BIO
Urodzony 29 grudnia 1904 w Krakowie; syn Edmunda Zechentera, prozaika i dziennikarza, i Heleny z Klemensiewiczów; ojciec Elżbiety Zechenter-Spławińskiej, poetki, autorki książek dla dzieci i młodzieży. Po śmierci matki (zmarła 1913) wychowywany był przez jej siostrę, Teresę Klemensiewicz, dziennikarkę, i mieszkał razem z nią we Lwowie. W czasie I wojny światowej powrócił z ciotką do Krakowa i tam też podjął w 1915 naukę w Gimnazjum św. Anny. Debiutował w latach szkolnych wierszem pt. Jezus ogłoszonym w 1921 w dodatku niedzielnym „Ziemi Lubelskiej” (nr 123); utwory poetyckie drukował w tym piśmie do 1925. W 1922 redagował gazetkę międzyszkolną „Nasz Przegląd”. Wiersze, artykuły i recenzje zamieszczał także m.in. w „Głosie Narodu” (1921-25, 1927; członek redakcji w 1924-25; wiersze podpisywał też: W.Z.). Wydalony z gimnazjum uczył się w 1923/24 w Toruniu. Publikował w tym czasie w „Gazecie Bydgoskiej” (1923-26). Od następnego roku uczęszczał do III Gimnazjum im. Króla Jana Sobieskiego w Krakowie. W 1924, jako uczeń klasy maturalnej, został członkiem Syndykatu Dziennikarzy Krakowskich (członek zarządu w 1932-39). Po uzyskaniu świadectwa dojrzałości rozpoczął w 1925 studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie (nieukończone). W tymże roku nawiązał długoletnią współpracę z „Ilustrowanym Kurierem Codziennym” (1925-39; podpisany też: w.z., W.Z., (W.Z.), W.Zech.; (w.zech.), wit, Wit.Z., Wit Zech, (wit. zech), (wuzet), (wz), (zech.), (Zech.), (zet)) i jego dodatkiem „Kurierem Literacko-Naukowym” (1925-32, 1934-39; podpisany też: W.Zech., Wit Zech, (wz), (zech.)); utwory ogłaszał też m.in. w „Gońcu Krakowskim” (1925) i „Nowej Reformie” (1925-28; podpisany też: Wit. Zech). Wiosną 1925 objął funkcję sekretarza zrzeszenia poetyckiego Helion, a w 1926 (po rozwiązaniu Helionu) był współzałożycielem grupy Litart, a następnie jej prezesem; zajmował też stanowisko zastępcy redaktora naczelnego wydawanego przez tę grupę dwutygodnika „Gazeta Literacka” (1926-27; tu m.in. rubryka pt. Z teatrów krakowskich; podpisany też: W.Z., (W.Z.), wz, (wz), z). W 1926 został członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (ZZLP), w 1927 Polskiego PEN Clubu. W 1927 wyjechał do Paryża i do 1929 kontynuował studia na Sorbonie (z zakresu literatury porównawczej). Zaczął w tym czasie nadsyłać korespondencje do polskich czasopism, początkowo z Francji, a potem także z Belgii, Niemiec i Czechosłowacji, dokąd wielokrotnie podróżował. Poza „Ilustrowanym Kurierem Codziennym” i jego dodatkiem „Kurierem Literacko-Naukowym” publikował utwory m.in. w „Dzienniku Pracy” (1927; m.in. cykl pt. Mały felieton), „Spólnocie” (1927-29), „Głosie Literackim” (1929-30) i „Światowidzie” (1931-33; podpisany też: w.z., W.Z., w.zech., W. Zech, (zech.)). Rozwijał oryginalną twórczość poetycką i satyryczną, pisał książeczki dla dzieci; zajmował się przekładami z języka francuskiego i angielskiego. Na początku 1932 powrócił do Krakowa i podjął pracę jako redaktor w działach literackim i artystycznym w koncernie „Ilustrowanego Kuriera Codziennego”. Był też redaktorem naczelnym pisemka dla dzieci „Nasi Przyjaciele” (1934-39) oraz periodyku „W obronie życia i siedzib” (1936). Artykuły, recenzje, wiersze ogłaszał nadto (podpisując często kryptonimami i pseudonimami) m.in. na łamach czasopism: „Wróble na Dachu” (1931-37), „Tempo Dnia” (1933-39), „Polska Zbrojna” (1934), „As” (1935, 1938-39). W 1934 ożenił się z Beatą Chołoniewską. Interesował się filmem, był autorem scenariuszy filmowych oraz popularnej książki o kinie przeznaczonej dla dzieci. Współpracował również z radiem, pisał słuchowiska oraz wygłaszał pogadanki. Po wybuchu II wojny światowej udał się do Lwowa. W styczniu 1940 starał się (w ramach ewakuacji organizowanej przez komisję sowiecko-niemiecką) powrócić z żoną i córką do Krakowa. W następstwie odmowy podpisania volkslisty został wraz z innymi uchodźcami przewieziony do obozu pracy w Niemes w Sudetach. Zwolniony w maju 1940, powrócił z rodziną do okupowanego przez Niemców Krakowa. Pracował jako kierownik firmowej księgarni Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”. Brał udział w podziemnym życiu literackim, udostępniał prowadzony przez siebie sklep na miejsce konspiracyjnych spotkań i kontaktów. Za tę działalność był aresztowany przez Niemców i przetrzymywany najpierw w krakowskim więzieniu na Montelupich (1943), a potem w obozie w Płaszowie (1944). Po zwolnieniu zatrudnił się jako robotnik w firmach Kalita i Chmielewski, zajmujących się obróbką drewna. Równocześnie publikował liczne książeczki dla dzieci wydawane przez polską firmę S.A. Krzyżanowskiego w Krakowie. Uczestniczył w powojennej odbudowie krakowskich instytucji literackich i kulturalnych. Należał nadal do ZZLP (od 1949 Związku Literatów Polskich; członek zarządu Oddziału Krakowskiego w 1945-67, sekretarz w 1954-55), do Polskiego PEN Clubu i do Związku Zawodowego Dziennikarzy Rzeczpospolitej Polskiej (od 1951 Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich). Wstąpił do Polskiej Partii Robotniczej (1945, od 1948 w Polska Zjednoczona Partia Robotnicza). Publikował utwory w prasie, sygnując je nadal licznymi kryptonimami i pseudonimami. Był współzałożycielem i współpracownikiem, a także w 1945-46 członkiem redakcji „Dziennika Krakowskiego” (1945), ukazującego się następnie jako „Dziennik Polski” (1945-46, 1950-77, z przerwami; tu m.in. w 1945 cykl pt. Epigram na czasie, w 1952 felieton tygodniowy pt. Krakowskie przechadzki, w 1957 cykl pt. Z satyrycznego notatnika). Związany był też z pismami „Świetlica Krakowska” (redaktor działu literatury i satyry w 1945-47; tu też recenzje podpisane: Konrad Radecki) i „Żołnierz Polski” (1945-74; zastępca redaktora naczelnego w 1947). W 1946-55 drukował wiersze, fraszki, felietony, recenzje i artykuły w „Echu Krakowa”, którego w 1947-55 był sekretarzem redakcji. Utwory zamieszczał nadto m.in. w „Słowie Polskim” (1946-53, z przerwami), „Szpilkach” (1946-78, z przerwami), „Dzienniku Bałtyckim” (1949-59, 1969-78, z przerwami) i jego dodatku pt. „Rejsy” (1949-58) oraz „Echu Tygodnia” (1949-54), „Gazecie Krakowskiej” (1949-72, z przerwami; tu m.in. w 1949-54 wiersze podpisane: Stanisław Kwieciński, a w 1950-52 satyry podpisane: Jan Jerzy). W latach pięćdziesiątych rozpoczął współpracę m.in. z „Życiem Literackim” (1951-78), „Od A do Z” (1951-56), „Kaktusem” (1957-60), „Kameną” (1957-59, 1964-69, 1972-78), „Karuzelą” (1957-59, 1968-78). Brał udział w uruchomieniu (po wojennej przerwie) krakowskiej rozgłośni Polskiego Radia, z którą potem współpracował, głównie jako autor felietonów i prelegent. W 1947-49 pełnił obowiązki naczelnika Wydziału Kultury Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie. W następnych latach był kierownikiem literackim Teatru Młodego Widza w Krakowie (1949/49), Teatru Polskiego w Bielsku-Cieszynie (1949/50) i krakowskiego oddziału Artosu (późniejszej Estrady; 1950). Należał do założycieli krakowskiego Teatru Satyryków (1952-55), a potem był członkiem kolegium repertuarowego tego zespołu oraz autorem tekstów, konferansjerem i wykonawcą własnych utworów. W 1961-62 zajmował stanowisko kierownika artystycznego Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Imprez Estradowych w Krakowie. Równocześnie kontynuował twórczość poetycką i satyryczną. Utwory drukował w tym czasie także na łamach „Słowa Powszechnego” (1963-72; m.in. w 1966, 1971-72 cykle felietonów pt. List z Krakowa, w 1968 pt. Listy z Krakowa), „Słowa Polskiego” (1970; m.in. cykl felietonów pt. List z Krakowa) i „Wieczoru Wybrzeża” (1974-75). W 1975 otrzymał nagrodę miasta Krakowa, w 1978 nagrodę jubileuszową Ministra Kultury i Sztuki. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim (1971) i Krzyżem Oficerskim (1975) Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 28 kwietnia 1978 w Krakowie.
Twórczość
1. Ręka na sterze. [Wiersze]. Warszawa: Księgarnia F. Hoesicka 1929, 50 s.
2. Baśń o św. Mikołaju. Fantazja sceniczna w 3 aktach z prologiem i epilogiem. Prapremiera: Kraków, Teatr Bagatela 1930.
3. Linia prosta. [Wiersze]. Poznań: „Dwutygodnik Literacki” 1932, 29 s.
4. Niebieskie i złote. [Wiersze]. Poznań: „Dwutygodnik Literacki” 1932, 22 s.
5. Avaxara. [Powieść]. [Kraków:] „Tempo Dnia” [1933], 224 s. Przedruk „Głos Narodowy” 1946 nr 273-304, 1947 nr 1-4, 19-46. Wyd. nast. Warszawa: Iskry 1958, 174 s.
6. Czy chcesz bronić Ojczyzny? Kraków: Zarząd Okręgu Wojewódzkiego LOPP [Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej] 1936, 28 s.
7. Rozmowa na dziurawym moście. Kraków: Zarząd Okręgu Wojewódzkiego LOPP [Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej] 1936, 32 s.
8. Srebrny ekran wzywa. (Tajemnica kina). Kraków: Pallas [1936], 45 s.
9. Stary szyb. Obrazek sceniczny. Katowice: „Polska Zachodnia” 1937. Przedruk „Świetlica Krakowska” 1946 nr 10 s. 154-156.
10. Do trzech razy sztuka. [Powieść]. Powst. ok. 1938.
11. Guzy dla Muzy. Fraszki, satyry, parodie. Lwów: Książnica- Atlas 1939, 131 s.
Zawartość
12. Inne chwile. [Wiersze]. Warszawa: F. Hoesick 1939, 46 s.
Zawartość
13. Bajdy krasnoludkowe. Kraków: S.A. Krzyżanowski 1942, 193 s. Wyd. 2 tamże 1944.
14. Idzie, idzie Barabuła. Bajki. [Wiersze]. Kraków: S.A. Krzyżanowski 1942, 145 s.
15. Czwarta ściana. Dramat w 3 aktach wierszem. Powst. 1945.
16. Nowa wiosna. Krakowska szopka aktualna. [Współautor:] B. Brzeziński. Prapremiera: Kraków, Zespół Krakowskiego Domu Plastyków 1945. Druk fragmentu: Z szopki „Nowa wiosna” w Krakowskim Domu Plastyków. „Przekrój” 1945 nr 2 s. 5, „Robotnik Kujawski” 1945 nr 14 s. 4.
17. Strzępy okupacji. Wiersze. Kraków: S.A. Krzyżanowski 1945, 47 s.
Zawartość
18. Jak winszować? Zbiór powinszowań imieninowych i ślubnych oraz Co wpisać do pamiętnika? Wierszem i prozą. Podręcznik dla szkoły i dla domu. Napisał lub z najlepszych źródeł wybrał i oprac. W. Zechenter. Kraków: Wydawnictwo Książek Popularnych 1946, 111 s. Wyd. nast. tamże: wyd. z podtytułem Zbiór nowych powinszowań dla dzieci i młodzieży uzupełniony wyborem tekstów dla starszych osób. Co wpisać do pamiętnika? Wierszem i prozą. Podręcznik dla szkoły i dla domu, dla miasta i dla wsi. 1946, 122 s., wyd. 3 z podtytułem Zbiór powinszowań imieninowych i ślubnych oraz co wpisać do pamiętnika? Wierszem i prozą. 1947, 111 s.
19. W babskim domku. Powieść dla młodzieży. Kraków: L.J. Jaroszewski 1946, 199 s.
20. Wilk z partyzantki. [Opowiadanie]. Kraków: L.J. Jaroszewski 1946, 31 s.
21. Bajki o matce. Kraków: L.J. Jaroszewski 1947, 32 s.
Zawartość
22. Pierwszy dzień. Obrazek sceniczny w 1 akcie. Paryż: Związek Polskich Kół Muzyczno-Teatralnych we Francji 1947, 7 s., powielone.
23. W mojej razurze. [Wiersze satyryczne]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1954, 107 s.
Zawartość
24. Kraków Główny – proszę wysiadać! Przewodnik. [Opowiadanie]. Warszawa: WAG 1957, 128 s.
25. Parodie. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1957, 173 s. Wyd. 2 rozszerzone tamże 1960, 290 s.
Zawartość
26. Fraszki. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1962, 55 s.
Zawartość
27. Z Pegazem pod gazem. [Wiersze i satyry]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1965, 145 s.
Zawartość
28. Wiersze wybrane. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1967, 136 s.
29. Trzecie parodie. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1969, 263 s.
Zawartość
30. Drobiażdżki z przejażdżki. Satyry, fraszki, humoreski. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1970, 191 s.
Zawartość
31. Upływa szybko życie. Książka wspomnień. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1971, 694 s. Wyd. 2 poprawione i uzupełnione T. 1-2 tamże 1975, 398 + 409 s.
32. Grymasy z komentarzem. [Satyry]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1973, 230 s.
33. Gabinet uśmiechów. [Parodie]. Warszawa: Iskry 1975, 154 s.
Zawartość
34. Godzina zmierzchu. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1976, 93 s.
Zawartość
35. Nasze sny rzucają długie cienie. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1978, 81 s.
Zawartość
36. Gra w otwarte żarty. Fraszki, satyry, humoreski. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1981, 139 s.
Zawartość
37. Rozmowa z sobą. Wybór wierszy i fraszek. Wybór i wstęp: E. Zechenter-Spławińska. Kraków: Księgarnia Akademicka 1993, 132 s.
38. Uśmiechnij się. [Wiersze i fraszki]. Wybór tekstów: E. Zechenter-Spławińska. Kraków: Śródmiejski Ośrodek Kultury; Vis-a-vis/Etiuda 2004, 63 s.
Wydania osobne tekstów piosenek z nutami, m.in.
Drobne utwory literackie
Książki dla dzieci i młodzieży (w układzie według okresów i pierwszych wydawców):.
Słuchowiska radiowe, m.in.
Utwory niepublikowane
Niezrealizowane scenariusze filmowe, zachowane w maszynopisach [w Bibliotece Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie].
Przekłady i adaptacje
[1]. Agencja Barnetta i Spółki. Warszawa: Panteon 1928, 187 s. Wyd. nast. Kraków: Księgarnia Powszechna [1939].
[2]. Dziewczyna o zielonych oczach. Kraków: Panteon [1928], 200 s. Wyd. nast. Kraków: Księgarnia Powszechna [1939].
[3]. Suknia z różowej łuski. Kraków: Panteon [1928], 187 s.
[4]. Tajemnicze mieszkanie. Kraków, Warszawa: Panteon 1928, 205 s. Wyd. nast. Kraków: Księgarnia Powszechna [1939].
[5]. Dorota, tancerka na linie. Kraków: Panteon [1929], 217 s. Wyd. nast. Kraków: Księgarnia Powszechna [1939].
[6]. Twierdza graniczna. Kraków: Panteon [1929], 197 s. Wyd. nast. Kraków: Księgarnia Powszechna [1939].
Inne przekłady
Wydania osobne przekładów pieśni i piosenek z nutami, m.in.
Prace redakcyjne
Omówienia i recenzje
• Ankiety dla IBL PAN 1951, 1957, 1963, 1966.
• Informacje córki, E. Zechenter-Sławińskiej, 2004.
