Print

BIO

Urodzony 15 sierpnia 1938 w Warszawie; syn Władysława Zajdla, urzędnika, i Wiesławy z Wolnickich. W czasie okupacji niemieckiej mieszkał nadal w Warszawie. Podczas powstania warszawskiego został wraz z rodziną wysiedlony pod Warszawę. W styczniu 1945 powrócił do Warszawy. Od 1951 uczęszczał do III Liceum Ogólnokształcącego im. J. Sowińskiego; w 1955 zdał maturę. Należał do Związku Młodzieży Polskiej (1951-56). Następnie studiował fizykę na Uniwersytecie Warszawskim. Był członkiem Związku Studentów Polskich (1955-62). W 1961 przeniósł się do Zalesia Górnego pod Warszawą. Debiutował w tymże roku opowiadaniem pt. Tau wieloryba, opublikowanym na łamach „Młodego Technika” (nr 10), z pismem tym współpracował do 1979. Wiele opowiadań opublikował też w tym okresie w pismach „Przyjaciel przy Pracy”, „Astronautyka”, „Płomyk”, „Fantastyka.” W 1964 ożenił się z Jadwigą Tarczyńską, wówczas studentką Politechniki Warszawskiej. W 1966 otrzymał magisterium. W listopadzie tegoż roku podjął pracę w Centralnym Laboratorium Ochrony Radiologicznej (CLOR) w Warszawie; do 1975 pełnił tu funkcję kierownika pracowni w Zakładzie Kontroli Dozymetrycznej. Wykładał na kursach kształcących inspektorów ochrony radiologicznej. Równocześnie zajmował się pisaniem opracowań popularnonaukowych z zakresu atomistyki oraz scenariuszy filmów oświatowych, a także prozy fantastycznonaukowej. W 1973 otrzymał odznakę Magnum Trophaeum za wieloletnią współpracę z czasopismem „Młody Technik”, w 1975 medal Ministerstwa Obrony Narodowej „Za zasługi dla Obronności Kraju” za scenariusze filmów oświatowych z zakresu ochrony radiologicznej. Od 1976 należał do Związku Literatów Polskich (do rozwiązania Związku w 1983). Był współzałożycielem i przewodniczącym Komisji Zakładowej Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” przy CLOR w Warszawie w 1980. W latach osiemdziesiątych współpracował z kwartalnikiem „Kwazar” Poznańskiego Klubu Fantastyki „Orbita”, ogłaszając tam liczne opowiadania. Należał do The International Science Fiction Association of Professionals (członek zarządu), był też współzałożycielem polskiej sekcji World SF. W 1984 otrzymał nagrodę Europejskiego Stowarzyszenia Science-Fiction oraz nagrodę ŚLĄKFA 84-Twórca Roku, przyznawaną przez Śląski Klub Fantastyki. Zmarł 19 lipca 1985 w Warszawie. Nagrodzony pośmiertnie przez redakcję „Fantastyki” (1985) i przez Europejskie Stowarzyszenie Science-Fiction (1986).
W 1986 ustanowiono nagrodę im. J.A. Zajdla, przyznawaną przez Konwent Klubów Miłośników Science Fiction.

Twórczość

1. Jad Mantezji. [Opowiadania]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1965, 185 s.

Zawartość

Egipski kot; Dziwny, nieznany świat [przedruk zob. poz. ↑]; Feniks [przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑]; Próba [przedruk zob. poz. ↑]; Epidemia; Studnia [przedruk zob. poz. ↑, ↑]; Robot numer trzy; Ciemność; Jad Mantezji [przedruk zob. poz. ↑, ↑].

Adaptacje

radiowe

opowiadania Jad Mantezji: Adaptacja i reżyseria: M. Leszczyński. Polskie Radio 1985.

2. Lalande 21185. [Powieść]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1966, 228 s.

3. Prawo do powrotu. [Powieść]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1975, 222 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1978, wyd. 3 1988.

Zawartość

Także opowiadania: Robot, który stchórzył; Żywa torpeda.

Przekłady

czeski

Právo na návrat. [Przeł.] P. Weigel. W: Pozemštané a mimozemštané. Praha 1981.

niemiecki

Unterwegs zum Kalten Stern. [Przeł.] H. Schumann. Berlin 1979.

4. Przejście przez lustro. [Opowiadania]. Warszawa: Iskry 1975, 309 s.

Zawartość

Tam i z powrotem [przedruk zob. poz. ↑, ↑]; Diabelski młyn; Blisko słońca; Bunt [przedruk zob. poz. ↑, ↑]; Przejście przez lustro [przedruk zob. poz. ↑]; Czwarty rodzaj równowagi [przedruk zob. poz. ↑, ↑]; Porządek musi być; Tau wieloryba; Skorpion [przedruk zob. poz. ↑]; Zjawa; Sami [przedruk zob. poz. ↑, ↑]; Metoda doktora Quina; Apetyt na śliwki; Dyżur [przedruk zob. poz. ↑, ↑]; Kosensor; Kontakt; Towarzysz podróży [przedruk zob. poz. ↑, ↑].

Adaptacje

radiowe

opowiadania Metoda doktora Quina: Adaptacja: M. Leszczyński. Polskie Radio 1986.

telewizyjne

opowiadania Kontakt: Adaptacja: M. Leszczyński. Telewizja Polska 1989.

5. Iluzyt. [Opowiadania]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1976, 205 s.

Zawartość

Ten piękny dzień [przedruk zob. poz. ↑]; Wszystkowiedzący; Gra w zielone [przedruk zob. poz. ↑]; Instynkt opiekuńczy; Dziki w kartoflisku; 869113325 [przedruk zob. poz. ↑]; Inspekcja; Poczucie winy; Prognozja [przedruk zob. poz. ↑]; Nieingerencja [przedruk zob. poz. ↑]; Dowód; Ferma [przedruk zob. poz. ↑]; Potęga rozumu; Dokąd jedzie ten tramwaj? [przedruk zob. poz. ↑, ↑]; Iluzyt [przedruk zob. poz. ↑].

Adaptacje

radiowe

opowiadania Ferma: Adaptacja: M. Leszczyński. Polskie Radio 1987.
opowiadania Gra w zielone: Adaptacja: B. Helbrecht. Polskie Radio 1991.

6. Cylinder van Troffa. [Powieść]. „Kurier Szczeciński” 1978 nr 209-291. Wyd. osobne Warszawa: Czytelnik 1980, 189 s. Wyd. nast.: Katowice: Krajowa Agencja Wydawnicza 1990; Warszawa: Prószyński i S-ka 2000. Zob. poz. ↑.

Pierwotny tytuł: Człowiek z rury Holta.

Nagrody

Nagroda Ministra Kultury i Sztuki w 1980.

Zawartość

Także opowiadanie: Kolejność umierania [przedruk zob. poz. ↑].

Przekłady

bułgarski

Cilindr na van Trof. [Przeł.] L. Wasiljewa. [Sofija] 1983.

czeski

Wynález profesora van Troffa. [Przeł.] H. Stachová. [Praha] 1983.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

7. Feniks. [Opowiadania]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1981, 165 s.

Zawartość

z poz. 1: Dziwny, nieznany świat; Feniks; Próba; Studnia; Jad Mantezji, – nadto: Operacja „Wiwarium”; Anomalia; Podwójna pętla; Zabawa w berka [przedruk zob. poz. ↑]; Welcome on the Earth.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

8. Limes inferior. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1982, 180 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1987; Warszawa: Super-NOWA 1997. Zob. poz. ↑.

Zawartość

Także opowiadanie Dzień liftera [przedruk zob. poz. ↑].

Przekłady

czeski

Limes inferior. [Przeł.] J. Olša. Praha 1985, wyd. nast. tamże 1989.

niemiecki

Limes inferior. [Przeł.] R. Matwin-Buschmann. Leipzig 1993.

Adaptacje

radiowe

2 cz. pt. Klucz do Argolandu; Po tamtej stronie zera: Adaptacja: J. Egert. Polskie Radio 1984.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

9. Ogon diabła. [Opowiadania]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1982, 220 s.

Zawartość

Relacja z pierwszej ręki [przedruk zob. poz. ↑]; Telechronopator; Stan spoczynku [przedruk zob. poz. ↑]; Eksperyment; Po balu; Awaria [przedruk zob. poz. ↑, ↑]; Dżuma, cholera i ciężka grypa; Uranofagia; Woda życia [przedruk zob. poz. ↑, ↑]; ...et in pulverem reverteris; Felicitas [przedruk zob. poz. ↑]; Psy Agenora [przedruk zob. poz. ↑, ↑]; Epizod bez następstw; Dzień liftera [poz. ↑]; Raport z piwnicy; Metoda laboratoryjna; Skok dodatni [przedruk zob. poz. ↑]; Ogon diabła.

Adaptacje

radiowe

opowiadania Metoda laboratoryjna: Adaptacja: A. Pruski. Polskie Radio 1974.
opowiadania Woda życia: Adaptacja: B. Helbrecht. Polskie Radio 1984.
opowiadań Uranofagia; Stan spoczynku pt. Opowieści Katapulosa: Adaptacja: B. Helbrecht. Polskie Radio 1991.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

10. Cała prawda o planecie Ksi. [Powieść]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1983, 71 s. Wyd. nast.: wyd. 2 (Dzieła) Kraków: Wydawnictwo Literackie 1991, [wyd. 3] łączne z Drugie spojrzenie na planetę Ksi. [druk w poz. ↑]; Cała prawda o planecie Ksi; Drugie spojrzenie na planetę Ksi. Warszawa: SuperNOVA 2005, 286 s. Zob. poz. ↑.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

11. Wyjście z cienia. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1983, 144 s. Wyd. nast.: wyd. 2 ze wstępem L. Jęczmyka i posł. M. Oramusa Kraków: Wydawnictwo Literackie 1990; Warszawa: Prószyński i Ska 2001. Zob. poz. ↑.

Pierwotny tytuł: Kwadratura.

Nagrody

Nagroda Złota Sepulka przyznana przez Polskie Stowarzyszenie Miłośników Fantastyki w 1984.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: M. Leszczyński. Polskie Radio 1987.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

12. Paradyzja. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1984, 140 s. [Wyd. 2] Warszawa: SuperNowa 2004. Zob. poz. ↑.

Pierwotny tytuł: Trzecie dno.

Nagrody

Nagroda Fandom Sfinks w 1985.

Przekłady

czeski

Edenie. [Przeł.] P. Weigel. Praha 2000.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: M. Leszczyński. Polskie Radio 1986.

telewizyjne

Adaptacja: M. Leszczyński. Telewizja Polska 1987.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

13. Dokąd jedzie ten tramwaj? [Wybór opowiadań]. Warszawa: Książka i Wiedza 1988, 174 s.

Zawartość

Feniks [poz. ↑], – z poz. ↑: Bunt; Czwarty rodzaj równowagi; Skorpion; Tam i z powrotem; Sami; Dyżur, – z poz. ↑: Ten piękny dzień; 869113325; Nieingerencja; Dokąd jedzie ten tramwaj?, – z poz. ↑: Relacja z pierwszej ręki; Woda życia; Stan spoczynku; Awaria; Psy Agenora.

14. Wyższe racje. Wybór opowiadań. Utwory wybrał M. Oramus. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1988, 384 s.

Zawartość

z poz. 1: Feniks; Studnia; Jad Mantezji, – z poz. ↑: Tam i z powrotem; Bunt; Czwarty rodzaj równowagi; Sami; Dyżur; Towarzysz podróży, – z poz. ↑: Gra w zielone; Prognozja; Ferma; Dokąd jedzie ten tramwaj?; Iluzyt, – z poz. ↑: Zabawa w berka, – z poz. ↑: Awaria; Woda życia; ...et in pulverem reverteris; Psy Agenora; Skok dodatni, – nadto: Adaptacja [przedruk zob. poz. ↑]; Chrzest bojowy [przedruk zob. poz. ↑]; Satelita [przedruk zob. poz. ↑]; Utopia [przedruk zob. poz. ↑]; Wyższe racje [przedruk zob. poz. ↑].

Adaptacje

radiowe

opowiadań Bunt; Utopia; Wyższe racje pt. Utopia: Adaptacja: B. Helbrecht. Polskie Radio 1991.

15. List pożegnalny. Warszawa: Alfa 1989, 198 s.

Zawartość

Janusz Andrzej Zajdel o sobie. – Opowiadania: Ekstrapolowany koniec świata; Druga strona lustra [wcześniejsza wersja opowiadania Przejście przez lustro, poz. ↑]; Towarzysz podróży [poz. ↑]; Źle o nieobecnych; Satelita [poz. ↑]; Kolejność umierania [poz. ↑]; Śmierć Karola; List pożegnalny; Inspekcja; Pigułka bezpieczeństwa; Błąd pilota; Śmieszna sprawa; Adaptacja [poz. ↑]; Pełnia bytu; Wyższe racje [poz. ↑]; Utopia [poz. ↑]; Chrzest bojowy [poz. ↑]; Wyjątkowo trudny teren; Drugie spojrzenie na planetę Ksi (fragmenty). – Konspekty powieści napisanych [poz. ↑, ↑, ↑, ↑, ↑]. – Konspekty powieści nienapisanych: Drugie spojrzenie na planetę Ksi; Enklawa; Macki; Kuszenie licha; Residuum. – JANUSZ i my. (Wspomnienie Macieja Parowskiego). – Bibliografia twórczości Janusza A. Zajdla. (Z przekładami). Oprac.: J[adwiga] Zajdel.

Nadto 9 prac z zakresu ochrony radiologicznej w 1971-1988.

Wybory utworów literackich w przekładach

niemiecki

• In Sonnennähe. Phantastische Erzählungen. [Przeł.] U. Ciupek. Berlin 1979, wyd. nast. tamże 1988.

Omówienia i recenzje

• Informacje żony, Jadwigi Zajdel 2004.

Wywiady

• Gwiezdne wojny nie mają sensu. (Rozmowa z Januszem Andrzejem Zajdlem). Rozm. M. Oramus. „Itd” 1981 nr 34, przedruk w M. Oramus: Wyposażenie osobiste. Warszawa 1987.
• Dwie strony lunety. Rozm. M. Parowski. „Fantastyka” 1983 nr 7, przedruk w M. Parowski: Czas fantastyki. Szczecin 1990.
• [Rozm.] R. Lipčik. „Mladý Svđt”, Praha 1986 nr 26, przekł. polski pt. Ponury raj Janusza Andrzeja Zajdla. [Przeł.] S. Sączek. „Fantastyka” 1988 nr 7.

Słowniki i bibliografie

• J. Zajdel: Bibliografia twórczości Janusza Andrzeja Zajdla (z przekładami) [1989]. Zob. Twórczość poz. ↑.
• A. Niewiadowski: Janusz Andrzej Zajdel. W: A. Niewiadowski, A. Smuszkiewicz: Leksykon polskiej literatury fantastycznonaukowej. Poznań 1990.
• Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (E. Rydlewska).

Ogólne

Książki

• L. Będkowski: Ponure raje Janusza A. Zajdla. Wizje społeczeństw totalitarnych, czyli o prozie fantastycznonaukowej Janusza A. Zajdla. Gdańsk: Gdański Klub Fantastyki 2000, 77 s.
• P. Ćwikla: Boksowanie świata. Wizje ładu społecznego na podstawie twórczości Janusza A. Zajdla. Katowice: Śląsk 2006, 226 s.

Artykuły

• J. Wójciak: Inne spojrzenie na planetę Ziemia. „Kwazar” 1981 nr [6].
• Stoff: Mogło być i tak. „Miesięcznik Literacki” 1984 nr 8/9.
• L. Bugajski: Własna droga Janusza Andrzeja Zajdla 1938-1985. „Życie Literackie” 1985 nr 31.
• W. Jurasz: Społeczeństwo idealne. „Więź” 1986 nr 11/12.
• W. Jurasz: Pisarz nie wymyślony. „Nowe Państwo” 1988 nr 29.
• A. Chomiuk: Elementy antyutopii w wybranych powieściach Janusza Zajdla. W: Formy dyskursu w powieści. Lublin 1996.
• I. Gierasimiuk: Wątpię, więc jestem. „Nowa Fantastyka” 1998 nr 7.
• P. Ćwikła: Janusz Zajdel – pisarz podejrzany. „Nowa Fantastyka” 2000 nr 9.
• R. Klementowski: Wczesny Zajdel. „Nowa Fantastyka” 2001 nr 7.
• R. Klementowski: Janusz Zajdel: ostatnia dekada. „Nowa Fantastyka” 2002 nr 7.
• R. Klementowski: Punkt wyjścia – twórczość Janusza Andrzeja Zajdla w latach 1961-1975; Janusz Andrzej Zajdel po 1975 roku. W tegoż: Modelowe boksowanie ze światem. Toruń 2003.

Cylinder van Troffa

• K. Uniłowski: Chwyt „znalezionego rękopisu” w „Cylindrze van Troffa” Janusza Andrzeja Zajdla. „Kresy” 1992 nr 1.
Go back to position Wróć do pozycji

Limes inferior

• S. Kędzierski: Nieludzki świat Argolandu. „Fantastyka” 1983 nr 5.
• R. Majewski: Królestwa z tego świata. „Nowe Książki” 1983 nr 4.
• M. Parowski: Cinkciarz tragiczny. „Przegląd Techniczny” 1983 nr 13, przedruk w tegoż: Czas fantastyki. Szczecin 1990.
• M. Oramus: Boże, błogosław spekulantów! „Fantastyka” 1988 nr 7.
• J. Inglot: Książki pokupne. „Odra” 1997 nr 4 [dot. też: M. Oramus: Dzień drogi do Meorii].
• J. Kamieńska: „Limes inferior” Janusza Andrzeja Zajdla, czyli w trybach machiny społecznej. W: Polska literatura fantastyczna. Interpretacje, Toruń 2005.
Go back to position Wróć do pozycji

Ogon diabła

• Z. Dolecki: Smaczna mieszanka. „Tygodnik Kulturalny” 1982 nr 33.
• R.A. Ziemkiewicz: Gdzie diabeł nie może. „Odgłosy” 1982 nr 30.
Go back to position Wróć do pozycji

Cała prawda o planecie Ksi

• J. Wójciak: Coś dobrego dla każdego. „Kwazar” 1984 nr [18].
• M. Oramus: Od nowa. W tegoż: Wyposażenie osobiste. Warszawa 1987.
• M. Parowski: Równia pochyła. W tegoż: Czas fantastyki. Szczecin 1990.
Go back to position Wróć do pozycji

Wyjście z cienia

• L. Bugajski. „Życie Literackie” 1983 nr 51/52.
• J. Lewandowski: Konformiści i buntownicy. „Tygodnik Kulturalny” 1984 nr 14.
• A. Niewiadowski: Zajdel... jak Zajdel. „Fantastyka” 1984 nr 3.
• M. Oramus: Mrowienie w palcach. W tegoż: Wyposażenie osobiste. Warszawa 1987.
• P. Głogowski: Mrówki a Sprawa Polska. (Powieść dla młodzieży dorosłej). „Nowe Książki” 1991 nr 10.
Go back to position Wróć do pozycji

Paradyzja

• Z. Morak: Najszczęśliwsza planeta. „Tygodnik Kulturalny” 1984 nr 52/53.
• L. Bugajski: Rajski koszmar. „Fantastyka” 1985 nr 4.
• G. Grabski: Nowy, wspaniały świat Janusza Zajdla, czyli „Paradyzja”. „Wybór”* 1985 nr 3.
• M. Oramus: Paranoja story. „Przegląd Techniczny” 1985 nr 6.
• A. Stoff: Aluzje i złudzenia. „Miesięcznik Literacki” 1985 nr 10/11.
• D. Rott: Agitacja w społeczeństwie przyszłości i koalaong. „Paradyzja” Janusza Andrzeja Zajdla. W: Rozgrywanie światów. Szczecin 1994.
Go back to position Wróć do pozycji
Print
LICENCE_INFO