BIO

Urodzony 14 listopada 1891 w Radomiu; syn Mieczysława Zambrzyckiego, geometry, i Anieli z Kawalskich. Uczęszczał do średniej szkoły handlowej w Radomiu. Zagrożony represjami po strajku szkolnym w 1905, wyjechał do Belgii, gdzie uczęszczał do College d'Anderlecht na przedmieściu Brukseli. W 1908 publikował pierwsze utwory literackie w języku francuskim na łamach pisma szkolnego „Estudiantine”. W 1909 zdał maturę w Monts. Od 1909 studiował w École Supérieure des Textiles w Verviers i w 1913 uzyskał absolutorium. Należał do organizacji młodzieżowych Filarecja i Strzelec. W 1914 powrócił do kraju. W czasie I wojny światowej przebywał kolejno w Snowsku, Bierdiansku oraz Samarze, gdzie pracował w fabryce amunicji. W 1918 wziął udział w obronie Lwowa. W 1919 wstąpił do Wojska Polskiego i pracował jako chemik w przemyśle zbrojeniowym. W wyniku wybuchu retorty w czasie eksperymentów chemicznych stracił oko, co uniemożliwiło mu pracę w zawodzie. Po wystąpieniu z wojska w 1920 zamieszkał w Warszawie, gdzie rozpoczął pracę literacką i dziennikarską. Debiutował (w języku polskim) w 1927 humoreską Brewerie internatu, czyli skutki egzotycznej audycji na łamach czasopisma „Radio” (nr 27). Współpracował z „Nowinami Codziennymi”, „Tygodnikiem Ilustrowanym” oraz „Dookoła świata”. Pisał popularne szkice podróżnicze i historyczne, publikowane w serii tak zwanych żółtych książeczek Towarzystwa Wydawniczego „Rój”. W 1930-36 pracował w redakcji „Expressu Porannego”. W 1933-35 i ponownie od kwietnia 1938 pełnił obowiązki redaktora odpowiedzialnego „Merkuryusza Polskiego Ordynaryjnego” (tu w 1938-39 rubryka pt. Dzieje wszystkiego świata). W 1936-37 pracował jako cenzor prasowy. W 1938-39 współwydawał (wraz z Julianem Babińskim i Wiktorem Malinowskim) „Nowe Wiadomości Ekonomiczne i Uczone”. Był członkiem Syndykatu Dziennikarzy. W czasie okupacji niemieckiej mieszkał nadal w Warszawie i był współwłaścicielem laboratorium chemicznego produkującego m.in. tzw. zaprawę do wyrobów tytoniowych. W 1942-43 poszukiwany przez gestapo ukrywał się w Górze Kalwarii pod nazwiskiem Borkowski. Pracował nad monografią państwa Moresnet (w 1920 włączone do Belgii); rękopis pracy uległ zniszczeniu podczas powstania warszawskiego. Po zakończeniu wojny współpracował stale od 1945 z redakcją „Expressu Wieczornego”, w którym prowadził (anonimowo) rubrykę pt. Kto chce niech wierzy, przemianowaną następnie na Kto chce niech czyta. W 1958 został członkiem Związku Literatów Polskich. Zmarł 28 kwietnia 1962 w Warszawie.

Twórczość

1. Większa z kropelkami. Humoreski. Warszawa: Rój 1929, 174 s.

Zawartość

Większa z kropelkami; Czarny portier; Komendant Mukri-Pasza; Garden Party; Straszna noc; Spowiedź podpalacza; Pieter Sluyt i dwaj jego mistrze; Radosna rezygnacja; Zemsta na tle historycznym; Recenzja z premiery; Wielki dzień pogromcy tygrysów; Bankiet dorożkarzy; Bankiet kolombofilów; Prawda o starym rozpustniku; Wychowanie fizyczne; Hultaj Komarek; Astral Olafa Brixa; Mazurkiewicz.

2. Nasza Pani Radosna, czyli dziwne przygody pułkownika armii belgijskiej Gastona Bodineau. [Powieść]. Warszawa: Rój 1931, 324 s. Wyd. nast.: wyd. 1 [!] Warszawa: Czytelnik 1957, wyd. 2 tamże 1959; Chotomów: Verba 1991.

Przekłady

węgierski

A mi boldogassonyunk. [Przeł.] I. Mészáros. Budapest 1959.

3. W oficynie Elerta. [Powieść]. Powst. 1939. Warszawa: Antykwariat Książek 2007, 2003 s.

4. Oblężenie Joanny. Komedia w 3 odsłonach. Powst. 1946.

Data powstania według maszynopisu w Bibliotece Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza w Warszawie.

5. Mgła nad Skaldą. Powieść. Katowice: AWIR 1947, 244 s.

6. Bajka o fircyku w trzech odsłonach. [Utwór dramatyczny]. Powst. 1955.

Data powstania według maszynopisu w Bibliotece Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza w Warszawie.

7. Pamiętnik Filipka. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1956, 261 s. Wyd. 2 tamże 1957.

Pierwotny tytuł: Pod kolumną Zygmunta [informacja na maszynopisie w Bibliotece Domu Literatury w Warszawie.

Nagrody

Nagroda miasta stołecznego Warszawy w 1957.

8. Sen pod zegarem. Bagatelka w trzech obrazach. [Utwór dramatyczny]. Powst. 1957.

Data powstania według maszynopisu w Bibliotece Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza w Warszawie.

9. Kwatera bożych pomyleńców. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1959, 306 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX” 1967; wyd. 3 Warszawa: Czytelnik 1985.

Przekłady

węgierski

A jámbor tévelygok szallása. [Przeł.] E.P. Mach. Budapest 1962.

10. Kaskada Franchimont. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1962, 236 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1958.

Informacja siostrzenicy, Marii Pajzderskiej, 2005.

Wywiady

Godzina z autorem „Pamiętnika Filipka. Rozm. J. Styczeń. Poradnik Bibliotekarza 1958 nr 4.
W kwaterze dobrotliwego figlarza. Rozm. K. Kłoś. Słowo Powszechne 1959 nr 217.

Słowniki i bibliografie

Rocznik Literacki 1962 (P. Grzegorczyk), przedruk w tegoż: Twórcy i badacze kultury zmarli w latach 1956-1967. Cz. 2. Warszawa 1986.
Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 3. Warszawa 1965.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (S. Lichański).

Ogólne

Artykuły

Hubert: Filipek bardzo warszawski. Trybuna Ludu 1958 nr 44.
S. Lichański: Trzeba rozprzestrzeniać radość. Orka 1958 nr 5.
Z. Dolecki: Pisarz, który kochał życie. Kierunki 1962 nr 20.
S. Lichański: Na śmierć Diogenesa. Więź 1962 nr 163, przedruk pt. Na śmierć Diogenesa (i trzy glosy) w tegoż: Cienie i profile. Warszawa 1966.
S. Lichański: Władysław Zambrzycki. Tygodnik Kulturalny 1965 nr 17.
E. Ihnatowicz: Moralność i elegancja. Powieści Władysława Zambrzyckiego. W: Kategoria dobra i zła w kulturach słowiańskich. Warszawa 1994.
G. Eberhardt: Powietrze pulsuje wyraźnie. Rzeczpospolita 1999 nr 46.

Nasza Pani Radosna, czyli dziwne przygody pułkownika armii belgijskiej Gastona Bodineau

S. Baczyński. „Polonista1932 z. 3.
L. Piwiński. „Wiadomości Literackie1932 nr 11.
S. Lichański: Optymizm krytyczny i realistyczny. Nowe Książki 1958 nr 3.
J.J. Lipski: O key!Nowa Kultura1958 nr 8.

Pamiętnik Filipka

J. Iwaszkiewicz: Urocza książka. Życie Warszawy 1956 nr 216.
S. Podhorska-Okołów: Od starożytnej Pompei do Warszawy pruskiej. Twórczość 1957 nr 1.

Kwatera bożych pomyleńców

S. Lichański: Reduta na Żurawiej. Nowe Książki 1959 nr 18.
[T. Syga] T.S.: O powstaniu w Warszawie inaczej. Stolica 1959 nr 32.
J. Wilhelmi: Apologia Włosienicy. Trybuna Ludu 1959 nr 259.
E. Czekalski. „Orka1960 nr 1.
S. Podhorska-Okołów: Czterej stoicy i powstanie. Twórczość 1960 nr 1.
Z. Umiński. „Wrocławski Tygodnik Katolików1967 nr 23.
E. Szonert: Nowości Instytutu Wydawniczego „PAX. Znak 1968 nr 1 [dot. też: Z. Czajkowski: Wiosna na Syberii].
E. Ihnatowicz: Kwatera bożych pomuleńców. W: Druga wojna światowa w literaturze polskiej i obcej. Lublin 1994.
E. Ihnatowicz: Ubogi. Kwestia wartości. W: Dzieło świętego Franciszka z Asyżu. Warszawa 2004.

Kaskada Franchimont

W. Żukrowski. „Nowa Kultura1962 nr 23.