BIO

Urodzona 4 września 1894 w Brąswałdzie pod Olsztynem; córka Augusta Zientary, murarza, i Franciszki z domu Kraska. W 1901-08 uczęszczała do niemieckiej szkoły podstawowej w Brąswałdzie. Od 1917 chodziła na tajne lekcje języka polskiego, historii i geografii prowadzone przez księdza Walentego Barczewskiego na plebanii w Brąswałdzie. Od marca 1919 do lipca 1920 była słuchaczką III kursu dla pomocniczych sił nauczycielskich w Olsztynie. W 1920 została członkiem Związku Polaków w Niemczech. Debiutowała w 1920 na łamach „Gazety Olsztyńskiej” listem do redakcji, zamieszczonym w rubryce Listy Warmiaków (nr 128; podpisana Maria Z. z Brąswaldu) oraz wierszem pt. Pory roku (nr 146; podpisanym Maria Z.). W 1921 po raz pierwszy przyjechała do Polski, odwiedziła Warszawę, Kraków, Zakopane i Lwów; listy z pobytu w kraju publikowała w tymże roku w „Gazecie Olsztyńskiej”. W 1921-23 pracowała w redakcji tejże gazety; redagowała Kronikę, publikowała przekłady z niemieckiego, felietony i wiersze; w 1923 była krótko redaktorem odpowiedzialnym dziennika. W 1922 została sekretarką Towarzystwa Ludowego w Brąswałdzie i sekretarką Towarzystwa Młodzieży Polsko-Katolickiej w Olsztynie. Sekretarzowała Komisji Organizacyjnej Towarzystwa Kobiet Polskich (1923-24) i organizowała tajne kursy języka polskiego dla dziewcząt w Olsztynie. W 1923 wstąpiła do Związku Towarzystw Młodzieży w Prusach Wschodnich; była zastępcą członka Rady Wykonawczej Związku; należała też do Związku Młodzieży Polskiej. Śpiewała w chórze i uczestniczyła w zajęciach kółka teatralnego. Dzięki pomocy Związku Obrony Kresów Zachodnich mogła kontynuować naukę w Polsce. W grudniu 1924 przebywała krótko w Warszawie, następnie wyjechała do Krakowa, gdzie uczyła się w Państwowym Seminarium Nauczycielskim Żeńskim im. Królowej Jadwigi; jako wolna słuchaczka uczęszczała też na wykłady na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po zdaniu w 1926 matury i uzyskaniu uprawnień tymczasowej nauczycielki w szkołach powszechnych powróciła do Olsztyna. Współpracowała nadal z „Gazetą Olsztyńską” oraz z „Nowinami Codziennymi” i „Życiem Młodzieży” (1924-29). W 1926 została kierowniczką sekretariatu Polsko-Katolickiego Towarzystwa Szkolnego na Warmię z siedzibą w Olsztynie; organizowała przedszkola i szkoły polskie, prowadziła bibliotekę Towarzystwa, uczestniczyła w organizacji amatorskich przedstawień teatralnych. W 1927 kierowała polskim przedszkolem w Gietrzwałdzie. W kwietniu 1929 jako etatowa nauczycielka Polskiej Szkoły Powszechnej w Ursynowie została delegowana do pracy w Niemczech i do czerwca przebywała w Chabrowie, następnie w Wielkim Buczku pod Złotowem. Po zdaniu w Bydgoszczy w kwietniu 1931 praktycznego egzaminu nauczycielskiego, wyjechała do Berlina, gdzie do 1933 kierowała IV Wydziałem Przedszkoli i Opieki Religijnej nad Polskimi Dziećmi w Niemczech Związku Polskich Towarzystw Szkolnych (ZPTS) oraz prowadziła kursy czytania i pisania dla dzieci polskich. Równocześnie w 1931 była redaktorem odpowiedzialnym wychodzącego tam „Poradnika Nauczycielskiego”, ogłaszała teksty legend i baśni na łamach „Głosu Pogranicza” (później „Głos Pogranicza i Kaszub”, 1929-39). W 1932 kierowała przeglądem personelu pedagogicznego przedszkoli polskich na Warmii i Powiślu oraz reprezentowała ZPTS na Kongresie Eucharystycznym w Dublinie w Irlandii. Zrezygnowawszy ze stanowiska w ZPTS, powróciła do Olsztyna, następnie pracowała w szkole w Złotowie (1933-35), należała tu do chóru św. Cecylii. W marcu 1935 została przeniesiona do pracy w szkole w Nowym Kramsku na Babimojszczyźnie, nawiązała ponownie współpracę z „Gazetą Olsztyńską”. W tym czasie działała m.in. w Towarzystwie Młodych Polek i Gospodyń Wiejskich. Przygotowywała też pracę z zakresu historii i etnografii Babimojszczyzny (maszynopis zaginął). W marcu 1938 wzięła udział w Kongresie Związku Polaków w Niemczech. W marcu 1939 została kierowniczką szkoły w Nowym Kramsku. Po wybuchu II wojny światowej została 11 września 1939 aresztowana przez Niemców; była więziona w Cottbus i Berlinie, a następnie wywieziono ją do obozu koncentracyjnego w Ravensbrück. Na skutek interwencji rodziny i znajomych, m.in. z Nowego Kramska, w kwietniu 1940 została zwolniona z obozu i zamieszkała w Brąswałdzie pod szczególnym dozorem policyjnym. Po wycofaniu się wojsk niemieckich objęła w kwietniu 1945 kierownictwo Działu Opieki nad Dzieckiem w Wydziale Oświaty przy Pełnomocniku Rządu na Okręg Mazurski, później stanowisko wizytatorki przedszkoli i sierocińców w Kuratorium Olsztyńskiego Okręgu Szkolnego. Wzięła udział w zjeździe założycielskim Polskiego Stronnictwa Ludowego (PSL) w 1945, została zastępcą członka Wojewódzkiego Sądu Partyjnego, a od 1946 szefową Sekcji Kobiet PSL. W 1945-47 pracowała także w Polskim Komitecie Narodowościowym; w 1946 została członkiem Instytutu Mazurskiego w Olsztynie. W 1947 poślubiła Ottona Malewskiego, rzemieślnika (zmarł w 1951). W 1950 została zwolniona z pracy i przeszła na emeryturę. Od 1951 zajmowała się dokumentacją folkloru warmińskiego dla olsztyńskiej delegatury Państwowego Instytutu Sztuki; kontynuowała też pracę literacką, publicystyczną i społeczną. Była współzałożycielką i od 1952 współredaktorką dodatku regionalnego „Słowa Powszechnego” pt. „Słowo na Warmii i Mazurach”, w którym publikowała liczne wiersze, artykuły i reportaże. W 1953 została członkiem Związku Literatów Polskich; należała do Klubu Literatury Regionalnej w Olsztynie. W 1953 zasiadała w Komisji Duchownych i Świeckich Działaczy Katolickich przy Wojewódzkim Komitecie Frontu Narodowego (od 1956 Front Jedności Narodu). W 1954 występowała z zespołem Żywe Słowo, działającym przy redakcji „Słowa na Warmii i Mazurach”. W latach pięćdziesiątych pełniła funkcję kierownika literackiego Zespołu Pieśni i Tańca „Olsztyn”. W 1957 została członkiem Stowarzyszenia „Pax” (zrezygnowała z członkostwa w 1965). Otrzymała wiele nagród i wyróżnień, m.in. nagrodę Województwa Olsztyńskiego (1956), nagrodę im. W. Pietrzaka za twórczość regionalną (1960), nagrodę literacką Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej (1962), nagrodę Zarządu Głównego Związku Nauczycielstwa Polskiego przyznawaną pisarzom pedagogom (1972), nagrodę miesięcznika „Warmia i Mazury” (1972), nagrodę im. K. Małłka (1972), nagrodę regionalną im. M. Lengowskiego przyznawaną przez Stowarzyszenie „Pax” (1973). W 1974 została jako pierwsza wpisana do Księgi Zasłużonych Obywateli m. Olsztyna. Odznaczona m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1955), Złotą Odznaką ZNP (1957, 1959), Krzyżem Oficerskim (1959), Krzyżem Komandorskim (1971) Orderu Odrodzenia Polski, złotą odznaką „Zasłużony dla Warmii i Mazur” (1960), odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1971), Orderem Budowniczych Polski Ludowej (1972), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1972), papieskim medalem Pro Ecclesiae et Pontifice (1980). Zmarła 2 października 1984 w Olsztynie. Pośmiertnie uhonorowana została Medalem Rodła (1986), przyznawanym przez Stowarzyszenie „Wisła-Odra” (1986) oraz tytułem „Olsztynianki XX wieku” w plebiscycie organizowanym przez „Gazetę Wyborczą” i Radio Olsztyn (2001).
Od 1985 w Lidzbarku Warmińskim odbywają się Konkursy Krasomówcze im. M. Zientary-Malewskiej oraz prowadzone są Spotkania z Poezją Religijną im. M. Zientary-Malewskiej, od 1987 Oddział Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego „Pojezierze” w Brąswałdzie oraz Gminny Ośrodek Kultury w Dywitach organizują Konkurs Poezji M. Zientary-Malewskiej.

Twórczość

1. [Wiersze w:] Poezje Warmii i Mazur. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1953, s. 272-275.

2. Rośnie do słońca. [Reportaże; współautorka:] W. Pieńkowska. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1954, 246 s.

3. Legendy dwóch rzek. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1955, 208 s.

Zawartość

Jak powstawały źródła Łyny; Zaklęty rybak w Limajnie; Matka ryb w jeziorze Myślica pod Waplewem; W jeziorze Pudomek pod Waplewem; Kamienna pani w Brąswałdzie; Legenda o Klimkowym dole pod Brąswałdem; Legenda o krzyżu w kościele Barłęckim; Legenda o królu ryb w Jeziorze Wadęskim; Legenda o krzaku róży i złej czarownicy; Legenda o srebrnej górze w Gietrzwałdzie; Legenda o szczurach w młynie Dzierżynka; Legenda o złotym koniu w Klewkach; Diabelski kamień w Bisztynku; Zaklęty zamek pod Bukwałdem; Nad Olsztynem śnieżne chmury; W Olsztynie przy młynie za dawnych lat; Przekazana pochodnia; Ja ci daja nowe lato; Terescyna matura; Gdzie moje dzieci; Światła w mroku; Serdeczna matko; Cudowne ulotki wyborcze; Trzy gwiazdki; Opowiadanie dziadka Michała; „Żywe słowo” w Browinie.

4. Warmio moja miła. [Szkice i legendy]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1959, 260 s.

Zawartość

Krajobraz warmiński; Lasy; Jeziora; Klimat; Warmia w dniach klęsk i wojen; Walka o polskość Warmii; Prasa polska; Pamiątki polskie na Warmii; Kultura i sztuka ludowa na Warmii; Warmińskie chaty drewniane; Starodawne zwyczaje warmińskie przy budowie chat; Strój warmiński; Co ludzie dawniej na Warmii jedli i pili; Chleb; Jak uprawiano i sprzedawano len w dawnych czasach; Rwanie lnu; Łamanie lnu; Tkactwo; Żniwa; Zwyczaje i obyczaje; Łosiery; Łosiera do Świętej Lipki; Łosierki; Z Brąswałdu na odpust do Gietrzwałdu; Kiermas; Zwyczaje bożonarodzeniowe; Dwunastki; Stare zwyczaje noworoczne; Już po brei. Warmiński obrazek regionalny; Zapusty; Wielki Post; Zwyczaje wielkanocne; Zwyczaje świętomarcińskie; Ględy; Wesele; Chrzciny; Pogrzeb; Klatniki; Tabakiera; Legendy; Opowiadania o kłobukach, strachach i czarach; Jak Plat krowy plebajskie zaczarował; Jak Gąsiorowski przeniósł się z Garnkowa do Torbowa; O bogatym gburze i uczonym synie; Jak diabeł wystraszył pijaka; O mądrym parobku; Przysłowia i powiedzonka warmińskie.

5. Wesele warmińskie. [Sztuka teatralna w 3 aktach]. Powst. ok. 1960.

Nagrody

Nagroda w konkursie Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich i Związku Literatów Polskich na widowisko regionalne dla Polonii w 1960.

6. Płonące krzaki nad Obrą. [Szkice i legendy]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1961, 236 s.

Zawartość

Zamiast wstępu. – Babimojszczyzna. – Babimost: Kościół w Babimoście; Powstanie wielkopolskie; Bank Ludowy w Babimoście i Nowym Kramsku; Legenda o dwóch figurach na rynku babimojskim. – Wielkie Podmokle: Szkoła polska w Wielkich Podmoklach; Wspomnienie o Franciszku Sarnowskim. – Szkoła polska w Małych Podmoklach. – Nowe Kramsko: Kościół w Nowym Kramsku; Szkoła polska w Nowym Kramsku; Kartki z pamiętnika nauczycielki w Nowym Kramsku; Epitafium; Ludzie Nowego Kramska; Wesele nowokramskie; Piórnice; Legenda o kamieniu przy drodze do Wojnowa; Legenda o „świecarach” i Wzgórzu Krukowym; Legenda o zbójcach i karczmie nowokramskiej. – Stare Kramsko: Szkoła polska w Starym Kramsku. – Dąbrówka Wielkopolska: Strój ludowy w Dąbrówce; Legenda o białym króliku; Uroczysko pod Dąbrówką; Walka z germanizacją; Szkoła polska w Dąbrówce Wielkiej; Sylwetki bojowników o polskość Dąbrówki. – Pszczer. – Szarcz i jego król. – Międzyrzecz: Kościoły w Międzyrzeczu. – Opactwo w Ziemsku i Bledzewie. – Paradyż.

7. Pieśni Warmianki. [Wiersze]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1963, 79 s.

Nagrody

I nagroda w konkursie na poezję patriotyczną na IX Ogólnopolskim Festiwalu Poezji w Łodzi w 1994.

8. Tym, co przybyli. [Wiersze]. Olsztyn: Pojezierze 1965, 23 s.

9. Śladami twardej drogi. [Wspomnienia z 1894-1946]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1966, 286 s.

10. Baśnie znad Łyny. Warszawa: Czytelnik 1970, 176 s. Wyd. 2 tamże 1974.

Zawartość

Od Autorki. – Polska z prochu powstanie; Zaklęty zamek pod Bukwałdem [poz. ]; Zaklęty zamek w lesie olsztyńskim [poz. ]; Legenda o królu ryb w Jeziorze Wadęskim [poz. ]; Legenda o Klimkowym dole pod Brąswałdem [poz. ]; Kamienna Pani z Brąswałdu [poz. ]; Matka ryb w jeziorze Myślica pod Waplewem [poz. ]; Zaklęty rybak w Limajnie [poz. ]; Jak powstały źródła Łyny [poz. ]; Baśń o zbójcach nad jeziorem Skanda; O Łosiejowej Górze; Zatopione złote klucze pod Unieszewem; Legenda o Srebrnej Górze w Gietrzwałdzie [poz. ]; Legenda o Penglickim Jeziorze; Legenda o złotym koniu w Klewkach [poz. ]; Tajemnica jeziora; O szczurach we młynie Dzierzgunka [poz. ]; Zaczarowany pagórek pod Dłużniewem; Skarb pod jemiołą; Baśń pod jemiołą; Baśń o trzech synach; Baśń o rybaku Wiewióruszku; O czarnoksiężniku z Pasymia; O chodzących górach w Gietrzwałdzie; Legenda o Przykopie; O mądrym parobku; Jak oznaczano granicę pomiędzy Dużą Purdą a Marcinkowem; Gawęda o sprytnym parobku, co znalazł skarb; Gawęda o wędrownych pachołkach; Baśń gwiazdkowa; O różnych kłobukach; Legenda o sierocie, co miała złote serduszko; Legenda o św. Jakubie, patronie Olsztyna; O świeczniku z rogami jelenia; Płomienie nad Pasłęką; Jak Jaś poszedł szukać godziny szczęścia.

11. Wiersze warmińskie. Olsztyn: Pojezierze 1970, 106 s.

12. Złotowszczyzna. [Szkice historyczne]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1971, 227 s.

Zawartość

Wstęp. – Ziemia Złotowska: Ziemia Złotowska; Dzieje Ziemi Złotowskiej; Charakterystyka ludności; Szlachta polska na Złotowszczyźnie; Epidemie zaraźliwych chorób; Cechy rzemieślnicze w Złotowie; Szkolnictwo polskie na Złotowszczyźnie; Biblioteki na Ziemi Złotowskiej; Prasa polska. – Złotów: Złotów; Szkoła polska w Złotowie (wspomnienie nauczycielki); Towarzystwo Śpiewu „Cecylia”; Instytucje gospodarcze w Złotowie; Życie polskie w Złotowie w okresie międzywojennym. – Śladami polskich szkół – wioski złotowskie: Wielki Buczek; Z Głomska wypływa Głomnica; Głubczyn i okolice; Krajenka; Kleszczyna; Stara Święta; Stawnica; Sławianowo; Skic; Podróżna; Potulice i Proch; Osówka; Radawnica; Parafia Radawnicka; Wersk; Wiśniewka; Zakrzewo.

13. Księża ziemi mazurskiej. [Szkice]. Warszawa: Novum, Ars Christiana 1972 [właśc. 1973], 188 s.

Zawartość

Wstęp. – Walka o polskość na Warmii i Mazurach. – Ksiądz Tomasz Grem walczy o szkołę; Warmiński Kolpiny [dot. księdza F. Schreibera]; Brąswałdzki pleban [ksiądz W. Barczewski]; Wielki syn Kieźlin [dot. księdza J. Jagałły]; Z warmińskiej chaty do Rzymu [dot. księdza A. Turowskiego].

14. Działacze spod znaku Rodła. [Szkice biograficzne]. Wstęp, oprac. i przypisy: T. Oracki. Olsztyn: Pojezierze 1974, 136 s.

15. Gietrzwałd – dzieje polskości. Oprac.: T. Swat. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1976, 101 s.

16. To nie ballada, to prawda! [Opowiadania]. Olsztyn: Pojezierze 1976, 143 s.

Zawartość

Skarby babcinej skrzyni; Kuba świątkarz; Tkaczka i jej syn; Jan i Joanna; Cierniste ścieżki nauczyciela; To nie ballada, to prawda!; Maki czerwone jak krew; Polski król; Człowiek z ludu; Dwa Michały; Matulku – toć ja jestem w domu; Mały bohater; Gody w rybackiej chacie.

17. Na warmińską nutę. [Wiersze]. Wybór: S. Jończyk. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1982, 69 s.

18. Dla mego ludu śpiewać chcę. [Wiersze]. Olsztyn: Pojezierze 1983, 114 s.

19. Miłość prostego serca. Wiersze religijne. [Wybór i posłowie:] J. Jezierski. Olsztyn: Warmińskie Wydawn. Diecezjalne 1985, 127 s. Wyd. nast. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1987, 269 s.

Zawartość

Zawiera także inscenizację pt.Plon niesiem, plons. 100-107, oraz dodatek z pieśniami autorstwa M. Zalewskiej-Malewskiej.

20. Wspomnienia nauczycielki spod znaku Rodła. Oprac. i wstęp: B. Grześ. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1985, 173 s.

Wspomnienia z 1894-1945.

21. Wieś nad łąkami. Przedmowa, oprac. tekstu, słowniczka i przypisy: H. Sawicka. Olsztyn: Pojezierze 1988, 235 s.

Zawartość

Wspomnienia i historia rodzinnej wsi Brąswałd. – Zawiera także wiersze autorstwa M. Zientary-Malewskiej.

22. Wiersze sercem pisane. Wybór i posłowie: J. Chłosta. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 2002, 155 s.

Wydania osobne tekstów pieśni z nutami, m.in.

Kolęda warmijska. Nr. 1. [Muzyka:] F. Nowowiejski. Poznań: Skład główny Księgarni św. Wojciecha 1934, 5 s. [autorka podpisana: M. Ziętarówna].
Kołysanka warmińska. [Muzyka:] R. Twardowski. Warszawa: Wydawnictwo Muzyczne Agencja Autorska 1978, 4 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1964, 1966, 1979.

Słowniki i bibliografie

Rocznik Literacki 1984” wyd. 1991 (A. Biernacki).
Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 3. Warszawa 1964.
T. Oracki: Marii Zientary-Malewskiej. W tegoż: Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla XIX/XX w. (do 1945 roku). Warszawa 1983.
B. Chynczewska: Maria Zientara-Malewska: Bibliografia podmiotowo-przedmiotowa. Olsztyn: Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka 1985, 39 s.
Maria Zientara-Malewska. Życie i twórczość. Bibliografia. Oprac. J. Kępista i in. Olsztyn: Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Prof. T. Kotarbińskiego 1995, 134 s.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (T. Oracki).

Ogólne

Książki

F. Fornalczyk: Świadomość dziedzictwa. Olsztyn 1978, passim.
H. Sawicka: Maria Zientara-Malewska. Zarys monograficzny życia i twórczości. Olsztyn: Pojezierze 1981, 301 s. Wyd. 2 uzupełnione i poprawione Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego 1998, 292 s.
Czytaliśmy sercem. Wspomnienia o Marii Zientarze-Malewskiej. Wstęp i oprac.: J. Chłosta. Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego 1994, 142 s. [zawiera kalendarium życia, działalności publicznej i twórczości M. Zientary-Malewskiej oraz wspomnienia autorów: S. Anculewicz, A. Andrusikiewicz, Z. Bednorz, J. Chmiel, T. Chróścielewski, J.T. Dybowski, M. Filipkowski, H. Giżyńska-Burakowska, Kardynał Józef Glemp, Cz. Herman, H. Herman, H. Jaroszyk, W. Jawelski, W. Knosał, J. Koprowski, E. Kruk, M. Lipecka, R.M. Machowicz, T. Matulewicz, W. Ogrodzieński, M. Okęcka-Bromkowa, R. Pieczkowski, K. Piekut, K. Piskuła, S. Połom, H. Sawicka, H. Skurpski, M. Surynowicz, T. Swat, H. Syska, L. Tarpacka-Kowalska, A. Wakar, ks. R. Zapadka, Z. Złakowski].

Artykuły

S. Połom: Wśród warmińskich brzóz. Poezja 1974 nr 4.
U. Gumuła: Rodło było ich znakiem. Poglądy 1975 nr 3.
T. Oracki: Budujemy rymy z prostych słów. Maria Zientara-Malewska. W tegoż: Rozmówiłbym kamień... Warszawa 1976.
J. Chłosta: O twórczości, która była służbą... Kultura Oświata Nauka 1984 nr 5.
A. Siatecki: Nauczycielka. Nadodrze 1984 nr 18.
T. Swat: Służba. (Nad wierszami Marii Zientary-Malewskiej). Kierunki 1984 nr 48.
M. Nowakowska: Dla mego ludu śpiewać chcę. (O twórczości Zientary-Malewskiej). Poezja 1985 nr 7/8.
H. Sawicka: Społeczne uwarunkowania twórczości Marii Zientary-Malewskiej. Komunikaty Mazursko-Warmińskie 1985 nr 1/2.
A. Siatecki: Wrażliwa dusza kobieca. W tegoż: Znaki graficzne. Warszawa 1988.
J. Chłosta: Śladami pisarskiej drogi Marii Zientary-Malewskiej. Kierunki 1989 nr 40.
H. Sawicka: Nad listami do Marii Zientary-Malewskiej. Korespondencja ludzi kultury i nauki w czterdziestoleciu powojennym. Komunikaty Mazursko-Warmińskie 1995 nr 4.

Legendy dwóch rzek

B. Ekert: Z kraju ludzi odzyskujących ufność. Tygodnik Powszechny 1956 nr 5.

Warmio moja miła

M. Fleszar: Modlitewnik w malowanej skrzyni...Nowe Książki1960 nr 15.
J. Gembicki: Wierna ziemia. Nowa Kultura 1960 nr 16.
Z. Kruszewski: Lubczyk spod Olsztyna. Kierunki 1960 nr 18.

Śladami twardej drogi

L. Jankowski. „Warmia i Mazury1966 nr 11.
H. Wesołowski: Historia życia. Kierunki 1966 nr 42.
W. Wrzesiński. Komunikaty Mazursko-Warmińskie 1966 nr 3.

Baśnie znad Łyny

Z. Bartkiewicz: Pisarstwo z „twardej drogi. Nowe Książki 1974 nr 15.

Złotowszczyzna

J. Oleksiński. „Przegląd Historyczno-Oświatowy1973 nr 2.
Z. Boras. „Rocznik Nadnotecki1976 t. 7.

Działacze spod znaku Rodła

T. Swat: Nowy tom Marii Zientary-Malewskiej. Słowo na Warmii i Mazurach 1974 nr 24.

Dla mego ludu śpiewać chcę

Z. Dolecki: Wiersze Zientary-Malewskiej. Słowo Powszechne 1983 nr 123 [dot. też: Na warmińską nutę].
H. Panas: Z ludu i dla ludu. Gazeta Olsztyńska 1983 nr 66 [dot. też: Na warmińską nutę].
A. Staniszewski: Warmińska Konopnicka. Nowe Książki 1983 nr 9 [dot. też: Na warmińską nutę].

Miłość prostego serca

M. Starowieyski: Wiersze o Bogu, człowieku i Warmii. Tygodnik Powszechny 1987 nr 35.
W. Stępniewski: Z kulturalnej prowincji. Ład 1987 nr 29.

Wspomnienia nauczycielki spod znaku Rodła

H. Chałupczak. „Przegląd Historyczno-Oświatowy1986 nr 4.
W. Dobrzycki: W narodowej służbie. Nowe Książki 1986 nr 5.
W. Wrzesiński. „Komunikaty Mazursko-Warmińskie1986 nr 3/4.

Wieś nad łąkami

J. Kubicka: Opowieść pisana sercem. Kierunki 1989 nr 21.

Dzieła wybrane

J. Chłosta: Proza i poezja Zientary-Malewskiej. Gazeta Olsztyńska 1998 nr 96.