ZAREMBA Jan

Urodzony 1 stycznia 1906 w Ostrawie (Morawy); syn Bolesława Zaremby, inżyniera, i Zofii z Zaykowskich. Ukończył IV Gimnazjum Humanistyczne im. H. Sienkiewicza w Krakowie i w 1924 rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od czasów szkoły średniej należał do Związku Harcerstwa Polskiego. Debiutował w 1926 artykułem pt. O organizowaniu pracy w starszym harcerstwie na podstawie pracy w Akademickim Kole Harcerskim w Krakowie, opublikowanym w „Jednodniówce Akademickiego Koła Starszego Harcerstwa w Krakowie”. W czasie studiów był sekretarzem Koła Polonistów (1926-30). Od 1928 ogłaszał wiersze w pismach „Na tropie”, „Ezoter” i „Antena Literacka” (1933). Po uzyskaniu doktoratu w 1933 na podstawie rozprawy o Anonimie Protestancie z XVI wieku i uzyskaniu uprawnień nauczyciela szkół średnich rozpoczął pracę w Zagłębiu Dąbrowskim i na Śląsku, uczył w Gimnazjum im. B. Prusa w Sosnowcu, w gimnazjach i liceach w Wirku, Mysłowicach i Boguminie na Zaolziu. W 1935 ożenił się z Wandą Semkowicz, historykiem mediewistką. Współpracował z czasopismem „Kuźnica”, publikując tam swoje wiersze, a także recenzje i artykuły (od 1937). Brał czynny udział w życiu kulturalnym środowiska, wraz z Wilhelmem Szewczykiem i Alfonsem Piotrowskim założył w 1938 Zespół Literatów i Artystów „Fantana”, którego został prezesem; w miesięczniku literackim „Fantana” opublikował wiele utworów, m.in. fragmenty poematu pt. Słowo o Krzysztofie Arciszewskim. Nawiązał też współpracę z rozgłośnią Polskiego Radia w Katowicach. W okresie okupacji niemieckiej przebywał w Stróżach, brał udział w tajnym nauczaniu. Po zakończeniu wojny założył gimnazjum w Bobowej. Następnie powrócił na Śląsk i zamieszkał w Katowicach. W 1948-50 pracował jako nauczyciel w Państwowym Liceum Pedagogicznym oraz dyrektor Wyższego Kursu Nauczycielskiego. W 1948 został członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W 1950 był jednym z organizatorów Wyższej Szkoły Pedagogicznej (WSP) w Katowicach. W 1951-56 i 1961-68 pełnił funkcję prorektora tej uczelni, w 1956-58 dziekana Wydziału Filologicznego, w 1953-68 kierował Katedrą Historii Literatury Polskiej. W 1956 został mianowany docentem. W pracy badawczej zajmował się głównie literaturą staropolską oraz dawnym piśmiennictwem na Śląsku, ogłaszając od 1956 rozprawy, studia i artykuły w „Zeszytach Naukowych Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Katowicach”, „Roczniku Komisji Historycznoliterackiej Polskiej Akademii Nauk (PAN) w Krakowie”, „Poglądach”. W 1963-68 redagował wydawnictwa WSP w Katowicach. Rozwijał też działalność popularnonaukową i społeczną; w 1950-57 był prezesem Oddziału Katowickiego Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza, działał też w Towarzystwie Wiedzy Powszechnej. Od 1962 był zastępcą przewodniczącego Komisji Historycznoliterackiej PAN w Krakowie. W 1963-68 przewodniczył zespołowi rzeczoznawców filologii polskiej dla wyższych szkół pedagogicznych. W sezonie 1964/65 pisał artykuły do programów Teatru Nowego w Zabrzu. W 1966/67 przebywał przez sześć miesięcy we Francji, badając stan poloników w bibliotekach francuskich. Po powstaniu Uniwersytetu Śląskiego (1968) podjął pracę na tej uczelni jako profesor nadzwyczajny (od 1970). Był dyrektorem Instytutu Filologii Polskiej (1969-73), a następnie do przejścia na emeryturę kierownikiem Zakładu Historii Literatury Staropolskiej, Oświeceniowej i Romantycznej. Zainicjował i prowadził prace zespołowe nad Bibliografią piśmiennictwa polskiego na Śląsku „Śląski Korbut”. Od 1975 przewodniczył Komisji Historycznoliterackiej Oddziału PAN w Katowicach oraz Podkomisji Śląskiej w Katowicach (do 1980). Był członkiem Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej PAN i członkiem Rady Naukowej Instytutu Badań Literackich PAN. Wyróżniony m.in. Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1973), złotą odznaką „Za Zasługi dla Uniwersytetu Śląskiego” (1973), tytułem honorowym „Zasłużony Nauczyciel PRL” (1976), nagrodą Ministra Szkolnictwa Wyższego i Techniki II stopnia (1976) i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1977). Zmarł 7 lutego 1983 w Katowicach.