BIO

Urodzona w 1882 w majątku Byszlaki pod Mohylewem na Białorusi; córka Gustawa Elzenberga (Elizenberga), ziemianina, i Anny z domu Przywedykowicz-Kowalewskiej. Dzieciństwo spędziła w majątku rodzinnym i w Rosji. Uczyła się na pensji w Moskwie, gdzie też zdała maturę. Około 1900 przyjechała do kraju. Debiutowała w 1902 wierszem pt. Zachód, ogłoszonym w „Biesiadzie Literackiej” (t. 57 nr 50). W tym czasie została członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej. Od 1904 współpracowała z krakowską „Krytyką”, publikując utwory prozą i artykuły. Uczestniczyła w działaniach rewolucyjnych 1905, za co została aresztowana i uwięziona na Pawiaku. Po zwolnieniu w 1906 przebywała w Warszawie, zajmując się pracą literacką i publicystyką społeczną. W 1906 wyszła za mąż za Eugeniusza Fostowicz-Zahorskiego, działacza socjalistycznego, publicystę, w latach następnych urzędnika Najwyższej Izby Kontroli. W 1908-11 studiowała polonistykę i historię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Artykuły i recenzje ogłaszała nadal w „Krytyce” (do 1914), a także w pismach: „Ogniwo” (1904), „Prawda” (1906-11; tu w działach: Literatura i sztuka, Krytyka), „Naprzód” (1907-10), „Ster” (1907-08), „Literatura i Sztuka” (1907-14), „Tygodnik Ilustrowany” (1907-14), „Nowa Gazeta” (1908-11; tu m.in. szkice o literaturze rosyjskiej), „Świat (Romans i Powieść)” (1909-14), „Bluszcz” (1911-14; tu w 1912-13 liczne recenzje w rubryce Z literatury). Po wybuchu I wojny światowej ewakuowała się razem z rodziną do Rosji. Do kraju powróciła w 1918 i zamieszkała w Warszawie. Wznowiła współpracę z czasopismami „Tygodnik Ilustrowany” (1920, 1923-24, 1931, 1935), „Świat (Romans i Powieść)” (1918-23) i „Bluszcz” (1921-22). Związała się z Wydawnictwem Księży Salezjanów w Warszawie, w którym ukazywały się jej książki, oraz z prasą katolicką, publikując w „Przeglądzie Powszechnym” (1921-39), „Przeglądzie Katolickim” (1927-39; tu stałe sprawozdania literackie), „Rodzinie Polskiej” (1927-28, 1931-36, 1939; tu od 1932 wiersze i recenzje, podpisane także R. Bystrzyński), „Kulturze” (1936-39; tu m.in. liczne recenzje filmowe). W czasie okupacji niemieckiej pozostała w Warszawie i działała w konspiracji, pracując kolejno w dziale gospodarczym Komendy Głównej Służby Zwycięstwu Polski, Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej (AK). W swoim mieszkaniu organizowała tajne wieczory literackie dla młodzieży. Aresztowana 28 maja 1942 w konspiracyjnym lokalu VII Oddziału Komendy Głównej AK, została osadzona na Pawiaku, przeszła ciężkie przesłuchanie w warszawskiej siedzibie gestapo w Alei Szucha i 25 sierpnia 1942 została wywieziona do obozu koncentracyjnego Birkenau (Brzezinka), gdzie zmarła na tyfus 14 października 1942[P].

Twórczość

1. Pieśni walki. [Wiersze]. Kraków: Nakład „Naprzodu”, „Głosu”, „Robotnika Śląskiego” i „Górnika 1908, 46 s.

Autorka podpisana: Savitri.

2. Poezje. Warszawa: Gebethner i Wolff 1908, 180 s.

Autorka podpisana: Savitri.

Zawartość

Cykle: Rzeźby z lawy; Nietoperzowe loty; Dni pogody; „Im”; Chwile; Bryzgi.

3. Brunhilda. Poemat. Sfinks 1910 t. 1 s. 13-142, 254-269, 437-458. Wyd. osobne Warszawa: „Sfinks” 1910, 55 s.

Autorka podpisana: Savitri.

4. Pani słoneczna. Dramat. Kraków: Księgarnia Literacka K. Kwaśniewskiego 1912, 88 s.

Autorka podpisana: Savitri.

5. Księga milczenia. [Opowiadania]. Warszawa: F. Hoesick 1914, 172 s.

Autorka podpisana: Savitri.

Zawartość

Księga milczenia; Baśń; Zmowa.

6. Utopia. Powieść. Warszawa: Gebethner i Wolff 1914, 255 s. Wyd. nast. Warszawa: Drukarnia Synów St. Niemiry 1922.

Autorka podpisana: Savitri.

7. Dniom zmartwychwstania. [Wiersze]. Wilno: Nakład L. Chomińskiego 1921, 127 s.

Zawartość

Cykle: Dniom zmartwychwstania; Ptak-feniks; Mater-matri; Przemiany; Chwila łaski; Protest.

8. Polski urlop. [Opowiadanie]. Warszawa: Placówka 1921, 15 s.

9. Uchodźcy. Powieść. Warszawa: Przegląd wieczorny 1922, 121 s.

10. O królowej zimie i królewiczu słońcu. Baśń. Warszawa: M. Arct 1925, 28 s.

11. Odrutowana okolica. [Powieść]. [Warszawa:] Biblioteka Domu Polskiego 1925, 102 s.

12. Bezrobocie. Dramat w 4 aktach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Odrodzony 1927.

13. Do kraju olbrzymów. Komedyjka w 3 aktach; Czterech konkurentów. Komedyjka w 1 akcie. [Sztuki dla dzieci]. Warszawa: M. Arct [1927], 51 s.

14. Wazon iryzowany. Nowele. Warszawa: Biblioteka Domu Polskiego 1927, 156 s.

Zawartość

Wazon iryzowany; Wąż morski; Wilczy świat; Fazenda w lesie; Gest Polki; Po zwycięstwie.

15. Trucizny. Powieść współczesna. Z przedmową J. Teodorowicza. Warszawa: Dom Książki Polskiej 1928, 266 s.

16. W szponach czarownicy. Sztuka fantastyczna w 3 odsłonach. Lwów: Odrodzenie 1928, 22 s.

17. Młyn nad Sałgirem. Powieść. Warszawa: S. Cukrowski [1929], 78 s.

18. Maria Rodziewiczówna i jej dzieła. Poznań: Wydawnictwo Polskie J. Wegner [1931], 64 s.

19. Głos ziemi. Jednoaktówka z życia sługi bożej Marii Franciszki Siedliskiej. Warszawa: Inspektorat ks. ks. Salezjanów 1933, 17 s.

20. Św. Jacek Odrowąż. [Sylwetka]. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie [1933], 32 s.

Wydanie anonimowe.

21. Święty Franciszek Salezy. [Sylwetka]. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie 1933, 30 s.

Wydanie anonimowe.

22. W piekle ziemi. Komedyjka w 2 aktach. Warszawa: Inspektorat ks. ks. Salezjanów 1933, 27 s.

Wydanie anonimowe.

23. Żołnierze święci. [Opowiadania]. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie 1933, 44 s.

Zawartość

Żołnierze święci; Św. Jerzy i walka ze smokiem; Czterdziestu żołnierzy z Sebasty; Św. Maurycy i jego legion; Św. Sebastian; Godfryd z Buillonu; Św. Edmund król angielski; Dziewica Orleańska.

24. Błogosławiona Gemma Galgani. [Sylwetka]. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie 1934, 32 s.

Wydanie anonimowe.

25. W cieniu oratorium. [Dramat]. Warszawa: Nakład Inspektoratu ks. ks. Salezjanów 1934, 79 s.

26. Maria Teresa hrabina Ledóchowska, matka Misji Afrykańskich. [Sylwetka]. [Katowice:] Księgarnia i Drukarnia Katolicka 1935, 64 s.

27. Ilustrowane żywoty świętych polskich. Potulice: Seminarium Zagraniczne 1937, 355 s.

Zawiera 34 sylwetki świętych.

28. Św. Adrian, ok. 311. [Sylwetka]. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha 1938, 32 s.

29. Ikiala. Powieść egzotyczna z Polski i Madagaskaru. Wyd. 2 [!]. Potulice: Seminarium Zagraniczne 1938, 171 s.

30. Święta Cecylia. Dramat religijny w 3 odsłonach na role mieszane. [Katowice:] Księgarnia Katolicka [1938], 68 s.

31. Ofiara poranna. Chrystusowiec Józef Miękus, jego życie i walka o Boże ideały. Wyd. 2. [!]. Potulice: Seminarium Zagraniczne 1939 [właśc. 1938], 230 s.

Przekłady

1. [W. Bogoraz] W. Tan: Ofiary smoka. Romans z życia pierwotnego ludzkości. Cz. 1-2. [Przekł. i przedmowa] A. Zahorska. Warszawa: E. Nicz [1910], 140 + 107 s.
2. T. Sołogub: Drobny bies. [Powieść]. Wstęp: E. Zahorski. Lwów: Ateneum 1916, V, 375 s.
3. A. Auffray: Pedagogia świętego. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie 1932, XIV, 120 s.
4. A. Auffray: Św. Jan Bosko. 1815-1888. Poznań: Nakład ks. Salezjanów 1934, XV, 427 s. Wyd. 2 ze wstępem kardynała A. Hlonda Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie 1939.
Wydanie fragmentu w adaptacji: W. Romanowski: Obrazki z życia św. Jana Bosko. [Wiersze]. Cz. 2-3. Treść wzięta z dzieła D'Auffraya w przekł. A. Zahorskiej. Miejsce Piastowe: Drukarnia Towarzystwa św. Michała Archanioła 1938-1939, 67 + 36 s.
5. A. Huonder: Zemsta mercedysty. Opowiadanie ze średniowiecza. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie 1936, 81 s.

Omówienia i recenzje

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 3. Warszawa 1965.
Anna Zahorska. [Hasło w:] Słownik uczestniczek walki o niepodległość Polski 1939-1945. Warszawa 1988.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (J. Zaharska).

Ogólne

Artykuły

A. Drogoszewski: Savitri. Tygodnik Ilustrowany 1909 nr 22.
J. Przecławska: Savitri. Dziennik Kijowski 1911 nr 207-208.
[H. Romer-Ochenkowska] Hel. Rom.-Och. Przegląd Wileński 1914 nr 3/4.
[T. Grot-Bęczkowski] T. Kończyc: Powieści Savitri. Kurier Warszawski 1929 nr 219.
A. Grzymała-Siedlecki: Anna Zahorska. W tegoż: Nie pożegnani. Kraków 1972.
D. Hryniewicz: Anna Zahorska i jej rodzina. Kronika Warszawy 1985 nr 1/2.
D. Hryniewicz: Anna Zahorska (1882-1942) i jej córka Elżbieta (1915-1939). Chrześcijanie 1992 t. 19.
S. Uliasz: Wspólnota cierpiących wygnańców. W tegoż: Literatura Kresów – kresy literatury. Rzeszów 1994.

Pieśni walki

A. Drogoszewski. „Sfinks1908 t. 1.
S. Gacki. „Prawda1909 nr 11 [dot. też: Poezje].

Poezje

K. Błeszyński: Debiuty poetyckie. Krytyka 1909 t. 2.
S. Gacki. „Prawda1909 nr 11 [dot. też: Pieśni walki].
B. Leśmian: Savitri. „Nowa Gazetadod. Literatura i Sztuka 1910 nr 21.

Brunhilda

E. Woroniecki. „Krytyka1911 t. 2.

Pani słoneczna

H. Galle. „Biblioteka Warszawska1909 t. 2.
H. Galle. „Biblioteka Warszawska1912 t. 4.
[A. Grzymała-Siedlecki] Quis. „Museion1912 nr 10.
K. Wroczyński. „Nowa Gazetadod. Literatura i Sztuka 1912 nr 25.
E. Woroniecki. „Krytyka1913 t. 38.

Księga milczenia

[K. Łozińska] K. Łoz. „Echo Literacko-Artystyczne1914.

Utopia

K. Łozińska. „Bluszcz1913 nr 43.
H. Galle. „Biblioteka Warszawska1914 t. 2.

Dniom zmartwychwstania

S. Podhorska-Okołów. „Bluszcz1921 nr 8.

Odrutowana okolica

[H. Naglerowa] J. Stycz. „Echo Warszawskie1925 nr 345.

Bezrobocie

K. Irzykowski. „Robotnik1927 nr 95.
H. Ostrowski. „Comoedia1927 nr 15.

Trucizny

H. Drzewiecki: Papierowa inkwizycja. Wiadomości Literackie 1928 nr 35.
[J.E. Skiwski] Yes. „Tęcza1928 nr 35.
M. Czuchnowski. „Głos Narodowy1929 nr 87.

Maria Rodziewiczówna i jej dzieła

[K. Czachowski] kcz. Wiadomości Literackie 1931 nr 36.

Ilustrowane żywoty świętych polskich

N. Cieszyński. „Nowa Książka1935 nr 5.

Ikiala

A. Drogoszewski. „Nowa Książka1938 nr 2.