ZELENAY Tadeusz

Urodzony 2 maja 1913 w Kijowie; syn Henryka Zelenaya, lekarza (zmarł 1920), i Anieli z Traczewskich. W 1925 przyjechał do Polski i rozpoczął naukę w Gimnazjum im. S. Staszica w Warszawie. Debiutował w 1932 wierszami pt. Kino nieme i Wiek nowy, opublikowanymi w „Kuźni Młodych” (nr 7/8, 9/10). Od 1933 należał do zespołu redakcyjnego tego pisma, był kierownikiem jego działu poetyckiego; publikował tu do 1935. W 1934 ukończył Gimnazjum im. T. Czackiego w Warszawie. W tymże roku rozpoczął służbę wojskową, ukończył dywizyjny kurs podchorążych rezerwy. W 1935 został zwolniony z wojska na skutek choroby i rozpoczął studia z zakresu historii sztuki na Uniwersytecie Warszawskim. Był członkiem Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej „Lewica”. Wiersze publikował m.in. w „Naszym Wyrazie” (1935-36), „Pionie” (1935), „Dekadzie Akademickiej” (1936-37), „Kamenie” (1936-38), „Skamandrze” (1939). Od 1938 pracował jako pomoc biurowa w Centralnym Biurze Inwentaryzacji Zabytków. W czasie okupacji niemieckiej mieszkał nadal w Warszawie; pracował m.in. jako sanitariusz w Szpitalu Polskiego Czerwonego Krzyża, robotnik budowlany, szklarz. Uczestniczył w konspiracyjnym życiu literackim. Publikował wiersze w wychodzącym tajnie w Warszawie piśmie „Demokrata” (1943; podpisany: Kleks). W 1943 rozpoczął współpracę (pod pseudonimem: Kleks) z satyrycznym pismem „Moskit”. Wiersze zamieszczał w wydanych konspiracyjnie antologiach: Słowo prawdziwe (1942, 1943), Idzie żołnierz (1943), Pieśni zbrojne (1943) i Pieśni polskie (1945). Brał udział w powstaniu warszawskim, następnie został wywieziony do obozu jenieckiego w Sandbostel pod Bremą (Niemcy). Po wyzwoleniu przebywał początkowo w szpitalach w Bomlitz i Kempten. W końcu 1946 powrócił do Polski i zamieszkał we Wrocławiu. W tymże roku został członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej (od 1948 Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej). Od 1947 należał do Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związek Literatów Polskich). Pracował jako kierownik referatu muzeów w Wydziale Sztuki Wrocławskiego Urzędu Wojewódzkiego, kontynuując równocześnie studia z zakresu historii sztuki; w 1951 uzyskał magisterium. Rozwijał twórczość poetycką, a także publicystyczną i krytyczną, publikując w wielu czasopismach, m.in. w „Dzienniku Literackim” (1947-48), „Ekranie Tygodnia” (1947-48), „Nowym Kurierze Wrocławskim” (1947-49), „Odrze” (1947-49; tu w 1949 cykl pt. Życiorysy miast), „Tygodniku Powszechnym” (1947-48), „Zwierciadle” (1947-49), „Słowie Polskim” (1948-49, 1956-57). W 1950 został kierownikiem literackim Państwowego Teatru Młodego Widza we Wrocławiu. W tymże roku ożenił się z Anną Martynowicz, wówczas studentką filologii polskiej, poetką. Zajmował się przekładami z literatury rosyjskiej (m.in. tłumaczył poemat Pawła Antokolskiego: Syn, „Zeszyty Wrocławskie” 1951 nr 1). W 1951 za całokształt dorobku przekładowego otrzymał Wojewódzką Nagrodę Literacką. Współpracował z Polskim Radiem. W latach następnych publikował m.in. w czasopiśmie „Sprawy i Ludzie” (1952, 1954-57), w „Życiu Literackim” (od 1952; tu w 1954-55 cykl korespondencji pt. List z Wrocławia), „Tygodniku Demokratycznym” (1955-57) i „Nowych Sygnałach” (1956-57; tu m.in. w 1957 cykl pt. Moja literacka Warszawa nr 29-33, 39-40). W 1957 został kierownikiem literackim Teatru Rozmaitości we Wrocławiu. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1956). Zmarł 15 października 1961 we Wrocławiu.