Zaworska Helena

BIO

Urodzona 12 stycznia 1930 w Gucinie (później Legionowo) pod Warszawą; córka Władysława Żabika, technika telekomunikacji, i Genowefy z Zarębów. W czasie okupacji niemieckiej mieszkała w Legionowie. W 1943-44 uczyła się na tajnych kompletach Gimnazjum im. A. Piłsudskiej w Warszawie; po zakończeniu wojny kontynuowała w 1946-49 naukę w tej szkole, przemianowanej na Liceum Ogólnokształcące im. S. Sempołowskiej. Po zdaniu matury w 1949 studiowała polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Należała do Związku Akademickiego Młodzieży Polskiej. W 1950 wyszła za mąż za Eligiusza Zaworskiego (rozwód w 1953). W 1950-52 pracowała w bibliotece Instytutu Kształcenia Kadr Naukowych przy Komitecie Centralnym Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). Debiutowała w 1951 recenzją pięciu książek (m.in. Leona Przemskiego Szary jakobin) pt. Szlakiem polskich „Jakobinów”, opublikowaną w czasopiśmie „Wieś” (nr 29); z pismem tym współpracowała do 1953. Po uzyskaniu zgody Ministra Szkolnictwa Wyższego jeszcze jako studentka podjęła w czerwcu 1952 pracę w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk (IBL PAN) na stanowisku młodszego asystenta, od czerwca 1953 asystenta. W roku 1953 wyszła za mąż za Jacka Trznadla, historyka literatury (rozwód 1964). W lutym 1954 uzyskała magisterium. Od stycznia 1955 była starszym asystentem w Dziale Literatury Współczesnej IBL, a od lipca 1956 adiunktem w Dziale Dokumentacji Naukowej Literatury Polskiej końca XIX i XX wieku IBL. Od 1955 była członkiem PZPR (do 1968). Współpracowała jako krytyk literacki z pismami „Nowe Książki” (od 1957), „Twórczość” (od 1953) i „Odra” (od 1958). W 1963 otrzymała stopień doktora nauk humanistycznych w IBL na podstawie rozprawy pt. Walka o „nową sztukę” w polskiej świadomości estetycznej w pierwszym okresie międzywojennego dwudziestolecia (promotor prof. Stefan Żółkiewski). W 1963-64 przebywała na stypendium naukowym w Paryżu. Od 1968 należała do Związku Literatów Polskich (do rozwiązania Związku w 1983). Od tegoż roku była członkiem Pracowni Historii Literatury okresu do 1918; w 1972 weszła w skład Zespołu Syntezy Historii Literatury Polskiej XX wieku. W 1976 należała do sygnatariuszy Memoriału 59, wyrażającego protest przeciw projektowanym zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. W styczniu 1979 zrezygnowała z pracy w IBL, przechodząc do redakcji miesięcznika „Twórczość”, w której do 1988 kierowała działem krytyki literackiej. W 1988-92 była członkiem redakcji tygodnika „Literatura”, prowadząc tam dział krytyki literackiej. Równocześnie kontynuowała systematyczną współpracę z „Odrą” (tu m.in. rozmowy z pisarzami w cyklu Dojść do słowa) oraz z „Nowymi Książkami”. W 1989 została członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, a w 1993 członkiem Polskiego PEN Clubu. W 1989-2000 zamieściła około 300 artykułów, esejów i recenzji w „Gazecie Wyborczej”, w 1998-2001 współpracowała także z tygodnikiem „Wprost”. Zmarła 29 sierpnia 2014 w Warszawie.

Twórczość

1. O twórczości Igora Newerlego. [Szkic]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1955, 75 s.

2. „Medaliony” Zofii Nałkowskiej. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1961, 72 s. Biblioteka Analiz Literackich. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1965, wyd. 3 zmienione 1969, 109 s.; wyd. 4 zmienione Łódź: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1975, wyd. 5 Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1984.

3. Główne problemy polskiego futuryzmu. [Warszawa 1963], 25 s., powielone.

Referat na konferencję poświęconą poezji polskiej XX w., zorganizowaną przez Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk 28-30 XI 1963.

4. O nową sztukę. Polskie programy artystyczne lat 1917-1922. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1963, 291 s.

Rozprawa doktorska.

Zawartość

Początki kształtowania się nowej świadomości artystycznej; Pierwsza młodość sztuki XX wieku – kubizm; Dadaiści – „dekadenci” wieku XX; Detronizacja modernistycznej indywidualności; Sztuka jako zabawa; Futuryzm czy kilka futuryzmów?; Kult cywilizacji czy bunt przeciwko niej?; Pierwszy okres przemian; Nowa sztuka a krytyka; Między „Zmierzchem Zachodu” [O. Spenglera] a „Buntem mas” [J. Ortegi y Gasseta]; Futurystyczny ideał człowieka nowoczesnego; Technika a nowatorstwo artystyczne; Nowa sztuka dla nowego odbiorcy.

See Studies

5. Proza tzw. obrachunków inteligenckich w latach 1945-1948. [Warszawa:] Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk 1964, 12 s., powielone. Przedruk pt. Po upadku mitów inteligenckich. O prozie tzw. obrachunków inteligenckich w latach 1945-1948. W: Z problemów literatury polskiej XX wieku. T. 3. Literatura Polski Ludowej. Warszawa 1965 s. 85-105.

6. „Granica” Zofii Nałkowskiej. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1965 [właśc. 1966], 97 s. Biblioteka Analiz Literackich. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1974, wyd. 3 poprawione tamże 1991.

7. Spotkania. Szkice literackie. Warszawa: Czytelnik 1974, 316 s.

Zawartość

I: Arcykobieta [dot.: G. Zapolska: Listy]; „Miłość życia przecierpianego” [dot.: M. Dąbrowska: Przygody człowieka myślącego]; Żyć u siebie [dot. M. Kuncewiczowej]; Rozmowa z Marią Kuncewiczową. – II: Demony [dot.: J. Iwaszkiewicz: Opowiadania muzyczne]; W poszukiwaniu autorytetów [dot.: T. Bereza: Nelly]; Człowiek i „Homo Rapax” [dot.: I. Newerly: Żywe wiązanie]; Od „Niekochanej” do „Pyłu miłosnego” [dot. twórczości A. Rudnickiego]; Boski Nazo [dot.: J. Bocheński: Nazo poeta]; Dom [dot.: M. Białoszewski: Pamiętnik z Powstania Warszawskiego]; Epoka wspominania [dot.: K. Brandys: Mała księga]; Wieża Babel – do wynajęcia [dot.: A. Międzyrzecki: Złota papuga]; Dolina [dot.: T. Konwicki: Zwierzoczłekoupiór]; Wszystko albo cokolwiek [dot.: T. Konwicki: Nic albo nic]; „... A wszystko jest rozpadanie...” [dot.: S. Czycz: Ajol]; Jak zostać podróżnikiem [dot.: J. Odrowąż-Pieniążek: Małżeństwo z Lyndą Winters albo Pamiątka po Glorii Swanson]; Bezradność [dot.: A. Stojowski: Chłopiec na kucu]; „Cóż można ze sobą robić?” [dot.: W. Terlecki: Sezon w pełni]; „Piołun” [dot.: W. Terlecki: Gwiazda Piołun]; „Owoce z drzewa klęski” [dot.: W. Terlecki: Dwie głowy ptaka]; Lec – mędrzec. – III: „Wściekła inteligencja” [dot.: R. Zengel: Mit przygody i inne sztuki literackie]; Grzesznych obcowanie [dot.: H. Bereza: Prozaiczne początki]; Rozterki i wybory [dot.: J. Łukasiewicz: Laur i ciało]; Z K. Wyką – wspaniałe wędrowanie [dot.: „Wędrując po tematach”]; Eros spętany, czyli o Jacku Malczewskim.

See Studies

8. Sztuka podróżowania. Poetyckie mity podróży w twórczości Jarosława Iwaszkiewicza, Juliana Przybosia i Stanisława [właśc. Tadeusza] Różewicza. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1980, 275 s.

Nagrody

Nagroda „Życia Literackiego” w dziedzinie krytyki i eseistyki w 1981.

Zawartość

„Homo irrequietus”. – Tryptyk podróżny w poezji Jarosława Iwaszkiewicza; Podróże na wyspy szczęśliwe; Podróż do Cymmerii. – Poeta – czyli „nowe doznania świata” [dot. twórczości J. Przybosia]. – Podróże daremne w poezji Tadeusza Różewicza.

See Studies

9. „Opowiadania” Jarosława Iwaszkiewicza. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1985, 223 s.

Zawartość

Ogólna charakterystyka twórczości Jarosława Iwaszkiewicza; „Panny z Wilka”; „Brzezina”; Problemy wojny i zła w opowiadaniach Jarosława Iwaszkiewicza; Opowiadania muzyczne; „Listy do Felicji”; „Podróże do Włoch”; „Podróże do Polski”; Opowiadania ostatnie; „Biłek”, – nadto w dziale Materiały: K. Wyka: Oblicza świata; W. Kubacki: Proza Iwaszkiewicza; M. Janion: Ironia zwątpienia i patosu; A. Wajda: O filmowaniu prozy Iwaszkiewicza.

10. Nam idzie o życie. Dzienne rodaków rozmowy. [Rozmowy z pisarzami]. Warszawa: Wiedza Powszechna 1991, 228 s.

Zawartość

Obojętność. Rozmowa z Eustachym Rylskim; Nie tracący nadziei. Rozmowa z Bogdanem Madejem; Codzienne polskie udręki. Rozmowa z Tadeuszem Siejakiem; Dotrzeć do istoty rzeczy. Rozmowa z Pawłem Huelle; Zależy, co kto wybiera. Rozmowa z Marią Nurowską; Złość. Rozmowa z Józefem Łozińskim; Gdzie dobrze wychowują? Rozmowa z Bogusławą Latawiec; Powściągliwość. Rozmowa z Włodzimierzem Paźniewskim; Zapalmy diabłu ogarek. Rozmowa z Andrzejem Kuśniewiczem; „Jestem szczęściarzem”. Rozmowa z Piotrem Wojciechowskim; „Gorące punkty historii”. Rozmowa z Ryszardem Kurylczykiem; „Pomimo to...”. Rozmowa z Janem Józefem Szczepańskim; „My – w smudze czasu...”. Rozmowa z Andrzejem Braunem; Psychoterapia dla wszystkich. Rozmowa z Andrzejem Szczypiorskim.

See Studies

11. Wczoraj i dzisiaj. [Szkice literackie]. Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW 1992, 235 s.

Zawartość

Cz. I. Wczoraj: „Żyję, więc grzeszę” – o twórczości Stefana Żeromskiego; „Biedne, zahukane Prometeusze” – o „Pamiętniku” Stanisława Brzozowskiego; „Milusińscy i Młodziakowie” – o modelu rodziny polskiej w „Rodzinie Połanieckich” Sienkiewicza i „Ferdydurke” Gombrowicza; „Więzy rodzinne” – o „Brzezinie” J. Iwaszkiewicza – inaczej; „Panie na włościach” – o „Pannach z Wilka” J. Iwaszkiewicza; „Sztuka bycia nieszczęśliwym” – o „Dziennikach” Z. Nałkowskiej; „Don Kichot na siwce z Wojsławic” – o „Dziennikach” Marii Dąbrowskiej; „Szczerość” – o „Miazdze” Jerzego Andrzejewskiego; H. Zaworska i obróciłem w żart ” – o twórczości Mirona Białoszewskiego. – Cz. II. Dzisiaj: „Psychoterapia dla wszystkich ” rozmowa z Andrzejem Szczypiorskim [poz. ↑]; „Nadmiar” – o Andrzeju Szczypiorskim; „Pieszczochy Europy ” – o „Karnawale i poście” M. Nowakowskiego; „Spowiedź dziecięcia PRL-u” – o „Statku na Hel” Józefa Łozińskiego; „Śnieg i żar” – rozmowa z Tomaszem Łubieńskim; „Lelum – Polelum” – o „Bitniku Gorgolewskim” Mariana Pilota; „Konwersuję, więc jestem” – Kazimierz Brandys; „As” – Stanisław Barańczak; „Zwycięzcy w niewoli” – Tadeusz Nowakowski; „Niebezpieczny strach” – Stefan Kisielewski; „Gorycz” – o „W „ptaszarni” Grzegorza Musiała; „Zatopiony” – o „Jak woda” Bronisława Wildsteina; „My i zła Europa” – o Marii Janion; „Garderoba duszy” – rozmowa z prof. Marią Janion.

See Studies

12. Lustra Polaków. Szkice o literaturze współczesnej. Łódź: Juka 1994, 203 s.

Zawartość

Od Autorki. – Polacy jacy tacy; Odzyskany śmietnik; Lokomotywa ciągnąca igłę [dot.: K. Świtalski: Diariusz 1919-1935]; Przyznajmy się do Żeromskiego [dot.: M. Żeromska: Wspomnienia]; Polak na drewnianym koniu [dot.: K. Brandys: Drewniany koń]; Katastrofa świadomości [dot.: E. Stachura: Fabula rasa]; Poznaj siłę swego ubóstwa [dot.: M. Buchowski: Stachura. Biografia i legenda]; Polska przyjaźń [dot.: J. Andrzejewski, J. Iwaszkiewicz: Listy. Oprac. A. Fiett]; Kajus i Kaja [dot.: A. Iwaszkiewicz: Dzienniki]; Żyłem kilka razy [dot.: K. Wierzyński: Pamiętnik poety]; Jak pan mógł, panie Lechoń [dot.: J. Lechoń: Dziennik. Oprac. R. Loth]; Ludzie nie do zdarcia [dot.: J.A. Kosiński: Album rodzinne Jana Lechonia]. – Literackie lustra: „Gęba” Gombrowicza [dot.: W. Gombrowicz: Ferdydurke]; Czekanie na „Mesjasza” [dot.: B. Schulz: Republika marzeń; Z listów odnalezionych]; Uśmiech Gałczyńskiego; A. Braun, pisarz tylko dla dorosłych; Popiół i zamęt [dot.: J. Krasiński: Na stracenie]; Życie na niby [dot.: K. Orłoś: Trzecie kłamstwo]; Nasze nienawistne oczy [dot.: M. Nowakowski: Wilki podchodzą ze wszystkich stron]; Choroba na życie [dot.: T. Konwicki: Zorze wieczorne]; Kto stworzył diabła? [dot.: A. Szczypiorski: Noc, dzień i noc]; Okruchy z tortu życia [dot.: J.J. Szczepański: Historyjki]; „Poszedłem skrótami” [dot.: M. Białoszewski: Konstancin]; Czy uciekać przed „Dezerterem”? [dot.: T. Siejak: Dezerter]; Herodot w dżinsach [dot.: R. Kapuściński: Szachinszach]; Co z tego? [dot.: R. Kapuściński: Lapidarium]; Po niewłaściwej stronie drzwi [dot.: M. Brandys: Moje przygody z historią]; Okrutna obfitość [dot.: J. Krzysztoń: Obłęd]; Tułałem się po świecie [dot.: J. Krzysztoń: Wielbłąd na stepie]; Trucizna „Konrada Wallenroda” [dot.: M. Janion: Życie pośmiertne Konrada Wallenroda]; Sto lat temu urodził się Iwaszkiewicz.

See Studies

13. J. Twardowski: Biedroneczko leć do nieba. Lekcja literatury z Heleną Zaworską. Wybór wierszy: J. Twardowski, A. Iwanowska. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1997, 98 s.

Tu szkic H. Zaworskiej: Trzcina czująca, s. 5-20.

14. Szczerość aż do bólu. O dziennikach i listach. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1998, 333 s.

Zawartość

Szczerość bez granic. – Dzienniki: Don Kichot na siwce z Wojsławic. (Dzienniki 1914-1965 Marii Dąbrowskiej) [poz. ↑]; Potrójne życie Dąbrowskiej. (Dzienniki powojenne 1945-1965 Marii Dąbrowskiej); „Sztuka bycia nieszczęśliwym”. (III tom „Dzienników” Zofii Nałkowskiej 1918-1929) [poz. ↑]; Męstwo codzienne. (V tom „Dzienników” Zofii Nałkowskiej 1939-1944); Kajus i Kaja. („Dzienniki” Anny Iwaszkiewicz 1915-1935); „Jak pan mógł, panie Lechoń...”. („Dziennik” Jana Lechonia 1949-1956) [poz. ↑]; Cierpienia moralisty. („Dziennik” 1955-1969 Andrzeja Kijowskiego); „Będę pisał o bólu”. (XIV tom „Dzieł” Witolda Gombrowicza 1963-1969); Kisiel pasjonat („Dzienniki” Stefana Kisielewskiego 1968-1980); Gra w inteligencję. („Dziennik” 1969-1979 Krzysztofa Mętraka); Pije Kuba do Jakuba. („Dziennik” 1979-1983 Krzysztofa Mętraka); „Może to tylko chłód”. („Niby-dziennik” Zygmunta Mycielskiego 1969-1981); „Taka potwora”. („Dziennik 1972” Mariana Brandysa); Wspaniałe ciężkie czasy („Dziennik 1978” Mariana Brandysa); Granice szczerości. („Miesiące” Kazimierza Brandysa 1978-1987); Wyobraźnia pamięci. („Zapamiętane” Kazimierza Brandysa); Połowiczność. („Kalendarz i klepsydra” Tadeusza Konwickiego); Choroba na życie. („Zorze wieczorne” Tadeusza Konwickiego); Pamflet na świat. („Pamflet na siebie” Tadeusza Konwickiego). – Listy: Gwiazdy i gęsi. (Listy Zygmunta Krasińskiego do Delfiny Potockiej) [dot.: Z. Krasiński: Listy do Delfiny Potockiej. T. I-III. [Oprac.] Z. Sudolski]; Wieszcz na włościach. (Listy Zygmunta Krasińskiego do plenipotenta i oficjalistów) [dot.: Z. Krasiński: Listy do plenipotenta i oficjalistów. [Oprac.] Z. Sudolski]; „Ale to nic nie szkodzi”. (O myślach Fryderyka Chopina zawartych w jego korespondencji) [dot. R. Przybylski: Cień jaskółki]; Korespondencja Karola Szymanowskiego [dot.: K. Szymanowski: Korespondencja. T. 1-3. [Oprac.] T. Chylińska]; Wolność małżeńska. („Listy 1922-1926” Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów) [dot.: A. i J. Iwaszkiewiczowie: Listy 1922-1926. [Oprac.:] M. Bojanowska, E. Cieślak]; „Codziennie kończę dwadzieścia lat”. („Listy 1922-1967” Mieczysława Grydzewskiego i Jarosława Iwaszkiewicza) [dot.: M. Grydzewski, J. Iwaszkiewicz: Listy 1922-1967. [Oprac.] M. Bojanowska]; Młody, piękny i szalony. („Listy Józefa Rajnfelda do Jarosława Iwaszkiewicza 1928-1938”) [dot.: Portret młodego artysty. Listy Józefa Rajnfelda do Jarosława Iwaszkiewicza 1928-1938. [Oprac.:] P. Hertz, M. Zagańczyk]; Kto mógł obronić Wittlina przed Wittlinem?. (Listy Józefa Wittlina) [dot.: J. Wittlin: Listy. [Oprac.] T. Januszewski]; Siła przyjaźni. (Listy Bolesława Micińskiego i Jerzego Stempowskiego) [dot.: B. Miciński, J. Stempowski: Listy. [Oprac.:] A. Micińska, J. Klejnocki, A.S. Kowalczyk]; Zdrowe dziecko chorej Europy. (Okupacyjna korespondencja Czesława Miłosza z Jerzym Andrzejewskim) [dot.: Cz. Miłosz: Legendy nowoczesności. [Oprac.] J. Błoński]; Pokój na niby. (Korespondencja Czesława Miłosza z pisarzami 1945-1950) [dot.: Cz. Miłosz: Zaraz po wojnie]; Fanatyk wolności. (Listy 1946-1961 Jerzego Giedroycia i Andrzeja Bobkowskiego) [dot.: J. Giedroyc, A. Bobkowski: Listy 1946-1961. [Oprac.] J. Zieliński]; Nadzieja matką mądrych. (Listy 1946-1969 Jerzego Giedroycia i Jerzego Stempowskiego) [dot.: J. Giedroyc, J. Stempowski: Listy 1946-1969. [Oprac.] A.S. Kowalczyk]; Światowe życie Polaka. (Listy 1950-1987 Jerzego Giedroycia i Konstantego Jeleńskiego) [dot.: J. Giedroyc, K.A. Jeleński: Listy 1950-1987. [Oprac.] W. Karpiński]; Dwaj panowie z prowincji. (Korespondencja z lat 1945-1963 Wincentego Burka i Jarosława Iwaszkiewicza) [dot.: W. Burek, J. Iwaszkiewicz: „Sandomierz nas połączył”. [Oprac.:] M., K., T. Burek]; „Jest taki potwór”. (Listy Haliny Poświatowskiej 1956-1967) [dot.: H. Poświatowska: Dzieła. T. 4. Listy]; „Drogi i straszliwy”. (Korespondencja Witolda Gombrowicza 1957-1969) [dot.: W. Gombrowicz: Walka o sławę. [Oprac.] J. Jarzębski].

See Studies

15. „Jestem bo Jesteś”. Z księdzem Janem Twardowskim rozmawia Helena Zaworska. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1999, 152 s. Wyd. 2 pt. Rozmowa z księdzem Twardowskim. Helena Zaworska – ks. Jan Twardowski. Tamże 2000.

See Studies

16. Lekcja z księdzem Twardowskim. Prowadzi Helena Zaworska. Wybór wierszy: J. Twardowski, A. Iwanowska. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2001, 99 s.

Zawiera szkic H. Zaworskiej z poz. ↑.

17. Dobrze, że żyłem. Rozmowy z pisarzami. Warszawa: Muza 2002, 331 s.

Zawartość

Dobrze, że żyłem. Rozmowa z Wiesławem Myśliwskim; Lesko, zamek Kmitów, północ. Rozmowa z Januszem Szuberem; Dziki Wschód i Dziki Zachód. Rozmowa z Bogdanem Madejem; Czarna dziura. Rozmowa z Markiem Nowakowskim; Jaka piękna ohyda. Rozmowa z Markiem Nowakowskim; Kto jest u nas solą ziemi. Rozmowa z Piotrem Siemionem; Skończyły się żarty. Rozmowa rok później [z Piotrem Siemionem]; Gra w jasne i ciemne. Rozmowa z Hanną Krall; Maksymalista. Rozmowa z Andrzejem Turczyńskim; Udręka i uroda życia. Rozmowa z Włodzimierzem Odojewskim; Magia. Rozmowa z Jerzym Ficowskim; Współodczuwanie. Rozmowa z Grzegorzem Strumykiem.

See Studies

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

• O powojennej twórczości Adolfa Rudnickiego. „Pamiętnik Literacki” 1953 z. 3/4 s. 151-189 [autorka podpisana: H. Zaworska-Trznadlowa].

• Miasta szczęśliwe i miasta zburzone. „Odra” 1970 nr 7/8 s. 39-51.

• Poezja i gotyk. „Twórczość” 1970 nr 6 s. 41-71 [dot. wierszy J. Przybosia: Notre Dame (1938), Przed Notre Dame (1956), Notre Dame III (1966)].

• O „Złotych oknach” Adolfa Rudnickiego. W: O prozie polskiej XX wieku. Wrocław 1971 s. 253-294.

• Proza Adolfa Rudnickiego, czyli „Hołd każdemu, na miarę jego cierpień”. W: Prozaicy dwudziestolecia międzywojennego. Warszawa 1972 s. 555-591.

• Adolf Rudnicki. W: Autorzy naszych lektur. Wrocław 1973 s. 263-275.

• O aforyzmach S.J. Leca. „Twórczość” 1973 s. 97-107.

• Na początku była Mądrość. (O Aforyzmach S.J. Leca). W: Myślę, że jestem. O Stanisławie Jerzym Lecu). Kraków 1974 s. 304-321.

• Formizm; Przemiany polskiego futuryzmu; Nurt „Nowej Sztuki”; Awangarda krakowska. W: Literatura polska 1918-1975. T. 1. 1918-1932. Warszawa 1975 s. 337-349; 349-367; 367-381; 381-429.

• Poezja. Drugie dziesięciolecie. W: Literatura polska 1918-1975. T. 2. 1933-1944. Warszawa 1975 s. 342-437, wyd. nast. tamże 1993.

See Studies

• W stronę utopii. W: M. Kuncewiczowa: Listy do Jerzego. Warszawa 1988 s. 125-140.

Prace redakcyjne

1. O prozie polskiej XX wieku. Materiały konferencji ogólnopolskiej w Toruniu, listopad 1968. Red.: A. Hutnikiewicz, H. Zaworska. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1971, 424 s.

2. Literatura polska 1918-1975. Redakcja naukowa: A. Brodzka, H. Zaworska, S. Żółkiewski. T. 1. Literatura polska 1918-1932. Warszawa: Wiedza Powszechna 1975, 791 s. Z Prac Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.

3. Antologia polskiego futuryzmu i nowej sztuki. Wstęp i komentarz oprac. Z. Jarosiński. Wybór i przygotowanie tekstów: H. Zaworska. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1978, CXXV, 321 s. Biblioteka Narodowa I, 230.

4. O literaturze polskiej. Materiały. Cz. 3. Programy i polemiki literackie. Wybór i oprac.: H. Zaworska. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1982, 247 s.

See Studies

5. Rozmowy z Marią Kuncewiczową. Wybór, oprac. i posłowie: H. Zaworska. Warszawa: Czytelnik 1983, 276 s.

Zawiera wybór wywiadów z M. Kuncewiczową i jej wypowiedzi; tu m.in.: Rozmowa z Marią Kuncewiczową u schyłku lata 1981. Rozm. H. Zaworska, s. 5-54.

6. M. Kuncewiczowa: Nowele i bruliony prozatorskie. Wybór i posłowie: H. Zaworska. Warszawa: Czytelnik 1985, 443 s.

7. Kobiety portret własny: przez autorki współczesne stworzony. Wybór, oprac. i wstęp: H. Zaworska. Warszawa: Wydawnictwo Polskie Towarzystwo Wydawców Książek 1988, 170 s.