BIO
Urodzony 30 lipca 1929 w Sławsku (powiat Stryj); syn Jana Stępnia, urzędnika celnego (zginął w 1940 w Katyniu), i Kamilli Cierpickiej, po wojnie urzędniczki. W dzieciństwie mieszkał wraz z rodzicami w Zbąszyniu, a od 1936 w Jamielniku (powiat nowomiejskim). W końcu sierpnia 1939 przeniósł się wraz z matką do Gorlic, gdzie ukończył szkołę powszechną oraz był robotnikiem w prywatnej stolarni, wytwarzającej drewniane zabawki. Po wojnie uczęszczał do Gimnazjum im. M. Kromera w Gorlicach; w 1948 zdał maturę i podjął studia na Akademii Handlowej w Szczecinie. W tymże roku został członkiem Związku Akademickiej Młodzieży Polskiej w Szczecinie. Debiutował w 1948 opowiadaniem Idziemy z wiarą w siebie, opublikowanym w „Kurierze Szczecińskim” (nr 321) i nagrodzonym w konkursie tego pisma z okazji Tygodnia Akademika. W 1949-50 publikował artykuły na łamach „Po prostu” (też pod pseudonimem Marek Gont). W 1950 przeniósł się na filologię polską na Uniwersytet Jagielloński (UJ) w Krakowie; w 1955 uzyskał magisterium. Należał do Związku Młodzieży Polskiej, a od 1952 do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). W tymże roku ożenił się z Krystyną Rojówną, nauczycielką muzyki. W 1953-56 był asystentem w Katedrze Podstaw Marksizmu-Leninizmu UJ. Od 1954 zamieszczał recenzje i artykuły w „Życiu Literackim”. W 1956-58 pełnił funkcję I sekretarza Komitetu Uczelnianego PZPR UJ. Od 1957 pracował w Katedrze Historii Literatury Polskiej UJ na stanowisku starszego asystenta. Artykuły i recenzje naukowe zamieszczał w czasopismach polonistycznych, zwłaszcza w „Ruchu Literackim” (od 1960), „Pamiętniku Literackim” (od 1962), „Zeszytach Naukowych UJ” (od 1963). W 1964 uzyskał stopień doktora filologii polskiej na podstawie rozprawy Narcyza Żmichowska. Biografia ideowa (promotor prof. Henryk Markiewicz) i był (do 1968) adiunktem w Katedrze Literatury Polskiej UJ. W 1965/66 przez trzy miesiące przebywał na stypendium naukowym w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. W 1968-76 zajmował stanowisko docenta. Od 1967 był członkiem Komisji Historycznoliterackiej Polskiej Akademii Nauk (PAN) Oddziału w Krakowie (w 1970-83 redaktor naukowy „Rocznika Komisji Historycznoliterackiej PAN Oddział w Krakowie”) i członkiem Komisji Socjologicznej PAN Oddziału w Krakowie. Od 1970 pełnił funkcję wicedyrektora Instytutu Filologii Polskiej UJ (do 1981). W 1972 uzyskał stopień doktora habilitowanego na podstawie rozprawy Ze stanowiska lewicy. Studium jednego z nurtów polskiej krytyki literackiej w latach 1918-1939. Rozwijał aktywną działalność w Związku Nauczycielstwa Polskiego (ZNP), m.in. w 1967-73 był wiceprezesem Zakładowej Organizacji Związkowej UJ, a w 1970-74 nadto był członkiem prezydium Sekcji Nauki przy Zarządzie Głównym ZNP. Współpracował z „Rocznikiem Literackim” jako autor działu Literatura polska po 1918 r. (za 1973-84). Był członkiem redakcji dwumiesięcznika „Teksty” (1973-81). Wchodził w skład Rady Naukowej Instytutu Badań Polonijnych UJ (1974-81), Rady Naukowej Ośrodka Badań Prasoznawczych (1974-87) oraz Rady Naukowej Instytutu Badań Literackich (IBL) PAN (1975-77). W 1975 należał do członków założycieli krakowskiego Klubu Twórców i Działaczy Kultury Kuźnica i był jednym z jego wiceprezesów (1976-82). Należał też do ośrodka kultury Krakowska Kuźnica (wiceprezes Społecznej Rady Programowej od 1983). W 1971 organizował Olimpiadę Literatury i Języka Polskiego na terenie województwa krakowskiego i był przez 10 lat przewodniczącym Komitetu Wojewódzkiego (później Okręgowego) olimpiady; od 1981 przez kilka lat był członkiem Komitetu Głównego. W 1975-78 był członkiem redakcji „Polish Literary Studies”, a w 1976-85 członkiem rady redakcyjnej „Polonistyki”. W marcu 1976 został profesorem nadzwyczajnym w Instytucie Filologii Polskiej UJ. W tymże roku oraz ponownie w 1983/84 przebywał jako visiting professor w Alliance College w Cambridge Springs (Pensylwania), a w 1978 w Grand Valley State Colleges w Allendale (Michigan) jako stypendysta Fulbrighta. W 1976-78 był zatrudniony na pół etatu w IBL PAN w Warszawie. W 1976-81 kierował Studium Krytyki Artystycznej UJ, a w 1978-81 także Zakładem Historii Literatury Współczesnej Instytutu Filologii Polskiej. Od lutego do września 1981 przebywał w Meksyku jako profesor Universida Nationale Autonoma de Mexico. Był członkiem Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej PAN (1977-89), Komitetu Badań Polonii PAN (1981-1983), Komitetu Nagród Państwowych. W 1982 został członkiem redakcji, a w 1983-89 był redaktorem naczelnym miesięcznika „Zdanie” (tu m.in. w 1982-83 cykl Z notatnika meksykańskiego). Współpracował też z „Polityką” (1982-94). W 1983 został członkiem nowego Związku Literatów Polskich (członek zarządu Oddziału Krakowskiego w 1985). Pełnił wiele funkcji we władzach PZPR; w 1981-87 był sekretarzem Komitetu Środowiskowego Nauki przy Komitecie Krakowskim PZPR, w 1987-88 przewodniczącym tamtejszej Komisji Kultury, w 1988-90 sekretarzem Komitetu Centralnego do spraw kultury. Otrzymał czterokrotnie nagrodę Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki (1977, 1979, 1983, 1986), w 1985 nagrodę im. K. Wyki, przyznaną przez Prezydenta m. Krakowa, w 1987 przyznawaną przez „Gazetę Krakowską” nagrodę im. T. Hołuja „Drzewo i owoc”, a w 1989 nagrodę I stopnia przyznaną przez Prezesa przedsiębiorstwa Ruch. W 1984 został mianowany profesorem zwyczajnym. W 1992 był członkiem założycielem Polskiego Stowarzyszenia Stypendystów Fulbrighta. W 1993 przebywał w Berlinie jako visiting professor, a w 1999 w Nowym Jorku na trzymiesięcznym stypendium przyznanym przez Fundację Kościuszkowską. W 1999 przeszedł na emeryturę na UJ; kontynuował pracę naukową. W lutym 2005 zaczął wykładać w Katedrze Filologii Wyższej Szkole Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych w Katowicach. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1964), Złotą Odznaką ZNP (1970), Krzyżem Kawalerskim (1972) i Krzyżem Komandorskim (1986) Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1976) oraz Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2004). Zmarł 8 lipca 2023 w Krakowie; pochowany na Starym Cmentarzu w Jaśle.
Twórczość
1. Początki marksistowskiej krytyki literackiej w Polsce. (Przed rokiem 1905). Warszawa [1967], 49 s., powielone. Sesja Naukowa IBL PAN zorganizowana ku uczczeniu 50 rocznicy Wielkiej Rewolucji Październikowej. Warszawa 3-5 grudnia 1967.
2. Narcyza Żmichowska. [Monografia]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1968, 519 s.
3. Zagadnienia literackie w publicystyce Polonii radzieckiej 1918-1939. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1968, 190 s. Polska Akademia Nauk Oddział w Krakowie Prace Komisji Historycznoliterackiej.
Zawartość
4. Życie literackie w Polsce w latach 1944-1969. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1970, 46 s. Polska Akademia Nauk Oddział w Krakowie.
5. Program kulturalno-oświatowy Polskiej Partii Robotniczej. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1972, 31 s. Polska Akademia Nauk Oddział w Krakowie.
6. Bruno Jasieński. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1974, 34 s. Polska Akademia Nauk Oddział w Krakowie.
7. Polska literatura współczesna 1944-1973. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1974, 44 s. Polska Akademia Nauk Oddział w Krakowie.
8. Ze stanowiska lewicy. Studium jednego z nurtów polskiej krytyki literackiej lat 1919-1939. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1974, 440 s.
Nagrody
Zawartość
9. Ignacy Fik. 1904-1942. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1975, 31 s. Polska Akademia Nauk Oddział w Krakowie.
10. Literatura polska po 1939 roku. [Szkic]. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, Polonijny Ośrodek Naukowo-Dydaktyczny 1975, 97 s. Wyd. 2 Kraków: Uniwersytet Jagielloński, Instytut Filologii Polskiej 1977. Przedruk zmieniony w: Historia literatury polskiej w zarysie. Pod red. M. Stępnia i A. Wilkonia. Warszawa 1978 s. 161-289.
11. Spór o spuściznę po Stanisławie Brzozowskim w latach 1918-1939. [Studium historyczno-literackie]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1976, 216 s.
Nagrody
12. Americans and Polish Culture. A guide to the resource materials collection. Grand Rapids, MI 1979, 157 s.
13. Poszukiwania i obserwacje. [Szkice literackie]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1982, 260 s.
Zawartość
14. Rodowód. Studia nad socjalistyczną krytyką literacką w Polsce do roku 1918. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1983, 374 s.
Zawartość
15. Polska lewica literacka. Rozdział „Dwie literatury” napisał K. Woźniakowski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1985, 444 s.
Zawartość
16. Twórczość Tadeusza Hołuja. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1985 [właśc. 1986], 157 s. Biblioteka Analiz Literackich.
17. Dalekie drogi literatury polskiej. (Szkice o literaturze emigracyjnej). Kraków: Wydawnictwo Literackie 1989, 526 s.
Zawartość
18. Pięćdziesiąt lat literatury polskiej. (1939-1989). Wprowadzenie. Kraków: „Impuls”&„Text” 1996, 236 s.
Zawartość
19. Trzecia wartość. O twórczości Danuty Mostwin. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2000, 266 s.
20. „Jak grecka tragedia”. Pisarz polski w sytuacji wyboru (1944-1948). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2005, 363 s.
Zawartość
21. Kontury w mroku. [Szkice]. Katowice: Oficyna Wydawnicza W. Walasek 2007, 246 s.
22. Wśród emigrantów. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2007, 380 s.
Zawartość
Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.
Prace redakcyjne
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1978, 2000, 2006, 2007.
