BIO

Urodzona 14 marca 1931 w Przemyślu w rodzinie ziemiańsko-inteligenckiej; córka Władysława Strońskiego, prawnika, i Zofii z Niemczyńskich. W okresie okupacji radzieckiej i niemieckiej mieszkała w Przemyślu; tu po wojnie uczęszczała do III Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego im. J. Słowackiego. W tym czasie rozpoczęła twórczość poetycką i prozatorską. W 1946 debiutowała listem do redakcji tygodnika „Młoda Rzeczpospolitapt. W imieniu koleżanek... (nr 9; podpisana: Zula Strońska); w piśmie tym oraz w przemyskich „Horyzontach” ogłaszała do 1947 wiersze i artykuły. W 1948 została przyjęta do Koła Młodych przy Oddziale Krakowskim Związku Zawodowego Literatów Polskich. Po zdaniu matury w 1949, studiowała początkowo na Wydziale Dyplomatyczno-Konsularnym przy Akademii Nauk Politycznych w Warszawie, a następnie przeniosła się na sekcję dziennikarską Wydziału Społeczno-Filozoficznego Uniwersytetu Warszawskiego; w 1953 otrzymała absolutorium. Od 1949 należała do Związku Akademickiej Młodzieży Polskiej, wcielonego w 1950 do Związku Młodzieży Polskiej. W 1953 zamieszkała w Krakowie. W 1953-63 pracowała jako dziennikarka w „Gazecie Krakowskiej”. Pierwsze reportaże zamieściła w dodatku kulturalnym „Gazety Krakowskiejpt.Zdarzenia”. Od 1956 była członkiem Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (SDP; do rozwiązania w 1982). Otrzymała wiele nagród za reportaże, m.in. nagrodę im. J. Bruna dla młodych dziennikarzy, przyznaną przez SDP (1959), pierwszą nagrodę wydawnictwa Czytelnik (1962). W 1961 rozpoczęła współpracę z tygodnikiem „Polityka”, na którego łamach publikowała liczne reportaże (w 1963-81 w zespole redakcji; tu także noty podpisane: (aes); astr.). W 1963 została członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (wystąpiła w styczniu 1982). W 1967 otrzymała pierwszą nagrodę redakcji „Argumentów”. Od 1973 należała do Związku Literatów Polskich (do rozwiązania Związku w 1983). W 1977 zamieszkała na stałe w Warszawie. Odbyła wiele podróży po Europie, Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. W latach osiemdziesiątych zaczęła uprawiać twórczość dramaturgiczną. W 1984-89 pracowała w tygodniku „Odrodzenie” (tu w 1985-89 stały felieton pt. Po mojemu). W 1989 została członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W 1996-2000 współpracowała z paryską „Kulturą” (tu artykuły i reportaże). Publikowała też na łamach „Wiadomości Kulturalnych” (1995-97), „Literatury” (1998-99) i ponownie „Gazety Krakowskiej” (od 1998; tu cotygodniowy felieton pt. Przy okazji). Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (1977), odznaką „Zasłużona dla Warmii i Mazur” (1979), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1987). Zmarła 5 czerwca 2007 w Warszawie.

Twórczość

1. Krzyż. [Opowiadanie]. Nowa Kultura 1961 nr 5 s. 6-7, przedruk w: 18 opowiadań. Warszawa: Książka i Wiedza 1962.

Nagrody

Nagroda w konkursie „Nowej Kultury” oraz wydawnictwa Książka i Wiedza na krótki utwór prozą dot. współczesności w 1961.

Adaptacje

teatralne

W: Dwie sprawy. Sztuki współczesne o tematyce wiejskiej. [Współwyd. z:] A. Górny: Ślub. Uwagi inscenizacyjne: Teatr Łepkowska. Warszawa: Centralna Poradnia Amatorskiego Ruchu Artystycznego 1966 s. 35-62.

2. Okopy świętych Grójców. [Reportaże]. Warszawa: Czytelnik 1964, 201 s.

3. Na wysokich ojczyznach. [Reportaże z Podhala]. Warszawa: Czytelnik 1965, 118 s.

4. Głupi ślub. [Reportaże]. Warszawa: Czytelnik 1966, 193 s.

5. Niewolnicy z Niepołomic. Reportaże. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1966, 182 s.

6. Proszę nie podawać nazwiska. [Reportaże]. Warszawa: Czytelnik 1970, 262 s.

7. Palmy w kufrze. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1972, 194 s.

Zawartość

Anioł z Kraśniczyna; Bluzka dziedziczki; Babka; Helusia; Biały cud; Strych; Palmy w kufrze.

8. Panno piękna, piękny mój aniele. [Wybór reportaży]. Warszawa: Iskry 1974, 326 s.

9. Kup mi serce. [Reportaże]. Warszawa: Czytelnik 1975, 315 s.

Nagrody

Nagroda „Życia Literackiego” w 1976.

10. Życie, jakie jest. [Wybór reportaży]. Warszawa: Czytelnik 1976, 218 s.

11. Tyle szczęścia dla szewców. [Opowieść reportażowa]. Warszawa: Czytelnik 1977, 320 s. Wyd. 2 tamże 1981.

12. W wolnych chwilach przed śmiercią. [Szkice]. Warszawa: Czytelnik 1978, 141 s.

Zawartość

Hematologia; Chirurgia.

13. Drogą długą jak Rosja. [Reportaże]. Warszawa: Książka i Wiedza 1979, 271 s.

Pierwotny tytuł: „Nikt nie wysiada w Pietuszkach”.

Nagrody

Nagroda pisma „Służba Zdrowia” oraz w konkursie Polsko-Radzieckie Braterstwo Pracy w 1978.

14. Podróż na kresy. [Reportaże]. Olsztyn, Białystok: Pojezierze 1979, 275 s.

15. Partner. [Monodram]. Prapremiera: Toruń, Festiwal Teatru Jednego Aktora w 1980.

16. Motyw wschodni. [Reportaże ze Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich]. Warszawa: Iskry 1981, 240 s.

17. Głuche rzeki. [Powieść]. Warszawa: Książka i Wiedza 1982, 225 s.

18. Ściśle prywatna Europa. [Szkice]. Cz. 1-2. Warszawa: Czytelnik 1986, 404 s.

Zawartość

Cz. I. Dania, czyli Przymus wolności; Cz. 2. Niemcy, czyli Przymus sprawiedliwości.

19. Anglia, któregoś dnia. [Reportaże]. Warszawa: Iskry 1988, 401 s.

20. Przyjechała Żydówka. [Monodram]. Prapremiera: Warszawa, Stara Prochownia 1989. Telewizja Polska 1990.

21. Jeszcze tylko ten las. [Scenariusz filmowy]. Ekranizacja 1990.

22. Prostak. Sztuka w 3 aktach. Dialog 1992 nr 9 s. 5-25. Telewizja Polska 1995.

23. Sennik galicyjski. [Wspomnienia]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, Reporter 1993, 389 s.

24. Nocne życie. [Monodram]. Dialog 1995 nr 1 s. 34-48. Prapremiera: łącznie z poz. pt. Wariacje miłosne: Poznań, Scena na Piętrze 1995.

25. Zanim zabiją mnie jak Kopernika. [Monodram]. Prapremiera: łącznie z Nocne życie, zob. poz. . Poznań, Scena na Piętrze 1995.

26. Zgubny nałóg miłości. [Komedia sentymentalna]. Prapremiera: Poznań, Scena na Piętrze 1997.

Grand Prix w konkursie dramatycznym Fundacji Tespis w 1997.

27. Dopóki milczy Ukraina. [Reportaże]. Warszawa: Trio 1998, 260 s. Wyd. 2 poszerzone tamże 2006.

28. Czeczotka. [Monodram]. Prapremiera: Poznań, Scena na Piętrze 2001.

Nagrody

Nagroda Marszałka Województwa Wielkopolskiego i Srebrny Mikrofon Radia Merkury w konkursie dramaturgicznym Tespis 2000.

29. Krzyk ryby. [Utwór dramatyczny]. Wystawienie: Warszawa, Teatr Nowy 2003.

Nagrody

I nagroda w ogólnopolskim Konkursie Dramaturgicznym Stowarzyszenia DRAMA w 2002.

Omówienia i recenzje

Ankiety dla IBL PAN 1987, 2000, 2006.

Wywiady

Świat nie wymaga udziwnień. Rozm. E. Likowska. Przegląd Tygodniowy 1999 nr 9.

Słowniki i bibliografie

Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (Redakcja).

Ogólne

Artykuły

K. Meloch: Kolekcjonerka słów i rzeczy. (Opisanie Anny Strońskiej). Kontrasty” Białystok 1979 nr 4.
K. Goldbergowa: Okolice Anny Strońskiej. Kontrasty”, Białystok 1981 nr 5.
K. Goldbergowa: Nowe okolice Anny Strońskiej. Prasa Polska 1987 nr 8.
Niepokoje Anny Stroińskiej. Przegląd 2006 nr 40.

Okopy świętych Grójców

J. Hennel. „Tygodnik Powszechny1964 nr 30.
M. Ołdakowski: Książka o sprawach intymnych. Kierunki 1964 nr 37.

Na wysokich ojczyznach

Z. Żabicki: Reportażowa monografia Podhala. W: Proza, poezja 1965. Warszawa 1966.

Głupi ślub

Z. Żabicki: W czołówce reportażu. Nowe Książki 1967 nr 11.

Niewolnicy z Niepołomic

R. Gorliński. „Tygodnik Powszechny1966 nr 27.
M. Kasperowicz: Powszechność i egzotyka. Kultura 1966 nr 20.
A. Krasiński: Kraj w zwierciadle reportażu. Nowe Książki 1966 nr 11.

Proszę nie podawać nazwiska

J. Doliński. „Życie Literackie1970 nr 38.
K. Koźniewski: Przeciek serca. Polityka 1970 nr 43.

Palmy w kufrze

K. Koźniewski: Ludzie stamtąd. Polityka 1972 nr 41.
M. Bajerowicz: Pieski świat na wsi. Twórczość 1973 nr 10.
K. Goldbergowa: Rzecz o ludziach na głosy rozpisana. Nowe Książki 1973 nr 5.
T. Walas: Umiejętność zbliżania. Życie Literackie 1973 nr 10.

Panno piękna, piękny mój aniele

L. Borski: Zdziwienie. Kultura 1974 nr 36.
Z. Szopiński: Na polnych drogach. Nowe Książki 1974 nr 14.

Kup mi serce

R. Ciemiński: Z nakazu serca. Argumenty 1976 nr 4.
K. Jagiełło: Co jest ważne?Literatura1976 nr 3.
J. Lovell: Stroińskiej reportaże „od serca. Życie Literackie 1976 nr 6.
A.W. Pawluczuk: Świat bez namiętności. Kontrasty”, Białystok 1976 nr 4.

Życie, jakie jest

S. Dziechciaruk: Nowe idzie. Literatura 1977 nr 28.
K. Jagiełło: Kawał Polski. Nowe Książki 1977 nr 10.

Tyle szczęścia dla szewców

M. Jagiełło: Gorączka nałogu. Polityka 1977 nr 43.
B. Kaźmierczak: Monopol na czucie. Ekran 1977 nr 48.
W. Majkowski: Teraźniejszość wspomnień. Literatura 1977 nr 48.
M. Zieliński: Palimpsesty Stroińskiej. Kontrasty”, Białystok 1977 nr 6.
E. Biela: Prywatna galeria Anny Strońskiej. Tygodnik Kulturalny 1978 nr 29.
J. Doliński: Szczęście nie tylko dla szewców. Życie Literackie 1978 nr 5.
B.S. Kunda: Pasje Anny Strońskiej. Kontrasty” Białystok 1978 nr 2; M. Łukaszewicz. „Nowe Książki” 1978 nr 4.
S. Stanuch: Pasje Anny Strońskiej. Dziennik Polski 1978 nr 21.
M. Woźniak: Stroińska, jaka jest. Czas 1978 nr 12.

W wolnych chwilach przed śmiercią

J. Doliński: Reporterka współcierpiąca. Życie Literackie 1978 nr 40.
A. Staniszewski: W podchodzeniu do śmierci też są różne szkoły. Nowe Książki 1978 nr 20.

Drogą długą jak Rosja

M. Borczak: Na rubieżach Rosji. Nowe Książki 1980 nr 6.
W. Pawłowski: Aczkalusank. Literatura 1980 nr 16 [dot. też: R. Karaś: Szukam raju].
A. Staniszewski: Był dzwon, jest kosmos. Fakty 1980 nr 17.
R. Śliwowski: Podróż literacka. Polityka 1980 nr 23.
J. Wilczak: Wielki widok. Profile 1980 nr 11.
A. Zacharska. „Kontrasty”, Białystok 1980 nr 6.
E. Żurek: Za miedzą i siódmą rzeką. Tygodnik Kulturalny 1980 nr 17 [dot. też: R. Karaś: Szukam raju].

Podróż na kresy

J. Rosłan: Kresy są wszędzie. Kontrasty”, Białystok 1980 nr 11.
K. Stanisławski: Krajobrazy z jeleniem na rykowisku. Literatura 1980 nr 30.
A. Staniszewski: Czekając na śmierć wiochy. Nowe Książki 1980 nr 13.

Motyw wschodni

J. Doliński: U sąsiadów. Życie Literackie 1981 nr 32.
Z. Krzystek: Wołyniem, Podolem i nie tylko tamtędy. Perspektywy 1981 nr 37.
J. Nagrabiecki: Bursztynowa łza” i nie tylko. Tygodnik Kulturalny 1981 nr 28.
B. Rudnicki: Podróż sentymentalna. Nowe Książki 1981 nr 12.
W.K. Janota: Powracająca melodia. Poglądy 1982 nr 4.

Głuche rzeki

Z. Morak: Wskazówki i ostrzeżenia. Tygodnik Kulturalny 1983 nr 38.
A. Niewolak-Krzywda: Gorzki bilans współczesności. Profile 1983 nr 10.

Ściśle prywatna Europa

B. Kazimierczyk. „Kierunki1987 nr 20.
K. Koźniewski: Odważna książka. Nurt 1987 nr 5.
T. Wach: Czy będziemy bliżej Europy?Nowe Książki1987 nr 5/6, polemika: C. Rybicka. Tamże nr 11/12.
L. Żuliński: Europa in flagranti?Literatura1987 nr 7.

Anglia, któregoś dnia

A. Staniszewski: Polskie myśli w Lewes. Nowe Książki 1988 nr 12.

Sennik galicyjski

K.T. Toeplitz: Sennik rodziny. Życie Nasze Codzienne 1993 nr 36.
A. Szozda: Książka sercem pisana. Pogranicze 1994 nr 17.

Dopóki milczy Ukraina

N.K. Polityka 1998 nr 45.
A. Romanowski: Zanim krzyknie Ukraina. Przegląd Tygodniowy 1998 nr 44.
J. Giedroyc. „Kultura”, Paryż 1999 nr 4.
M. Hempel. „Magazyn Literacki1999 nr 4.
M. Hen: Quo vadis Ukraino. Nowe Książki 1999 nr 1.