
2. Opowieści. [Wiersze]. Warszawa: Sonata 1922, 48 s.
3. Grób na Falklandach. [Opowieść]. Warszawa: Rój [1926], 62 s.
4. Jenerał Maj i inne nowele. Warszawa: Społeczny Instytut Wydawniczy 1926, 175 s.
Zawartość
5. Korsarze 1914. [Opowieść]. Warszawa: Rój 1926, 63 s.
6. Warszawa w ogniu 12 V-16 V 1926 roku. [Reportaże; współautorzy:] W. Melcer-Rutkowska, M. Szpyrkówna. Warszawa: Rój 1926, 128 s.
7. Zemsta lorda Fishera. [Opowieść]. Warszawa: Rój [1926], 64 s.
8. Człowiek – Mewa. (Blériot – Garros – Alcock i Brown – Lindbergh). [Opowieść]. Warszawa: Rój [1927], 61 s.
9. Kariera asa asów. [Opowieść o kapitanie René Fonck]. Warszawa: Rój [1927], 55 s.
10. Rajdy łodzi podwodnych. I. Bitwa Jutlandzka. II. Wojna podwodna. III. Walka o Bałtyk. [Opowieść]. Warszawa: Rój [1927], 96 s.
11. Skorpion i dziewczyna. [Opowiadania]. Warszawa: Rój 1927, 154 s.
Zawartość
12. „Orzeł morski”. Korsarz XX wieku. [Opowieść]. Warszawa: Rój 1928, 62 s.
13. Grąż. Powieść współczesna. „7 Dni” 1929 nr 1-32. Wyd. osobne Warszawa: F. Hoesick 1930, 309 s.
14. My mamy dość... [Wiersz]. „Tygodnik Ilustrowany” 1929 nr 1. Wyd. osobne [Warszawa:] Liga Morska i Kolonialna [1933], 1 s.
15. Dramat w ojczyźnie. [Powieść]. Warszawa: Dom Książki Polskiej 1931, 195 s.
16. Skarby Traura. Powieść. „Kurier Czerwony” 1931 nr 222-273.
17. Polskoje Pomorie. [Szkic]. Warszawa: Liga Morska i Kolonialna 1933, 34 s.
18. Pasierb Europy. Powieść. „Polska Zbrojna” 1936 nr 111-174. Wyd. osobne Warszawa: W. Michalak i S-ka 1936, 224 s. Por. poz. ↑.
19. Kamienny most. Wybór nowel. Warszawa: Biblioteka Polska 1939 [właśc. 1938], 182 s.
Zawartość
20. Lawina. Powieść. „Polska Zbrojna” 1939 nr 1-105. Wyd. osobne Warszawa: W. Michalak 1939, 468 s.
21. Nasz Wódz. [Biografia E. Śmigłego-Rydza]. Warszawa: Biblioteka Polska 1939, 160 s.
22. Na Atlantyku. [Opowieści dla młodzieży]. Powst. 1941. Wyd. Warszawa: Gebethner i Wolff 1946, 91 s.
Zawartość
23. M.p. Adama i Ewy. (The back garden of Eden). Dokument fabularyzowany. Scenariusz. [Współautor:] M. Waszyński. Komentarz: J. Bazarewski. Powst. Kair 1944. Ekranizacja 1944.
24. Gwiazda Władysława Sikorskiego. [Studium historyczne]. [Warszawa:] Czytelnik 1946, 454 s. Por. poz. ↑, ↑.
25. Serce w plecaku. [Powieść]. „Życie Warszawy” 1946 nr 82-92 [druk niedokończony].
26. Sikorski i jego żołnierze. [Studium historyczne]. Łódź: Księgarnia Ludowa T. Lemański 1946, 265 s. Por. poz. ↑, ↑.
27. Emigranci. Powieść. [Warszawa:] Czytelnik 1948, 204 s.
28. Ściśle tajne. [Powieść]. „Świat Przygód” 1948 nr 1-52.
29. Generał Komuny. [Powieść o W. Wróblewskim]. [Warszawa:] Państwowy Instytut Wydawniczy 1950, 289 s. Wyd. 2 rozszerzone tamże 1953.
30. Przed styczniem. (Fragment historyczny w 1 akcie). Wstęp W. Strumph. „Świetlica” 1952 nr 10 s. 24-28. Przedruk w: W walce i pracy. Warszawa: Centralna Rada Związków Zawodowych 1953. Prapremiera: Kielce, Teatr im. S. Żeromskiego 1953.
31. Opowieść o Bronisławie Szwarcem. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1953, 272 s.
Adaptacje
radiowe
32. Sierakowski. Opowieść z lat 1848-1863. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954, 511 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1956, wyd. 3 1962; wyd. 4 Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1965, wyd. 5 1978.
33. Bitwa o Paryż. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1955, 323 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1971, wyd. 3 1987.
34. Droga Mickiewicza. Warszawa 1955, 86 s.
Przekłady
rosyjski
35. Poznajmy Mickiewicza. [Odczyt]. Warszawa 1955, 28 s., powielone.
36. W służbie wolności. Opowieści z lat 1861-1864. Warszawa: Nasza Księgarnia 1956, 229 s.
Zawartość
37. Traugutt. [Biografia]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1957, 781 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 przejrzane i uzupełnione t. 1-2 1962, wyd. 3 1964, wyd. 4 1966.
Adaptacje
radiowe
38. Agent nr 1. [Powieść]. „Żołnierz Wolności” 1958 nr 180-239. Wyd. osobne Warszawa: Iskry 1959, 316 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1962, wyd. 3 1964, wyd. 4 1966, wyd. 5 1970, wyd. 6 1974, wyd. 7 1988.
Przekłady
grecki
rosyjski
Adaptacje
filmowe
39. Zdobywcy przestworzy. [Publicystyka dot. lotnictwa]. Warszawa: Sport i Turystyka 1958, 330 s.
40. Wbrew rozkazowi. Wspomnienia oficera prasowego 1939-1945. Warszawa: Czytelnik 1959, 402 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1960, wyd. 3 1961, wyd. 4 1968, wyd. 5 uzupełnione 1972; wyd. 6 Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1979.
41. Złote guziki. Nowele i szkice. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1959, 227 s.
Zawartość
42. Patrol na Biskaju. [Opowiadania]. Warszawa: Iskry 1960, 255 s. Wyd. 2 tamże 1968.
Zawartość
43. Ziemia i gwiazdy. Powieść z roku 1863. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1961, 242 s. Wyd. 2 tamże 1964.
44. Książka szła za emigrantem. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1963, 408 s.
Zawartość
45. Powstanie styczniowe. Warszawa: Nasza Księgarnia 1963, 236 s. Wyd. 2 tamże 1973.
46. Korsarze Wilhelma II. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1965, 217 s.
47. Romans dowódcy. Powieść historyczna z roku 1863. [O L. Żychlińskim]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1965, 253 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1969, wyd. 3 1972.
48. Tiergarten. Powieść z lat 1939-1945. „Kronika” 1965 nr 40-50/51, 1966 nr 1/2-22. Wyd. osobne Warszawa: Książka i Wiedza 1966, 399 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1967, wyd. 3 1970, wyd. 4 1974, wyd. 5 1978, wyd. 6 1986.
Przekłady
czeski
49. Kariera van Braamsa. [Opowieść]. „Tygodnik Morski” 1966 nr 1-10.
50. Noc nad Omylną. (Opowieść z roku 1945). „Kronika”, Londyn 1966 nr 30/31-46. Wyd. osobne [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1967, 180 s.
51. Gen[erał] Jarosław Dąbrowski 1836-1871. [Biografia]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1967, 184 s.
52. Gra wojenna. [Powieść]. Fragmenty: „Kronika”, Londyn 1967 nr 37-49/50, 1968 nr 1-26. Wyd. osobne Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1969, 419 s. Wyd. 2 tamże 1970.
53. O własnych siłach. Kartki z prywatnego archiwum 1921-1939. [Wspomnienia]. Warszawa: Książka i Wiedza 1967, 303 s. Wyd. 2 tamże 1974.
54. Piąta kolumna w Bristolu. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1971, 223 s.
Przekłady
czeski
55. Siła złego. [Szkic historyczny o W. Sikorskim]. Warszawa: Książka i Wiedza 1971, 271 s.
Przekłady
węgierski
56. Urlop w Nigerii. [Szkic publicystyczny]. Warszawa: Książka i Wiedza 1971, 237 s.
57. Czachowski i inni. [Szkic historyczny]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1973, 256 s.
58. Czata „Brańszczyk”. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1973, 309 s.
59. Alarm dla Gdyni. [Szkic]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1975, 344 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1977, wyd. 3 1982, wyd. 4 1984.
60. Piąta kolumna w Paryżu. [Powieść]. „Głos Prawdy” 1975 nr 303-310/311, 1976 nr 1-42, „Sztandar Ludu” 1976 nr 179-183, 185-226. Wyd. osobne Warszawa: Iskry 1979, 123 s.
61. Sekret „Enigmy”. [Szkic historyczny]. „Wieczór Wrocławia” 1976 nr 34-86. Wyd. osobne Warszawa: Iskry 1978, 157 s. Wyd. 2 rozszerzone tamże 1979, 169 s. Por. poz. ↑.
62. Polski chleb. [Recenzje i szkice publicystyczne]. Warszawa: Iskry 1977, 293 s.
Zawartość
63. Sekret „Enigmy”. Scenariusz filmowy. [Współautor:] R. Wionczek. Warszawa 1978, 310 s., powielone. Ekranizacja 1979. Por. poz. ↑.
64. Rozpoznanie, czyli Oficerski pitaval. [Szkic historyczny]. Warszawa: Czytelnik 1979, 218 s.
65. Generał Władysław Sikorski. [Biografia]. Warszawa: Iskry 1981, 156 s. Por. poz. ↑, ↑.
Przekłady
Wyd. fragmentów wspólnie z: L. Sławin: Wycieczka do Zerbst. [Przeł.] W. Odolska. [Warszawa:] Czytelnik 1948, 61 s.
Wyd. osobne fragmentów pt. Obrońcy Odessy. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, 126 s.
Prace redakcyjne
Omówienia i recenzje
• Ankiety dla IBL PAN 1951, 1957, 1966, 1979.
