STOBERSKI Zygmunt

Urodzony 22 grudnia 1916 w Pietropawłowsku (Kazachstan); syn Stanisława Stoberskiego, technika młynarskiego, i Anieli z Polakowskich. W 1920 przyjechał z rodzicami do Polski i mieszkał początkowo w Dobromilu (obecnie Ukraina), a następnie Przemyślu, Tarnobrzegu, Lublinie i Wilnie. W 1928-36 uczęszczał kolejno do Gimnazjum oo. Jezuitów, Gimnazjum Welera i Gimnazjum im. P. Skargi w Wilnie. Następnie pracował w Fabryce Papieru „Grzegorzewo” pod Wilnem (1937) i w Polskim Biurze Podróży „Orbis” (1939). Po wybuchu II wojny światowej nadal przebywał w Wilnie (przyłączonym do Litwy, od 1940 stolicy Litewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, SRR). W 1940-41 pracował w centralach handlowych „Verslas” i „Lietukis” w Kownie. Debiutował w 1940 reportażem w języku litewskim pt. 600 Kauno darbininku ir tarnautoju sekmadieni talkininkavo Kedainiuvalstie ciams [600 robotników i pracowników pomagało rolnikom w Kiejdanach], opublikowanym na łamach czasopisma „Tarybų Lietuva” (Kowno, nr z 30 października). W 1941 zawarł związek małżeński z Anastazją Iłgunas, tłumaczką. W czasie okupacji niemieckiej ponownie był pracownikiem Fabryki Papieru „Grzegorzewo”. W marcu 1944 przyjechał do Warszawy. Brał udział w powstaniu warszawskim jako żołnierz podziemnej organizacji wojskowej Polska Armia Ludowa. Następnie przebywał w Częstochowie, gdzie po wycofaniu się Niemców był starostą powiatowym (styczeń-lipiec 1945). W tymże roku został członkiem Polskiej Partii Robotniczej (od 1948 Polska Zjednoczona Partia Robotnicza). Pierwszy tekst w języku polskim, artykuł pt. Hitleryzm w ostatniej fazie, opublikował w „Częstochowskim Głosie Narodu” (nr z 22 kwietnia 1945). Od lipca 1945 do 1949 przebywał w Belgradzie, gdzie pełnił funkcję I sekretarza i przez pewien okres chargé d'affaires polskiej ambasady w Jugosławii. Następnie studiował slawistykę na Uniwersytecie Warszawskim; w 1954 uzyskał magisterium. Jednocześnie w 1950-52 był redaktorem w Spółdzielni Wydawniczej Książka i Wiedza, a w 1953-56 kierownikiem redakcji literatur krajów socjalistycznych w Państwowym Wydawnictwie „Iskry”. Od 1951 zajmował się także twórczością przekładową głównie z języka litewskiego, serbsko-chorwackiego i rosyjskiego. Artykuły na tematy literackie oraz przekłady i recenzje ogłaszał m.in. na łamach czasopism „Nowa Kultura” (1956-60, z przerwami), „Twórczość” (1957-60), „Życie Literackie” (1960, 1964-69, 1973, 1978, 1980), „Poglądy” (1963-64, 1967, 1970-71, 1974, 1977). Współpracował także z Polskim Radiem i Telewizją, głównie jako autor przekładów. Od 1956 należał do Sekcji Tłumaczy Polskiego PEN Clubu, a w 1964 został jego członkiem. Od 1958 był członkiem Związku Literatów Polskich. W 1960-70 pełnił funkcję redaktora naczelnego wydawanego w Warszawie w języku litewskim czasopisma „Ausra”, organu Zarządu Głównego Litewskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego. W 1964-65 był kierownikiem literackim Teatru im. J. Osterwy w Lublinie. W 1967 został członkiem Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. W 1971 objął funkcję kierownika działu literatur socjalistycznych, a następnie był do 1984 kierownikiem działu zagranicznego miesięcznika „Literatura na Świecie”; tu też publikował liczne przekłady i artykuły. Drukował także m.in. w „Czerwonym Sztandarze” (Wilno, 1969-77, 1982, 1984), „Literaturze Radzieckiej” (Wilno, 1969-74, z przerwami) i „Pojezierzu” (1969-72, 1976-78, 1982-84). Był autorem haseł poświęconych pisarzom litewskim, łotewskim i estońskim w Małym słowniku pisarzy świata (Warszawa 1972). W 1975 otrzymał dyplom honorowy Ministra Kultury Litewskiej SRR za zasługi w umacniania internacjonalistycznych związków między bratnimi literaturami i propagandę litewskiej literatury radzieckiej. W 1976-81 był członkiem Międzynarodowej Federacji Tłumaczy (FIT); przewodniczył międzynarodowemu jury nagrody FIT – Lindgren dla tłumaczy literatury dla dzieci. Równocześnie od 1970 zajmował się problemami unifikacji neologizmów terminologicznych i publikował liczne prace z tego zakresu. Wchodził w skład komitetu redakcyjnego (od 1977) i redagował stałą rubrykę pt. International Scientific Terminology and Neologisms in the Course of Unification w czasopiśmie FIT „Babel” (Budapeszt, Amsterdam). Od 1977 należał do Institute of Linguists w Londynie. W 1979-89 był członkiem Komitetu Terminologii przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk. Od 1981 należał do Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich (członek honorowy), a od 1982 do Stronnictwa Demokratycznego (SD) Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej (od 1990 do SD Rzeczpospolitej Polskiej). W 1982 był inicjatorem powstania, a następnie przewodniczącym Międzynarodowej Organizacji Unifikacji Neologizmów Terminologicznych (MOUNT), potem jej Polskiego Komitetu; od 1984 był redaktorem naczelnym organu tej organizacji czasopisma „Neoterm – World Specialized Terminology” (Warszawa), a od 1994 redagował jego odpowiednik w języku polskim„Neoterm – Światowa Terminologia Specjalistyczna”. W 1983-89 wchodził w skład Narodowej Rady Kultury. W 1984-87 pełnił funkcję wiceprezesa Oddziału Warszawskiego nowego Związku Literatów Polskich. W 1992 był założycielem, a następnie prezesem Międzynarodowej Federacji Banków Terminologii (MFBT). Także w 1994 (w ramach MOUNT i MFBT) zainicjował powstanie Światowego Forum Zbliżania Narodów, Ras i Religii poprzez Terminologię. W 1995 został członkiem International Society for Comparative Study of Civilizations, a w 2000 otrzymał tytuł członka honorowego Towarzystwa Tłumaczy Ekonomicznych, Przysięgłych i Sądowych. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1946, 1974), odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1967), Krzyżem Kawalerskim (1982) i Krzyżem Komandorskim (1986) Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 21 października 2006 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Powązkowskim.