BIO

Urodzona 8 września 1894 w Ulanowie na Rzeszowszczyźnie w rodzinie nauczycieli; córka Stefana Zabierzewskiego i Marii z Boduchów. W 1905 po śmierci ojca przeniosła się wraz z matką do Krakowa, gdzie w 1913 ukończyła seminarium nauczycielskie. W 1914-18 zajmowała się pracą oświatową na wsi. W 1918 wyszła za mąż za Włodzimierza Żelechowskiego, urzędnika magistratu, poetę i prozaika, i wraz z nim zamieszkała w Krakowie. W 1923 przeniosła się do Katowic, gdzie jej mąż objął stanowisko referenta w wojewódzkim wydziale kultury. Wstąpiła do Demokratycznego Towarzystwa Polek. Debiutowała w 1930 wierszem pt. Pamięci Orkana, ogłoszonym w „Kurierze Literacko-Naukowym” (nr 22). Następnie publikowała liczne wiersze na łamach „Ilustrowanego Kuriera Codziennego” (1930-37), „Kuriera Literacko-Naukowego” (1930-38), „Polski Zachodniej” (1930-33), „Tempa Dnia” (1934, 1938-39), „Kuźnicy” (1935-37), „Zarania Śląskiego” (1936-38). Należała do Koła Literatów na Śląsku i Związku Artystyczno-Literackiego na Śląsku. W 1937 została członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich. Prowadziła pogadanki dla kobiet i kwadranse poetyckie w katowickiej rozgłośni Polskiego Radia. W czasie okupacji hitlerowskiej przebywała najpierw w Ulanowie, a następnie w Krakowie. Po zakończeniu II wojny światowej powróciła w 1945 do Katowic, gdzie kontynuowała pracę literacką i społeczną. Wiersze ogłaszała m.in. na łamach „Odry” (1946-49), „Śląska Literackiego” (1953-56), „Trybuny Robotniczej” (1946-59). W 1950 otrzymała nagrodę Miejskiej Rady Narodowej w Katowicach. Należała do Ligi Kobiet, Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej oraz Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich. Odznaczona m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1956), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1964), złotą odznaką „Zasłużonemu w Rozwoju Województwa Katowickiego” (1961). Zmarła 22 listopada 1973 w Katowicach.

Twórczość

1. Przez śląskie okno. [Wiersze]. [Katowice:] Skład główny Gebethner i Wolff Warszawa-Kraków 1937, 74 s. Wyd. 2 Warszawa: Drukarnia Narodowa 1937.

Wydane z zasiłku Śląskiego Towarzystwa Literackiego w Katowicach.

2. Myśli na zwiady. [Wiersze]. [B.m.w.:] Chrześcijańska Drukarnia Narodowa; Będzin: Skład Księgarni Wł. Michalak i S-ka Warszawa 1939, 98 s.

3. Wiersze. Katowice: Wydawnictwo Związku Zawodowego Literatów Polskich Oddział Śląski 1948, 14 s.

4. Światła i cienie. [Wiersze]. Posłowie: Z. Hierowski. Katowice: Śląsk 1958, 123 s.

Zawartość

Cykle: Z ziemi śląskiej; Przemiany; Powracająca fala.

5. W drodze. [Wiersze]. Katowice: Śląsk 1963, 63 s.

6. Odczytując światło. [Wiersze]. Katowice: Śląsk 1965, 51 s.

7. Barwy ziemi. [Wiersze]. Katowice: Śląsk 1968, 92 s.

8. Dojrzewanie. [Wiersze]. Katowice: Śląsk 1969, 70 s.

9. Twarze wielorakie. [Wiersze]. Katowice: Śląsk 1971, 74 s.

10. W biegu czasu. [Wiersze]. Katowice: Śląsk 1973, 90 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1953, 1966.

Słowniki i bibliografie

Rocznik Literacki 1973wyd. 1975 (J. Chudek).
Śląski słownik biograficzny. T. 3. Katowice 1981 (M. Fazan).
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (M. Fazan).

Ogólne

Artykuły

S. Lichański: Poeci ziemi najwierniejszej. Nowiny Literackie 1948 nr 34.
T. Kijonka: Janina Zabierzewska-Żelechowska. Poglądy 1971 nr 7.
M. Fazan: Janina Zabierzewska-Żelechowska. W: Znani i nieznani katowiczanie. Katowice 1980.
J. Hłond: O Zabierzewskiej. Poglądy 1982 nr 29.

Przez śląskie okno

K.W. Zawodziński. „Rocznik Literacki 1936”.
Z. Hierowski: Trzy tomiki poezji. Zaranie Śląskie 1938 z. 1.

Wiersze

Z. Hierowski: Śląskie ścieżki poetów. Odra 1948 nr 40.

W drodze

T. Kijonka: Pogodny czas rozstań. Poglądy 1963 nr 14.

Odczytując światło

M. Dziaczek: Przed mrokiem światło... Poglądy 1965 nr 15.

Barwy ziemi

W. Stanisz: Poetycki dialog z przeszłością. Poglądy 1968 nr 16.
M. Sprusiński: Światło, mrok, gorycz... Poglądy 1969 nr 11.

Dojrzewanie

T. Kijonka: Nowy tom Zabierzewskiej. Poglądy 1970 nr 7.
J. Zacharska. „Poezja1970 nr 5.

Twarze wielorakie

W. Bochenek: Miłość tej ziemi zostanie... Poglądy 1972 nr 11.
B. Surówka. „Dziennik Zachodni1972 nr 80.