STĘPOWSKI Janusz

Urodzony 27 grudnia 1900 w Krakowie; syn Leona Stępowskiego, aktora, i Anny z Więckowskich. W 1918 ukończył IV Gimnazjum im. H. Sienkiewicza w Krakowie. Jesienią 1918 wstąpił do 5. Pułku Legionów Polskich; uczestniczył w walkach z Ukraińcami, kolejno o Przemyśl i Lwów (urlopowany latem 1919). Wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej; w październiku 1920 przeszedł w stopniu kaprala do rezerwy i podjął naukę w Państwowej Szkole Morskiej w Tczewie. W grudniu 1920 złożył eksternistycznie egzamin maturalny w IV Gimnazjum w Krakowie. W 1921-22 był uczniem Wydziału Nawigacyjnego Państwowej Szkoły Morskiej w Tczewie, uczestniczył w rejsach ćwiczebnych na Bałtyku. Debiutował w 1921 jako autor Szopki, wystawionej przez uczniów tej szkoły. Ze względów zdrowotnych zmuszony był przerwać naukę. Po powrocie do Krakowa studiował w 1922/23 nauki chemiczne, a w 1923-26 polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ). Pierwszy utwór poetycki pt. Chłopczyk Mi ogłosił w 1924 na łamach „Głosu Narodu” (nr 34). Z dziennikiem tym współpracował następnie do 1930, publikując m.in. liczne recenzje filmowe i sportowe (podpisane też: esjot, Esjot, (Esjot), J.S., J.St., Janusz St., (jotes), Jotes, S.O.S.). Należał do akademickiego koła literacko-artystycznego UJ Helion, w 1924 wszedł w skład zespołu redakcyjnego organu tego koła, „Helionu”. Wiersze, artykuły i recenzje zamieszczał także w „Nowej Reformie” (1924-26), „Ilustrowanym Kurierze Codziennym” (1925-26) i jego dodatku „Kurierze Literacko-Naukowym” (tu m.in. w 1926 rubryka Sylwetki teatralne). Po rozwiązaniu Helionu został w 1926 członkiem koła Litart i do 1927 pracował w redakcji organu tej grupy, „Gazecie Literackiej”, której był współorganizatorem (zamieszczał tu także m.in. liczne recenzje teatralne). W 1927 opuścił Kraków i przez kilkanaście miesięcy przebywał w Poznaniu, gdzie nawiązał współpracę z miejscową prasą, m.in. z „Tęczą” (1928-31); był też członkiem grupy literackiej Loża (1928-29).W tym czasie pełnił obowiązki redaktora naczelnego tygodnika „Przyjaciel Młodzieży,” współpracował także z miesięcznikiem „Przegląd Oświatowy.” Był członkiem Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy Polskich. W 1929 zamieszkał w Warszawie i podjął współpracę z „Tygodnikiem Ilustrowanym” (1929-33; teksty publikowane na łamach tego periodyku podpisywał też Andrzej Kaznowski). W 1929-30 podróżował statkami handlowymi, m.in. do Skandynawii, Algierii i Maroka. W 1930 został członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (ZZLP). W 1930-32 pełnił obowiązki sekretarza redakcji pisma „Echa Leśne”, gdzie ogłaszał do 1933 liczne wiersze i artykuły. W 1932 rozpoczął współpracę z Polskim Radiem w Warszawie jako autor słuchowisk, głównie o tematyce morskiej. W 1935-39 umieszczał wiersze, opowiadania i artykuły w pismach: „Morze, Polska na Morzu” (też podpisane: J.S., J.St.), „Sprawy Morskie i Kolonialne” oraz „Szkwał”. W 1937 odbył podróż morską wzdłuż wybrzeża Pomorza Zachodniego. W tymże roku ożenił się z Henryką Zubrzycką, urzędniczką w Polskim Radiu. Po wybuchu II wojny światowej został ranny podczas bombardowania Warszawy. W czasie okupacji niemieckiej przebywał nadal w Warszawie. Aresztowany przez gestapo latem 1940 wraz z innymi literatami w Karolinie, więziony był na Pawiaku. Po zwolnieniu utrzymywał się m.in. z drobnego handlu książkami. Kontynuował pracę literacką, m.in. przygotowywał do druku pamiętniki ojca, Leona Stępowskiego (rękopis pamiętników uległ spaleniu podczas powstania warszawskiego). W czasie powstania warszawskiego pracował w redakcji radiostacji powstańczej Armii Krajowej „Błyskawica”. Po upadku powstania przebywał najpierw w obozie przejściowym w Pruszkowie pod Warszawą, później we wsi Mysławczyce pod Krakowem. Po wyzwoleniu spod okupacji niemieckiej początkowo zamieszkał w Łodzi, gdzie pracował jako korespondent „Polski Zbrojnej”, następnie przeniósł się na Wybrzeże i od lipca 1945 do 1946 kierował działem kultury i sztuki „Dziennika Bałtyckiego”. Był współorganizatorem Klubu Literatów w Sopocie (1945; pełnił także funkcję przewodniczącego), Oddziału Gdańskiego ZZLP (1946-48) oraz Klubu Marynistów Ligi Obrony Kraju. Wchodził w skład Wojewódzkiej Rady Kultury i Sztuki w Gdańsku. W 1946 zainicjował powstanie, a następnie pełnił obowiązki redaktora naczelnego miesięcznika społeczno-politycznego „Wiatr od Morza”. W 1947-48 pracował jako kierownik referatu prasowo-propagandowego przedsiębiorstwa Gdynia – Ameryka Linie Żeglugowe. W 1948-49 prowadził na Wybrzeżu akcję odczytów popularyzujących literaturę. W latach pięćdziesiątych należał do warszawskiego Klubu Marynistów Ligi Przyjaciół Żołnierza oraz wchodził w skład jury nagrody literackiej im. M. Zaruskiego. W 1950 zamieszkał pod Warszawą, początkowo w Józefowie, a następnie w Radości; w 1959 przeprowadził się do Warszawy. Od tegoż roku pracował w Warszawie w Dziale Audycji Masowych Polskiego Radia. Współpracował jako recenzent z czasopismami „Nowe Książki” (od 1949), „Książka dla Ciebie” (1954-56), „Nowiny Literackie i Wydawnicze” (1957-58). Od 1958 poważnie chorował. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1967). Zmarł 27 marca 1969 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Powązkowskim.