BIO

Urodzony 29 maja 1932 w Łagiszy (obecnie dzielnica Będzina); syn Andrzeja Wójcika, górnika, i Otylii z Nikodemów. W czasie II wojny światowej przebywał nadal w Łagiszy. Po wojnie, od 1947 uczył się na Wydziale Mechanicznym Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych w Katowicach; w 1952 zdał maturę. Następnie studiował polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ). Po uzyskaniu w 1956 magisterium pracował jako nauczyciel języka polskiego w krakowskich i nowohuckich szkołach średnich. W 1957 ożenił się z Zofią Jolantą Jaworowską, slawistką. W 1963 podjął studia doktoranckie w Wyższej Szkole Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Debiutował w 1965 recenzją „Zeszytów Naukowych UJ”, opublikowaną na łamach „Ruchu Literackiego” (z. 1). W 1968 otrzymał tam doktorat na podstawie rozprawy pt. Powieści Zofii Nałkowskiej (promotor prof. Jan Nowakowski). W 1969 pracował jako starszy asystent, a od 1970 jako adiunkt w Instytucie Filologii Polskiej UJ. W tymże roku został członkiem Komisji Historycznoliterackiej Krakowskiego Oddziału Polskiej Akademii Nauk (PAN). W 1973 przeniósł się na nowo utworzony Wydział Filologiczny Uniwersytetu Śląskiego (UŚ), gdzie był początkowo starszym wykładowcą, a od czerwca tego roku pracował na stanowisku docenta. W 1974 został członkiem Katowickiego Oddziału PAN. W 1973-75 i w 1977-80 pełnił funkcje pierwszego prodziekana na Wydziale Filologicznym UŚ. Trzykrotnie otrzymał nagrodę Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki za osiągnięcia w dziedzinie historii literatury oraz pracę dydaktyczną (1974, 1978, 1979). W 1979 habilitował się na podstawie rozprawy pt. Nadzieje i złudzenia. Legenda Piłsudskiego w polskiej literaturze międzywojennej. W 1980 utworzył Zakład Literatury Współczesnej Wydziału Filologicznego UŚ i objął funkcje kierownika. W tymże roku został członkiem Związku Literatów Polskich (od 1994 także członek zarządu Oddziału Katowickiego). Oprócz rozpraw naukowych dotyczących literatury polskiej XX wieku publikował także recenzje i felietony, m.in. w sosnowieckim tygodniku „Wiadomości Zagłębia” (tu cykle felietonów, w 1980-82 pt. Zagłębiowskie impresje, w 1988-89 pt. W krajobrazie najbliższej ojczyzny). Od 1983 redagował wiele tomów serii „Prace Naukowe UŚ w Katowicach”. W 1982-84 był wicedyrektorem Instytutu Literatury i Kultury Polskiej UŚ, następnie do 1987 dziekanem Wydziału Filologicznego UŚ, po czym do 1997 dyrektorem Instytutu Literatury i Kultury Polskiej UŚ Dwukrotnie otrzymał nagrodę Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach (1983, 1987). W 1987-89 wykładał też w niepełnym wymiarze godzin na Uniwersytecie Szczecińskim. W 1988 uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1992 profesora zwyczajnego UŚ Działał też od 1995 w Fundacji Czartak w Gorzeniu Górnym pod Wadowicami; od 1998 kierował nadto Pracownią Studia nad twórczością Emila Zegadłowicza. Współredagował serię „Obrazy Literatury Polskiej XX wieku”. W 1992 został członkiem Górnośląskiego Towarzystwa Literackiego. W 2002 otrzymał nagrodę m. Sosnowca za całokształt twórczości. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1975), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1977), odznaką Zasłużony dla Województwa Katowickiego (1982), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1986), złotą odznaką Zasłużony dla Uniwersytetu Śląskiego (1986). Zmarł 30 września 2012.

Twórczość

1. O „Granicy” Zofii Nałkowskiej… [Szkic]. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1971, 34 s. Polska Akademia Nauk Oddział w Krakowie.

2. Opowiadania Tadeusza Borowskiego. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1972, 141 s. Biblioteka Analiz Literackich.

3. Zofia Nałkowska. [Monografia]. Warszawa: Wiedza Powszechna 1973, 432 s.

4. Nadzieje i złudzenia. Legenda Piłsudskiego w polskiej literaturze międzywojennej. [Studium]. Katowice: Uniwersytet Śląski 1978, 198 s.Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach”, 260. Wyd. 2 rozszerzone pt. Legenda Piłsudskiego w polskiej literaturze międzywojennej. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk” 1987, 263 s.

Zawartość

Wprowadzenie. — W blasku „legendy”; Sfera mitografii; „On” i literaci; Autolegenda; Heros, wódz, hetman i królowie; Maska Konrada i Króla-Ducha; Szary mundur, karmazyni i purpuraci; Oracz i siewca. Herakles w stajni Augiasza; „Dziadek” i „Samotnik”; „Zaćmienie słońca” i Demeter. — Zakończenie.

5. Estetyzm, realizm, polityka. Studia i szkice o literaturze polskiej XX wieku. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk 1981, 321 s.

Pierwodruki tekstów w czasopismach w 1968-1978.

Zawartość

Zofia Nałkowska o mitach politycznych II Rzeczypospolitej; W kręgu problemów internacjonalnych „Choucas” [Z. Nałkowskiej]; Praca Nałkowskiej nad powieściami w świetle „Dzienników”; Uwagi o kompozycji powieści Zofii Nałkowskiej; Problematyka ideowo-artystyczna „Kordiana i Chama” L. Kruczkowskiego; Drozdowski o Polsce i dylematach polskości.

6. Rozwój i osiągnięcia prozy narracyjnej w katowickim środowisku literackim. [Szkic]. Katowice: Muzeum Śląskie 1987, 13 s.

7. Skamandryci i inni nad Sekwaną. Szkice historycznoliterackie. Katowice: Uniwersytet Śląski 1995, 186 s.Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach”, 1504.

Zawartość

Przedmowa. — Paryskie przystanki Kazimierza Wierzyńskiego; Lechoń w Paryżu i o Paryżu; Stanisława Balińskiego „wielka podróż” nad Sekwanę; Przyjaźnie poetyckie: Słonimski — Baliński; Nostalgia emigranta za Polską. „Dzienniki” Stanisława Balińskiego; Paryska „waliza” Józefa Wittlina; Pisarstwo Marii Kuncewiczowej jako „dziennik podróży”; Z łagrów na Wyspę Świętego Ludwika — Zofia Romanowiczowa; Pejzaż ojczyzny i obczyzny w prozie Zofii Romanowiczowej.

8. Pisarz i Komendant. Literacka legenda Piłsudskiego. [Szkic]. Katowice: Towarzystwo Zachęty Kultury 1996, 39 s.

9. Zegadłowicz po latach. [Szkic]. Andrychów: [b.w.] 1997, 14 s.

10. Józef Piłsudski w legendzie literackiej. [Szkic]. Kielce: Szumacher 1999, 40 s. Komisja Historycznoliteracka Polskiej Akademii Nauk.

11. Staff i Różewicz. Studia historycznoliterackie. Katowice: Kwartalnik Literacki FA-art 1999, 94 s.

Zawartość

M. Kisiel: Słowo wstępne. — [Szkice dot. L. Staffa:] Z Dantem nad Arno; Lux ex Oriente; Ścieżkami Italii; „Wiklina” zwiastująca wiosnę; Poetyckie przyjaźnie: Różewicz — Staff. — Różewicz — wielki współczesny.

12. W Polsce i na obczyźnie. O twórczości Zofii Romanowiczowej. Katowice: Gnome 2000, 71 s.

13. Powrót do Nałkowskiej. [Szkic]. Katowice: Uniwersytet Śląski 2004, 100 s.Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach”, 2194.

14. Spotkania zagłębiowskie. [Szkice i recenzje]. Wstęp: M. Kisiel. Katowice: Para 2006, 198 s.

Zawartość

Zawiera m.in. szkice: Żydowska polska dusza. O poezji Stanisława Wygodzkiego; Różewicz: „Stary poeta” i „Nasz starszy Brat”; W pejzażach Jana Pierzchały; Proza narracyjna Wilhelma Szewczyka; Zegadłowicz po latach; „Najbliższe ojczyzny” Stanisława Krawczyka; Talent i pasja. Droga twórcza Mariana Kisiela; Świat realny i świat wyobraźni Tadeusza Kijonki; Kanadyjska Mississauga — polskie Kończyce. Florian Śmieja jako wędrowiec; Ostatnia podróż wieszcza [dot. K. Wyki]; Spotkania z Janem Twardowskim; Wspomnienie o Adamie Zegadłowiczu; Między Krakowem a Sosnowcem. Wspomnienie o Profesorze Stanisławie Grzeszczuku.

15. Zagłębiowskie impresje. Wstęp: M. Kisiel. Katowice: Para 2006, 277 s.

Felietony drukowane na łamach „Wiadomości Zagłębia” w 1980-1981, 1988-1989.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Bohater w obcym świecie. (Szkic o „trzeciej” poetyce „Hrabiego Emila” Z. Nałkowskiej). „Ruch Literacki1965 z. 5 s. 209-220.
Poglądy literackie Zofii Nałkowskiej. „Rocznik Komisji Historycznoliterackiej. Polska Akademia Nauk Oddział w Krakowie” T. 5 1967 s. 59-100.
Psychologia, realizm, polityka — Zofia Nałkowska. W: Prozaicy dwudziestolecia międzywojennego. Warszawa 1972 s. 443-473.
Twórczość Romana Jaworskiego w opiniach krytyki literackiej. W: Z dziejów kultury i literatury Ziemi Przemyskiej. Przemyśl 1973 s. 101-112.
Dzieło pisarskiej dojrzałości „Granica” [Z. Nałkowskiej]. W: Literatura polska w szkole średniej. Warszawa 1975 s. 379-404.
Droga twórcza Leona Kruczkowskiego. W: Leon Kruczkowski (1900-1962). Sosnowiec 1980 s. 3-12.
Mitotwórca i mitoburca. (Z zagadnień twórczości A. Struga). W: Proza Andrzeja Struga. Kraków 1981 s. 71-84.
Legenda Piłsudskiego w twórczości skamandrytów. W: Skamander. T. 2. Studia z zagadnień poetyki i socjologii form poetyckich. Katowice 1982 s. 136-155.
Le rayonnement des lettres françaises. Zofia Nałkowska et le roman français. W: Le renouvellement des techniques dans la littérature française 1920-1940. Katowice 1983 s. 167-176.
Tadeusz Kościuszko w historii oraz legendzie literackiej i artystycznej. W: Tadeusz Kościuszko. Sosnowiec 1983 s. 6-14.
W kręgu tradycjonalizmu i nowatorstwa. „Granica” Z. Nałkowskiej. W: Arcydzieła literatury polskiej. T. 1. Interpretacje. Rzeszów 1987 s. 193-212.
Dialog biegunów. (Kilka uwag o twórczości literackiej Marii Kuncewiczowej). W: W stronę Kuncewiczowej. Katowice 1988 s. 7-18.
Romantyczny portret Piłsudskiego w literaturze Młodej Polski. W: Dziedzictwo romantyczne w literaturze pozytywizmu i Młodej Polski. Lublin 1988 s. 255-269.
Józef Piłsudski. W: Życiorysy historyczne, literackie i legendarne. Seria 2. Warszawa 1989 s. 303-346.
W stronę Sienieżyc. Mit kresów w twórczości Stanisława Balińskiego. W: Wilno i wileńszczyzna jako krajobraz i środowisko wielu kultur. T. 4. Białystok 1992 s. 351-370.
Smutna Wigilia 1939 r. U Lechonia (paryski przystanek skamandrytów czasów wojny). W: Polskie środowisko twórcze na emigracji we Francji. Wrzesień 1939 — czerwiec 1940. Warszawa 1994 s. 111-121.
W pejzażach Jana Pierzchały. W: Śląsk inaczej. Katowice 1997 s. 64-75.
Tasso w oczach Teofila Lenartowicza. W: Z ducha Tassa. Księga pamiątkowa sesji naukowej czterechsetlecie śmierci pisarza (1544-1595). Katowice 1998 s. 327-337.
Hałdy i ludzie. W: Nowy Śląsk. Katowice 2000 s. 34-43.
Odejście z raju dzieciństwa. O wierszu Tadeusza Różewicza „Kasztan” W: Liryka polska XX wieku. Seria 2. Katowice 2000 s. 82-92.
W kręgu prozy. W: Okolica najbliższa. Szkice do portretu Wilhelma Szewczyka. Czerwionka-Leszczyny 2001 s. 45-55.

Prace redakcyjne

1. Z. Nałkowska: Granica. Oprac. [i wstęp] W. Wójcik. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1971, XCV, 322 s. Biblioteka Narodowa I, 204.
2. W kręgu dwudziestowiecznego realizmu. Pod red. W. Wójcika. Katowice: Uniwersytet Śląski 1983, 108 s.Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach”, 612.
3. Wśród poetów współczesnych. Studia i szkice pod red. W. Wójcika. Katowice: Uniwersytet Śląski 1986, 188 s.Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach”, 744.
4. Poezja i nostalgia. Studia i szkice o literaturze polskiej na obczyźnie pod red. W. Wójcika. Katowice: Uniwersytet Śląski 1987, 157 s.Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach”, 897.
5. W stronę Kuncewiczowej... Studia i szkice. Pod red. W. Wójcika. Katowice: Uniwersytet Śląski 1988, 128 s. „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach”, 905.
6. Małe formy prozatorskie. Analizy, interpretacje, przeglądy. Pod red. W. Wójcika. Katowice: Uniwersytet Śląski 1990, 123 s.Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach”, 1118.
7. Dziennik, pamiętnik, notatnik literacki. Studia i szkice o piśmiennictwie polskim XX wieku. Pod red. W. Wójcika. Katowice: Uniwersytet Śląski 1991, 112 s.Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach”, 1219.
8. W pejzażu ojczyzny i obczyzny. Studia i szkice o literaturze polskiej XX wieku. Pod red. W. Wójcika. Katowice: Uniwersytet Śląski 1991, 104 s.Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach”, 1201.
9. Wokół 1968 roku. Studia i szkice o polskiej literaturze współczesnej. Pod red. W. Wójcika Katowice: Uniwersytet Śląski 1992, 123 s.Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach”, 1286.
10. Liryka polska XX wieku. Analizy i interpretacje. Katowice: Uniwersytet Śląski 1994-2005.

[Seria 1]. Pod red. W. Wójcika przy współudziale E. Tutaj. 1994, 152 s.

Seria 2. Pod red. W. Wójcika przy współudziale D. Opackiej-Walasek. 2000, 209 s. „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach”, 1447, 1836.

Seria 3. Pod red. W. Wójcika i J. Kisiel. 2005, 158 s. „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach”, 2336.

11. Między Kadenem, a Andrzejewskim. W kręgu powieści polskiej XX wieku. Studia i szkice. Pod red. W. Wójcika przy współudziale B. Gutkowskiej. Katowice: Uniwersytet Śląski 1995, 149 s.Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach”, 1509.
12. Przełomy. Rok 1956. Studia i szkice o polskiej literaturze współczesnej. Pod red. W. Wójcika przy współudziale M. Kisiela. Katowice: Uniwersytet Śląski 1996, 192 s.Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach”, 1573.
13. Szkice o polskich pisarzach emigracyjnych. Red.: M. Kisiel i W. Wójcik. [T.] 1. Katowice: Towarzystwo Zachęty Kultury 1996, 132 s.
14. Słowo za słowo. Szkice o twórczości Tadeusza Różewicza. Pod red. M. Kisiela i W. Wójcika. Katowice: Kwartalnik Literacki FA-art 1998, 99 s.
15. Tadeusz Różewicz. Doctor honoris causa Universitatis Silesiensis. Oprac.: M. Kisiel, D. Rott, W. Wójcik. Katowice: Uniwersytet Śląski 1999, „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach”.
16. Światy Tadeusza Różewicza. Materiały konferencji naukowej pod patronatem JM Rektora Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 28 kwietnia 1999 roku. [Red.: M. Kisiel, W. Wójcik]. Katowice: Gnome 2000, 165 s.
17. Zagłębie poetów. Antologia. Wybór i oprac.: M. Kisiel i P. Majerski. Przy współudziale W. Wójcika. Przedmowa: M. Czarski. Wstęp: M. Kisiel i P. Majerski. Katowice: Gnome 2002, 214 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 2002.

Wywiady

Marszałkiem zauroczeni. Rozm. W. Wilczek. „Tak i Nie1988 nr 12 [dot. rozszerzonego wydania studium pt. Legenda Piłsudskiego w polskiej literaturze międzywojennej].

Słowniki i bibliografie

Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (P. Majerski).

Ogólne

Artykuły

M. Kisiel: Profesor Włodzimierz Wójcik. „Śląsk2002 nr 5.

Opowiadania Tadeusza Borowskiego

R. Lubas: Borowski w „Bibliotece Analiz Literackich. „Polonistyka1973 nr 6.

Zofia Nałkowska

J. Iwaszkiewicz: Nałkowska. „Życie Warszawy1974 nr 65.
J. Marx: Książka o Nałkowskiej. „Życie Literackie1974 nr 37.
G. Traczyk: Otwartość. „Twórczość1974 nr 6.
S. Kończak: Monografia twórczości Zofii Nałkowskiej. „Polonistyka1975 nr 2.

Nadzieje i złudzenia

A. Garlicki. „Przegląd Historyczny1979 nr 4.
A.F. Grabski: Nadzieje i złudzenia. „Odgłosy1979 nr 32.
K. Januszkiewicz: Gdy historia świeci nieobecnością. „Odra1980 nr 4.
W. Paźniewski: Legenda i powtórka z historii. „Twórczość1980 nr 4.
J.M. Majchrowski. „Ruch Literacki1981 z. 1.
M. Kisiel: Piłsudski i mitotwórcy. „Życie Literackie1987 nr 20 [dot. rozszerzonego wyd. 2 pt. Legenda Piłsudskiego w polskiej literaturze międzywojennej].
J. Kajtoch: On” i literatura polska. „Gazeta Krakowska1988 nr 206 [dot. rozszerzonego wyd. 2 pt. Legenda Piłsudskiego w polskiej literaturze międzywojennej].
J. Uszczyńska. „Ruch Literacki1988 z.4/5 [dot. rozszerzonego wyd. 2 pt. Legenda Piłsudskiego w polskiej literaturze międzywojennej].

Estetyzm, realizm, polityka

Z. Macużanka: Ambicje stanowczo na wyrost. „Nowe Książki1981 nr 10.

Skamandryci i inni nad Sekwaną

P. Majerski: Z Paryżem w sercu i literaturze. „Śląsk1996 nr 3.

Pisarz i Komendant

J. Gałuszka: Legendotwórcy marszałka. „Śląsk1996 nr 11.

Józef Piłsudski w legendzie literackiej

T. Głogowski: Legenda Marszałka. „Śląsk2000 nr 4.

Staff i Różewicz

P. Majerski: Przyjaźń poetów. „Akant1999 nr 10.
B. Szałasta-Rogowska: Staff i Różewicz — poetyckie fascynacje. „Śląsk1999 nr 7.
P. Szewc: Obiektywnie, acz przyjaźnie. „Nowe Książki1999 nr 7.
Z. Andres. „Ruch Literacki2000 nr 3.

W Polsce i na obczyźnie

B. Szałasta-Rogowska: Przypomnienie Romanowiczowej. „Śląsk2000 nr 12.
P. Majerski: Powrót do Romanowiczowej. „Nowe Książki2001 nr 1.

Poezja i nostalgia

W.J. Podgórski: Polacy beznadziejni. „Nowe Książki1988 nr 9.