STRASZEWSKA Maria

Urodzona 19 kwietnia 1919 w Warszawie; córka Feliksa Straszewskiego, matematyka, i Marii z domu Achard. Uczęszczała do gimnazjum Zofii Kurmanowej w Warszawie. Od 1934 należała do Związku Harcerstwa Polskiego (ZHP); była drużynową. W 1936 rozpoczęła studia polonistyczne i socjologiczne na Uniwersytecie Warszawskim (UW). Debiutowała w 1937 felietonem pt. O Bułgarii i Bułgarach, opublikowanym na łamach tygodnika „Iskry” (nr 14). Pełniła też funkcję zastępcy kierownika Zrzeszenia Warszawskich Akademickich Kręgów Starszoharcerskich „Kuźnica”. We wrześniu 1939 brała udział w obronie Warszawy, została ranna. Podczas okupacji niemieckiej przebywała w Warszawie. W 1940-42 pracowała w Sekcji Opieki nad Dziećmi i Młodzieżą Rady Głównej Opiekuńczej. Równocześnie kontynuowała studia polonistyczne na tajnym UW oraz uczyła na podziemnych kompletach gimnazjalnych. Działała w konspiracji jako członkini kolejno Służby Zwycięstwu Polski, Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej (AK) (od kwietnia 1941 była sekretarką Biura Informacji i Propagandy AK okręgu Warszawa; używała pseudonimów: Anna, Emma, Marysia). Pełniła funkcje sekretarki i kierowniczki zespołu łączniczek redakcji tygodnika „Biuletyn Informacyjny” (1939-44) oraz od 1942 sekretarki redakcji miesięcznika „Gawędy Żołnierskie” (tu w 1944 wraz z Zygmuntem Ziółkiem opublikowała cykl pięciu gawęd pt. O jaką Polskę walczymy). Wchodziła w skład Komendy Warszawskiej Chorągwi Harcerek, kierowała Kręgiem Szarych Szeregów „Kuźnica”. Była współtwórczynią i uczestniczką akcji Organizacji Małego Sabotażu „Wawer” (1940). Dwukrotnie aresztowana, po zwolnieniu ukrywała się pod zmienionymi nazwiskami. Brała udział w powstaniu warszawskim jako członkini redakcji dziennika „Biuletyn Informacyjny” i łączniczka VI Oddziału Sztabu Komendy Głównej AK. Za pracę w redakcji „Biuletynu Informacyjnego” została odznaczona Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Po upadku powstania przebywała w szpitalu dla jeńców wojennych w Zeithein w Saksonii. W 1945 powróciła do kraju i zamieszkała w Chyliczkach pod Warszawą. W tymże roku uzyskała magisterium na UW i podjęła pracę nauczycielki języka polskiego, najpierw w Gimnazjum Miejskim w Piasecznie (1945-47), a następnie w Liceum dla Dorosłych Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego (1948). Kontynuowała do 1949 działalność w ZHP jako kierowniczka Wydziału Prasy i Wydawnictw Głównej Kwatery Harcerek; w 1946-48 redagowała pismo instruktorów ZHP „Drogi”, była też członkinią kierownictwa Kręgu Instruktorskiego „Kuźnica”. Równocześnie zajmowała się pracą naukową. W 1949 uzyskała na UW doktorat na podstawie pracy Norwid a współczesne mu życie literackie (promotor prof. Wacław Borowy). W 1949-50 pracowała w redakcji pisma „Praca Oświatowa”. Na początku lat pięćdziesiątych z powodu działalności w AK była szykanowana przez Urząd Bezpieczeństwa i pozbawiona prawa zamieszkiwania i pracy w Warszawie. W 1950-51 uczyła języka polskiego w Liceum Ogólnokształcącym w Winiarach pod Warką. Następnie do 1954 zarobkowała dorywczo. W tym czasie brała też udział w badaniach prowadzonych w Pracowni Epoki Romantyzmu Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk (IBL PAN) oraz zaczęła ogłaszać prace naukowe m.in. na łamach „Pamiętnika Literackiego”. W 1954 została zatrudniona jako adiunkt w Katedrze Historii Literatury Polskiej UW. W 1958 powróciła do Warszawy i podjęła współpracę z Biurem Kursów Wakacyjnych dla Slawistów UW. W tymże roku została członkinią Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza. W 1958-59 przebywała we Francji jako stypendystka Fundacji Forda; ponownie była tam w 1967, 1972, 1977 jako stypendystka rządu francuskiego. W 1961 habilitowała się na UW na podstawie pracy Czasopisma literackie w Królestwie Polskim 1832-1848 i otrzymała stanowisko docenta. W 1962-68 pełniła funkcję sekretarza naukowego Komitetu Nauki o Literaturze PAN, w 1966-68 wchodziła w skład Rady Naukowej IBL PAN. W 1969 wyszła za mąż za Stanisława Zbigniewa Siecińskiego, tłumacza. W 1970 otrzymała nagrodę Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego I stopnia oraz nagrodę rektora UW. W 1972-74 kierowała wydziałowym studium doktoranckim na UW. W 1973 otrzymała tytuł profesora nadzwyczajnego. W tymże roku kierowała Zakładem Historii Literatury Polskiej Epoki Romantyzmu UW, a następnie w 1974-79 Zespołem Naukowo-Badawczym Epoki Romantyzmu Instytutu Filologii Polskiej UW. Jednocześnie od 1973 była kierowniczką Studium Języka i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców UW – Polonicum, a po przekształceniu go w 1975 w Instytut Języka i Kultury dla Cudzoziemców – Polonicum UW pełniła do 1979 funkcję dyrektorki Instytutu. W 1979-85 pracowała jako wykładowczyni literatury polskiej oraz dyrektorka Ośrodka Studiów Polskich przy Uniwersytecie Paryskim IV (Paryż – Sorbona). Redagowała pismo „Cahiers Franco-Polonais”. Od 1986 do przejścia na emeryturę w 1989 kontynuowała pracę w Instytucie Literatury Polskiej UW. Była członkinią Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. W 1989 została powołana na członkinię zwyczajnego Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W 1990-94 pełniła obowiązki radnej i wiceprzewodniczącej Rady Dzielnicy Warszawa-Śródmieście. Weszła w skład Zarządu Koła Komendy Głównej Światowego Związku Żołnierzy AK. Odznaczona m.in. Medalem Zwycięstwa i Wolności (1945), Złotym Krzyżem Zasługi (1957), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1974), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1984), odznaką „Zasłużony Nauczyciel” (1989), Krzyżem Zasługi dla ZHP z Mieczami (1999), Krzyżem AK (1999), Warszawskim Krzyżem Powstańczym (1999). Zmarła 1 sierpnia 2021 w Piasecznie; pochowana na tamtejszym cmentarzu komunalnym.