BIO

Urodzony 13 kwietnia 1939[P] w Warszawie; syn Witolda Zaniewskiego, studenta prawa (zginął w 1943 w Oświęcimiu), i Iwony z domu Landau, tancerki. W czasie okupacji niemieckiej mieszkał w Warszawie. Po zakończeniu wojny przeniósł się w 1945 z matką do Gdańska. Uczęszczał do II Liceum Ogólnokształcącego im. W. Pniewskiego w Gdańsku. Debiutował w 1957 wierszem pt. Dziewczętom opublikowanym w dodatku „Głosu Wybrzeżapt.Fala” (nr 45). W tym czasie współpracował też z rozgłośnią gdańską Polskiego Radia. Był członkiem gdańskiej grupy poetyckiej Szkoła Grafomanów (1958-60). Po zdaniu matury w 1958 podjął studia z historii sztuki na Uniwersytecie Warszawskim (UW). W październiku 1959 założył i przez krótki czas prowadził Klub Twórczy „Perspektywy” działający przy UW. Uczestniczył w działaniach grup poetyckich: Profile (1958-59), Grupa Warszawska (1959-63); był w 1960 współzałożycielem Orientacji Poetyckiej „Hybrydy” i do 1962 jej członkiem oraz w 1961 warszawsko-łódzkiej grupy Krąg. Współredagował dwa numery „Widzenia” (1960-61) – pisma Centralnego Klubu Studenckiego „Hybrydy”. W 1959-64 należał do Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce. Był członkiem Zrzeszenia Studentów Polskich, w 1961 został członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (do grudnia 1989). W 1962 ożenił się z Wiesławą Skuzą, wówczas studentką polonistyki (rozwód 1975). W 1964 uzyskał magisterium na UW, po czym pracował krótko jako referent w Polskim Towarzystwie Turystyczno-Krajoznawczym, a następnie do 1970 jako starszy inspektor-rewident w Stowarzyszeniu Autorów „Zaiks”. Od 1968 publikował wiersze m.in. w „Poezji” i „Życiu Literackim” (z przerwami do 1979). W 1969 został członkiem Związku Literatów Polskich (ZLP). Należał do Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej (członek zarządu). Był laureatem wielu konkursów poetyckich, m.in. Turnieju Poezji Społecznie Zaangażowanej o nagrodę Czerwona Róża (1965, 1966), Kłodzkiej Wiosny Poetyckiej (1967), Polskiego Komitetu Olimpijskiego (II nagroda w 1968). Pełnił funkcje sekretarza redakcji czasopisma „Sugestie” (1970), kierownika działu poezji w miesięczniku „Poezja” (1971-73), sekretarza Naczelnej Redakcji Programów Rozrywkowych Telewizji Polskiej (1973), redaktora w Dziale Analiz Prasowych przy Zarządzie Głównym Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa Książka Ruch” (później Warszawskie Wydawnictwa Prasowe, 1974-75). W 1976 zawarł związek małżeński z Ewą Osiewicz, z domu Sochocką, ekonomistką. Od tegoż roku nie pracował etatowo. Zajął się pisaniem tekstów piosenek (także pod pseudonimem Jan Soplica), a pod koniec tego okresu zaczął też pisać utwory prozą. Był współzałożycielem i od 1981 prezesem Stowarzyszenia Kultury Słowiańskiej. W 1983 został członkiem tzw. nowego ZLP (wiceprezes Zarządu Głównego 2000-03); w 1984 przewodniczył Klubowi Poetów. W 1985 współzałożyciel Warszawskiej Wszechnicy Literatury, organizującej do 1990 spotkania dla kandydatów na pisarzy. Był członkiem rady programowej miesięcznika „Okolice” (1988). Pracował jako instruktor do spraw literackich w Warszawskim Ośrodku Kultury (później w Staromiejskim Ośrodku Kultury). W latach dziewięćdziesiątych pisał pod pseudonimami (m.in. Marcus Zaänd) mikropowieści, a także opowiadania dla wydawnictw krzyżówkowych. Działał politycznie, uczestnicząc w próbach tworzenia Polskiej Partii Liberalno-Socjalistycznej. Zarobkował m.in. jako sprzedawca ubrań na bazarze i ankieter w Biurze Badania Opinii Publicznej. Należał w 1996 do współzałożycieli Stowarzyszenia Przeciwko Zbrodni im. J. Brzozowskiej (wiceprezes). W 1997 zaczął prowadzić stały felieton pt. Spod witrażowej lampy na łamach pisma „Superkontakty” (od 2003Superkontakty biznesowe”), a w 2000 stały felieton w piśmie „Elita”. W 2002 został wiceprezesem Stowarzyszenia Przyjaciół Galerii „Sztuka Niepełnosprawnych wśród Nas”. W 2002 otrzymał nagrodę im. S. Żeromskiego, przyznaną przez Stowarzyszenie Autorów Polskich za dorobek poetycki (ze szczególnym uwzględnieniem tomu pt. Nadzieja przychodzi o zmierzchu). Po rozwodzie w 2003 ożenił się z Amandą z domu Żejmis, absolwentką liceum plastycznego. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1974), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2002). Mieszka w Warszawie.

Twórczość

1. Przed siebie. [Wiersze]. Warszawa: Iskry 1967, 67 s.

2. Podróż. [Wiersze]. Gdynia: Wydawnictwo Morskie 1968, 94 s.

Zawartość

Cykle: Ty; Podróż; Sztorm; Wiersze.

3. Front otwarty. [Wiersze]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1970, 135 s.

Zawartość

Cykle: My; Stadion; Notatki z Oświęcimia; Poemat z pamięci; Partyzanci; Rosja 1917; Miasto. (Poemat).

4. Żyjące mury. [Szkic historyczny]. [Współautor:] A. Zarzycki. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1972, 133 s.

Dotyczy dziejów Zamku Królewskiego w Warszawie.

5. Nowy port. [Wiersze]. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1974, 111 s.

Zawartość

Cykle: Sonety; Protest.

6. Twarzą w twarz. [Wiersze]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1977, 115 s.

Nagrody

Nagroda Zarządu Głównego Związku Literatów Polskich w 1974.

Zawartość

Cykle: Przed nami; Sonety; Zwyciężyliśmy. (Poemat trzydziestolecia); Listy do matki; Twarzą w twarz; O przyjaźni; Warszawa; Poemat antymieszczański.

7. Mity. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1978, 57 s.

8. Poemat dzisiejszy. [Poematy]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1978, 102 s.

Zawartość

Poemat dzisiejszy; Poemat śląski; Poemat olimpijski; Poemat niebieski. (Esej o malarstwie i życiu Andrzeja Wróblewskiego).

9. Szczur. [Powieść]. Powst. ok. 1979. Druk fragmentu ze wstępem autora „Kultura” 1987 nr 14. Wyd. Warszawa: Kopia 1995, 208 s.

Cz. 1 cyklu (według autora pt. „Bezimienna trylogia”); cz. 2, 3 zob. poz. , .
Informacja o dacie powstania: A. Zaniewski w odpowiedzi na ankietę (2003).

Nagrody

Nagroda im. W. Reymonta w 1995.

Przekłady

angielski

Rat. [Przeł.] E. Hryniewicz-Yarbrough. New York 1994, London 1995.

czeski

Potkan. [Przeł.] E. Sojka. Praha 1990.

duński

En rotte. [Przeł.] R. Kildegaard Klukowska. Kobenhavn 1995.

fiński

Rottaodysseia. [Przeł.] K. Siraste. Porvoo; Helsinki 1994.

francuski

Memoires d'un rat. [Przeł.:] Ch. Jezewski, D. Autrand. Paris 1994, wyd. nast. Paris 1998.
Adaptacja teatralna. [Adaptacja:] P. Reneau. Wystawienie: Angers, Tthéâtre Embelle 1995.

grecki

Oarouraios. [Przeł.] I. Mavroidi. [Ateny] 1996.

hiszpański

La rata. [Przeł.] I. Ochlewska-Fernández. Madrid 1994.

koreański

Chwi. [Przeł. z niemieckiego] K. Myong-su. Seoul 1995, 2002.

litewski

Ziurkinas. [Przeł.] L. Malakauskiene. Vilnius 1997.

niderlandzki

Rat. [Przeł.] G. Rasch. Amsterdam 1994, wyd. 2 Amsterdam 1996.

niemiecki

Die Ratte. [Przeł.] R. Matwin-Buschmann. [München] 1994, wyd. nast. München 2000.
Adaptacja teatralna. Przekł. i adaptacja: J. Meyerhoff. Wystawienie: Dortmund, Studio 1997.

portugalski

A rata. [Przeł.] C.C. Fernandez. [Vigo] 1995 [w dialekcie galisyjskim].
O rato. [Przeł.] E. Santos. Rio de Janeiro 1995.

rosyjski

Krysa. [Przeł.] E. Smirnova. Wyd. łącznie z przekł.: Cywilizacja ptaków [poz. ; Cień szczurołapa [poz. ] w: A. Zaniewski: Krysa. Moskva 1996, wyd. nast. tamże 2000.

rumuński

Sobolanul. [Przeł.] O. Zaicik. Bucuresti 1995.

serbski

Pacov. [Przeł.:] J. i S. Cirlić-Javić. Beograd 2004.

włoski

Memorie di un ratto. [Przeł.] L. Bernardini. Milano 1994, 1995.

10. Treny. [Wiersze]. Warszawa: Iskry 1979, 70 s.

11. Zwierzenia starszego inspektora. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1983, 211 s.

Zawartość

Ecce homo; Pomocnik; Człowiek zadowolony z siebie; Bamboszki; Poeta; Bomba cimex lectuarius; Kwiecień; Problem; Kartoteka; Szczury; Uczta rzymska; Łapówka; Podpis; Kuzyn; Prezent; Zemsta; Felietonista; Pomidory; Szafa; Ankieta.

12. Blask szklanej kuli. Libretto. Współautor: J. Lewiński. Muzyka: J. Kukulski, J. Kępski. Prapremiera: Łódź, Teatr Muzyczny 1985.

13. Rozmowy powracające. [Wiersze]. Warszawa: Słowiańska Oficyna Wydawnicza „Slavia 1986, 95 s.

Zawartość

Cykle: Rozmowa; Mity powracające.

14. Cień wysypiska; Światło i mgła. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1987, 159 s.

15. Krawędź. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1989, 132 s.

Zawartość

Cykle: Krawędź; Mity; Sonety; Treny.

16. Cmentarnice. Lektura dla czytelników po trzydziestce o silnych nerwach! [Minipowieść]. Warszawa: Wydawnictwo Społeczne „Arkadia 1992, 98 s.

Autor podpisany: Marcus Zaänd.

17. Piesica. Lektura dla czytelników po trzydziestce, o silnych nerwach. [Minipowieść]. Warszawa: Wydawnictwo Społeczne „Arkadia 1992, 48 s.

Autor podpisany: Marcus Zaänd.

18. Noc nosorożca. Lektura dla czytelników po trzydziestce o silnych nerwach. [Minipowieść]. Warszawa: Wydawnictwo Społeczne „Arkadia 1993, 97 s.

Autor podpisany: Marcus Zaänd.

19. Cywilizacja ptaków. [Powieść]. Warszawa: Kopia 1996, 374 s.

Cz. 2 cyklu; cz. 1, 3 zob. poz. , .
Wydanie w języku polskim nie zawiera wstępu autora i ma zmieniony epilog; druk wstępu pt. Przesłanie w: Pięć skrzydeł wiatraka. Warszawa [2000] s. 14-29. Pełna wersja ze wstępem i epilogiem w przekładzie rosyjskim.

Przekłady

rosyjski

Civilizacija ptic. [Przeł.] [E. Smirnova]. Wyd. łącznie z przekł.: Szczur; Cień szczurołapa [poz. ] zob. poz. .

20. Cień szczurołapa. [Powieść]. Warszawa: Kopia 1997, 255 s.

Cz. 3 cyklu; cz. 1-2 zob. poz. , .
Pierwotny tytuł: Szarość.

Przekłady

rosyjski

Ten' krysolova. [Przeł.] [E. Smirnova]. Wyd. łącznie z przekł.: Szczur; Cywilizacja ptaków [poz. ] zob. poz. .

21. Król tanga. [Powieść]. Warszawa: Trio 1997, 222 s.

Cz. 1 cyklu (według autora pt. Commedia dell morte); cz. 2 zob. poz. .

22. Śmierć Arlekina. [Powieść]. Warszawa: Trio 1998, 302 s.

Cz. 2 cyklu; cz. 1 zob. poz. .

23. Dialog zwischen Nachbarn; Dialog między sąsiadami. [Wiersze]. [Autorzy:] A. Zaniewski, J.I. Krause. [Przeł.] K. Grenzler. [Göttingen: „Polonika1999], 81 s.

Wiersze A. Zaniewskiego w języku polskim i przekładzie niemieckim, wiersze J.I. Krause w języku niemieckim i przekładzie polskim.

24. Wyschnięte drzewa też płaczą. Między życiem a śmiercią. [Wiersze]. Warszawa: Stowarzyszenie Przeciwko Zbrodni im. J. Brzozowskiej 1999, 251 s.

Zawartość

Cykle: Bez lęku; Zło jest chorobą sumienia; Na granicach poezji; Cywilizacja niepewnych siebie; Najbliższe... Najdalsze... Dalekie...; Karty na torach; Astma nieustająca; Z przeszłości; Treny; Mity coraz bliższe.

25. Nadzieja przychodzi o zmierzchu. [Wiersze]. Warszawa: IBiS 2001, 272 s.

26. Roman i Julia. [Powieść]. Warszawa: Polska Agencja Promocyjna [2001], 127 s.

27. Nasturcja – gra, która trwa. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 2002, 263 s.

28. Królowie pójdą za tobą... [Wiersze]. Warszawa: IBiS 2003, 109 s.

Nagrody

Nagroda pisma „Poezja Dzisiaj” w 2003.

29. Tylko tych kilka twarzy...; Tolko eti neskolko lic... [Wiersze]. Wybrał i z polskiego przetłumaczył A. Bazilewskij. Moskwa: Wahazar; Warszawa: Slavica Orientalia 2003, 96 s.

Tekst w języku polskim i rosyjskim.

30. Nagość. [Wiersze]. Kielce: Ston 2 2004, 233 s.

31. Sfora. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 2004, 163 s.

32. Dziewczętom... Wiersze miłosne. Posł. S. Nyczaj. Kielce: Ston 2 2006, 136 s.

33. Poezje wybrane. Red. S. Grabowski. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 2007, 152 s.

Zawiera także wiersze wcześniej niepublikowane.

Wydania osobne tekstów pieśni i piosenek z nutami, m.in.

O moim kraju. [Muzyka:] A. Gref. Warszawa: Drukarnia PZChO [Polski Związek Chórów i Orkiestr] 1977, [4] s.
To wołają skowronki. [Muzyka:] A. Gref. Warszawa: Drukarnia PZChO [Polski Związek Chórów i Orkiestr] 1977, [4] s.
Casanova w dyskotece. [Autor podpisany: Jan Soplica; muzyka:] M. Święcicki. [Współwyd. z:] Bossa hossa. [Muzyka:] M. Święcicki. Warszawa: Wydawnictwo Muzycznej Agencji Autorskiej 1978, 5 k.
A ja wierzyłam ci. [Współautor:] J. Lewiński. [Muzyka i instrumentacja:] W. Kacperski. [Współwyd. z:] Zabawna buzia. [Muzyka:] M. Rode. Warszawa: Wydawnictwo Muzycznej Agencji Autorskiej 1979, [5] k.
Łączy nas. [Autor podpisany: Jan Soplica; muzyka i instrumentacja:] M. Święcicki. [Współwyd. z:] Pod Papugami. [Muzyka i instrumentacja:] M. Święcicki. [Słowa:] B. Choiński, J. Gałkowski. Warszawa: Wydawnictwo Muzycznej Agencji Autorskiej 1979, 5 k.
Tango nocy. [Współautor:] J. Lewiński. [Muzyka:] P. Bojadżijew. [Instrumentacja:] J. Bek. [Współwyd. z:] Zakochani robią głupstwa. [Muzyka:] J. Czekalla. [Słowa:] Z. Kaszkur. Warszawa: Wydawnictwo Muzycznej Agencji Autorskiej [1981], [20] s.
Tango pożegnania. [Autor podpisany: Jan Soplica; muzyka:] [W. Pawelec] Rajmondo. [Współwyd. z:] Retro kącik. [Muzyka:] A. Harbowski. [Słowa:] A. Szymalski. Warszawa: Wydawnictwo Muzycznej Agencji Autorskiej [1983], [20] s.
Podzielmy się opłatkiem... Kolędy i pastorałki. [Współautor; muzyka:] M. Sewen. Warszawa: Warsaw Music Edition 2003, 43 s.

Przekłady

1. S. Vukosavljević: Kadiniacza. [Poemat]. [Przeł.:] B. Cirlić, A. Zaniewski. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza; Titovo Uzice: Vesti 1984, [79] s.
Tekst w języku polskim i serbsko-chorwackim.

Prace redakcyjne

1. To Huu: Wietnam – krew i kwiaty. [Wiersze]. Wstęp, wybór i oprac.: Nguyen Tu Thang, A. Zaniewski. Przeł. Nguyen Tu Thang i in. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1986, 174 s.
Tu także m.in. przekład A. Zaniewskiego.
2. Z. Cieślak-Szymanik: Droga prowadząca ku milczeniu. [Wiersze]. Red. A. Zaniewski. Ciechanów: Związek Literatów Polskich; nakład autora 2003, 67 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 2003.

Wywiady

Człowiek jest drapieżnikiem. Rozm. M. Rajczuk-Żukowska. Sukces 1995 nr 8.
Krzyk ciszy albo rozmowa ssaków. Rozm. J. Hofman-Wiśniewska. Elita 1999 nr 4.
Strach zaklęty w lustrach. Rozm. A. Dmowska. Poezja Dzisiaj 2002 nr 25/26.

Ogólne

Artykuły

J. Podsiadło: Koń by się uśmiał, Woody Allen rozpłakał. Kamena 1988 nr 12.
A. Basta: Gorzki smak sukcesu. Wiadomości Kulturalne 1995 nr 37.
M. Cieślik: Szczuroczłekoptak: zwierzęca trylogia Andrzeja Zaniewskiego. Mało narracyjny schemat. Polityka 1997 nr 20.
S. Fiut: Literatura bez ludzkiej twarzy. (O prozie Andrzeja Zaniewskiego). W: Proza, proza, proza... Kraków 1997.
M. Laurent-Zielińska: La litterature post-apocalyptique du „Szczur” de Zaniewski aux „Memoires d'un rat [P. Chainel]: le passage d'une quasi-langue à une langue littéraire], „Acta Universitatis Wratislaviensis. Romanica Wratislaviensis” (2000) nr 46.
J. Podsiadło: Dedykacja od Andrzeja Zaniewskiego. Res Publica Nowa 2001 nr 11.
A. Żołna: Postawa ironiczna przeciw cywilizacji niepewnych siebie – o poezji Andrzeja Zaniewskiego. Poezja Dzisiaj 2001 nr 15/16.
Z. Majewski: Lektura, którą warto poznać – o Andrzeju Zaniewskim. „Poezja Dzisiaj” nr 44/45 (2005).

Przed siebie

L. Sokół: Z kręgu poezji. Nowe Książki 1968 nr 15.

Podróż

J. Żernicki: Pochwała miłości codziennej. Pomorze 1969 nr 11.

Mity

A. Kaliszewski: Smoczy jad. Literatura 1978 nr 36.
K. Pieńkosz: Mit uwspółcześniony czy współczesność zmitologizowana?Poezja1978 nr 10.
• [S. Barańczak] B. Stawiczak: Zaniewski „budzi sumienia. Tygodnik Powszechny 1978 nr 38, przedruk w tegoż: Książki najgorsze (1975-1980). Kraków* 1981 [właśc. 1982]. Przed i po. Londyn 1988.
A.K. Waśkiewicz: Wchodząc w wiek średni. Życie Literackie 1978 nr 38.
R. Biliński: Mitologia codzienna. Odra 1979 nr 2.

Szczur

H. Hirsch: Freund Leichenschander. Die Zeit”, Hamburg 1994 nr 42, przekł. polski: Przyjaciel hańbi zwłoki. „Polityka” 1994 nr 50.
L. Szaruga: My, czyli szczury. Życie Warszawy 1994 nr 221.
J. Drzewucki: Szczur też człowiek. Rzeczpospolita 1995 nr 12.
S. Esden-Tempski: Na tropach Zaniewskiego. Życie Warszawy 1995 nr 60 dod.Ex Librisnr 71.
A. Fabianowski: Szczurza odyseja. Nowe Książki 1995 nr 3.
H. Hirsch: Z życia szczura. Życie Warszawy 1995 nr 3.
M. Krassowski: Szczęściu trzeba pomóc. Wiadomości Kulturalne 1995 nr 6.
D. Nowacki: [Nie]widzialna ręka rynku. Twórczość 1995 nr 7/8.
M. Piasecki: Szczurza odyseja. Gazeta Wyborcza 1995 nr 3.
J. Sobota: Biografia szczura. Nowa Fantastyka 1995 nr 9.
M. Struczyński: Podgryzanie. Przegląd Tygodniowy 1995 nr 3.
M. Urbanowski: Rewolucja cynizmu. Arcana 1995 nr 3.
L. Żuliński: Czarodziejski flet?Wiadomości Kulturalne1995 nr 5.
J. Kurowicki: Szczur zamiast wilka. W tegoż: Idealna biblioteka. Zielona Góra 1996.

J. Kochanowski: Treny

Zagrodzki: Pamiętam „Treny” Jana z Czarnolasu... Argumenty 1980 nr 12.

Zwierzenia starszego inspektora

R. Majewski: Pośrodku. Nowe Książki 1983 nr 9.
T.J. Żółciński: Coś z Gogola. Tu i Teraz 1983 nr 34.

Cień wysypiska; Światło i mgła

B. Klukowski: Kontury pisania. Nowe Książki 1987 nr 5/6.
T.J. Żółciński: Smutny żywot śmieciarza. Argumenty 1987 nr 30.
S. Stanik: Meandry wyobraźni. Kierunki 1988 nr 16.

Krawędź

J. Marx: Strachy na Lachy. Kultura 1989 nr 39.
S. Stanik: Uchwycić granicę między dobrem a złem. Kierunki 1989 nr 36.
T.J. Żółciński: Rozmowy z przyjaciółmi. Argumenty 1989 nr 24.

Cywilizacja ptaków

J. Drzewucki: Pro: Po Apokalipsie; Kontra: Schemat i banał. Rzeczpospolita 1996 nr 97.
M. Miłkowski: Gdy wyginęli bezskrzydli. Wiadomości Kulturalne 1996 nr 12.
M. Piasecki: Ptaszczur. Gazeta Wyborcza 1996 nr 86.
D. Suska: Potrawka z kurczaka. Życie Warszawy 1996 nr 75.
P. Śliwiński: Podcięte skrzydła paraboli. Nowe Książki 1996 nr 8.

Cień szczurołapa

M. Piasecki: Szczur II. Gazeta Wyborcza 1997 nr 53.
S. Sadowski. „Nowe Książki1997 nr 4.
J. Termer: Świat według Zaniewskiego. Wiadomości Kulturalne 1997 nr 11.

Król tanga

J.Z. Brudnicki: Roztrzaskane lustro złudzeń. Wiadomości Kulturalne 1997 nr 49.

Roman i Julia

G. Sowula: A mnie się podoba... albo nie podoba... Magazyn Literacki Książki 2002 nr 6.
S. Stanik: Julia zostaje sama. Akant 2002 nr 12.

Nasturcja – gra, która trwa

P. Zawadzki: Rozdziobią nas gołębie... Twórczość 2003 nr 1.