BIO

Urodzony 18 lutego 1945 w Puławach; syn Jana Zadury, profesora weterynarii, anatomopatologa, i Janiny z domu Jurak, księgowej (nie pracowała zawodowo). Od 1958 uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego im. Księcia A. J. Czartoryskiego w Puławach; w 1962 zdał maturę. Debiutował w 1962 wierszami o incipitach tak bolą mnie wszystkie miejsca i brat mojego ojca, opublikowanymi w dwutygodniku „Kamena” (nr 23). Następnie studiował filozofię na Uniwersytecie Warszawskim; w 1969 uzyskał magisterium. Od 1964 był wielokrotnie laureatem konkursów literackich. Współpracował z redakcją dwutygodnika „Echo Puławskie” (1964-66). W tych latach był też związany z Orientacją Poetycką „Hybrydy”. Od 1966 należał do Koła Młodych przy Oddziale Warszawskim Związku Literatów Polskich (ZLP). W 1967 ożenił się ze Zdzisławą Konty, nauczycielką języka polskiego. Rozwijał twórczość krytycznoliteracką i literacką, publikując wiersze, prozę, recenzje i artykuły w „Kulturze” (1966-77; tu m.in. w 1969 przekłady wierszy z języka angielskiego), „Współczesności” (1966-70), „Twórczości” (od 1967), „Życiu Literackim” (1968-71). W 1969 został członkiem ZLP (do rozwiązania Związku w 1983). W 1970 podjął pracę kierownika Muzeum Regionalnego w Kazimierzu Dolnym. Po przekształceniu muzeum w autonomiczne Muzeum Kazimierza Dolnego (1972) pracował w nim jako asystent muzealny w dziale dokumentacji i bibliotece, a następnie jako kierownik działu sztuki współczesnej (do 1977). Równocześnie publikował utwory literackie i przekłady z języków angielskiego, węgierskiego i rosyjskiego w „Literaturze” (1972-85, z przerwami), „Literaturze na Świecie” (1972-81; w 1977-81 członek zespołu konsultacyjnego), „Kamenie” (1974-84, z przerwami). W 1974 został członkiem Towarzystwa Przyjaciół Puław (pełnił też funkcję wiceprezesa Towarzystwa). W 1975 otrzymał nagrodę im. J. Czechowicza. Od grudnia 1977 do stycznia 1987 był kierownikiem literackim Teatru „Studio Wizji i Ruchu” w Lublinie. W 1980 został członkiem zespołu redakcyjnego kwartalnika „Akcent”; w 1980-84 był kierownikiem działu przekładów, a od 1984 kierownikiem działu eseistyki; w piśmie tym publikował wiersze, recenzje oraz przekłady wierszy z języków angielskiego, ukraińskiego i węgierskiego. Od 1980 należał do Polskiego PEN Clubu. W 1981 otrzymał nagrodę im. B. Prusa. W 1984 został zastępcą kierownika, a w 1988 kierownikiem działu prozy w miesięczniku „Twórczość”, w którym nadal publikował wiersze i recenzje. Przekłady z języków angielskiego, węgierskiego i ukraińskiego ogłaszał w „Literaturze na Świecie” (1984-2002). W 1986 i 1988 przebywał w Budapeszcie na zaproszenie Kolegium im. Etvösa. W 1987 został członkiem społecznej rady programowej Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”, a w 1988 przewodniczącym społecznej rady programowej Lubelskiego Studia Teatralnego. Od 1988 należał do klubu „Regionów”. Kontynuował twórczość literacką, publikując nadal na łamach „Akcentu” i „Twórczości”, a także „Kresów” (1990-2001, z przerwami), „Literatury” (1990-91, 1998), „Regionów” (1991-94), „Sycyny” (1993-96), „Frazy” (2002), „Odry” (2002), „Studium” (2002). W 1993 został członkiem komisji literackiej programu promocji literatury współczesnej Fundacji Kultury. W 1994 został wiceprezesem Wschodniej Fundacji Kultury „Akcent”. W tymże roku za krytykę literacką otrzymał nagrodę im. S. Piętaka. W 1995-98 wchodził w skład Rady Redakcyjnej serii Nowa Proza Polska, wydawanej przez miesięcznik „Twórczość”. Od 1997 był związany z Biurem Literackim Fort Legnica, a następnie Port Legnica. W 2001 za tłumaczenia poezji węgierskiej i jej popularyzowanie w Polsce otrzymał Krzyż Rycerski Orderu Republiki Węgierskiej, a w 2002 nagrodę Fundacji Promocji Spraw Słowiańskich „Ex Oriente Lux”. W październiku 2004 został redaktorem naczelnym miesięcznika „Twórczość”. Wyróżniony m.in. odznakami „Zasłużony Działacz Kultury” (1979), „Za Zasługi dla Lubelszczyzny” (1985), „Za Zasługi dla Puław” (1986). Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1990) oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2005). Mieszka w Puławach.

Twórczość

1. Lata spokojnego słońca. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1968, 124 s. Przedruk zob. poz. 26 [T. 2].

Wyd. nast. łącznie z poz. pt. Lata spokojnego słońca; A żeby ci nie było żal. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1984, 113 + 124 s.

Wyd. nast. powieści oprawione przeciwstawnie.

2. W krajobrazie z amfor. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1968, 103 s.

Zawartość

I. Szkice do sonetów; II. Praesens continuum; III. Idee i obrazy; IV. Ostenda. (Poemat pomyślany jako sześć sonetów in memoriam Samuela Przypkowskiego); V. Elegie; VI. Fêtes galantes.

3. Podróż morska. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1971, 78 s.

Zawartość

Cykle: Piosenki pseudoromantyczne; Epitafia. – Tu m.in. poemat pt. Terra incognita.

4. A żeby ci nie było żal. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1972, 139 s. Wyd. nast. łącznie z Lata spokojnego słońca zob. poz. . Przedruk zob. poz. 26 [T. 2].

5. Pożegnanie Ostendy. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1974, 50 s.

Zawartość

M.in. cykl: Z oktostychów zimowych. – Tu m.in. poemat pt. Pożegnanie Ostendy.

6. Patrycja i chart afgański. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1976, 131 s.

Zawartość

Tolonto Tope; „World Sport Review”, albo pornografia; Anne Forster, czyli kłopoty z tożsamością; Dziewiętnasta trzydzieści przy drzwiach; Gałązka oliwna; W innych ścianach inne sprawy; Wyjście; Apteka; Jestem kobietą; Patrycja i chart afgański; Sebastian; Raport; Rozbieg.

7. Małe muzea. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1977, 69 s.

Zawartość

M.in. poematy: Małe muzea; Sztuka poetycka oraz przekłady z autorów: W.H. Auden, M. Babits, A. Clarke, T. Kinsella, R. Murphy.

Adaptacje

radiowe

poematu Małe muzea: Adaptacja: A. Piszczatowski. Polskie Radio 2004.

8. Do zobaczenia w Rzymie. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1980, 158 s.

Zawartość

Do zobaczenia w Rzymie; Marta; Więcej grzechów nie pamiętam; Martwa natura. Tranzyt; Lekcje muzyki; Zasadę taką znajduje; Za dwa lata koniec świata; Dotyk dłoni; Hotel „Europa”.

9. Radość czytania. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1980, 279 s.

Pierwodruk głównie w: „Twórczości”, „Kamenie”, „Kulturze” i „Współczesności” w latach 1967-1978.

Zawartość

Recenzje w częściach: I. Linie papilarne i linie historii; II. O nas?; III. Z różnych stron.

10. Nowak. [Szkic]. Tłum. Ch. Cenkalska. Warsaw: Authors Agency, Czytelnik 1981, 63 s.

Dotyczy Tadeusza Nowaka.

11. Zejście na ląd. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1983, 115 s.

Zawartość

Kalendarz; Collage; Z nowych wierszy. – Tu m.in. poemat pt. 1 VIII 1979 7:45 – 22:45 czternaście [!] godzin z Piotrem Sommerem.

12. Lit. [Powieść]. Twórczość 1985 nr 11 s. 10-47, nr 12 s. 8-47. Wyd. osobne Gdańsk: Marabut 1997, 123 s.

13. Starzy znajomi. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1986, 95 s.

Zawartość

I. Z zeszytów do przyrody, historii i polskiego; II. Starzy znajomi; III. Lista dialogowa; IV. Z przekładów [z języka angielskiego i węgierskiego] następujących autorów: J. Ashbery, S. Deane, D.J. Enright, J. Fuller, P. Groves, T. Harrison, G. Kerényi, I. Kovács.

14. Prześwietlone zdjęcia. [Wiersze]. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1990, 119 s.

Nagrody

Nagroda im. J. Czechowicza w 1991.

Zawartość

M.in. poemat pt. Krok Sitonena oraz przekłady wierszy następujących poetów węgierskich: G. Aczél, D. Berzsenyi, G. Csordás, S. Csoóri, J. Dsida, G. Gömöri, G. Illyés, P. Kántor, I. Kovács, O. Orbán, D. Szilágyi, G. Szöcs, O. Tolnái.

15. Cisza. [Wiersze]. Poznań: Wydawnictwo a5 1994, 99 s.

Wyd. osobne poematu Cisza. Wrocław: Pomona 1996, 48 s. [wyd. bibliofilskie]. Przedruk zob. poz. .

Adaptacje

radiowe

poematu Cisza: Adaptacja: D. Bieniaszkiewicz. Polskie Radio 1997.

16. Daj mu tam, gdzie go nie ma. Szkice o poezji. Lublin: Multico 1996, 221 s.

Zawartość

Daj mu tam, gdzie go nie ma, czyli języki obce poezji; „Czylim nie głupi był, chcąc być jedyny” [dot. L. Staffa]; „Trudno dać imię temu, co w dalekość płynie” [dot. B. Leśmiana]; „Bądźcie mu dobre, wy, ptaki i drzewa” [dot. J. Czechowicza]; List; Powrót do Różewicza; Słowa, słowa, słowa; „Po niebie płynie kra, białko wiecznie się ścina...” [dot. T. Nowaka]; Nowa dykcja [dot. W. Woroszylskiego]; Tin Ujević i inni; Punkt odniesienia (paradoksy Aleksandryjczyka) [dot. K. Kawafisa]; „Nadejdzie czarny żołnierz” [dot. L. Nagya]; „... na czystej stronie naszej ciemności” [dot. I. Kovácsa]; Zwichnięta symetria [dot. R. Wojaczka]; „Zlituj się, Morze Śródziemne” [dot. T. Sułkowskiego]; Róże płonącego lasu [dot. antologii: The Burning Forest]; Pytajnik nad ypsylonem [dot. E. Stachury]; „Skok wielkiej śruby obracał sny nierzeczywiste” [dot. J. Górzańskiego]; „Ich kann nicht anders” [dot.: F. Netz: Wir]; „Tu gra się wysoko” [dot.: K. Puzyna: Kamyki]; O klasyczności tudzież romantyczności młodej poezji [dot.: S. Barańczak: Nieufni i zadufani]; Nowy Brodziński? [dot.: S. Barańczak: W krajobrazie z amfor]; Cztery eseje [dot.: J. Łukasiewicz: Laur i ciało]; „Kto ty jesteś?” [dot.: P. Kuncewicz: Cień ręki]; Bliżej Herberta; „...w poezji – poezji przede wszystkim szukać należy” [dot. J. Kwiatkowskiego]; „Z wierszy mnie nie sądź” [dot. A. Babińskiego]; „Z jasnej pożogi snu” [dot. J.K. Adamkiewicza]; „Mamo, dziwny człowiek stoi pod drzwiami naszego domu” [dot.: S. Sadurski: Gra na pamięć]; „Fra Angelico nie znał Urszuli Kozioł”; „Nie zabijajcie poetów” [dot. wierszy z antologii „Nie zabijajcie poetów”]; Siedem propozycji; Jeszcze jeden wysiłek; John Ashbery i ja. Poezja spójników?; Jak pracować z uczniem uzdolnionym literacko?; „Z racji wieku”; Wycofuję się z życia; Koniec świata.

17. Noc poetów. (Warszawa pisarzy). Zadura. [Poemat]. Legnica: Centrum Sztuki – Teatr Dramatyczny 1998, 24 s. Przedruk zob. poz. .

18. Kaszel w lipcu. [Wiersze]. Wrocław: Pomona 2000, 109 s.

19. Poematy. Legnica: Biuro Literackie „Port Legnica 2001, 141 s.

Zawartość

Ostenda. Poemat pomyślany jako sześć sonetów in memoriam Samuela Przypkowskiego [poz. ]; Terra incognita [poz. ]; Pożegnanie Ostendy [poz. ]; Sztuka poetycka [poz. ]; Małe muzea [poz. ]; 1 VIII 1979 7:45 – 22:45 czternaście [!] godzin z Piotrem Sommerem [poz. ]; Cisza [poz. ]; Krok Sitonena [poz. ]; Noc poetów. (Warszawa pisarzy) [poz. ].

20. Więzień i krotochwila. Wiersze z lat sześćdziesiątych. Kraków: Zielona Sowa, Studium Literacko-Artystyczne przy Instytucie Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego 2001, 49 s.

21. Między wierszami. [Szkice i felietony]. Legnica: Biuro Literackie „Port Legnica 2002, 165 s.

Zawartość

Fortel; Godzina szczęśliwa; Znad Dniepru nad Kamienną; Smutek Dworca Centralnego; Smutek wiejskiego bluesa; Smutek szkolnych zeszytów; „Nad Puław szklany dach”; Czasy się zmieniły, jest o czym mówić; Rozbieg. Adam Mickiewicz w Puławach – Puławy u Mickiewicza; „Najpiękniejszy jest przedmiot którego nie ma”; Pułka (i inni) z książkami; Sanatorium; Ukraińskie słowo humoru; Kopniak w dupę dla Darka Foksa (oscylator); Rżnij, Walenty!; Szumią jodły na gór szczycie; Po przerwie; Więcej płacisz, dłużej jedziesz; Chyba jest coś do zrobienia; Przyjaciel poezji; Wymordowani, ale szczęśliwi; Niewymuszona elegancja wysokiego stylu; Jak było; Ucieczka z cmentarza w dzień Wszystkich Świętych; Sztambuch erotyczny; Zwykły pakiet; Światowy Dzień Poezji (w Polsce); Wymuszanie; Na wszelki wypadek; Przepraszam, czy tu się ściemnia?; Popsute przyjemności; Smutek jurorowania.

22. Ptasia grypa i inne wiersze dla kobiet i mężczyzn. Legnica: Biuro Literackie „Port Legnica 2002, 115 s.

23. Stąd. Wiersze puławskie. Puławy: Towarzystwo Przyjaciół Puław; Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2002, 90 s.

24. Dyo polonai poites. [Wiersze; autorzy:] B. Zadura, J. Iwaszkiewicz. Wierzchoniów: Kazimierz Dolny: [s.n.] 2004, [41] k.

Tekst w języku polskim i esperanto.

25. Kopiec kreta. [Wiersze]. Wrocław: Biuro Literackie 2004, 95 s.

26. Proza. Wrocław: Biuro Literackie 2005-2006.

T. 1: Opowiadania. 2005, 323 s.

T. 2: Powieści. 2006, 256 s.

Zawartość

Lata spokojnego słońca [poz. ]; A żeby ci nie było żal [poz. ]; Lit [poz. ].

27. Wiersze zebrane. T. 1-3. Wrocław: Biuro Literackie 2005, 2006, 434 + 427 + 356 s.

28. Szkice, recenzje, felietony. T. 1-2. Wrocław: Biuro Literackie 2007, 542 + 519 s.

Wybory utworów literackich w przekładach

węgierski

Éles hatǎrok. Vǎlogatott versek. [Przeł.:] I. Kovǎcs, G. Zsille. Budapest 2005.

Przekłady i adaptacje

1. L. Nagy: Kto przeniesie miłość. [Wiersze]. Wybór: R. Gimes. Tłum.: T. Nowak, B. Zadura. Posłowie: T. Nowak. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1979, 144 s.
2. Antologia nowej poezji brytyjskiej. Wybór, oprac., przedmowa, noty i objaśnienia: P. Sommer. Przeł.: J. Anders, P. Sommer, B. Zadura. Warszawa: Czytelnik 1983, 393 s.
3. D.J. Enright: Księga Fausta. Przeł. [z języka angielskiego] i notą opatrzył B. Zadura. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1984, 101 s. Por. poz. .
Wyróżnienie Funduszu Literatury za przekład w 1985.
4. Rzecz o Fauście. Scenariusz z inspiracji „Księgi Fausta” D.J. Enrighta: J. Leszczyński, B. Zadura. Wystawienie: Lublin, Teatr Wizji i Ruchu 1985. Por. poz. .
5. D. Pavličko: Tajemnica twojej twarzy. [Wiersze]. Przeł. [z języka ukraińskiego] B. Zadura. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1989, 222 s.

Nagrody

Nagroda Międzynarodowego Listopada Poetyckiego za przekład w 1989.
6. T. Harrison: Kumkwat dla Johna Keatsa. [Wiersze]. Wybrał, tłum. i wstępem opatrzył B. Zadura. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1990, 54 s.
7. Jak daleko, jak blisko. Poezja węgierska spoza granic Republiki Węgierskiej. Wybór i wstęp: K. Sutarski. Przeł.: K. Sutarski, B. Zadura. Kraków: Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Węgierskiej 1991, 86 s.
8. J. Ashbery: No i wiesz. [Wiersze]. Wybór: B. Zadura. Posłowie: A. Sosnowski. Przeł.: P. Sommer, A. Sosnowski, B. Zadura. Warszawa-Duszniki Zdrój: Fundacja Literatura Światowa, Muzeum Papiernictwa w Dusznikach 1993, 72 s.
9. D.J. Enright: Rok akademicki. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1997, 263 s.
10. M. Babits: Księga Jonasza. [Poemat]. Wrocław: Pomona 1998, 24 s.
11. M. Longley: Lodziarz z Lisburn Road. Wybrał, oprac. i słowem opatrzył P. Sommer. Przeł. z angielskiego: P. Sommer i B. Zadura. Legnica: Centrum Sztuki; Teatr Dramatyczny 1998, 63 s.
12. J. Simmons: Miesiąc miodowy. The Honey Moon. [Wiersze]. [Wybór i przekł.]: B. Zadura. Łódź: The Book Art Museum, Corvestudio 1998, 13 s.
Tekst w języku polskim i angielskim.
13. T. Harrison: Sztuka i zagłada. [Wiersze]. Wybrał, przeł. z angielskiego i posłowiem opatrzył B. Zadura. Legnica: Centrum Sztuki, Teatr Dramatyczny 1999, 60 s.
14. D. Pavličko: Naperstok. Poezii. [Wiersze]. Tłum. [z języka ukraińskiego] B. Zadura. Koszalin: Miscellanea; Wydawnictwo Uczelniane Bałtyckiej Wyższej Szkoły Humanistycznej 2000, 190 s.
Tekst w języku polskim i ukraińskim.
15. J. McGahern: Pornograf. [Powieść]. Warszawa: Prószyński i S-ka 2001, 252 s.
16. D. Pavličko: Kijów w maju. Poezje. Wstęp: M. Zymomrija. Przeł.: M. Zymomrija, B. Zadura. Koszalin: Intro-Druk 2001, 84 s.
Tekst w języku ukraińskim, polskim i niemieckim.
17. J. Guzlowski: Język mułów. Language of Mules. I inne wiersze. Przeł. z angielskiego (i inne wiersze wybrał) B. Zadura. Grafika: T.M. Siara. Katowice: Biblioteka Śląska 2002, 109 s.
Tekst w języku polskim i angielskim.
18. W. Machno: Wędrowcy. [Wiersze]. Przeł.: A. Nowak, R. Rusnak, B. Zadura. Posłowie: B. Bakuła. Poznań: Bonami 2003, 61 s.
19. Wiersze zawsze są wolne. Poezja ukraińska. W przekł. B. Zadury. Wrocław: Biuro Literackie 2004, 222 s.
20. J. Andruchowicz: Piosenki dla martwego koguta. Przeł. B. Zadura. Wrocław: Biuro Literackie 2005, 57 s.
21. A. Bondar: Jogging. [Wiersze]. [Przeł.:] A. Wiedemann, B. Zadura. Nowa Ruda: Mamiko” Apolonia Maliszewska 2005, 85 s.
22. W. Machno: 34 wiersze o Nowym Jorku i nie tylko. Wybór i przekł. B. Zadura. Wrocław: Biuro Literackie 2005, 73 s.
23. S. Żadan: Historia kultury początku stulecia. Przeł. B. Zadura. Wrocław: Biuro Literackie 2005, 49 s.

Zob. też: Twórczość poz. , , , Prace redakcyjne poz. , , .

Prace redakcyjne

1. Teka Puławska. Puławy: Towarzystwo Przyjaciół Puław 1972-2006.
Antologie szkiców i utworów literackich.

[T. 1]. Pod red. S.J. Buksińskiego i B. Zadura. 1972, 132 s.

[T. 2]. Zespół red.: A. Bornus, S.J. Buksiński, Z. Nowakowski, B. Zadura. 1974, 86 s.

[T. 3]. Pod red. W.W. Bednarskiego i B. Zadura. 1976, 68 s.

[T. 4]. Pod red. B. Zadury. 1988, 86 s.

[T. 5]. Pod red. B. Zadury. 1989, 80 s.

[T. 6]. Pod red. B. Zadury. 1992, 86 s.

[T. 7]. Zespół red.: M. Bawolska, T. Gawinowska, B. Zadura. 1999, 144 s.

[T. 8]. Zespół red.: M. Fedorowicz, W. Kuba, B. Zadura. 2002, 140 s.

[T. 9] Zespół red.: M. Fedorowicz, W. Kuba, B. Zadura. 2004, 120 s.

[T. 10] Zespół red.: M. Fedorowicz, W. Kuba, B. Zadura. 2006, 140 s.

2. Studia Puławskie. Puławy: Towarzystwo Przyjaciół Puław 1978-1997.

[T. 1]. Red.: A. Bornus, B. Zadura. 1978, 180 s.

[T. 2]. Zespół red.: M. Bawolska, T. Gawinowska, B. Zadura. 1997, 194 s.

3. J. Czechowicz: Poezje. Wybrał i wstępem opatrzył B. Zadura. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1982, 284 s. Wyd. 2 tamże 1988.
4. B. Leśmian: Poezje. Wybrał i wstępem opatrzył B. Zadura. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1982, 318 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1989, wyd. 2 [właśc. 3] 1998.
5. [Trzynastu] 13 poetów. Antologia współczesnej poezji węgierskiej. Wybór i układ: Sz. Woronowicz. Red. poetycka B. Zadura. Wstęp: J.R. Nowak. Noty biograficzne: A. Bialer-Górecka. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1983, 263 s.
Tu m.in. przekłady B. Zadury.
6. L. Staff: Poezje. Wybrał i wstępem opatrzył B. Zadura. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1986, 416 s. Wyd. 2 tamże 1988.
7. J. Iwaszkiewicz: Poezje. Wybrał i wstępem opatrzył B. Zadura. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1989, 482 s.
8. I. Kovács: Księżyc twojej nieobecności. [Wiersze]. Wybrał i posłowiem opatrzył B. Zadura. Przeł. z węgierskiego: F. Netz i in. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1991, 107 s.
Tu m.in. przekłady B. Zadury.
9. K.I. Gałczyński: Już kocham cię tyle lat. Wybór poezji. Wstęp i wybór B. Zadura. Lublin: Multico [1994], 126 s.
10. M. Pawlikowska-Jasnorzewska: Nie widziałam cię już od miesiąca... Wstęp i wybór B. Zadura. Wyd. 2 [!] Lublin: Multico 1997, 130 s.
11. [Czternasta czterdzieści cztery] 14:44. Poeci Fortu 1996-1999. Wiersze w wyborze B. Zadury. Posłowie: A. Burszta. Legnica: Biuro Literackie „Port Legnica 2000, 222 s.
12. I. Kovács: Okruchy przestrzeni. [Wiersze]. Wybór i oprac.: B. Zadura. Posłowie: J. Snopek. Sejny: Pogranicze 2003, 218 s.
Tu m.in. przekłady B. Zadury.

Zob. też: Przekłady poz.: 3, 6, 8, 12, 13, 17, 22.

Omówienia i recenzje

Ankiety dla IBL PAN 1989, 2003, 2004, 2006.

Wywiady

To się widzi, na co się patrzy. Rozm. D. Foks. Nowy Nurt 1996 nr 7.
Impulsy. Rozm. M. Łukaszewicz. Literatura 1998 nr 12.
Masz nogi jak podolski złodziej. Rozm.: P. Marcinkiewicz i J. Podsiadło. Opcje 1998 nr 2.
Poezja pokazuje język językowi. Rozm. K. Lutowski. Topos 1998 nr 1/2.
Small talk z Bohdanem Zadurą. Rozm. P. Przywara. Fraza 2002 nr 4.
Zmienił się kontekst.... Rozm. M. Mikołajczak. Pro Libris 2002 nr 2.
Niepewność, a nie pewność. „Tygodnik Powszechny”, dod. Książki w Tygodniku 2005 nr 40.

Słowniki i bibliografie

Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (L. Szaruga).

Ogólne

Artykuły

P. Sommer: Nowy Jork jak włostowicki cmentarz. (O nowych wierszach Bohdana Zadury). Twórczość 1990 nr 3, przedruk w tegoż: Smak detalu i inne ogólniki. Lublin 1995.
T. Majeran: Z.A.D.U.R.A – model do składania. Kresy 1996 nr 4.
M. Haponiuk: Przypływy i odpływy sensu. „Gazeta Wyborczadod. Gazeta w Lublinie 1997 nr 82 [sylwetka B. Zadury].
J. Orska: Bohdan Zadura – klasyczny i nowoczesny. Odra 1998 nr 5.
B. Grochulski: Mimo wszystko klasycyzm. Szkic o twórczości Bohdana Zadury. Fa-art 1999 nr 2.
K. Maliszewski: Nasi klasycyści, nasi barbarzyńcy. Bydgoszcz 1999, przedruk pt. Co to znaczy być polskim pisarzem? W: Kartografowie dziwnych podróży. Kraków 2004.
P. Śliwiński: Kariera cudzysłowu. W tegoż: Przygody z wolnością. Kraków 2002, przedruk w: Była sobie krytyka. Katowice 2003 [dot. recepcji twórczości B. Zadury w twórczości najmłodszego pokolenia literackiego].
M. Jentys: Arytmia Bohdana Zadury. W tejże: Nić Ariadny. Toruń 2005.
B. Kaniewska, A. Legeżyńska, P. Śliwiński: Bohdan Zadura: Świat między wierszami. W tychże: Literatura polska XX wieku. Poznań 2005.
M. Jankowska: Realność z fikcją księgę piszą... Bohdan Zadura w Polskim Radiu. „Akcent 2006 nr 1.
J. Łukasiewicz: Dziesięć uwag o wierszach Bohdana Zadury. Akcent 2006 nr 2.
A. Sosnowski: Współczesność Zadury. W tegoż: Najryzykowniej. Wrocław 2007.

Lata spokojnego słońca

W. Chołodowski: Młody emerytem. Współczesność 1968 nr 25.
A. Dzięgielewski: Debiut Bohdana Zadury. Kierunki 1968 nr 38.
J. Kryszak: Chłonąc powiew romantyzmu. Pomorze 1968 nr 21.
J. Kurowicki: Pączkujący w cieniu. Odra 1968 nr 10, przedruk w tegoż: Regiony wielkich i małych iluzji. Wrocław 1976.
K. Mętrak: Jest rocznik 1945. „Kultura1968 nr 28.
T.J. Żółciński. „Tygodnik Powszechny1968 nr 36.
P. Kuncewicz: Młodość i cytaty. Miesięcznik Literacki 1969 nr 3.
M. Sprusiński: Zmysł udziału i refleksje sceptyczne. Twórczość 1969 nr 5, przedruk w tegoż: Między prawdą a zmyśleniem. Kraków 1978.
T. Wróblewska: Gdzie jesteś Mały Książę. Nowe Książki 1969 nr 19.
H. Bereza: Praca intelektu. Twórczość 1972 nr 10, przedruk pt. Refleksyjność w tegoż: Sposób myślenia. T. 1. Warszawa 1989 [dot. też: A żeby ci nie było żal].

W krajobrazie z amfor

J. Kurowicki: Amfory pełne powietrza. Twórczość 1969 nr 7.
A.K. Waśkiewicz: A wiersz jest błaznem.... Twórczość 1972 nr 5 [dot. też: Podróż morska].

Podróż morska

I. Krzemiński: Sztuczne klejnoty Zadury. Literatura 1972 nr 1.
A.K. Waśkiewicz: A wiersz jest błaznem.... Twórczość 1972 nr 5 [dot. też: W krajobrazie z amfor].

A żeby ci nie było żal

H. Bereza: Praca intelektu. Twórczość 1972 nr 10, przedruk pt. Refleksyjność w tegoż: Sposób myślenia. T. 1. Warszawa 1989 [dot. też: Lata spokojnego słońca].
K. Mętrak: Po raz drugi. Kultura 1972 nr 49.
J. Pczachowicz: Marzenia o tożsamości. Nowe Książki 1972 nr 23.
W. Sadkowski: Nowa składnia Bohdana Zadury. Miesięcznik Literacki 1973 nr 3.

Pożegnanie Ostendy

S. Sterna-Wachowiak: Buchalter liryki. Poezja 1974 nr 9.
L. Żuliński: Czekając na nową składnię. Nowe Książki 1974 nr 17.
M. Mikołajczak: Nowa Ostenda” Bohdana Zadury. Twórczość 2003 nr 1 [o twórczości B. Zadury].

Patrycja i chart afgański

M. Łukaszewicz: Kłopoty z tożsamością. Nowe Książki 1977 nr 4.
J.K. Weber: Przestrzeń Iskarioty. Literatura 1977 nr 18.
H. Zaworska: Na wszystko jesteśmy za mądrzy.... Twórczość 1977 nr 7.

Małe muzea

J. Kornhauser: Prawo analogii. Kultura 1978 nr 9, polemika: [Z. Mikulski] Protazy. „Kamena1978 nr 8.
M. Wyka: Małe muzea jak małe kraje.... Twórczość 1978 nr 5.

Do zobaczenia w Rzymie

M. Szyszko-Michalska: Ładna książka. Nowe Książki 1981 nr 12.
M. Walicka: Zniechęceni trzydziestoletni. Twórczość 1981 nr 9.

Radość czytania

J. Jastrzębski: Gorzka radość czytania. Odra 1980 nr 10.
K. Mętrak: Radość czytania Zadury. Tygodnik Kulturalny 1980 nr 33.
W. Sadkowski: Dziennik lektur Bohdana Zadury. Kamena 1980 nr 25.
A. Urbański: Smutne pisanie recenzji. Nowe Książki 1980 nr 15.

Zejście na ląd

Z. Chojnowski: Uległa wyobraźnia. Tygodnik Kulturalny 1984 nr 29.
T. Komendant: Nie do wiary. Twórczość 1984 nr 12.
W. Zieliński: Dosłowność zapisu. Życie Literackie 1984 nr 26.

Lit

K. Pieńkosz: Życie snem. Sycyna 1997 nr 19.
A. Nasalska: Realność z fikcją księgę piszą. Akcent 1998 nr 1/2.
M. Orski: Miazga” Bohdana Zadury. Nowe Książki 1998 nr 2, przedruk w tegoż: Lustratorzy wyobraźni, rewidenci fikcji. Warszawa 2003.
M. Jentys: Arytmia. Twórczość 1999 nr 4.
P. Siwecki: Powieść jako forma niemożliwa. O polifoniczności i hiperfikcji. Przypadek „Lit” Bohdana Zadury. Akcent 2002 nr 1/2.

Starzy znajomi

T. Komendant: Wybieg. Twórczość 1987 nr 3.
K. Pieńkosz: Po przełomie?Literatura1987 nr 10.
D. Mazurek: Słowo, poznanie, etyka. Akcent 1988 nr 3.

Cisza

A. Bichta: Szachista w zająknieniu. Twórczość 1995 nr 4.
T. Majeran: Randka w ciemno. Kresy 1995 nr 24.
K. Pieńkosz: Dać odpowiednie rzeczy słowo. Sycyna 1995 nr 4.
K. Sonecki: Zaklęte koło historii. Akcent 1995 nr 1.
J. Borowiec: Klimat czasu, smak detalu. (O „Ciszy” Bohdana Zadury) „Polonistyka2004 nr 4.

Daj mu tam, gdzie go nie ma

K. Lisowski: Spostrzegawczy i polemiczny. Nowe Książki 1996 nr 12.
T. Komendant: Nawijanie. Twórczość 1997 nr 7.
A. Wiedemann: Mam go tam, gdzie mu nie dam. Znak 1997 nr 12.
W. Bonowicz: Wszyscy wierzą w bałwana poezji. Tygodnik Powszechny 1998 nr 2.
G. Kociuba: Zaproszenie do gry. Nowa Okolica Poetów 1998 nr 1.

Kaszel w lipcu

J. Drzewucki: Pisze, jakby gwizdał, gwiżdże, jakby się przesłyszał. Twórczość 2001 nr 7.
J. Orska: Co służy Zadurze?Nowe Książki2001 nr 2.

Poematy

J. Wolski: Ambicja pisania dobrych wierszy. Twórczość 2002 nr 7/8.
K. Maliszewski: Poemat, jego obce języki. (Bohdan Zadura). W tegoż: Rozproszone głosy. Warszawa 2006.

Więzień i krotochwila

A. Kałuża: Kromka chleba od Czerwonego Kapturka. Fa-art 2001 nr 3.
A. Poprawa: Wiersze ścienne (recenzja z lat sześćdziesiątych). Arkusz 2001 nr 11.
T. Dąbrowski: Wędrówka po język. Twórczość 2002 nr 11/12.

Między wierszami

J. Drzewucki: Złapać za gardło cały świat. Rzeczpospolita 2002 nr 180 [dot. też: Ptasia grypa].
A. Kałuża: Czego nie wiemy o Zadurze?Nowe Książki2002 nr 7/8 [dot. też: Ptasia grypa].

Ptasia grypa

J. Drzewucki: Złapać za gardło cały świat. Rzeczpospolita 2002 nr 180 [dot. też: Między wierszami].
A. Kałuża: Czego nie wiemy o Zadurze?Nowe Książki2002 nr 7/8 [dot. też: Między wierszami].
G. Tomicki: Schematy do ominięcia. Odra 2002 nr 10.
J. Gizella: Mistrz bezustannej przemiany. W tegoż: Pisarze i kopiści. Kraków 2003.
J. Kornhauser: Bohdana Zadury kłopoty wychowawcze. W tegoż: Poezja i codzienność. Kraków 2003.

Kopiec kreta

J. Madejski: Z pagórka. Nowe Książki 2004 nr 6.

Wiersze zebrane

J. Drzewucki: Między biblioteką a ulicą. Rzeczpospolita 2005 nr 106 [dot. T. 1].
A. Zawada: Tom pierwszy. „Nowe Książki2005 nr 7 [dot. T. 1].
J. Orska: Ocalić od zapomnienia. Nowe Książki 2006 nr 6 [dot. T. 3].