BIO

Urodzony 20 lipca 1888 w Bielsku (obecnie Bielsko-Biała); syn Tytusa Zegadłowicza, z pochodzenia Rusina, nauczyciela gimnazjalnego, duchownego kościoła greckokatolickiego, i Elżbiety Kaiszar, z pochodzenia Czeszki, nauczycielki gry na fortepianie. Dzieciństwo spędził w majątku ojca w Gorzeniu Górnym; u niego też pobierał początkowe nauczanie. W 1899-1906 uczęszczał do Gimnazjum w Wadowicach, a następnie do 1911 studiował polonistykę i historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie (dyplomu nie uzyskał). Był członkiem Akademickiego Artystyczno-Literackiego Koła „Życie” im. J. Słowackiego. W 1908 debiutował wierszami ogłoszonymi w tomie pt. Tententy. Powróciwszy do Gorzenia Górnego, pracował jako nauczyciel gimnazjalny. Jednocześnie w 1911-12 publikował na łamach „Głosu Narodu” recenzje literackie w rubryce pt. Nowe powieści (podpisany: E.Z.). Po wybuchu I wojny światowej został powołany do armii austriackiej, z której z początkiem 1916 został zwolniony z powodu złego stanu zdrowia. Wrócił wówczas do Gorzenia Górnego i zajął się pracą na gospodarstwie. W 1915 poślubił Marię Kurowską. W 1917 nawiązał kontakt z grupą ekspresjonistów poznańskich, wydających dwutygodnik „Zdrój”, w którym ogłaszał wiersze (1918-20, 1922). W 1919-21 przebywał w Warszawie, gdzie był zatrudniony w Ministerstwie Sztuki i Kultury, najpierw jako referent, a potem kierownik Wydziału Literatury. W czasie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 pracował w referacie literackim II Oddziału Generalnego Inspektoratu Armii Ochotniczej. Po powrocie do Gorzenia Górnego zajął się majątkiem, m.in. założył z żoną wytwórnię kilimów, przy której działały też Ludowe Kursy Kilimiarstwa Beskidzkiego. Jednocześnie rozwijał twórczość literacką; utwory, które pisał w tym okresie (1919-27), wydawał w bibliofilskich edycjach zaprzyjaźniony wadowicki drukarz Franciszek Foltin (Fołtyn). W 1920 współpracował z „Gospodą Poetów”, a w 1921-22 z wychodzącym nieregularnie pismem poświęconym poezji i sztuce „Ponowa”, którego był także współzałożycielem i członkiem komitetu redakcyjnego (podpisany tu: Damjan Żbik, Kuźma Żbik). W 1922 założył wraz z Edwardem Kozikowskim i Janem Nepomucenem Millerem regionalistyczną grupę literacką Czartak oraz pismo o tej samej nazwie, które współredagował (1922, 1925, 1928). Publikował też w „Myśli Narodowej” (1925-26). W połowie lat dwudziestych zaczął także uprawiać twórczość prozatorską i dramaturgiczną. Poznał wówczas aktorkę Stanisławę Wysocką, która występowała w jego sztukach, a także je reżyserowała; pozostawał z nią przez kilka lat w bliskich związkach. W 1927, kiedy objęła ona dyrekcję Teatru Polskiego w Poznaniu, został kierownikiem literackim tej sceny oraz od 1929 redaktorem wydawanego przez ten teatr pisma „Świat Kulis” (do 1930). Był wraz z malarzem Władysławem Roguskim założycielem Klubu Literacko-Artystycznego „Ździebko” (1928-29). Pełnił funkcję doradcy literackiego oficyny Księgarnia Świętego Wojciecha i redaktora naczelnego miesięcznika „Tęcza” (1928-29; drukował tu w 1927-31) oraz kierownika odczytowego (1928), a potem dyrektora programowego i członka zarządu rozgłośni poznańskiej Polskiego Radia (1929-31). W tym czasie zaprzyjaźnił się z Janem Kuglinem, drukarzem i bibliofilem, dyrektorem Drukarni Rolniczej w Poznaniu, który był nakładcą bibliofilskich wydań jego utworów. Uczestniczył w 1928 w zjeździe poetyckim zorganizowanym przez Ludwika Hieronima Morstina w jego majątku w Pławowicach pod Proszowicami (Miechowskie). W 1930 został powołany do Instytutu Popierania Twórczości Literackiej jako reprezentant poezji. Po ogłoszeniu w grudniu 1931 na łamach „Dwutygodnika LiterackiegoListu pasterskiego (nr 1; podpisany: Emilencja), zwróconego przeciw endeckim i klerykalnym środowiskom Poznania, utracił zajmowane stanowiska i w 1932 powrócił do Gorzenia Górnego. W 1933 urządzono mu tam uroczyste obchody dwudziestopięciolecia pracy literackiej (przyznane wówczas wyróżnienia – tytuł obywatela honorowego Wadowic oraz nazwanie ulicy jego imieniem – odebrano po ukazaniu się drukiem Zmór). W 1933 poznał Marię z Wrzosków Stachelską, która została adresatką jego tomów poetyckich (Czarny dzień, Wrzosy). W 1933-35 wykładał historię sztuki w Konserwatorium Muzycznym w Katowicach oraz był kierownikiem literackim tamtejszego Teatru Polskiego (do 1934). Współpracował z rozgłośnią katowicką Polskiego Radia. W tym okresie zbliżył się do kół lewicowych. Był członkiem Związku Młodzieży Ludowej (ZML), pełnił funkcję prezesa Małopolskiego ZML i redagował jego miesięcznik „Wieś” (1934-35). Należał do Związku Zawodowego Literatów Polskich w Krakowie; był okresowo jego wiceprezesem. W 1935 otrzymał Złoty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury za wybitną twórczość literacką. Uczestniczył w 1936 w Zjeździe Pracowników Kultury we Lwowie, na który wspólnie z Marianem Czuchnowskim przygotował referat pt. Literatura proletariacka. W tymże roku nawiązał kontakt z jednolitofrontowym „Dziennikiem Popularnym”, drukował też w „Obliczu Dnia” (1936), „Sygnałach” (1936, 1938-39) i „Nowym Życiu” (1938-39). W latach następnych brał udział w akcjach antyfaszystowskich. W 1937 poznał Marię Koszyc-Szołajską, lewicową dziennikarkę, z którą był związany do końca życia, także jako z współpracowniczką w działalności literackiej. W 1939 w jej towarzystwie odbył objazd po Polsce z odczytami. Po wybuchu II wojny światowej przebywał początkowo w Gorzeniu Górnym, włączonym do Rzeszy. W 1940 wyjechał z powodu choroby do Sosnowca. Kontynuował twórczość literacką, powstały wówczas m.in. nowe dramaty i przekłady (większość w rękopisach, częściowo zaginionych), dziennik z okresu 31 VIII-11 X 1939 (druk pt. Skróty kronikarskie. „Wadoviana2000 nr 4), a także pisany wspólnie z M. Koszyc rodzaj dziennika osobistego i literackiego (Myśli „Definicjusza”. Uwagi i adnotacje „Krytycjuszki 22 XII 1940 – 24 II 1941) oraz początki powieści Sen (druk zachowanych fragmentów „Polityka1971 nr 9). Odznaczony Orderem Polonia Restituta (1931). Zmarł 24 lutego 1941 w Sosnowcu.
W domu E. Zegadłowicza w Gorzeniu Górnym funkcjonowało po II wojnie światowej muzeum prywatne poświęcone poecie, prowadzone przez rodzinę; od 1968 pozostawało pod opieką Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, a od 1976 państwa, które przejęło je w 1980 na własność; po długotrwałym remoncie Muzeum E. Zegadłowicza wznowiło działalność w 1995 przy pomocy Fundacji Czartak.
Od 2002 organizowany jest corocznie Ogólnopolski Konkurs Literacki i Rzeźbiarski im. E. Zegadłowicza.

Twórczość

1. Tententy. Wiersze. [Autorzy:] E. Zegadłowicz, W. Orłowski, [W. Zabiełło] W. Topor. Kraków: Nakład autorów; Skład główny Księgarnia D.E. Friedleina; Warszawa: E. Wende 1908, 101 s.

Tu E. Zegadłowicza: Drogą życia; Gra; Błękitny ognik; Chwila. Według informacji zawartych w „Rejestrze wydanych książek Poetów „Czartaka” („Czartak1925 s. 110) utwory E. Zegadłowicza zostały wydane osobno w 1908 pt. Droga życia (brak egzemplarza w bibliotece).

2. Nad rzeką. [Poematy]. Kraków: Nakład autora; Skład główny Księgarnia D.E. Friedleina; Warszawa: E. Wende i Sp. 1910, 85 s.

3. Powrót; Rycerz krzyżowy; Miasto. Poezje i poematy. Kraków: Nakład autora; Skład główny Księgarnia D.E. Friedleina; Warszawa: E. Wende i Spółka 1911, 86 s.

4. Imagines; Erato; Na e-strunie; Elegie; Tristia; Transfiguracja. [Cykle wierszy]. Powst. 1916. Kraków: Nakład autora; Drukarnia Związkowa 1919, 300 s.

5. Odejście Ralfa Moora. [Poemat]. Zdrój 1919 nr 9/10 s. 146-153, 11/12 s. 191-206. Wyd. osobne [Poznań:] „Zdrój” 1919, 88 s.

6. Ballady. Sześć ballad z poematu „Dziewanny”. Gorzeń Górny, Warszawa: Nakład autora; Drukarnia F. Foltina w Wadowicach 1920, 54 s. Przedruk zob. poz. .

Wiersz wstępny został przedrukowany w tomie zob. poz. .
Wydane w 100 egzemplarzach.

7. Dziewanny. Sześć ballad wtórych. Gorzeń Górny, Warszawa: Nakład autora; [Drukarnia] F. Foltina w Wadowicach 1921, 48 s. Przedruk zob. poz. .

Wydane w 100 egzemplarzach.

Adaptacje

radiowe

Ballady o królu cygańskim: Miłość cygańska. Polskie Radio (Kraków) 1935.

8. U dnia, którego nie znam stoję bram. Poema symfoniczne wysnute z misteriów snów nadrannych noc pierzchliwą doganiających, dzień zdmuchujący gwiazdy witających spod szczelin wpół przymkniętych powiek. Spisał srebrną dłonią księżniczki Astralu Inki Tödwen Ralf Moor na liściu klonu upadłego do jej stóp w alei parku strzeżonego przez Sfinx uskrzydloną. Poznań: Zdrój”; Drukarnia F. Foltina 1921, 27 s. Przedruk zob. poz. .

Wydane w 100 egzemplarzach.

9. Gody pasterskie w Beskidzie. „Wielkiej Nowiny” część wtóra. Sześć ballad z poematu „Dziewanny” części trzeciej, księgi wtórej. Powst. 1923. Wyd. [Wadowice:] Nakład autora; Drukarnia F. Foltina 1925, 99 s. Przedruk zob. poz. .

Według informacji K. Forysia w bibliografii dołączonej do poz. 55: Nakład „Czartaka”.

10. Kolędziołki beskidzkie. Wadowice: Drukarnia F. Foltina 1923, 47 s. Przedruk zob. poz. , .

Inne formy wydań

Wyd. w oprac. muzycznym: Muzyka: S. Wiechowicz. Red. i posłowie: A. Mrygoń. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1989, 40 s.
Według informacji K. Forysia w bibliografii dołączonej do poz. 55: Nakład „Czartaka”.

Adaptacje

teatralne

Wystawienie: Teatr Rode 2003 (m.in. w Gorzeniu Górnym i w Andrychowie).

11. Niam-Niam. Antologia poezji murzyńskiej. Przeł.: E. Zegadłowicz, E. Kozikowski. Wadowice: Drukarnia F. Foltina 1923, 32 s. Wyd. nast. Bielsko-Biała: Beskidzka Oficyna Wydawnicza BTSK [Beskidzkie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne] 1985.

Według informacji K. Forysia w bibliografii dołączonej do poz. 55: Nakład „Czartaka”.

Zawartość

Mistyfikacja literacka; tom zawiera oryginalne utwory E. Zegadłowicza i E. Kozikowskiego.

12. Powsinogi beskidzkie. Sześć ballad z poematu „Dziewanny”. Wadowice: Drukarnia F. Foltina 1923, 55 s. Wyd. nast. Gorzeń Górny: Czartak” [1925], 77 s. Przedruk zob. poz. , , . Por. poz. .

Według informacji K. Forysia w bibliografii dołączonej do poz. 55: Nakład „Czartaka”.

Adaptacje

teatralne

Inscenizacja: A. Piekarski. Wystawienie: Warszawa, Teatr Ateneum 1929.
Adaptacja: J. Wasiuczyński. Wystawienie: Tarnów, Teatr Ziemi Krakowskiej im. L. Solskiego, Mała Scena 1974.
pt. Ballada o powsinogach beskidzkich. Oprac. i wykonanie: J. Gmyrek. Wystawienie: Lublin, Teatr im. J. Osterwy, Scena „Reduta 70 1978.
Inscenizacja: W. Jesionka. Wystawienie: Gniezno, Teatr im. A. Fredry 1982.
Wykonanie: E. Żentara. Wystawienie: Teatr Jednego Aktora 1984.

radiowe

Ballady o powsinodze beskidzkim kamieniotłuku: Radio (Wilno) 1929.
Ballady o powsinodze beskidzkim śklarzu: Szklarz. Polskie Radio 1928.
Ballady o powsinodze beskidzkim druciarzu: Druciarz. Polskie Radio (Wilno) 1929.

telewizyjne

Oprac.: H. Gryglaszewska, I. Kasprzysiak. Telewizja Polska 1970.
Scenariusz: S. Kakesz. Wykonanie: W. Siemion. Telewizja Polska 1977. Zob. też poz. .

Wyd. osobne Ballady o powsinodze beskidzkim świątkarzu: pt. Ballada o Wowrze, powsinodze beskidzkim, świątkarzu, o Bogu prawdziwym i Chrystusie frasobliwym rzeźbiącym patrona Beskidu zob. poz. , pt. Ballada o świątkarzu zob. poz. .

13. Wielka Nowina w Beskidzie. Sześć ballad z poematu „Wielka Nowina”. („Dziewanny” część druga, księga trzecia). Powst. 1923. Wyd. Wadowice: Drukarnia F. Foltina 1924, 70 s. Przedruk zob. poz. , .

Według informacji K. Forysia w bibliografii dołączonej do poz. 55: Nakład „Czartaka”.

Przekłady

czeski

Ballady o babce Góralczyce, o dzieciach i stajence świetlistej poza wsiami stojącej: Ballada o babce Horalčickđ, o dđtech a o zářývém chlévu za všemi stojicim. [Przeł.] O.F. Babler. Samotišky 1928.

14. Zielone Święta. Poezje i medytacje. Gorzeń Górny: Nakład autora; Drukarnia F. Foltina w Wadowicach 1923, 23 s. Przedruk zob. poz. , .

Według informacji K. Forysia w bibliografii dołączonej do poz. 55: Nakład „Czartaka”.

15. Ballada o Wowrze, powsinodze beskidzkim, świątkarzu, o Bogu prawdziwym i Chrystusie frasobliwym rzeźbiącym patrona Beskidu. [Wadowice:] Nakład autora; Drukarnia F. Foltina 1924, 15 s. Zob. poz. .

Przekłady

czeski

Balada o Wowrovi. [Przeł.] P. Eisner. Praha 1929.

Adaptacje

radiowe

pt. Ballada o świątkarzu. Polskie Radio (Wilno) 1928.
pt. Ballada o powsinodze beskidzkim, świątkarzu, o Bogu prawdziwym i Chrystusie frasobliwym rzeźbiącym patrona Beskidu: Adaptacja: J. Emir. Polskie Radio 1973.

16. Głaz graniczny. Dramat w 3 aktach. Powst. 1924. Prapremiera: Poznań, Teatr Nowy 1925. Wyd. z przedmową F. Siedleckiego Warszawa: „Życie Teatru” 1925, XVI, 78 s. Przedruk zob. poz. (t. 1).

Adaptacje

radiowe

Oprac. fragmentu: Z. Kosidowski. Polskie Radio (Poznań) 1935.

17. Kantyczka rosista. [Poemat]. Wadowice: Drukarnia F. Foltina 1924, 30 s. Przedruk zob. poz. .

Według informacji K. Forysia w bibliografii dołączonej do poz. 55: Nakład „Czartaka”.

18. Lampka oliwna. Tragedia w 3 aktach. Prapremiera: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1924. Wyd. Wadowice: Drukarnia F. Foltina; Kraków: Skład główny Księgarnia S.A. Krzyżanowskiego 1924, 91 s. Przedruk zob. poz. (t. 1).

Według informacji K. Forysia w bibliografii dołączonej do poz. 55: Nakład „Czartaka”.

19. Łyżki i księżyc. Groteska straganowa w 3 aktach. Powst. 1924. Prapremiera: Poznań, Teatr Nowy 1928. Wyd. przygotowane i wstępem zaopatrzone przez K. Szymanowskiego Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1957, 174 s.

Pierwotny tytuł: Plamy na księżycu.

Adaptacje

teatralne

Adaptacja: J. Gruza. Wystawienie: Elbląg, Teatr Dramatyczny 1978.
Adaptacja i oprac. tekstu: J. Adamski. Wystawienie: Bielsko-Biała – Cieszyn, Teatr Polski 1979.
Adaptacja, inscenizacja: G. Mrówczyński. Teksty songów: J. Ratajczak. Wystawienie: Poznań, Teatr Polski 1984. Telewizja Polska 1986.

20. Nawiedzeni. Misterium balladowe w 3 aktach. Wadowice: Drukarnia F. Foltina 1924, 115 s. Przedruk zob. poz. (t. 1).

Na okładce rok wyd. 1925.
Według informacji K. Forysia w bibliografii dołączonej do poz. 55: Nakład „Czartaka”.

Adaptacje

radiowe

Radio (Poznań) 1929.

21. Noc Świętego Jana Ewangelisty. Misterium balladowe w siedmiu sferach. Wadowice: [Drukarnia] F. Foltina 1924, 58 s.

Utwór po przeróbce wszedł w skład dramatu Wigilia [poz. ].
Według informacji K. Forysia w bibliografii dołączonej do poz. 55: Nakład „Czartaka”.

22. Przyjdź Królestwo Twoje. [Poemat]. Wadowice: Drukarnia F. Foltina 1924, 30 s. Przedruk zob. poz. .

Według informacji K. Forysia w bibliografii dołączonej do poz. 55: Nakład „Czartaka”.

Zawartość

Przyjdź Królestwo Twoje [chorał]; Zielone Święta [poz. ]; Kolędziołki beskidzkie [poz. ]; Wielka Nowina w Beskidzie. Sześć ballad z poematu „Wielka Nowina” [poz. ]; Powsinogi beskidzkie [poz. ].

23. Alcesta. Dramat w 4 aktach. Prapremiera: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1925. Druk w: Dramaty. Szamotuły 1932 zob. poz. (t. 2) s. 5-130.

24. Betsaba. Dramat w 3 aktach z epilogiem. Powst. 1926. Prapremiera: Lublin, Teatr Miejski 1927. Druk w: Dramaty. Szamotuły 1932 zob. poz. (t. 2) s. 131-250.

25. Godzinki; Gorzkie żale; Zwiastowanie; Miedza; Ziarna na opoce. [Cykle wierszy]. Poznań, Warszawa: Księgarnia Św. Wojciecha [1926], 94 s. Przedruk (z pominięciem cyklu Ziarna na opoce) zob. poz. .

26. Krąg. Fragment poematu. Paryż, Kraków 1926, 42 s. Polskie Towarzystwo Przyjaciół Książki w Paryżu; Polskie Towarzystwo Miłośników Książki w Krakowie. Przedruk zob. poz. .

Druk bibliofilski z okazji II Zjazdu Bibliofilów Polskich w Warszawie.

27. Dom jałowcowy. Poezje. MCMXX-MCMXXVI. Warszawa: F. Hoesick 1927, 338 s.

Zawartość

U dnia, którego nie znam stoję bram [poz. ]; Trzy wiersze z Dziewann; Zielone Święta [poz. ]; Kolędziołki beskidzkie [poz. ]; Waleta beskidzka arian; Przyjdź Królestwo Twoje [poz. ]; Kantyczka rosista [poz. ]; Gorzkie żale [poz. ]; Godzinki [poz. ]; Zwiastowanie [poz. ]; Miedza [poz. ]; Krąg [poz. ]; Dom jałowcowy.

28. Dziewanny. Poemat MCMXIX-MCMXXVI. Warszawa: J. Mortkowicz 1927, 485 s.

Wydanie zbiorowe odbite równocześnie także w siedmiu osobnych tomikach [bez zmiany paginacji]: Ks. I. Wiatr wiosenny [tu utwory z poz. , ]; Ks. II. Zmysły; Ks. III. Noc świętojańska; Ks. IV. Powsinogi beskidzkie [tu także utwory z poz. ]; Ks. V. Wielka Nowina [poz. ]; Ks. VI. Gody pasterskie [poz. ]; Ks. VII. Resurekcje.

29. Gdy się Chrystus rodzi... Widowisko jasełkowe w 4 obrazach z interludiami kukiełkowymi. Prapremiera: Poznań, Teatr Polski 1927. Wyd. Poznań: Drukarnia Handlowa 1930 [antydatowane 1929], 92 s.

Zawartość

Utwór oprócz fragmentów napisanych przez E. Zegadłowicza zawiera fragmenty „Betlejem polskiego” L. Rydla i „Szopki krakowskiejoprac. przez [S. Estreichera] J. Krupskiego.

Adaptacje

radiowe

Oprac.: Z. Kosidowski. Polskie Radio (Poznań) 1930.

30. Siedem pieśni zgrzebnych o Janie Kasprowiczu. Rysunki: Z. Pronaszko. Kraków: Towarzystwo Miłośników Książki 1927, 51 s. Wyd. 2 Poznań: Towarzystwo Bibliofilów Polskich 1928. Przedruk zob. poz. , .

31. W obliczu gór i kulis. [Przemówienia, odczyty, szkice, wiersze]. Poznań: Fiszer i Majewski; Drukarnia Rolnicza P.G. pod kierownictwem J. Kuglina [1927], 191 s.

Zawartość

W obliczu gór i kulis. Z listów do przyjaciół; Ballada o teatrze krakowskim; Noc czerwcowa MCMXXVII [wiersz]; O kształtowaniu się idei. Odczyt wygłoszony w Kole Polonistów Uniwersytetu Poznańskiego dnia 20-go maja 1927-go roku; Polski Faust i polski teatr. Odczyt wygłoszony w Kole Polonistów Uniwersytetu Poznańskiego dnia 14-go maja 1927-go; Władysław Orkan. Słowo wstępne wygłoszone na jubileuszu przedstawienia „Franciszka Rakoczego” w Teatrze Miejskim im. J. Słowackiego w Krakowie dnia 20-go marca 1927-go roku; Siedem pieśni zgrzebnych o Janie Kasprowiczu [poz. ]; Czyn Wyspiańskiego. Przemówienie wygłoszone 27 listopada 1927-go roku na akademii w Teatrze Polskim w Poznaniu w dwudziestą rocznicę śmierci Wyspiańskiego; Na stopniach „Góry”. Przemówienie nad trumną Stanisława Przybyszewskiego 28-go listopada 1927-go roku; O Legionie czartkowskim. Przedmowa do rocznika „Czartaka” [...] na rok 1928-my [...]; Oczy dziecka [wiersz].

32. Wigilia. Dramat w 5 aktach. Powst. 1927. Druk w: Dramaty. Szamotuły 1932 zob. poz. (t. 2) s. 251-444. Por. poz. .

33. Żywot Mikołaja Srebrempisanego. [Cykl powieściowy]. 1927-1936.

Cz. 1. Godzina przed jutrznią. Poznań, Warszawa: Księgarnia Św. Wojciecha [1927], 378 s.

Przekłady

czeski

Hodina před jitřní. [Przeł.] F. Bicek. Praha 1930.

Cz. 2. Spod młyńskich kamieni. Poznań, Warszawa: Księgarnia Św. Wojciecha [1928], 335 s.

Cz. 3. Cień nad falami. Poznań, Warszawa: Księgarnia Św. Wojciecha [1929], 420 s.

Adaptacje

radiowe

Żywot Mikołaja Srebrempisanego. Polskie Radio (Wilno) 1930 (cz. 1-3).

Wyd. nowe, skrócone łączne cz. 1-3 w 1 tomie pt. Uśmiech. Kronika z zamierzchłej przeszłości. Z ilustracjami Z. Pronaszki. Kraków: Księgarnia Nowoczesna 1936 [antydatowane 1935], 576 s. Wyd. nast. z posłowiem i komentarzami E. Kozikowskiego Kraków: Wydawnictwo Literackie 1956.

Cz. 4. Zmory. Kronika z zamierzchłej przeszłości. Warszawa: Druk. W.L. Anczyc i S-ka 1936 [antydatowane 1935], 495 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Kraków: Księgarnia Powszechna 1936; wyd. 3 z ilustracjami Z. Pronaszki Kraków: Księgarnia Nowoczesna 1936; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1957, tamże: wyd. 2 [!] 1965, wyd. 3 1984, wyd. 3 [!] 1985, wyd. 4 1992.

Komentarze E. Zegadłowicza i czytelników powieści zob. poz. .
Wyd. od 1985 bez tytułu cyklu.

Adaptacje

filmowe

Adaptacja: P. Hajný. Dialogi: W. Marczewski. Ekranizacja 1978.

34. Ballada o świątkarzu. Z drzeworytami J. Wowra. Poznań: Towarzystwo Bibliofilów 1928, [16] s. Zob. poz. .

Wydał, składał i tłoczył J. Kuglin w Drukarni Rolniczej P.G. w Poznaniu.

35. Flora – Caritas – Sofia. Posągi i poezje. Poznań: Fiszer i Majewski; Drukarnia Rolnicza pod zarządem J. Kuglina 1928, 49 s. Przedruk zob. poz. .

Zawartość

Tu m.in. cykle: Pieśni kądzielne; Sierpień.

36. Widma wskazówek. Elegie. Poznań: Nakład autora i typografa [J. Kuglina]; Drukarnia Rolnicza P.G.; Skład główny Księgarnia Uniwersytecka Fiszer i Majewski 1928, [22] k. Przedruk zob. poz. .

37. Aktor wieczny. (Prolog na uroczyste otwarcie sezonu „Spazmami Modnymi” Wojciecha Bogusławskiego w Teatrze Polskim w Poznaniu 1 października 1929 roku). Prapremiera: Poznań, Teatr Polski 1929. Druk „Świat Kulis” 1929 z. 17 s. 1-6. Wyd. osobne. Poznań: Nakład J. Kuglina; Rolnicza Drukarni i Księgarnia Nakładowa 1929 [14] k.

38. Dęby pod pełnią. Poezje. MCMXXVI-MCMXXVIII. Warszawa: F. Hoesick 1929, 323 s.

Zawartość

Prolog: Żarna wieczyste. – Cz. I. Dożynki [tu cykle]: Pieśni!; Noc czerwcowa MCMXXVII; Siedem pieśni [poz. ]. – Cz. II. Z republiki górskiej: Hymn, – nadto cykle: Marzanna, szopka, drewutnie; Jałowcarz; Śliczna kompania; Na harmonii. – Cz. III. Pszczoły w bursztynie [tu cykle]: Pieśni kądzielne [poz. ]; Dwa posągi; Wiktoria; Sierpień [poz. ]; Z wygnania; Ptak z lirą; Dolina trzech jezior; W pomroce złotej; Wiatr w leszczynie; Oczy dziecka; Widma wskazówek. Elegie [tu m.in. elegie z poz. ]. – Epilog: Dęby pod pełnią.

39. Do Jana Kuglina w Poznaniu. Poznań: Nakład J. Kuglina; Rolnicza Drukarnia i Księgarnia Nakładowa 1929, [9] s.

List wierszem; wydany w 13 egzemplarzach.

40. Dziesięć ballad o powsinogach beskidzkich. Z drzeworytami barwnymi Z. Pronaszki. Wyd. 4 [!]. Poznań: Towarzystwo Bibliofilów Polskich; Rolnicza Drukarnia i Księgarnia Nakładowa pod kierownictwem J. z Bogumina Kuglina 1929, XII, 181 s. Por. poz. .

Zawartość

Wstępy i utwory z poz. , .

Przekłady

czeski

Beskydské balady. [Przeł.] J. Závada. Moravská Ostrava 1933.

41. Gawęda poety z typografem. W: Pamiętnik III Zjazdu Miłośników Książki we Lwowie. Lwów 1929 s. 33-43. Wyd. osobne Lwów: Towarzystwo Miłośników Książki; Nakład i druk J. z Bogumina Kuglin w Rolniczej Drukarni i Księgarni Nakładowej 1929, 15 s. Wyd. nast. Katowice: Oddział Śląski Towarzystwa Przyjaciół Książek 1984.

42. Głośniki płonące. Poznań: Rolnicza Drukarnia i Księgarnia Nakładowa pod zarządem J. Kuglina 1929, [24] s.

Zawartość

Cykle: Strofy o śmierci troistej; Na wiecznej fali; Zapłonęły głośniki.

43. Prolog i poezja do: „Tatry. Balet-opera w 4 aktach. Scenariusz i muzyka: F. Nowowiejski. Prapremiera: Poznań, Teatr Wielki 1929. Druk fragmentu: „Świat Kulis” 1929 z. 5 s. 1-2.

Druk w piśmie podpisany: e.z.
Maszynopis w Bibliotece Narodowej w Warszawie.

Przekłady

rosyjski

[Przeł.] M. Wiskowatyj. Powst. ok. 1931. Maszynopis w Bibliotece Narodowej w Warszawie.

44. W biały dzień. Poznań: Nakład J. Kuglina 1929, 32 s.

Informacja: J. Kuglin: Dziesięciolecie książki Emila Zegadłowicza w Poznaniu. Zarys bibliograficzny. Poznań 1929.

45. Chleb i wino. [Poemat]. Poznań: Nakład J. z Bogumina Kuglina; Rolnicza Drukarnia i Księgarnia Nakładowa 1930, [9] s. Wyd. nast. Wadowice: WZPT [Wojewódzkie Zakłady Przemysłu Terenowego] 1960.

W 1960 druk bibliofilski.

46. Pallas Atene. Poznań: Nakład J. Kuglina; Rolnicza Drukarnia i Księgarnia Nakładowa 1930, [19] s.

Poemat o Stanisławie Wysockiej.
Wydano w 13 egzemplarzach.

47. Tam, gdzie graniczą Stwórca i natura. Odczyt o Kasprowiczu, wygłoszony na akademii w Inowrocławiu z okazji odsłonięcia pomnika wielkiego syna ziemi kujawskiej w dniu 7 września 1930 roku. „Dziennik Kujawski1930 nr 211-213, odbitka. [Inowrocław 1930], 15 s.

48. Nad brzegami zodiaku. [Wiersze]. Poznań: Rolnicza Drukarnia i Księgarnia Nakładowa pod kierownictwem J. Kuglina 1931 [antydatowane 1930], 101 s.

Cz. 1 tetralogii Pieśni Niemotworza; cz. 2-4 zob. poz. , , .

Zawartość

Wiersz wstępny: Nad brzegami zodiaku. – [Cykle:] Baran; Byk; Bliźnięta; Rak; Lew; Panna; Waga; Niedźwiadek; Łucznik; Koziorożec; Wodnik; Ryby.

Adaptacje

radiowe

Radio (Poznań; transmisja z auli Uniwersytetu Poznańskiego) 1930.
Reżyseria: W. Maciejewski. Polskie Radio 1976.

49. Budziejowickie łąki. [Wiersze]. [Poznań:] Nakład J. Kuglina; Rolnicza Drukarnia i Księgarnia Nakładowa 1932, 27 s.

Wydanie w 30 egzemplarzach.

Przekłady

czeski

Budđjovické louky. [Przeł.] J. Karnik. Praha 1934.

50. Dramaty. T. 1-2. Szamotuły 1932: Drukarnia Nakładowa J. Kawalera 1932, 328 + 444 s.

T. 1: Nawiedzeni [poz. ]; Lampka oliwna [poz. ]; Głaz graniczny [poz. ].
T. 2: Alcesta [poz. ]; Betsaba [poz. ]; Wigilia [poz. ].

51. Duma o obronie Sigetu. [Poemat]. [Poznań:] Nakład J. Kuglina; Rolnicza Drukarnia i Księgarnia Nakładowa 1932, [15] s.

Wydanie w 30 egzemplarzach.

52. Podkowa na progu. [Poemat]. Firenze: Oficyna Florencka Tyszkiewiczów 1932, 67 s.

Cz. 2 tetralogii Pieśni Niemotworza; cz. 1, 3-4 zob. poz. , , .
Druk w 100 egzemplarzach.

53. Pieśń o Śląsku. [Poemat]. Poznań: Nakład J. Kuglina; Rolnicza Drukarnia i Księgarnia Nakładowa 1933, 29 s. Przedruk zob. poz. .

54. Podsłuchy. [Wiersze]. Warszawa: F. Hoesick 1933, 116 s.

Cz. 4 tetralogii Pieśni Niemotworza; cz. 1-3 zob. poz. , , .

Zawartość

Cykle: Prolog; Pomiędzy godziną trzecią a piątą rano; Epilog.

55. Pokosy. Wybór poezji 1907-1932. Układu dokonał, wstępem oraz bibliografią zaopatrzył K. Foryś. Wadowice 1933, 93 s. Wydawnictwo Komitetu Jubileuszowego 25-lecia pracy twórczej Emila Zegadłowicza.

56. Światła w okopach. Poznań: Rolnicza Drukarnia i Księgarnia Nakładowa pod kierownictwem J. Kuglina 1933, 17 s.

Cz. 3 tetralogii Pieśni Niemotworza; cz. 1-2, 4 zob. poz. , , .

57. Gra w zielone, czyli świadome ojcostwo. Heca w 3 aktach z prologiem. [Współautor:] S. Essmanowski. Powst. ok. 1934.

E. Zegadłowicz podpisany: Tadeusz Ervinne.
Maszynopis w Bibliotece Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu.

58. Czarny dzień. [Poemat]. Gorzeń Górny: Rolnicza Drukarnia i Księgarnia Nakładowa w Poznaniu pod zarządem J. Kuglina 1935, [13] s.

Druk prywatny, wydanie w 13 egzemplarzach.

59. Wrzosy. [Wiersze]. [Poznań: Nakład J. Kuglina; Rolnicza Drukarnia i Księgarnia Nakładowa] 1935, [48] k. Wyd. nast. w oprac. i z posłowiem T. Olszewskiego Bielsko-Biała: Beskidzka Oficyna Wydawnicza BTSK [Beskidzkie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne] 1988.

Wydanie bibliofilskie tomu erotyków w 5 egzemplarzach; egzemplarz przeznaczony dla Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego był zastrzeżony do 1985.

Adaptacje

teatralne

Dell'amore. [Wieczór śpiewanych erotyków E. Zegadłowicza]. Muzyka: T. Woźniak. Wykonanie: J. Majchrzak, T. Woźniak. Wystawienie: Łódź, Kawiarnia Teatr Powszechny 1990.

60. Pokój dziecinny. Dramat. Gorzeń Górny: Biblioteka Gorzeńska 1936, 70 s. Przedruk ze wstępem E. Kozikowskiego „Dialog” 1959 nr 8 s. 5-49. Prapremiera: Wadowice, Klub Pracy Twórczej „Beskidnicy” 1982.

Wystawienia następne

Wystawienie: w teatrze zawodowym: Łódź, Teatr Studyjny'83 im. J. Tuwima 1989.
Wydanie na bibule jako druk prywatny w 60 egzemplarzach.

61. Martwe morze. Pamiętnik Jana w Oleju Zydla. Powieść. Pierwodruk fragmentu pt. Egzystencje. Powieść współczesna. Cz. 1. Wieloboki. Dziennik Popularny 1937 nr 1-82 [z przerwami]. Wyd. osobne całości Warszawa: F. Hoesick 1939, 351 s. Wyd. nast. z przedmową A. Piwowarczyka Kraków: Wydawnictwo Literackie 1954, XXX, 317 s.

Druk w „Dzienniku Popularnym” przerwany z powodu zamknięcia pisma.
Inny wariant tytułu: Błoto po szyję.
Rękopis fragmentu ciągu dalszego powieści pt. Czwartek. Egzystencji t. 2 znajduje się w Bibliotece Narodowej w Warszawie .

62. Piszemy listy. [Autorzy:] E. Zegadłowicz i czytelnicy „Zmór. Warszawa: Księgarnia Powszechna 1937, 194 s.

Wybór listów do E. Zegadłowicza po wyd. Zmór [poz. ] z komentarzem pisarza.

63. Kantata młodzieży śląskiej. Recital zbiorowy z chórami i orkiestrą. Słowo wstępne: L. Kobiela. Katowice [1938], 11 s. Biblioteka Sceniczna Śląskiego Związku Teatrów Ludowych.

64. Motory. [Powieść]. Ilustracje: S. Żechowski. T. 1-2. Kraków: Sirinks 1938 [antydatowane 1937], 359 + 413 s. Wyd. nast.: Wstęp i ustalenie tekstu: J. Tynecki. Oprac. materiałów z procesu „Motorów”: M. Kuna. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1981, tamże: 1982, 1988.

Wyd. 1 skonfiskowane na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie w 1937.

Adaptacje

teatralne

pt. Ulice sytych: Adaptacja: M. Bojarska, A. Koper. Wystawienie: Warszawa, Teatr na Woli 1978.

65. Powsinogi beskidzkie. Dziesięć obrazów scenicznych w inscenizacji autora. Ilustracja muzyczna: H. Gadomski. Z drzeworytami J. Wowra. Warszawa: Instytut Teatrów Ludowych 1938, 209 s. Por. poz. .

Zawiera też bibliografię „Powsinogów”.

66. Interview. Dramat w 3 aktach. [Współautor:] M. Koszyc. Powst. II 1939.

Rękopis aktu 1 i 3 w Bibliotece Narodowej w Warszawie.

67. Progi. Powieść. [Współautor:] M. Koszyc. Powst. 1937-1939. Druk fragmentu ze wstępem i komentarzem M. Kwiatkowskiego: „Nurt” 1965 nr 5.

Maszynopis całości z poprawkami autora w Muzeum E. Zegadłowicza w Gorzeniu Górnym.

68. Rzecz rodzima. [Satyra]. Warszawa: Podwarszawska Drukarnia Leśna 1939, [6] s.

Wydane w 5 niesprzedażnych egzemplarzach.

69. Wasz korespondent donosi... Dramat. Powst. ok. 1939.

Inne wersje tytułu: Hrabia; Mohikanie.
Rękopis złożony Stefanowi Jaraczowi zaginął we wrześniu 1939; E. Zegadłowicz próbował w czasie wojny odtworzyć tekst.
W Bibliotece Narodowej w Warszawie znajdują się fragmenty rękopisów: Wasz korespondent donosi... Akt 1. Powst. 23 XI 1940; Mohikanie. [Wersja w 1 akcie pisana ręką M. Koszyc].

70. Domek z kart. Dramat w 3 aktach. Powst. 1940. Druk fragmentu aktu 3: „Przekrój” 1946 nr 79 s. 6-7. Prapremiera: Warszawa, Teatr Współczesny 1953. Wyd.: Według inscenizacji Edwina Axera w Państw. Teatrze Współczesnym w Warszawie. (Uwagi inscenizacyjne oprac.: J. Cichocka, J. Kulczyński). Warszawa: Czytelnik 1954, 97 s. Telewizja Polska 1981.

W niektórych źródłach jako współautor utworu jest podawana M. Koszyc.

Przekłady

rosyjski

Kartočnyj domik. [Przeł.:] S. Daševskaja, V. Beljaev. Moskva 1955.

Adaptacje

filmowe

Scenariusz: E. Axer, S. Wohl. Ekranizacja 1954.

71. Dziewczyna. [Cykl wierszy i prozy poetyckiej]. Powst. 1939-1940. Druk fragmentu: „Kamena” 1970 nr 1; „Magazyn Kulturalny” 1972 nr 2. Wyd. w wyborze i ze wstępem A. Zegadłowicza. Oprac. tekstu: J. Kajtoch. [Bielsko-Biała:] Beskidzka Oficyna Wydawnicza BTSK [Beskidzkie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne] 1987, 62 s.

72. Sind Sie Jude? Sztuka w 5 obrazach z prologiem i epilogiem. [Współautor:] M. Koszyc. Powst. 1941.

Fragment rękopisu w Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza w Warszawie.
Inny wariant tytułu: Natan syn Davida.

73. O Jędrzeju Wowrze, snycerzu beskidzkim. Wspomnienia, szkice, wiersze i opowiadania. [Autorzy:] E. Zegadłowicz, E. Kozikowski. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1957, 192 s.

Tu E. Zegadłowicza: Ballada o czwartym powsinodze beskidzkim, świątkarzu, o Bogu prawdziwym i Chrystusie frasobliwym rzeźbiącym patrona Beskidu [poz. ]; Jak to ludziska tańcowali na weselu u Jędrzeja Wowra w Beskidzie; Życie ludu wiejskiego; Pod górę ta droga wiedzie; Słowo wstępne do teki drzeworytów wydanej pt. „Piecątki beskidzkie Jędrzeja Wowra”; Jędrzej Wowro.

74. Wiersze wybrane. Wyboru dokonał E. Kozikowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1957, 293 s.

Tu m.in.: Pieśń o Śląsku [poz. ]; Z wierszy niewydanych.

75. Emila Zegadłowicza kolędziołek beskidzkich siedem: o koszałkach i opałkach, o wyraju zasobku skrzyniego, o drodze po drugiej stronie ziemi, o nibyżeniaczce rajtara z wierzbą, o skrzypcach zamarychostowych, o targach przetargach, o drodze rozbieżnej. Z drzeworytami L. Urbańskiego. Warszawa: Akademia Sztuk Pięknych 1958, 18 s. Zob. poz. .

Druk bibliofilski.

76. Poezje wybrane. Wybór i przedmowa: T. Olszewski. Nota biograficzna: J. Bandrowska-Wróblewska. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1971, 160 s.

77. Wiersze o miłości. Wybór i wstęp: J. Kajtoch. Bielsko-Biała: Beskidzka Oficyna Wydawnicza BTSK [Beskidzkie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne]; Wadowice: Wadowicka Oficyna Wydawnicza TMZW [Towarzystwo Miłośników Ziemi Wadowickiej] 1984, 132 s. Wyd. 2 tamże 1986.

78. Myśli. Wstęp i wybór: M. Ziemianin. Zakopane: Oficyna Wydawnicza Związku Podhalan 1987, 59 s.

79. Wybór poezji. Wybór, wstęp i nota edytorska: I. Maciejewska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1987, 205 s.

80. Korespondencja. [Autorzy:] E. Zegadłowicz, Stefan Żechowski, M. Ruzamski. Wstęp, oprac. tekstu i przypisy: M. Wójcik. T. 1. 1936-1937; t. 2. 1938-1944. Kielce: Wydawnictwo Akademickie Świętokrzyskiej 2002, 427 + 233 s.

Wydania osobne tekstów poetyckich w opracowaniu muzycznym, m.in.

Hejnał triumfalny. [Muzyka:] F. Nowowiejski. Poznań 1923, 3 s. [na otwarcie Powszechnej Wystawy Krajowej w Poznaniu].
Trzy pieśni. 1. Nad rzeką; 2. W opustoszałym starym sadzie; 3. Wniosłaś wiosenny ranek. [Muzyka:] F. Szopski. [Tekst także w języku francuskim; przekł.] E. Barblan. Warszawa: Gebethner i Wolff 1923, 7 + 5 + 7 s.
Dzień słowiański. [Muzyka:] S. Wiechowicz. Poznań: Wielkopolski Związek Kół Śpiewaczych 1929, [21] s.
• 1. O zalotach oczarowanych. Kolędziołka beskidzka; 2. O sojek koralowych oczach. Kolędziołka beskidzka. [Współwyd. z:] 3. Kołysanka. Słowa: J. Porazińska. [Muzyka:] S. Wiechowicz. Poznań: Wielkopolski Związek Kół Śpiewaczych 1929, 4 s.
Pieśń. [Muzyka:] W. Raczkowski. Poznań: Wielkopolski Związek Kół Śpiewaczych 1929, [12] s. [na Wszechsłowiański Zjazd Śpiewaczy w Poznaniu].
Nasa Marysia. (Fragment ballady ze zbioru „Dziewanny”). [Muzyka:] L. Drége-Schielowa. Warszawa: Muzyka 1930, [3] s.
Kantata. Fantazja symfoniczna ku uczczeniu pomnika Woodorowa [!] Wilsona w Poznaniu 4 lipca 1931 roku. [Muzyka:] M. Świerzyński. Poznań: B.T. Barwicki 1931, 7 s.
Biały dom. [Muzyka:] F. Nowowiejski. Poznań: Nakład kompozytora 1933, 7 s.
Koń światowida. [Muzyka:] S.B. Poradowski. Cz. 2-3. Poznań: Nakład autora 1935, [3] s. Wyd. nast. Poznań: B.T. Barwicki 1947.
Koszałki, Opałki. [Muzyka:] T. Szeligowski. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1947, 16 s.
Pieśń o wiośnie. [Muzyka:] S. Poradowski. Poznań: B.T. Barwicki 1947, 16 s.
Hej poro scęśliwa. [Muzyka:] Ł. Drége-Schielowa. Wyd. łącznie z: Dwa wiatry. Słowa: J. Tuwim. [Muzyka:] J. Sokorski. [Warszawa:] Czytelnik 1949, 12 s.
Pod okapem śniegu. (Kolędziołki beskidzkie). [Muzyka:] T. Szeligowski. [Kraków:] Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1952, 5 s.
Kolędziołki beskidzkie. [Muzyka:] S. Wiechowicz. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1953, 17 s. Wyd. nast. tamże 1985.

Słuchowiska radiowe, m.in.

• Zob. Twórczość poz. , , , , , .
Jasełka. Polskie Radio (Poznań) 1928.
Teatr w płomieniach. Polskie Radio (Poznań) 1929.
Ballada o gorzkich żalach, rezurekcji i zjawieniach świetlistych Syna Bożego z zapewnieniem współżycia wiekuistego. Oprac.: H. Hohendlingerówna. Polskie Radio (Wilno) 1930.

Wybory utworów literackich w przekładach

czeski

Baśne. [Przeł.:] O.F. Babler, J. Karnik. Moravska Ostrava 1930 [Informacja K. Forysia w bibliografii dołączonej do: Pokosy. Wadowice 1933 zob. Twórczość Twórczość poz. ].

Montaże utworów

Wielkanoc. Autorzy tekstów: K.H. Rostworowski, E. Zegadłowicz, S. Wyspiański. Układ tekstu i reżyseria M. Kotlarczyk. Wystawienie: Kraków, Teatr Rapsodyczny 1948 [oparty m.in. na tekstach E. Zegadłowicza].

Przekłady i adaptacje

1. Tematy chińskie. Gorzeń Górny, Wadowice: Nakład autora; [Drukarnia] F. Foltina 1919, 29 s.
2. W. Hasenclever: Antygona. Tragedia w 5 aktach. Przekł. powst. 1924.
Maszynopis w Bibliotece Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie, Muzeum Teatralnym w Warszawie, Bibliotece Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu.
3. J.W. Goethe: Faust. Tragedii cz. 1-2. Wystawienie: Warszawa, Teatr Narodowy 1926. Wyd. Wadowice: F. Foltin 1926, 1927, 288 + 356 s. Wyd. nast.: ze wstępem A. Sowińskiego Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1953, 1954; Toruń: Akademia 1994.
Wypowiedź E. Zegadłowicza na temat przekładu pt. Polski „Faust” i polski teatr zob. Twórczość poz. 31.
4. J.W. Goethe: Małgorzta. (Urfaust). Przekł. powst. 1927.
Informacja o przekładzie w tomie: Dęby pod pełnią. Warszawa 1929 [Twórczość poz. 38].
5. C. Gozzi: Turandot. Groteska baśniowa w 5 aktach w przeróbce poetyckiej. Wystawienie: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1927.

Wystawienia następne

Wystawienie: też pt.: Księżniczka Turandot; Turandot księżniczka chińska.
Maszynopis w Bibliotece Teatru Powszechnego w Warszawie.
6. Zegar słoneczny w chińskim ogrodzie. Poznań, Warszawa: Księgarnia Św. Wojciecha 1928, 78 s.
Na okładce 1929.
Wydanie w 12 egzemplarzach.
7. Przygody dobrego wojaka Szwejka. Groteska w 2 częściach i 9 obrazach według powieści J. Haška. Adaptacja: J. Wittlin i E. Zegadłowicz. Wystawienie: Poznań, Teatr Polski 1930.
W adaptacji E. Zegadłowicza obrazy 3, 4, 6, 7 oraz inscenizacja całości.
8. Tematy rumuńskie. [Antologia poezji rumuńskiej]. Poznań: Nakład J. Kuglina; Rolnicza Drukarnia i Księgarnia Nakładowa 1931, 111 s.
9. P.H. Calderón de la Barca: Circe, albo Miłość silniejsza ponad wszelkie czasy. Groteska heroikomiczna w 3 aktach. Transkrypacja „El mayor elanto amor”. Wystawienie: Łódź, Teatr Miejski 1932.
Rękopis ilustrowany muzyką R. Palestra w Bibliotece Narodowej w Warszawie.
10. M. Eminescu: Cesarz i proletariusz. [Poemat]. Przedmowa: M. Jorga. Poznań: Nakład J. Kuglina 1932, 15 s.
Wydanie w 20 egzemplarzach.
11. H. Chlumberg: Cuda pod Verdun. Przekł. powst. ok. 1933.
Informacja K. Forysia w bibliografii dołączonej do: Pokosy. Wadowice 1933 [Twórczość poz. 55].
12. M. Eminescu: Wybór poezji i poematów. Ze słowem wstępnym M. Jorgi. Warszawa: F. Hoesick 1933, 123 s.
13. H. Longfellow: Hajawata. Przeł.: E. Zegadłowicz, M. Koszyc. Przekł. powst. 22 XII 1939 – 7 II 1940. Druk fragmentu: „Przegląd Humanistyczny” 1961 nr 3 s. 36-141.
Maszynopis, 80 s. w Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza w Warszawie. W artykule M. Warneńskiej pt. Nieznany przekład Hajawaty („Przegląd Humanistyczny1961 nr 3) obok fragmentu przekładu znajdują się też wypowiedzi E. Zegadłowicza dotyczące pracy nad tłumaczeniem (rękopis całości w Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza w Warszawie).

Omówienia i recenzje

Wywiady

Wywiady sielskie. Emil Zegadłowicz. Rozm. M.-J. Wielopolska. Wiadomości Literackie 1925 nr 27.
U dnia, którego nie znam stoję bram... [Rozm.] [S. Papée] Stef. „Wiadomości Literackie 1927 nr 14.
Ariański dwór i żydowski świecznik. Rozm. S. Essmanowski. Wiadomości Literackie 1932 nr 43.

Słowniki i bibliografie

J. Kuglin: Dziesięciolecie książki Emila Zegadłowicza w Poznaniu. Zarys bibliograficzny. Poznań: Rolnicza Drukarnia i Księgarnia Nakładowa 1929, [23] k.
K. Foryś: Bibliografia. W: Emil Zegadłowicz: Pokosy. Wadowice 1933.
Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 3. Warszawa 1965.
Słownik biograficzny teatru polskiego. T. 1. Warszawa: 1973.
Śląski słownik biograficzny. T. 3. Katowice 1981 (K. Sroczyńska).
K. Fac, H. Kuna: Emil Zegadłowicz – bibliografia podmiotowa i przedmiotowa za lata 1945-1982. W: Szkice o twórczości Emila Zegadłowicza. Rzeszów 1985.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (K. Szymanowski).

Ogólne

Książki

S. Papée: Misteria balladowe Emila Zegadłowicza. Poznań: Drukarnia Poznańska 1927, 44 s.
M. Koszyc: Od „Uśmiechu” do „Zmór. Na marginesie 30-lecia pracy pisarskiej Emila Zegadłowicza. Szkic popularny. Bielsko: Klub Demokratyczny 1939, 31 s.
W. Studencki: Twórczość dramatyczna Emila Zegadłowicza. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1962, 195 s.
E. Kozikowski: Portret Zegadłowicza bez ramy. Opowieść biograficzna na tle wspomnień osobistych. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1966, 567 s.
Studia o Zegadłowiczu. Pod red. J. Paszka. Katowice: Uniwersytet Śląski 1982, 141 s. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 468 [zawartość: L. Neuger: O poezji Zegadłowicza.; J. Paszek: Autor 40 tomów i 14 wierszy; K. Kłosiński: Od „Zmór” do „Motorów”. (Czy jest możliwa literatura erotyczna?), przedruk w tegoż: Eros, dekonstrukcja, polityka. Katowice 2000; I. Skwarek: Autobiograficzne powieści Zegadłowicza; A. Madej, T. Miczka: Hipoteza autobiograficzności. (O filmowej adaptacji „Zmór”); K. Kralkowska-Gątkowska: Symbolika przestrzeni artystycznej w „Martwym morzu”; E. Gondek, J. Grządziel: Zegadłowicz w Katowicach i w Sosnowcu].
K. Kolińska: Emil i Maryla. Warszawa: Książka i Wiedza 1984, 178 s. [dot. związków E. Zegadłowicza z M. z Wrzosków Stachelską].
Szkice o twórczości Emila Zegadłowicza. Pod red. Z. Andresa. Rzeszów: Towarzystwo Naukowe 1985, 238 s. [Zawartość: Z. Andres: Wstęp. – I. W kręgu poezji: Z. Andres: Poszukiwanie idei, czyli o poezji Emila Zegadłowicza; S. Jaworski: Mit autobiograficzny w poezji Emila Zegadłowicza; J. Nowakowski: Mit ziemi w poezji Emila Zegadłowicza; M. Zięba: Wokół ludowości w poezji Emila Zegadłowicza; G. Ratajewicz: „Powsinogi beskidzkie” a wymagania poetyki europejskiego ekspresjonizmu. – II. Twórczość dramatyczna: E. Rzewuska: „Misteria balladowe” Emila Zegadłowicza jako poszukiwania nowej formuły dramatycznej. – III. Problemy prozy: K. Kłosiński: Jak czytać „Motory”?, przedruk w tegoż: Eros, dekonstrukcja, polityka. Katowice 2000; J. Paszek: „Motory” i pornografia; S. Kryński: Śmierć Cypriana Fałna. (Emil Zegadłowicz: „Motory” – struktura i funkcje motywu), przedruk w tegoż: Artysta – świat. Rzeszów 2003. – IV. Język i styl: T. Ampel: Kilka uwag o stylu poezji Emila Zegadłowicza; J. Litwin: Stylistyczne iluminacje w narracji „Żywota Mikołaja Srebrempisanego” Emila Zegadłowicza; T. Budrewicz: Maniera interpunkcyjna Zegadłowicza. – V. Z dziejów przyjaźni pisarza z artystami: J. Szurek: Żechowski i Zegadłowicz – z dziejów artystycznej przyjaźni. – VI. Przeglądy bibliograficzne].
K. Szymanowski: Narcyz. Rzecz o Zegadłowiczu – powieściopisarzu. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1986, 334 s.
S. Żechowski: Album rysunków do „Motorów” Emila Zegadłowicza. Wstęp i noty biograficzne: T. Olszewski. [Bielsko-Biała:] Beskidzka Oficyna Wydawnicza BTSK [Beskidzkie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne] 1986, 94 s.
E. Malinowska: Język i styl „Żywota Mikołaja Srebrempisanego” Emila Zegadłowicza. Opole: Wyższa Szkoła Pedagogiczna 1991, 58 s. Opolskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Wydział II.
K. Kolińska: Zegadłowicz. Podwójny żywot Srebrempisanego. [Biografia]. Warszawa: Trio 1999, 269 s.
Kulisy skandalu literackiego. Rzecz o „Motorach” Zegadłowicza. Wystawa ze zbiorów Biblioteki Głównej Akademii Świętokrzyskiej, Muzeum Emila Zegadłowicza w Gorzeniu Górnym oraz prywatnych zbiorów Rodziny Pisarza i Marianny Żechowskiej. Scenariusz wystawy i oprac. katalogu: J. Drążyk. Kielce: Biblioteka Główna AŚ [Akademii Świętokrzyskiej] 2005, 40 s.
M. Wójcik: Pan na Gorzeniu. Życie i twórczość Emila Zegadłowicza. Kielce: Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej 2005, 562 s.

Artykuły

W. Broniewski: Emil Zegadłowicz. Wiadomości Literackie 1925 nr 15.
Listy z Teatru 1925 nr 5 [tu: T. Sinko: Przemiany Alcesty; W.L. Jaworski; T. Świątek [dot.: Lampka oliwna]; T. Szantroch [dot.: Noc Świętego Jana Ewangelisty]; E. Kozikowski [dot.: Nawiedzeni]; F. Siedlecki [dot.: Głaz graniczny]].
N. Cieszyński: Poeta miłosnej zadumy. Rocznik Katolicki 1929.
J.E. Skiwski: Sprawa Zegadłowicza. Wiadomości Literackie 1929 nr 51, przedruk w tegoż: Na przełaj i inne szkice o literaturze i kulturze. Kraków 1999.
K. Troczyński: Czartakowskie dęby; Artyście wolno wszystko. Preliminaria do krytyki „Zmór”. Dziennik Poznański 1929 nr 216; 1936 nr 15, przedruk pt. Emil Zegadłowicz w tegoż: Zoil. Kraków 2003.
J. Rollaner: Uwagi o polskich przekładach „Fausta” Goethego. Przegląd Humanistyczny 1933 z. 1 [m.in. dot. przekładów E. Zegadłowicza].
K. Czachowski: Ostatnie lata Zegadłowicza. Odrodzenie 1945 nr 26.
Z. Klemensiewicz: Składnia powieści Zegadłowicza. Życie Literackie 1947 nr 38-45, przedruk w tegoż: W kręgu języka literackiego i artystycznego. Warszawa 1961.
J. Krzyżanowski: O twórczości Emila Zegadłowicza. Twórczość 1947 nr 7/8, przedruk w tegoż: W kręgu wielkich realistów. Kraków 1962.
K. Foryś: Myśliciel śmiały i obrońca praw człowieka. Przypominamy Emila Zegadłowicza. Dziennik Literacki 1948 nr 9.
J.E. Płomieński: O Emilu Zegadłowiczu. Życie i Myśl 1959 nr 11/12.
A. Piwowarczyk: W kręgu Gorzenia Górnego. W: Księga wspomnień. 1919-1939. Warszawa 1960.
Z. Klemensiewicz: Garść uwag o słowotwórstwie Zegadłowicza powieściopisarza. W: Księga pamiątkowa ku czci Stanisława Pigonia. Kraków 1961, przedruk w tegoż: Ze studiów nad językiem i stylem. Warszawa 1969.
E. Kozikowski: Emil Zegadłowicz i grupa „Czartaka. W tegoż: Między prawdą a plotką. Kraków 1961, przedruk w tegoż: Więcej prawdy niż plotki. Warszawa 1964.
K. Zajączkowska: Emil Zegadłowicz a współcześni czytelnicy. Tygodnik Powszechny 1966 nr 10.
W. Studencki: Dwudroże Emila Zegadłowicza. W tegoż: Szkice literackie. Opole 1967.
J. Kurek: Zegadłowicz. Życie Literackie 1968 nr 44.
J. Śliziński: Emil Zegadłowicz a Čechy. [Przeł.] M. Kudđlka. Slezský Sborník”, Opawa 1968 nr 2.
T. Olszewski: O potrzebie ładu, miłości i spokoju. Kamena 1970 nr 1.
A. Grzymała-Siedlecki: Emil Zegadłowicz. W tegoż: Nie pożegnani. Kraków 1972.
J. Prokop: Wokół Zegadłowicza. W tegoż: Lekcja rzeczy. Kraków 1972.
S. Żechowski: Faun i nimfy; Gdy me odejście zrozumiesz. Poglądy 1973 nr 5-6.
W. Studencki: Dziennik Emila Zegadłowicza i Marii Koszyc. Przegląd Humanistyczny 1974 nr 2.
A. Słonimski: Emil Zegadłowicz. W tegoż: Alfabet wspomnień. Warszawa 1975.
W. Studencki: Pieśni Niemotworza” Emila Zegadłowicza. Przegląd Humanistyczny 1975 nr 8.
M. Warneńska: Świątki i diabły. W tejże: Śladami pisarzy. Cz. 2. Warszawa 1975.
Magazyn Kulturalny 1976 nr 3 [tu art.: L. Ligęza: O kilku inspiracjach młodopolskich w poezji Emila Zegadłowicza; S. Stabro: W małym dworku; A. Zegadłowicz: Pisarz poszukujący].
E. Pawłowska-Malinowska: Neologizmy słowotwórcze w twórczości poetyckiej Emila Zegadłowicza. Sprawozdanie Opolskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Wydział II. Język i Literatura. Seria B 1976 nr 14.
B. Tokarzowa. „Poglądy1977 nr 12 [analiza wiersza: O wodniku i nieoczywistej].
U. Gumała: O „Czartaku” Emila Zegadłowicza. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 1978 nr 204.
W. Studencki: Emil Zegadłowicz; M. Pokrasenowa: Bibliografia. W: Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku. Seria 6. Literatura polska w okresie międzywojennym. T. 2. Kraków 1979.
M. Krassowski: Między utopią a prawdą. (O Emilu Zegadłowiczu). W tegoż: Granice sensu. Warszawa 1980.
W. Błachut: Przypomnienie Zegadłowicza. (W 40. rocznicę śmierci). Życie Literackie 1981 nr 12.
H. Galska: Pod zarzutem pornografii. Kultura 1981 nr 33 [dot. współpracy z S. Żochowskim].
L. Neuger: A pojęcie cywilizacji jest niedorzecznością. W: Poeci dwudziestolecia międzywojennego. T. 2. Warszawa 1982.
M. Mydlarz: Z. i [J.] Wowro. Podbeskidzie 1984 nr 11/12.
T. Olszewski: Święty skandalista. (O twórczości Emila Zegadłowicza). Tygodnik Kulturalny 1985 nr 6.
I. Skwarek: Emil Zegadłowicz. W tejże: Dlaczego autobiografizm? Katowice 1986.
I. Ewertowska-Klaja: Überlegungen zu drei galizischen Schulromanen polnischer Autoren. W: Galizien-eine literarische Heimat. Poznań 1987 [m.in. dot. E. Zegadłowicza].
P. Łuszczykiewicz: Między erotyką a pornografią. Poezja 1988 nr 8.
T. Olszewski: Miłość przemienia losy Wszechświata. (W stulecie urodzin Emila Zegadłowicza). Okolice 1988 nr 11.
G. Ratajewicz: Ekspresjonizm a wczesna twórczość Emila Zegadłowicza. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu. Filologia Polska 1988 z. 26.
A. Zegadłowicz: Pisarz poszukujący. Watra 1988.
Z. Greń: Historia niełatwej przyjaźni. Kalendarz Ziemi Cieszyńskiej 1989 [dot. przyjaźni z G. Morcinkiem].
E. Kuźma: Literatura „starych” wobec pytań ostatecznych. Jerzy Hulewicz i Emil Zegadłowicz; I. Maciejewska: Franciszkanizm w poezji polskiej po roku 1918. W: Religijne aspekty literatury polskiej XX wieku. Lublin 1998.
G. Studnicki: Tytus i Emil, czyli przypadki Mikołaja, nie zawsze „srebrem pisanego. W 110 rocznicę urodzin Emila Zegadłowicza. Wadoviana 1998 nr 1.
Wadoviana 2000 nr 4 [nr poświęcony E. Zegadłowiczowi: S. Stabro: Małe ojczyzny Emila Zegadłowicza. W 110 rocznicę urodzin pisarza, przedruk w tegoż: Od Emila Zegadłowicza do Andrzeja Bobkowskiego. Kraków 2002; M. Wójcik: Tytus i Elżbieta. Biograficzne losy rodziców Emila Zegadłowicza odtworzone na podstawie materiałów archiwalnych Muzeum w Gorzeniu Górnym; M. Siwiec-Cielebon: Gorzeńska kilimiarnia; M. Wójcik: „Skróty kronikarskie”. Artystyczny brulion wydarzeń 31 sierpnia – 11 października 1939 roku; T. Bujnicki: „Skarby” Emila Zegadłowicza; M. Ziemianin: Saga gorzeńska; E. Wegenke: Muzeum w Gorzeniu; M. Wójcik: Skandale pani Krysi [K. Kolińskiej]].
M.J. Olszewska: Ballady misteryjne Emila Zegadłowicza. W tejże: „Tragedia chłopska”: od Władysława Ludwika Anczyca do Karola Huberta Rostworowskiego. Warszawa 2001.
M. Wójcik: Lata uniwersyteckie Emila Zegadłowicza; Nieznany rękopis Emila Zegadłowicza [omówienie rękopisu dziennika z 31 VIII-11 X 1939 wraz z tekstem]. Studia Filologiczne Akademii Świętokrzyskiej 2002 t. 15.
M. Tramer: Zanim zaczęły się „Zmory. W: Tkanina. Katowice 2003.
J. Ługowska: Pejzaż ze świątkiem. W: Pejzaże kultury. Wrocław 2005.
W. Wójcik: Zegadłowicz po latach; Między Gorzeniem a Sosnowcem. W tegoż: Spotkania zagłębiowskie. Katowice 2006.

Ballady. Sześć ballad z poematu „Dziewanny”

J. Stur. W tegoż: Na przełomie. Lwów 1921.

Dziewanny. Sześć ballad wtórych

J.N. Miller: Wizje kosmicznego Beskidu. Robotnik 1921 nr 342.
J.N. Miller: Na wywrocie Beskidu. (Dziewanny). Głos Prawdy Literacki 1927 nr 125.
J. Wołoszynowski: Druciarz boży. Wiadomości Literackie 1927 nr 36 [dot. też: Dom jałowcowy].
K.W. Zawodziński: Geniusz czy potęga reklamy?Wiadomości Literackie1928 nr 10, przedruk w tegoż: Z pism. Wśród poetów. Kraków 1964 [dot. też: Dom jałowcowy].

Głaz graniczny

K. Irzykowski. „Robotnik1925 nr 303, 304, 337, przedruk w tegoż: Pisma. (Pisma teatralne. T. 1). Kraków 1995 [dot. też: Lampka oliwna].
F. Siedlecki. „Gazeta Administracji i Policji Państwowej1925 nr 1, 45, 50 [dot. też: Noc Świętego Jana Ewangelisty; Lampka oliwna].
A. Słonimski. „Wiadomości Literackie1925 nr 46, 50 [dot. też: Lampka oliwna].
T. Boy-Żeleński. W tegoż: Flirt z Melpomeną. Wieczór szósty. Warszawa 1926, przedruk w tegoż: Pisma. T. 21. Warszawa 1964 [dot. też: Lampka oliwna].
W. Piotrowicz: Dramat Zegadłowicza. „Głaz graniczny” w Reducie. W tegoż: W nawiasie literackim. Wilno 1930.

Lampka oliwna

K. Irzykowski. „Robotnik1925 nr 303, 304, 337, przedruk w tegoż: Pisma. (Pisma teatralne. T. 1). Kraków 1995 [dot. też: Głaz graniczny].
F. Siedlecki. „Gazeta Administracji i Policji Państwowej1925 nr 1, 45, 50 [dot. też: Noc Świętego Jana Ewangelisty; Głaz graniczny].
A. Słonimski. „Wiadomości Literackie1925 nr 46, 50 [dot. też: Głaz graniczny].
T. Boy-Żeleński. W tegoż: Flirt z Melpomeną. Wieczór szósty. Warszawa 1926, przedruk w tegoż: Pisma. T. 21. Warszawa 1964 [dot. też: Głaz graniczny].
Z. Wasilewski. W tegoż: Poeci i teatr. Warszawa 1929.
J. Lorentowicz. W tegoż: Dwadzieścia lat teatru. T. 2. Warszawa 1935.

Łyżki i księżyc

S. Papée. W tegoż: Teatr współczesny. Poznań 1931 [dot. też: Łyżki i księżyc].

Noc Świętego Jana Ewangelisty

F. Siedlecki. „Gazeta Administracji i Policji Państwowej1925 nr 1, 45, 50 [dot. też: Głaz graniczny; Lampka oliwna].

Alcesta

A. Ameisen: Polska „Alkestis. Wiadomości Literackie 1925 nr 13.

Betsaba

S. Kruk: Betsaba” Emila Zegadłowicza w inscenizacjach Stanisławy Wysockiej. Roczniki Humanistyczne 1994 z. 1.

Dom jałowcowy

J. Liebert: O Słowie i o Bogu w „Domu jałowcowym. Głos Prawdy Literacki 1927 nr 29, przedruk w tegoż: Pisma zebrane. T. 1. Warszawa 1976.
J. Wołoszynowski: Druciarz boży. Wiadomości Literackie 1927 nr 36 [dot. też: Dziewanny].
K.W. Zawodziński: Geniusz czy potęga reklamy?Wiadomości Literackie1928 nr 10, przedruk w tegoż: Z pism. Wśród poetów. Kraków 1964 [dot. też: Dziewanny].

Gdy się Chrystus rodzi...

S. Papée. W tegoż: Teatr współczesny. Poznań 1931 [dot. też: Łyżki i księżyc].
A.J. Markiewicz: Gdy się Chrystus rodzi.... (Poetyckie jasełka Emila Zegadłowicza). Przewodnik Katolicki 1987 nr 51/52.

W obliczu gór i kulis

P. Hulka-Laskowski: Góry i kulisy. Wiadomości Literackie 1928 nr 16.

Żywot Mikołaja Srebrempisanego

L. Piwiński. „Przegląd Współczesny1927 nr 67 [dot. cz. 1: Godzina przed jutrznią].
L. Bandura: Mikołaj Srebrempisany, próba psychologicznego rozbioru postaci na podstawie powieści Emila Zegadłowicza „Godzina przed jutrznią. Praca Szkolna 1928 nr 9 [dot. cz. 1: Godzina przed jutrznią].
W.L. Jaworski. „Tęcza1928 nr 6 [dot. cz. 1: Godzina przed jutrznią].
W. Noskowski: Ksiądz Kaus. Tęcza 1928 nr 47 [dot. cz. 2: Spod młyńskich kamieni].
W. Noskowski: Książka prawdy i marzeń. Tęcza 1928 nr 46 [dot. cz. 1: Godzina przed jutrznią].
R.M. Blüth: Zmory” i ich kariera społeczna. Verbum 1935 nr 4, przedruk w tegoż: Pisma literackie. Kraków 1987 [dot. cz. 4: Zmory].
E. Breiter: Odważna książka. Wiadomości Literackie 1935 nr 40 [dot. cz. 4: Zmory].
P. Hulka-Laskowski. „Tygodnik Ilustrowany1935 nr 41 [dot. cz. 4: Zmory].
J.N. Miller: Zmory dzieciństwa. Robotnik 1935 nr 358 [dot. cz. 4: Zmory].
S. Rogoż. „Skamander1935 z. 64 [dot. cz. 4: Zmory].
J.E. Skiwski: Zmory” trzeba załatwić. Pion 1935 nr 46, przedruk w tegoż: Na przełaj i inne szkice o literaturze i kulturze. Kraków 1999 [dot. cz. 4: Zmory].
K. Wyka. „Droga1935 nr 11, przedruk w tegoż: Stara szuflada. Kraków 1967 [dot. cz. 4: Zmory].
K. Brończyk: Jeszcze „Zmory. Głos Literacko-Naukowy 1936 nr 81 [dot. cz. 4: Zmory].
J. Frankowski: Sprawa Lechickiego i Zegadłowicza. Bunt Młodych 1936 nr 1 [dot. cz. 4: Zmory].
A. Podgórski: Zmory” i „Grypa. Myśl Polska 1936 nr 2 [dot. cz. 4: Zmory; dot. też: J. Kurek: Grypa szaleje w Naprawie].
A. Ryniewicz: Zmory” Zegadłowicza i przedwojenna szkoła w Małopolsce. Przegląd Pedagogiczny 1936 [dot. cz. 4: Zmory].
K. Troczyński: Artyście wolno wszystko.... Preliminaria do krytyki „Zmór” Emila Zegadłowicza. Dziennik Poznański 1936 nr 15, przedruk w tegoż: Zoil. Kraków 2003 [dot. cz. 4: Zmory].
W. Zawodziński: Blaski i nędze polskiego realizmu powieściowego. 8. Poeci w roli powieściopisarzy. Przegląd Współczesny 1936 nr 59, przedruk w tegoż: Z pism. Opowieści o powieści. Kraków 1963 [dot. cz. 4: Zmory; dot. też J. Wittlina].
K. Czachowski. „Wiedza i Życie1937 nr 1 [dot. cz. 4: Zmory].
W. Wicher: Przykłady indeksu. Kultura 1937 nr 10 [dot. cz. 4: Zmory; dot. też J. Kurek: Grypa szaleje w Naprawie].
J. Borejsza: Obcy nurt. Sygnały 1938 nr 44 [dot. cz. 4: Zmory].
A. Piwowarczyk: Po raz wtóry po latach dwudziestu. Nowe Książki 1958 nr 3 [dot. cz. 4: Zmory].
W. Studencki: C.K. Gimnazjum Wadowickie w opinii pisarzy. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu 1962 nr 2, przedruk w tegoż: Szkice literackie. Opole 1967 [dot. cz. 4: Zmory].
W. Studencki: O „Uśmiechu” Emila Zegadłowicza. (Życie i dzieło). Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu. Historia Literatury 1971 nr 8 [dot. wyd. nowego, skróconego łącznego cz. 1-3 w 1 tomie pt. Uśmiech. Kronika z zamierzchłej przeszłości].
A. Błaszkiewicz: Skandal sprzed lat. Film 1979 nr 19 [dot. adaptacji filmowej cz. 4: Zmory].
M. Malatyńska: Zmór” zmartwychwstanie. Życie Literackie 1979 nr 20 [dot. adaptacji filmowej cz. 4: Zmory].
J. Potęga: Zmory „Zmór. Literatura 1979 nr 13 [dot. cz. 4: Zmory].
E. Malinowska: Opis w „Zmorach” Emila Zegadłowicza. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu. Językoznawstwo 1984 nr 9 [dot. cz. 4: Zmory].
H. Zaworska: Pije Kuba do Jakuba. Twórczość 1985 nr 6 [dot. cz. 4: Zmory].
E. Malinowska: Indywidualizacja języka postaci w „Żywocie Mikołaja Srebrempisanego” Emila Zegadłowicza. Przegląd Humanistyczny 1987 nr 7/8.
A. Woldan: Droga i powrót w literaturze międzywojnia. Emil Zegadłowicz: Żywot Mikołaja Srebrempisanego. Tłum. z niemieckiego: K. Jachimczak, R. Wojnakowski. W tegoż: Mit Austrii w literaturze polskiej. Kraków 2002.

Dęby pod pełnią

K. Troczyński: Czartakowskie dęby. Dziennik Poznański 1929 nr 216, przedruk w tegoż: Zoil. Kraków 2003.

Dziesięć ballad o powsinogach beskidzkich

W. Studencki: Dziesięć ballad o powsinogach beskidzkich” Emila Zegadłowicza. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu 1957 z. 1, przedruk w tegoż: Szkice literackie. Opole 1967.
M. Jakimowicz: Inspiracje folklorystyczne w „Powsinogach beskidzkich” Zegadłowicza. Literatura Ludowa 1988 nr 3.

Nad brzegami zodiaku

Z. Kosidowski. W tegoż: Fakty i złudy. Poznań 1931.
J.E. Skiwski: Drugi Zegadłowicz. Tygodnik Ilustrowany 1931 nr 3, przedruk w tegoż: Na przełaj i inne szkice o literaturze i kulturze. Kraków 1999.

Podkowa na progu

J.E. Skiwski. „Tygodnik Ilustrowany1933 nr 26.

Pieśń o Śląsku

E. Kozikowski: Pieśń o Śląsku” Emila Zegadłowicza. Śląsk Literacki 1953 nr 8.

Podsłuchy

S. Napierski. „Wiadomości Literackie1933 nr 14.
K.W. Zawodziński: Kilka tomików poezji. Przegląd Współczesny 1933 t. 47.

Wrzosy

T. Olszewski: Nieznany tom erotyków Emila Zegadłowicza. Poezja 1968 nr 11.

Martwe morze

M. Koszyc: Pamiętnik człowieka nieporadnego. Czarno na Białym 1939 nr 22.
J.K. Wende: Nowa powieść Zegadłowicza. Epoka 1939 nr 19, przedruk w tegoż: Literatura, historia, polityka. Warszawa 1982.

Motory

M. Fik: Mistyfikacja. Polityka 1979 nr 7 [dot. adaptacji teatralnej pt. Ulica sytych].
J. Pieszczachowicz: Motory” i hamulce. (O Emilu Zegadłowiczu). Zdanie 1982 nr 9.
M. Sołtysik: Testament Zegadłowicza. Życie Literackie 1982 nr 14.
B. Sułkowski: Motory sztuki i swąd kiczu. Osnowa 1983 nr 1/2.

Powsinogi beskidzkie. Dziesięć obrazów scenicznych

K. Irzykowski: Przegląd dramatów książkowych. Gazeta Polska 1939 nr 234, 234 [właśc. 235], przedruk w tegoż: Pisma. (Pisma teatralne. T. 4). Kraków 1997.

Domek z kart

E. Csató: Domek z kart”, czyli o rozwoju teatru; Dwa obozy. Przegląd Kulturalny 1953 nr 21-22.
Z. Greń. „Życie Literackie1953 nr 46.
E. Kozikowski: Kto jest autorem „Domku z kart. Śląsk Literacki 1953 nr 6/7 [zaprzecza współautor M. Koszyc].
A. Mauersberger: Prawda pamfletu; R. Szydłowski: Zwycięstwo zza grobu; J. Zagórski: Krytyka z bliskiego dystansu. Teatr 1953 nr 13.
J. Lipiński: Na marginesie prapremiery „Domek z kart. Pamiętnik Teatralny 1954 z. 2.

Wiersze wybrane [1997]

S. Pollak: Wskrzeszenie poety. Nowe Książki 1957 nr 7.

J.W. Goethe: Faust

T. Boy-Żeleński. W tegoż: Flirt z Melpomeną. Wieczór szósty. Warszawa 1926, Pisma. T. 21. Warszawa 1964.
W. Hulewicz: Polski „Faust. Rzecz o nowych polskich „Faustach”. Warszawa 1926 [m.in. o przekładzie E. Zegadłowicza].

C. Gozzi: Turandot

T. Boy-Żeleński. W tegoż: Ludzie i bydlątka. Wrażenia teatralne. Warszawa 1933, przedruk w tegoż: Pisma. T. 24. Warszawa 1966.

H. Longfellow: Hajawata

M. Warneńska: Nieznany przekład. Przegląd Humanistyczny 1961 nr 3.