ZAKRZEWSKI Jan

Urodzony 24 lutego 1920 w Skierniewicach; syn Mariana Zakrzewskiego, urzędnika, i Heleny z domu Stankiewicz. Uczył się w Liceum i Gimnazjum im. ks. J. Poniatowskiego w Warszawie, gdzie w 1938 zdał maturę. Po wybuchu II wojny światowej brał udział jako kapral podchorąży w kampanii wrześniowej. Następnie przez Rumunię przedostał się do Francji, gdzie wstąpił do Wojska Polskiego. Przydzielony do formowanej w Coëtquidan Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich, brał udział w kampanii norweskiej (IV-VI 1940), następnie krótko walczył we Francji, a po jej upadku przedostał się do Anglii. Był instruktorem w szkole podchorążych w odtworzonym w Szkocji Centrum Wyszkolenia Łączności. W 1944 został wysłany do Stanów Zjednoczonych, gdzie ukończył szkołę oficerów sztabowych łączności w Forth Manmouth w stanie New Jersey. Po powrocie do Wielkiej Brytanii został dowódcą łączności formowanej 4. Dywizji Grenadierów. Po zakończeniu wojny powrócił w grudniu 1945 do kraju i objął funkcję instruktora łączności w Sztabie Generalnym w Warszawie, a następnie do 1947 pracował w Centrum Łączności w Sieradzu. W 1946 jako przedstawiciel Centralnego Urzędu Rewindykacji i Restytucji był członkiem Polskiej Misji Restytucyjnej w brytyjskiej strefie okupacyjnej Niemiec. Po demobilizacji w 1947 studiował ekonomię i psychologię na Akademii Nauk Politycznych w Warszawie; w 1949 uzyskał magisterium za pracę z dziedziny psychodemografii. W tymże roku wyjechał do Wrocławia, gdzie do 1950 pełnił funkcję dyrektora oddziału wojewódzkiego Agencji Artystycznej „Artos”. W 1949 ożenił się z Ewą Krasnodębską, aktorką. Debiutował w 1953 opowiadaniem pt. Rose Mae, wydrukowanym w tygodniku „Po prostu” (nr 38; podpisany: Marek Zakrzewski; w tymże roku nadto pięć innych utworów prozą), a jako tłumacz przekładami powieści Jamesa Aldridge'a Dyplomata i Ralpha de Boissiere’a Najeźdźcy. Opowiadania, felietony, recenzje i artykuły publikował (też pod pseudonimem: Marek Zakrzewski) m.in. nadal w „Po prostu” (1954-55), „Trybunie Wolności” (1954-56) oraz w „Nowej Kulturze” (1955-58). W 1951 powrócił do Warszawy, gdzie był kolejno kierownikiem Teatru „Lalka”, Teatru „Guliwer”, redaktorem w Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik” (1952-56). W 1956 został członkiem Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Od tegoż roku pracował jako dziennikarz w Telewizji Polskiej (do 1983), prowadził własne programy publicystyczne, m.in. magazyn polityczny „Peryskop” (1952-61), kierował zespołem realizującym teleturnieje, programy społeczne oraz reportaże z terenu; za inicjowanie i prowadzenie programów teleturniejowych otrzymał w 1958 nagrodę Przewodniczącego Komitetu do Spraw Radia i Telewizji I stopnia. Pisał także utwory dramatyczne dla teatru telewizyjnego. Jednocześnie zajmował się tłumaczeniami prozy z języka angielskiego. Od 1957 należał do Sekcji Tłumaczy Polskiego PEN Clubu (do 1974). W 1958 został członkiem Związku Literatów Polskich. W 1961 pracował jako redaktor w Polskiej Agencji Prasowej. W 1962-67 był korespondentem Polskiego Radia i Telewizji w Paryżu. W 1961-71 przygotował około dziesięć filmowych reportaży z Bliskiego Wschodu, Ameryki Łacińskiej i Europy Zachodniej. Po powrocie do Warszawy w 1967-72 pełnił funkcję redaktora w dziale polityczno-informacyjnym w Polskim Radiu. Równocześnie od 1963 stale współpracował jako publicysta z Agencją „Interpress”, ogłaszając felietony tygodniowe w prasie terenowej. Za całokształt radiowej pracy publicystycznej otrzymał w 1971 nagrodę Złoty Mikrofon. W 1972-76 przebywał jako korespondent Polskiego Radia i Telewizji Polskiej w Nowym Jorku. Następnie do 1983 był komentatorem radiowym, m.in. prowadził programy publicystyczne: Echa dnia, Kamerton. W 1987 publikował na łamach „Kuriera Polskiego” cykl wspomnień pt. Jak zostałem dziennikarzem oraz cykl felietonów pt. Mini – myśli na łamach „Życia Warszawy”. Jednocześnie kontynuował pracę przekładową (w latach dziewięćdziesiątych także wspólnie z żoną). Odznaczony m.in. Krzyżem Walecznych (1945), Złotym Krzyżem Zasługi (1966) oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1974). Zmarł 22 kwietnia 2007 w Warszawie.