BIO

Urodzony 8 czerwca 1927 w Grodnie; syn Grzegorza Woroszylskiego, lekarza, i Barbary z domu Grodzieńczyk. Do szkoły średniej uczęszczał w Grodnie, gdzie przebywał także po wybuchu II wojny światowej; w czasie okupacji niemieckiej ukrywał się jako czeladnik u szewca. Od listępada 1941 przebywał w getcie, skąd zbiegł; pracował dorywczo w stolarni i na roli. W marcu 1945 przyjechał w ramach tzw. akcji repatriacyjnej do Łodzi. Wkrótce debiutował wierszem Przed Berlinem, opublikowanym w dzienniku Polskiej Partii Robotniczej (PPR) „Głos Ludu” (1945 nr 103 z 25 IV), po czym zaczął pracować jako reporter tego pisma. W tym czasie rozpoczął też twórczość przekładową z języka rosyjskiego. Od 1945 należał do PPR. Równocześnie po otrzymaniu świadectwa dojrzałości studiował przez rok medycynę, a w 1946 podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie Łódzkim. W tymże roku został członkiem Akademickiego Związku Walki Młodych Życie. W 1947 przeniósł się do Warszawy i przez rok kontynuował studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Wiele publikował, m.in. w „Kuźnicy” (1946-50), „Szpilkach” (1946-50; tu satyry i fraszki), „Odrodzeniu” (1947-50), „Po prostu” (1947-57; w 1947-48 sekretarz redakcji), „Trybunie Ludu” (1948-56). W 1948 był instruktorem Wydziału Kultury Komitetu Centralnego PPR (później Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej; PZPR). W tymże roku ożenił się z Janiną Witczak, w latach późniejszych biologiem. W 1949 został członkiem Związku Literatów Polskich i w latach następnych aktywnie działał w różnych komisjach Związku. W połowie 1949 odbył podróż do Związku Radzieckiego, m.in. na Syberię, skąd nadsyłał korespondencje do „Przekroju” i innych pism. W tymże roku i na początku 1950 przebywał w Szczecinie i pracował w dzienniku „Głos Szczeciński”. Kontynuował twórczość przekładową z języka rosyjskiego. Następnie powrócił do Warszawy i do 1952 pracował kolejno w redakcji „Sztandaru Młodych” i „Nowej Kultury” (tu w 1950-54 wiersze i artykuły). Publikował w wielu dziennikach oraz czasopismach literackich, m.in. w „Twórczości” (od 1950) i „Życiu Literackim” (1951-66). W 1950 otrzymał Nagrodę Państwową III stopnia. W 1952-56 studiował w Moskiewskim Instytucie Literatury, uzyskując tytuł kandydata nauk filologicznych na podstawie rozprawy o W. Majakowskim i poezji radzieckiej lat dwudziestych. W lipcu 1956 powrócił do Warszawy. Został członkiem redakcji „Nowej Kultury”; jako korespondent tego pisma przebywał w Budapeszcie w okresie powstania węgierskiego w październiku 1956. Od jesieni 1956 był redaktorem naczelnym tego pisma. W grudniu 1957 za wyrażane poglądy polityczne został odwołany z zajmowanego stanowiska, ale pozostał w zespole redakcyjnym tygodnika. W maju 1958 na skutek konfliktu z władzami partyjnymi opuścił redakcję. W latach następnych zajmował się pracą literacką, przekładową z języka rosyjskiego (pisał także opowieści biograficzne o pisarzach rosyjskich) i społeczną. Współpracował z wieloma czasopismami, m.in. z „Twórczością” (1957-73, 1975, 1980), Zwierciadłem” (stale od 1957; od 1979 niektóre przekłady z rosyjskiego i angielskiego podpisane kryptonimem W.W.), „Filmem” (1958-68), „Życiem Literackim” (1958-66), „Polską” (1959-66, 1973), „Polityką” (1960-70) oraz z pismami dla dzieci, m.in. z „Świerszczykiem” (głównie 1962-68), „Płomykiem” (1958, 1961, 1964, 1966, 1972), „Płomyczkiem” (1958-70, 1972, 1975). Odbył wiele podróży kilkakrotnie do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, do Niemiec, Holandii, Belgii, Szwecji, Włoch, Hiszpanii, Szwajcarii, Grecji), oraz m.in. do Libanu i Egiptu). Wiersze i przekłady z literatury rosyjskiej publikował m.in. w „Tygodniku Powszechnym” (stale od 1965). W 1965 otrzymał nagrodę Fundacji im. Kościelskich w Genewie. W 1966 wystąpił z PZPR na znak protestu przeciwko usunięciu z partii Leszka Kołakowskiego i został objęty zakazem druku. W czasie podróży do Anglii i Francji w 1972 i 1973 miał kilka wykładów z literatury rosyjskiej w Cambridge i na Sorbonie. Od 1967 stale współpracował z miesięcznikiem „Więź” (do grudnia 1981); tu publikował liczne wiersze, artykuły i recenzje oraz w 1972-81 stały felieton pt. Zapiski z kwartalnym opóźnieniem. W 1968 został członkiem Polskiego PEN Clubu. W tymże roku nawiązał współpracę z paryską „Kulturą”, ogłaszając tu głównie przekłady poetyckie. Publikował też w „Literaturze na Świecie” (stale w 1971-75) oraz w piśmie „W drodze” (1975-76). W 1976 otrzymał nagrodę Fundacji A. Jurzykowskiego w Nowym Jorku. W styczniu 1976 należał do sygnatariuszy Memoriału 101, wyrażającego protest przeciw projektowanym zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL), za co został objęty zapisem cenzury i pozbawiony możliwości druku i pracy zarobkowej. W styczniu 1977 był współzałożycielem i do stycznia 1981 redaktorem ukazującego się poza cenzurą kwartalnika literackiego „Zapis” (numery 1-7; od nr 8 członek redakcji); w piśmie tym publikował utwory poetyckie, artykuły i felietony. W 1977-79 uczestniczył w pracach Towarzystwa Kursów Naukowych, wykładając literaturę rosyjską. Publikował w wielu czasopismach niezależnych, m.in. w „Krytyce” (1978). W 1979 otrzymał nagrodę Polskiego PEN Clubu za przekłady poetyckie z języka rosyjskiego. Od 1981 brał udział w Tygodniach Kultury Chrześcijańskiej. Po ogłoszeniu przez władze PRL stanu wojennego, 13 grudnia 1981 został internowany i do października 1982 był przetrzymywany kolejno w Białołęce, Jaworzu i Darłówku. Po zwolnieniu kontynuował współpracę z „Tygodnikiem Powszechnym” i z „Więzią” (tu nadal cykl Zapiski z kwartalnym opóźnieniem, od 1985 pt. Zapiski z niewiadomym opóźnieniem, od 1994 pt. Zapiski z opóźnieniem; tu też w 1985-86 Dziennik węgierski). Należał do zespołu redakcyjnego wychodzącego nielegalnie pisma „Arka” (1983-85). Utwory prozą, wiersze, artykuły i przekłady poezji rosyjskiej publikował także w wielu innych czasopismach ukazujących się poza zasięgiem cenzury, m.in. w „Pulsie” (1978, 1985-88), „Kulturze Niezależnej” (1988-89), „Brulionie” (1987-89; podpisany m.in. pseudonimami: N.N., N.N. z Warszawy, Scriptor, YY). Otrzymał honorową nagrodę kulturalną Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” (1984). Od 1988 był członkiem zarządu Polskiego PEN Clubu. W tymże roku wziął udział w międzynarodowym kongresie pisarzy pod hasłem Sen o Europie w Berlinie Zachodnim. W 1989 należał do komitetu założycielskiego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, a następnie został jego członkiem. Wiosną 1989 prowadził cykl wykładów o literaturze rosyjskiej na uniwersytetach włoskich (Rzym, Neapol, Wenecja, Piza, Lecce). Za przekłady poetyckie z języka rosyjskiego otrzymał w 1990 nagrodę Stowarzyszenia Autorów „ZAiKS”, a w 1991 honorową nagrodę im. W. Żukowskiego przyznaną przez Petersburski Fundusz Kultury. Zmarł 13 września 1996 w Warszawie.

Twórczość

1. Mazur kajdaniarski. (Opowieść filmowa o pierwszej socjalno-rewolucyjnej partii polskiej „Proletariat”). Film 1949 nr 16-24. Wyd. osobne z podtytułem: Opowieść o pierwszej socjalno-rewolucyjnej partii polskiej „Proletariat”. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, 144 s.

Przekłady

węgierski

Bilincstánc. [Przeł.] B. Baternay. Budapest 1952.

2. Noc komunarda. Poemat. Warszawa: Prasa Wojskowa 1949, 32 s.

3. Śmierci nie ma! Poezje 1945-1948. Warszawa: Książka i Wiedza 1949, 55 s. Przedruk zob. poz. .

4. Świerczewski. W: Poematy o generale Świerczewskim. [Autorzy:] W. Broniewski, L. Lewin, R. Stiller, W. Woroszylski. Warszawa: Prasa Wojskowa 1949 s. 43-60. Przedruk zob. poz. , .

Nagrody

II nagroda w konkursie Domu Wojska Polskiego i Związku Literatów Polskich na poemat o gen. K. Świerczewskim.

5. Weekend mister Smitha. Satyry i fraszki. Warszawa: Książka i Wiedza 1949, 53 s.

6. Szkoła dwustu milionów. Notatki z podróży do ZSRR. Warszawa: Prasa Wojskowa 1950, 115 s.

7. Świt nad Nową Hutą. (Poemat). Po prostu 1950 nr 28 s. 6-7. Przedruk w: T. Konwicki, W. Woroszylski, W. Zalewski: Budujemy. Warszawa 1951. Przedruk zob. poz. , .

Druga wersja poematu drukowana w „Sztandarze Młodych1950 nr 70 pt. „Szkic poematu”.

8. Tymon Grudziel. [Utwór dramatyczny]. Powst. ok. 1950.

Niepublikowany utwór zgłoszony na konkurs polskich sztuk współczesnych; informacja: M. Jarmułowicz: Sezony błędów i wypaczeń. Gdańsk 2003.

9. [Wiersze]. Warszawa: Związek Literatów Polskich 1950, 15 s.

10. Pierwsza linia pokoju. Poezje 1949-1950. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 62 s.

Zawartość

Cykle: Ballady i przemówienia; Przystanek liryczny; Pierwsza linia pokoju.

11. Rok walki i zwycięstw. Opowieść o spółdzielni produkcyjnej „Iskra” w Milejowie. [Współautor:] W. Zalewski. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 58 s.

12. Wiosna sześciolatki. Wiersze. [Autorzy:] A. Braun, A. Mandalian i W. Woroszylski. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 69 s.

13. Przewodnicy wielkiego jutra. Dziesięć listów do przyjaciela. [Publicystyka]. Warszawa: Książka i Wiedza 1952, 30 s. Wyd. 2 tamże 1952.

Dotyczy stosunków polsko-radzieckich.

14. Przyjaciele zza Odry. Notatki z podróży do NRD. Warszawa: Książka i Wiedza 1952, 78 s.

15. Trzy poematy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1952, 82 s.

Zawartość

Świerczewski [poz. ]; Świt nad Nową Hutą [poz. ]; Czas miłości.

16. Dla pokolenia bohaterów. Gawędy, rozmowy, listy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1953, 96 s.

Dotyczy zagadnień moralności socjalistycznej w życiu młodzieży polskiej.

17. Ojczyzna. Wiersze. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1953, 73 s. Przedruk zob. poz. .

18. O Tadeuszu Borowskim, jego życiu i twórczości. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1955, 138 s.

Wydanie osobne zmienione wstępu do: T. Borowski: Utwory zebrane. Warszawa 1954. Por. prace redakcyjne poz. .

19. Wiersze i poematy wybrane. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1955, 179 s.

Zawartość

Śmierci nie ma [poz. ]; Świerczewski [poz. ]; Pierwsza linia [por. poz. ]; Ojczyzna [poz. ]; Świt nad Nową Hutą [poz. ], — oraz cykle: Z liryki; Czas miłości [poz. ]; Z wierszy moskiewskich i kaukaskich.

20. Dziennik węgierski. [Reportaż]. Powst. 1956. Druk częściowy pt. Dziennik węgierski. (Pamięci L. Kolcowa). „Nowa Kultura” 1956 nr 48-50. Druk całości „Aneks”, Uppsala-Londyn 1977 nr 13/14 s. 185-242. Wyd. osobne Londyn: Aneks 1956 [właśc.: Londyn: Polonia 1979], 64 s. Wyd. nast.: Warszawa: Samizdat* 1979; Warszawa: Archiwum* 1980; [Warszawa b.w.*] 1981; Warszawa: NOWA 2* 1981; Warszawa: Pryzmat* 1981, — wyd. [uzupełnione] pt. Dziennik węgierski 1956...1981 [B.m.:] Puls* 1981, tamże [1982]; pt. Dziennik węgierski [B.m.w.* 1983]; wyd. [uzupełnione] pt. Dziennik węgierski 1956 wraz z glossami 1976, 1981, 1986. Warszawa: Wydawnictwo S* 1986, 43 s.; Berlin: Veto Verlag 1987; pt. Dziennik węgierski 1956. Warszawa: „Więź” 1990.

Dziennik pobytu w Budapeszcie w okresie powstania węgierskiego datowanego 30 X-11 XI 1956 [tekst datowany 30 X-4 XI 1956]. — W „Nowej Kulturze” skreślony przez cenzurę fragment dotyczący inwazji Armii Radzieckiej na Węgry. — W wyd.: Londyn: Polonia 1979, Warszawa: Samizdat* 1979, Warszawa 1981* nadto tekst: Dwadzieścia lat później [wspomnienia z ewakuacji z Budapesztu w 1956, także o losach wydawniczych tekstu „Dziennika węgierskiego”]. — W wyd. Warszawa: NOWA 2* 1981 nadto teksty: Dwadzieścia lat później; I jeszcze pięć lat... [tekst napisany specjalnie dla tej publikacji]. — W wyd. z 1986 i 1987 nadto teksty: Dwadzieścia lat później; I jeszcze pięć lat...; Trzydzieści lat później, czyli nieustający wątek węgierski. — W wyd. z 1990 nadto: A jednak... [datowany luty 1989]; Tydzień z Węgrami [datowany 18/19-24 X 1989].

Przekłady

rosyjski

Viengierskij dnievnik. [Przekł. anonimowy]. „Kontinent”, Paryż 1978 nr 16 s. 12-80.

węgierski

Magyarországi napló, 1956. [Przeł.:] G. Kerényi, D. Molnár. Budapest 1994.

21. Z rozmów 1955. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1956, 40 s.

22. Okrutna gwiazda. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1958, 63 s.

Zawartość

Ten świat; Dlaczego; Ja i Mikołaj; Kapusta; Wojna; Zwycięzcy; Podarunek; Na etapie; Szósty dzień; Muzyka; W chowanego; Zegarek; Wspaniałomyślność; W obcym porcie; Młodość; Rozmowa; Legenda o bohaterze; Grzech; Noce miłości; Granica; Kobieta; Ojciec; Mąż; Jej córka; W teatrze; Zebranie; Człowiek wybiera śmierć; Poeta i dziewczyna; Dwoje.

23. Felek i naokoło. Wiersze dla dzieci. Warszawa: Nasza Księgarnia 1960, 51 s.

24. I ty zostaniesz Indianinem. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1960, 225 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1962, wyd. 3 1964, wyd. 4 1967, wyd. 5 1970, wyd. 6 1974, wyd. 7 1982; Kraków: Zielona Sowa 2003; wyd. 8 [!] Gdańsk: Atext 1992.

Przekłady

estoński

Sinustki voib saada indiaanlane. [Przeł.] A. Kurtna. Tallinn 1974.

niemiecki

Auch du wirst Indianer werden. [Przeł.] W. Bronska-Pampuch. Recklinghausen 1971, wyd. nast. Ravensburg 1976.

serbsko-chorwacki

I ti ćeš postati Indijanac. [Przeł.] P. Vujičić. [Beograd] 1965.

Adaptacje

teatralne

Adaptacja: W. Jarema. Wystawienie: Kraków, Teatr Lalek „Groteska 1961.

25. Wanderjahre. Wiersze 1953-1959. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1960, 52 s.

26. Dużo śmiechu trochę smutku to historia o mamutku. [Dla dzieci]. Warszawa: Czytelnik 1961, [18] s.

Przekłady

Na minutku o mamutku. [Przeł.:] J. Brukner, O. Hostovská. Praha 1968.

27. Cyryl, gdzie jesteś? Krótka, ale powieść. Warszawa: Nasza Księgarnia 1962, 286 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1966, wyd. 3 1975, wyd. 4 1985; Wrocław: Siedmioróg 1992; Kraków: Zielona Sowa 2003.

Nagrody

Nagroda Nasza Księgarnia w 1962.

Przekłady

czeski

Kde jsi, Cyrile? [Przeł.] O. Neveršilova. Praha 1967.

niemiecki

Cyril, wo bist du? Bad Honnef 1988.

słowacki

Cyril, kde si? [Przeł.] M. Prídavková-Mináriková. Bratislava 1966.

28. Twój powszedni morderca. Poemat na jeden głos. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1962, 38 s.

29. Dialog o gryzieniu i inne. [Miniatury literackie]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1963, 85 s.

30. Sny pod śniegiem. Opowieść o życiu Michała Sałtykowa-Szczedrina. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1963, 229 s. Wyd. 2 Kraków, Wrocław: Wydawnictwo Literackie 1984, 165 s.

Przekłady

niemiecki

Träume unter Schnee. [Przeł.] J. Hahn. München 1964.

rosyjski

Sny pod snegom. Moskva 1977*, toż wyd. nast. London 1980.

węgierski

Álmok a hó alatt. [Przeł.] G. Kerényi. Budapest 1975.

31. Niezgoda na ukłon. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1964, 50 s.

Tu też przekłady wierszy autorów: S.V. Bénet, G. Ajgi.

32. Podmuch malowanego wiatru. [Opowieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1965, 156 s. Wyd. nast. Warszawa: Prószyński i S-ka 2000.

Przekłady

słowacki

Útek a maertánie. [Przeł.] M. Prídavková-Mináriková. Bratislava 1970.

33. Literatura. Powieść. Powst. 1966-1970. Wyd. Paryż: Instytut Literacki 1977, 179 s. Wyd. nast. [Warszawa: b.w.* 1985].

Informacja o dacie powstania: „Więź1971 nr 12 s. 49.

34. Życie Majakowskiego. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1966, 820 s. Wyd. 2 poprawione Warszawa: Czytelnik 1984.

Przekłady

angielski

The life of Mayakovsky. [Przeł.] B. Taborski. London 1972.

hiszpański

Vida de Mayakovsky. [Przeł.] I. Fraire. México 1980.

35. Przygoda w Babilonie. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1969, 61 s.

Zawartość

Cykle: Przygoda w Babilonie; Wariacje; Powinowactwa [przekł. z rosyjskiego autorów:] G. Ajgi, A. Wozniesienski.

36. Zagłada gatunków. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1970, 56 s.

37. Mniejszy szuka Dużego. [Powieść dla młodzieży]. Powst. 1971. Wyd. Warszawa: Nasza Księgarnia 1973, 252 s. Wyd. nast. Kraków: Zielona Sowa 2003. Por. poz. .

Nagrody

Nagroda w konkursie Nasza Księgarnia w 1971.

Przekłady

węgierski

Kicsi keresi a nagyot. [Przeł.] G. Kerényi. Budapest 1977.

38. Opowiem wam w tajemnicy. [Dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1972, 63 s.

Tu m.in. przekłady wierszy z języka rosyjskiego autorów: D. Charms, S. Michałkow, N. Slepakowa.

39. Dziesięć lat w kinie. Felietony filmowe. Warszawa: Iskry 1973, 222 s.

40. Życie Sergiusza Jesienina. [Współautor:] E. Watała. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1973, 563 s. Wyd. 2 tamże 1982 [właśc. 1983].

Przekłady

włoski

Vita di Sergej Esenin. [Przeł.] V. Petrella. Firenze 1980.

41. Po zagładzie. [Wiersze]. Warszawa: [Zarząd Głowny Socjalistycznego Związku Studentów Polskich] 1974, 21 s.

42. Wybór wierszy. Warszawa 1974, 215 s.

43. Mniejszy szuka Dużego. Scenariusz filmowy. [Współautor:] K. Nałęcki. Ekranizacja 1975. Por. poz. .

44. Jesteś i inne wiersze. Red.: J.K. Adamkiewicz. Poznań: Witryna Poetycka Okręgowego Klubu Studenckiego „Od Nowa 1977, 51 s. Wyd. nast.: [Warszawa:] Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* [1978]; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1982.

Zawartość

Cykle: Po zagładzie (1971-1973); Zeszyt (1971-1975); Jesteś (styczeń-luty 1977).

45. Powrót do kraju. Kartki z dziennika, wspomnienia, polemiki, artykuły. Przedmowa: A. Drawicz. Londyn: Polonia Book Fund. 1979, 207 s.

Zawartość

Materiały do życiorysu; Nasza łódzka młodość, albo złudzenia młodego W.; Bez imienia; Wspomnienie o K.I. Gałczyńskim. — Azja, wiosna 1956: Notatki z lotnisk, hoteli, ulic; Notatki z encyklopedii, książek, gazet; Rozmowy w Karagandzie. — Powrót do kraju. (Kartki z dziennika) [o 28 VI 1956 w Poznaniu]; Zapiski z życia, lektur i widowisk; Wokół olsztyńskiej katastrofy; Cztery dni, które wstrząsnęły Polską [X 1956]. — Dziennik węgierski. Dwadzieścia lat później; Nie o literaturze. (Przemówienie na zjeździe literatów w grudniu 1956); Ludzie, idee, wydarzenia; Niemieckie kazanie; Notatki na marginesie socrealistycznych polemik; My — w blasku Atomium; Co dalej? (Przemówienie na zebraniu POP [Podstawowej Organizacji Partyjnej] PZPR literatów w Warszawie); List otwarty do Heinricha Bölla [z 1977]; Reszta materiałów z 1956-57 r.

46. Dziennik internowania. Grudzień 1981-luty 1982. Białołęka — Jaworze. [Wiersze]. Warszawa: Biblioteka „Tygodnika Wojennego”* 1982, 18 s. Wyd. nast.: [B.m.w.* 1982]; Warszawa: Bez Debitu* [19]82; Białystok: Kres* 1883; Warszawa: Grot* 1983; Warszawa: Zbroja* 1983. Przedruk zob. poz. .

47. Poezje wybrane. Wyboru dokonał i wstępem opatrzył autor. Nota biograficzna: J. Bandrowska-Wróblewska. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza [1982], 132 s.

48. Kto zabił Puszkina. [Biografia]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1983, 541 + [36] s. Wyd. nast.: wyd. 2 poprawione tamże 1991; [wyd. 3] Warszawa: „Twój Styl” 2004.

Nagrody

Nagroda kulturalna „Solidarności” w 1984.

49. Lustro; Dziennik internowania. (Wiersze). [Kraków:] Oficyna Literacka 1983, 46 s. Wyd. nast. pt. Lustro i inne wiersze. [B.m.:] Świadectwo* 1983, 29 s.; wyd. uzupełnione pt. Lustro; Dziennik internowania; Tutaj. [Wiersze]. Londyn: Aneks 1984, 64 s.

Zawartość

w wydaniu Oficyna Literacka 1983 oraz Świadectwo* 1983: Pewnej zimy w pewnym mieście robotnicy ostrzegają przechodniów, żeby nie przyłączali się do nich [1970-1976]. — Cykle: Lustro [1980-1981]; Dziennik internowania I (Białołęka – Jaworze, zima 1981-1982) [poz. ]; Dziennik internowania II (Darłówko, wiosna-lato-jesień), — w wyd. Aneks 1984 dodany cykl: Tutaj (jesień 1982-zima 1984).

50. Na kurczącym się skrawku i inne zapiski z kwartalnym opóźnieniem. Londyn: Polonia 1984, 261 s. Wyd. nast. pt. Na kurczącym się skrawku i inne zapiski z kwartalnym opóźnieniem 1971-1980. [Kraków:] Oficyna Literacka 1984, 283 s.

Zawartość

Zbiór felietonów i recenzji z cyklu „Zapiski z kwartalnym opóźnieniem”, drukowanych w „Więzi”; zawiera także teksty zdjęte przez cenzurę i opublikowane w piśmie „Zapis”.

51. Podróż. Wiersze z różnych lat 1955-85. Wstęp: A. Zieniewicz. Oprac. i red.: A.N. Sadowski, J. Zieliński. Warszawa: Akademickie Koło Przyjaciół Nauk Uniwersytetu Warszawskiego 1986, 136 s.

52. Historie. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1987, 86 s.

Zawartość

Wstęp. — Czarownice z Zielonej Góry; Biedny Charpentier; Tajemnica pocałunku; Twarz pięknej kobiety; Mundur; Podpis; Spór o rzeźnika Legendre'a; Piotr i Jan; Apokryf o Ukrzyżowanym; Emisariusz; Odmowa; Brat Diego i brat Sebastian; Nominacja; Archiwum; Juan Gonzalo; Bakunin; Człowiek z Isfahanu; Lotnisko; Kolumna; Twórca; Telewizja; Terminy.

Przekłady

niemiecki

Geschichten. [Przeł.] O. Kuhl. Berlin 1987.

53. W poszukiwaniu utraconego ciepła i inne wiersze. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 1988, 101 s.

Zawartość

Zawiera cykle: Dawne podróże: (Z wierszy 1955-1980); Lustro. Poemat (1980-1981) [poz. ]; Sen i jawa. (Z nowych wierszy 1981-1987); W poszukiwaniu utraconego ciepła. Poemat (1985-1987).

54. O Felku, Żbiku i Mamutku... Wiersze dla dzieci. Warszawa: Nasza Księgarnia 1990, 144 s.

55. Z podróży, ze snu, z umierania. Wiersze 1951-1990. Poznań: a5 1992, 246 s.

Zawartość

Zawiera wybór wierszy z 1951-1981, — oraz: Dziennik internowania (zima 1981-1982) [poz. ]; Dziennik internowania II (wiosna-lato-jesień-zima 1982) [poz. ], — nadto wiersze z 1983-1990, — oraz: O sobie i wierszach.

56. Ostatni raz. Wiersze 1987-1994. Poznań: a5 1995, 45 s.

57. Pozwólcie nam się cieszyć. Kronika prywatna 1981-1989, z zapisków z rozmaitym opóźnieniem, listów nie prywatnych i innych tekstów tego czasu ułożona. Warszawa: Biblioteka „Więzi1996 , 349 s. Por. poz. .

58. W dżungli wolności. Kronika prywatna 1989-1993, z zapisków z rozmaitym opóźnieniem i innych roztrząsań tego czasu ułożona. Warszawa: Biblioteka „Więzi1996, 274 s. Por. poz. .

59. Woroszylski. Wieczór wspomnień. [Wybór wierszy]. Pod red. I. Smolki. Kraków: Baran i Suszyński 1997, 56 s.

Zawartość

Zawiera też wspomnienia o W. Woroszylskim.

60. Wiersze 1954-1996. Wybrał R. Krynicki. Kraków: a5 2007, 350 s.

Utwory dla dzieci i młodzieży

Na frasunki dobre są rysunki. Warszawa: Nasza Księgarnia 1959, 8 s.
Łgarz. [Oprac. z rosyjskiego] wg D. Charmsa. Warszawa: Biuro Wydawniczo-Propagandowe „Ruch 1964, 10 s.
Pan Samowar. Warszawa: Biuro Wydawniczo-Propagandowe „Ruch” [1965], 12 s.
Zabawa. Warszawa: Biuro Wydawniczo-Propagandowe „Ruch 1965, 12 s. Wyd. 2 tamże 1968.
Żółw, żaba, żbik. Warszawa: Biuro Wydawniczo-Propagandowe „Ruch 1965, 6 s. Wyd. 2 tamże 1973; przekł.: węgierski: Negyven tarka tengelice. [Przeł.] G. Kerényi. Warszawa 1976.
A be ce. Warszawa: Biuro Wydawniczo-Propagandowe „Ruch 1967, 6 s.
Gabryś, nie kapryś. Warszawa: Biuro Wydawniczo-Propagandowe „Ruch 1967, 10 s.
Globus w proszku. Wg pomysłu J. Brzechwy i B. Zachodera. Warszawa: Biuro Wydawniczo-Propagandowe „Ruch 1967, 6 s.
Czterdzieści szczygłów. Warszawa: Biuro Wydawniczo-Propagandowe „Ruch 1968, 10 s.; przekł. węgierski: Negyven tarka tengelice. [Przeł.] G. Kerényi. Warszawa 1976.
Mysie sprawki. Warszawa: Biuro Wydawniczo-Propagandowe „Ruch 1968, 6 s. Por. Twórczość Twórczość poz. .

Przekłady i adaptacje

1. S. Kirsanow: Niebo nad ojczyzną. Poemat dramatyczny. [Warszawa:] Państwowy Instytut Wydawniczy 1949, 46 s.
2. W. Kożewnikow: Szczęście żołnierskie i inne opowiadania. Warszawa: Prasa Wojskowa 1950, 164 s.
3. K. Simonow: Przyjaciele i wrogowie. Wiersze. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1952, 54 s.
4. W. Kożewnikow: Miara hartu. Opowiadania. Przeł.: K. Truchanowski i W. Woroszylski. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1954, 582 s.
W przekładzie W. Woroszylskiego większość utworów z tomu poz. .
5. M. Priszwin: Źrenice ziemi. Z dzienników 1946-1950 wybrał i przeł. W. Woroszylski. Warszawa: Czytelnik 1960, 205 s.
6. A. Łunaczarski: O oświacie ludowej. Wybór pism. Wybór i wstęp: M. Szulkin. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1961, 214 s.
7. K. Czukowski: Od dwóch do pięciu. Przekł. i oprac. W. Woroszylski. Warszawa: Nasza Księgarnia 1962, 310 s.
8. A. Łunaczarski: Szkice literackie. Wstęp: J. Lenarczyk. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1962, 292 s.
9. W. Majakowski: Listy do Lili Brik. 1917-1930. Przekł., wstęp i przypisy: W. Woroszylski. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1962, 141 s. Wyd. 2 tamże 1973.
10. D. Charms: Elżbieta Bam. [Jednoaktówka]. Przeł.: Z. Fedecki, W. Woroszylski. Dialog 1966 nr 12 s. 40-50. Wystawienie: łącznie z A. Tołstoj: Sen Popowa; W. Sławkin: Kiepskie mieszkanie pt. Trójskok: Warszawa, Studencki Teatr Satyryków 1968. Przedruk w: Kto jest kto? Rosyjskie jednoaktówki komediowo-satyryczne. Warszawa 1981 s. 267-300.
11. Trębacze. [Montaż sceniczny poezji radzieckiej]. Wystawienie: Gorzów, Teatr im. J. Osterwy 1967.
12. M. Tank: Przygoda zimowa. Wybrał i przeł. W. Woroszylski. Warszawa: Nasza Księgarnia 1968, 56 s.
13. W. Bykow: Ballada alpejska. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1970, 301 s.
14. G. Ajgi: Noc pierwszego śniegu i inne wiersze. Wybrali: J. Waczków i W. Woroszylski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1973, 80 s.
15. W. Goljawkin: Mój kochany tato. [Powieść]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1973, 126 s.
16. G. Ajgi: Pole, śnieg, sen. Wiersze i proza. Wybór i przekł. W. Woroszylski. Poznań: Witryna Literatów i Krytyków 1979, 83 s.
17. Niezwykłe przygody Don Kichota z La Manchy według M. Cervantesa de Saavedry na nowo opowiedziane przez W. Woroszylski. Warszawa: Nasza Księgarnia 1983, 294 s. Wyd. 2 tamże 1990.
18. A. Sołżenicyn: Okruchy. [Miniatury literackie]. [Kraków:] Oficyna Literacka 1984, 49 s. Wyd. nast. tamże 1989.
19. A. Wwiedenski: Choinka u Iwanowów. [Utwór dramatyczny]. Przeł.: N. Woroszylska i W. Woroszylski. Dialog 1984 nr 2 s. 81-95. Wystawienie: Łódź, Teatr im. Jaracza 1988.
20. I. Ratuszyńska: Mój ty kraju znienawidzony. Wybrał i przeł. W. Woroszylski. Londyn: Aneks 1987, 70 s. Wyd. nast. Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* 1987.
21. E. Zamiatin: Pchła. [Utwór dramatyczny]. Wystawienie: Toruń, Teatr im. W. Horzycy 1989.
22. J. Brodski: Poezje wybrane. Przekł., wybór i wstęp W. Woroszylski. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1990, 121 s.
23. M. Zoszczenko: Bądź człowiekiem, towarzyszu! Opowiadania śmieszne i szydercze. Przeł.: N. Woroszylska i W. Woroszylski. Posłowie: W. Woroszylski. Gdańsk: Marabut 1993, 233 s.
24. G. Ajgi: Tutaj. Eseje i wiersze. Wybór, przekł. z rosyjskiego i posłowie: W. Woroszylski. Zamiast wstępu — rozmowa z Poetą. (N. Woroszylska). Sejny: Fundacja „Pogranicze 1995, 156 s.

Nagrody

Nagroda „Literatury na Świecie” za przekład w 1995.
25. S. Awierincew: Modlitwa o słowa. Wiersze. Wybór, przekł. i przedmowa W. Woroszylski. Posłowie: J. Salij. Poznań: W Drodze 1995, 102 s.
26. J. Brodzki: Poezje wybrane. Przeł.: S. Barańczak, K. Krzyżewska, W. Woroszylski. Wstęp: Cz. Miłosz. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 1996, 294 s.
27. N. Gorbaniewska: Nic nie będzie dziwnego. [Wiersze]. Wybrał, przeł. i wstępem opatrzył W. Woroszylski. Kraków: Oficyna Literacka 1997, 85 s.
28. Moi Moskale. Wybór przekładów z poezji rosyjskiej od Puszkina do Ratuszyńskiej. Wrocław: Biuro Literackie 2006, 414 s.

Zob. też Prace redakcyjne poz. , , , , , , , , , , , .

Nadto przekłady drobnych utworów dla dzieci

K. Czukowski: Co to było! Warszawa: Nasza Księgarnia 1964, 18 s.
K. Czukowski: Krokodyl. Warszawa: Nasza Księgarnia 1965, 12 s.
M. Tank: Ptasie sprawki. Warszawa: Biuro Wydawniczo-Propagandowe „Ruch 1972, 12 s. Wyd. 2 tamże 1975.

Prace redakcyjne

Zob. też Przekłady i adaptacje poz. , , , , , , , , , , .

1. Majakowski Armii. 25 wierszy W. Majakowskiego poświęconych Armii Radzieckiej. Wybór, red. tekstów, przedmowa i przypisy: W. Woroszylski. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1950, 80 s.
2. Wieczny płomień. Wybór wierszy poetów radzieckich i polskich o Feliksie Dzierżyńskim. Oprac. W. Woroszylski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1951, 77 s.
3. T. Borowski: Na przedpolu. Artykuły i reportaże. Red. [i przedmową opatrzył] W. Woroszylski. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1952, 105 s.
4. O Polskę Ludową. Zbiór wierszy i pieśni z lat 1941-1951. Oprac. i wstępem opatrzył W. Woroszylski. Warszawa: Książka i Wiedza 1952, 162 s. Wyd. 2 tamże 1952.
5. T. Borowski: Utwory zebrane. Ze wstępem W. Woroszylskiego. Red. naczelny: J. Andrzejewski. Komentarze red.: W. Woroszylski, T. Drewnowski, J. Piórkowski. T. 1-5. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954.
Wydanie osobne wstępu W. Woroszylskiego. zob. Twórczość poz. .

T. 1. Wiersze. Red. W. Woroszylski, 243 s.

6. A. Parnis: List z Grecji. [Wiersze]. Wybór i słowo wstępne W. Woroszylski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1954, 80 s.
Tu także wiersze w przekładzie W. Woroszylskiego.
7. M. Swietłow: Grenada i inne wiersze. Wybrał W. Woroszylski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1961, 37 s.
Tu także wiersze w przekładzie W. Woroszylskiego.
8. Album poezji miłosnej. Wiersze stu i jednego poety do albumu przepisał oraz wiadomości o nich pewne i niepewne prozą załączył W. Woroszylski. Warszawa: Iskry 1965, 248 s. Wyd. 2 tamże 1970.
Tu także wiersze w przekładzie W. Woroszylskiego.
9. D. Samojłow: Natchnienie i inne wiersze. Wybrał W. Woroszylski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1965, 49 s.
Tu także wiersze w przekładzie W. Woroszylskiego.
10. Nastolatki nie lubią wierszy. Wiersze wybrał W. Woroszylski. Warszawa: Nasza Księgarnia 1967, 318 s.
11. R. Gamzatow: Miniatury. [Wiersze]. Wybrał W. Woroszylski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1968, 53 s.
Tu także wiersze w przekładzie W. Woroszylskiego.
12. B. Okudżawa: 20 piosenek na głos i gitarę. Wybór i red. poetycka: W. Dąbrowski, W. Woroszylski. Oprac. muzyczne: J. Jędrzejczak. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1970, 67 s., nuty. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1972, wyd. 3 1973, wyd. 4 1976, wyd. 5 1985.
Tekst w języku polskim i rosyjskim — Tu także wiersze w przekładzie W. Woroszylskiego.
13. Antologia nowoczesnej poezji rosyjskiej 1880-1967. Wybór: W. Dąbrowski, A. Mandalian, W. Woroszylski. T. 1-2. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1971, 535 + 415 s.
Tu także wiersze w przekładzie W. Woroszylskiego.
14. Drugi album poezji miłosnej. 143 wiersze poetów dawnych i nowych do albumu przepisał oraz uwagi mową niewiązaną dorzucił W. Woroszylski. Warszawa: Iskry 1971, 300 s.
Tu także wiersze w przekładzie W. Woroszylskiego.
15. Symboliści i akmeiści rosyjscy. Wybór i wstęp: W. Dąbrowski, A. Mandalian, W. Woroszylski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1971, 333 s.
Tu także wiersze w przekł. W. Woroszylski.
16. J. Moric: Ślad w morzu i inne wiersze. Wybrał W. Woroszylski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1974, 52 s.
Tu także wiersze w przekładzie W. Woroszylskiego.
17. B. Okudżawa: Nadziei amatorski zespół. [Wiersze]. Wybór, wstęp i red. poetycka W. Woroszylski. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1988, 59 s., nuty.
18. W. Wysocki: Głos gitary tłucze w mur. 30 piosenek na głos i gitarę. Oprac. muzyczne: J. Butrym. Wybór i red. poetycka: N. Woroszylska, W. Woroszylski. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne [1989], 90 s.
19. N. Gorbaniewska: Drewniany anioł. [Wiersze]. Wybór i wstęp W. Woroszylski. Kraków: Oficyna Literacka 1990, 89 s.
Tu także wiersze w przekładzie W. Woroszylskiego.
20. Szukanie wspólnego języka. Rozmowa pisarzy polskich i rosyjskich w Radziejowicach 24 i 25 kwietnia 1990. Wypowiedzi pisarzy rosyjskich przeł. N. Woroszylska. Oprac. W. Woroszylski. Więź 1990 nr 10 s. 3-77.
21. G. Ajgi: Pola — sobowtóry. Wiersze 1954-1994. Wybór i red. poetycka: J. Waczków i W. Woroszylski. Wstęp: W. Woroszylski. Przeł. E. Balcerzan. Poznań: a5 1995, 251 s.
22. W. Broniewski: Poezje 1923-1961. Wybór oprac. i szkicem o Poecie poprzedził W. Woroszylski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1995, 556 s.
23. W. Sosnora: Pątnicy. [Wiersze]. Wybór, wstęp i red. literacka: W. Woroszylski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1995, 90 s.
Tu także wiersze w przekładzie W. Woroszylskiego.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1964, 1966, 1979, 1988.

Wywiady

Wiktor Woroszylski. Rozm. B. Drozdowski. Życie Literackie 1958 nr 39.
Wiktor Woroszylski. Rozm. W.P. Szymański. Tygodnik Powszechny 1965 nr 26, przedruk w W.P. Szymański: Rozmowy z pisarzami. Kraków 1981.
Myśmy żyli w literaturze. Rozm. J. Trznadel. Kultura Niezależna* 1985 nr 8, przedruk w: J. Trznadel: Hańba domowa. Paryż 1986 i w wyd. nast., m.in. Warszawa 1997.
Dramaturgia czasu. Rozm. P. Kądziela. Nowe Życie 1986 nr 8, przedruk: „Więź” 1986 nr 9, druk fragmentu skreślonego przez cenzurę: „Kultura Niezależna”* 1986 nr 22/23.
Liryka, liryka, tkliwa polityka... Rozm. J. Stańczak. Powściągliwość i Praca 1990 nr 1/2.
Myśmy żyli w literaturze. W: Hańba domowa. Oprac.: J. Trznadel, przekł. francuski: Nous vivions dans la littérature. W: La honte. [Przeł.] M. Rodowicz-Heninger. Paris 1992, [wyd. 2] tamże 1993.
Pragnę wierzyć, że to sytuacja przejściowa. Rozm. T. Zaniewska. W tejże: A dusza jest na Wschodzie. Białystok 1993.
N. Woroszylska: Premiera „Moskali” Wiktora Woroszylskiego. Gazeta Wyborcza 2006 nr 83 [wywiad; rozm.] A. Kołodyńska [dot.: Moi Moskale].

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 4. Warszawa 1966.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (redakcja).
Słownik badaczy literatury polskiej. [T. 6]. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2003 (B. Bogołębska).

Ogólne

Książki

Woroszylski. Wieczór wspomnień. Pod red. I. Smolki. Kraków: Baran i Suszyński 1997, 56 s. [zawiera wspomnienia autorów: J. Bocheński, J. Kuroń, T. Mazowiecki, M. Łukasiewicz, A. Pawlak, J. Szczęsna, I. Smolka].

Artykuły

R. Matuszewski: O wierszach Wiktora Woroszylskiego. Nowa Kultura 1950 nr 28.
G. Lasota: O wierszach Wiktora Woroszylskiego. Twórczość 1951 nr 4.
Z. Lichniak: Pogłębiony sercem. Dziś i Jutro 1953 nr 36.
A. Lisiecka: Trzeba nam Szczedrinów. W tejże: Pokolenie „pryszczatych. Warszawa 1964.
L. Kowal: Prozatorska twórczość dla dzieci Wiktora Woroszylskiego z uwzględnieniem adaptacji filmowej „I ty zostaniesz Indianinem. W: Studia z historii literatury dla dzieci i młodzieży. Warszawa 1971.
A. Lisiecka: The buffaloes are gone. (Po ukazaniu się „Przygody w Babilonie” i „Zagłady gatunków”). „Na Antenie”, Londyn 1971 nr 100/101, przedruk w tejże: Przewodnik po lieraturze krajowej. Londyn 1975.
A.J. Wieczorkowski: Inkwizytor obrotowy. Miesięcznik Literacki 1973 nr 7.
T.J. Żółciński: Śmierci nie ma! — zapomniany debiut. Poezja 1974 nr 7/8.
A. Lisiecka: Skazani na Ulro, czyli mój przyjaciel Wiktor Woroszylski. „Wiadomości”, Londyn 1980 nr 25.
P. Szewc: Los poezji — los poety. Odra 1984 nr 2.
T. Burek: Jak czytać „Dziesięć lat w kinie; Marszruty i manowce świadków: świadectwo nieprzedawnione. W tegoż: Żadnych marzeń. Londyn 1987, wyd. nast. Warszawa 1989.
R. Matuszewski: Nadzieja i los. W tegoż: Powroty i pożegnania. Warszawa 1987.
S. Barańczak: Zgrzyt piasku w trybach. (O poezji Wiktora Woroszylskiego). W tegoż: Przed i po. Londyn 1988.
J. Stempowski: Wiktora Woroszylskiego „Cyryl, gdzie jesteś; O Wiktorze Woroszylskim. W tegoż: Szkice literackie. Warszawa 1988, przedruk w: Felietony dla Radia Wolna Europa. Warszawa 1995.
W. Wantuch: Imperatyw uczestnictwa. (O poezji Wiktora Woroszylskiego). „Kultura Niezależna”* 1989 nr 56.
I. Janczewska-Altyńska: Wiktor Woroszylski. W tejże: Kontralfabet Kisiela. Warszawa 1990.
J. Narbutt: Woroszylski i „kategoria wstydu. Ład 1990 nr 29.
M. Zieliński: Lekcja historii. „Zeszyty Historyczne”, Paryż 1991 z. 97.
J. Kandziora: Poetycka formuła prozy autobiograficznej w „Literaturze” Wiktora Woroszylskiego. W tegoż: Zmęczeni fabułą. Wrocław 1993.
A. Zawada: Rozpraszanie ciemności. Zeszyty Literackie 1995 nr 51, przedruk w tegoż: Mit czy świadectwo? Wrocław 2000.
B. Fac: Człowiek trudnej drogi. Tytuł 1996 nr 3.
Z. Herbert: Wiktor Woroszylski na tle epoki. Rzeczpospolita 1996 nr 227.
B. Osadczuk: Pożegnanie z Wiktorem Woroszylskim. Kultura”, Paryż 1996 nr 11.
M. Stala: Ciało i sumienie Marcina Lutra. NaGłos 1996 nr 22, przedruk z podtytułem: O jednym wierszu Wiktora Woroszylskiego. W tegoż: Przeszukiwanie czasu. Kraków 2004.
M. Woźniakiewicz-Dziadosz: Powieść jako dekonstrukcja i rekonstrukcja biografii. O „Literaturze” Wiktora Woroszylskiego. W: Fabularność i dekonstrukcja. Lublin 1998.
B. Burdziej: Wiktora Woroszylskiego sen o Babilonie. W: Oniryczne tematy i konwencje w literaturze polskiej XX w. Toruń 1999.
A. Michnik: Przyjaciel Moskali. Gazeta Wyborcza 2004 nr 217.
J. Szczęsna: Lustrował prawdę. Gazeta Wyborcza 2004 nr 214.
V. Britanišskij: Vspominaja Viktorа Voroshil'skogo. W tegoż: Reč Pospolitaja poetov. Sankt-Peterburg 2005.
R. Mielhorski: Strategie liryczne w poezji Wiktora Woroszylskiego. Pamiętnik Literacki 2005 z. 1.
A. Bikont, J. Szczęsna: Rozstrzelany socjalizm czyli Wiktor Woroszylski z „pryszczatego” staje się rewizjonistą. W tychże: Lawina i kamienie. Warszawa 2006.

Noc komunarda

J. Preger. „Twórczość1950 nr 7 [dot. też Śmierci nie ma; Weekend mister Smitha].

Śmierci nie ma!

J. Preger. „Twórczość1950 nr 7 [dot. też Noc komunarda; Weekend mister Smitha].

Weekend mister Smitha

J. Preger. „Twórczość1950 nr 7 [dot. też Noc komunarda; Śmierci nie ma].

Wiosna sześciolatki

A. Drawicz: Wiersze o nowej wiosnie. Wieś 1952 nr 38.

Trzy poematy

J. Trznadel. „Twórczość1954 nr 4.

Wiersze i poematy wybrane

W. Maciąg: Poezja towarzysząca. Życie Literackie 1955 nr 43.

Dziennik węgierski

M. Woźniakiewicz-Dziadosz: Swój i obcy w światopoglądzie dziecięcia partii. (Klęska ideologii w „Dzienniku węgierskim 1956” Wiktora Woroszylskiego). W: Swoi i obcy w literaturze i kulturze. Lublin 1997.

Z rozmów 1955

B. Drozdowski: Powikłane są drogi ostateczne. Życie Literackie 1956 nr 26.
Z. Lichniak: W głąb sumienia. Kierunki 1956 nr 4.

Okrutna gwiazda

W. Bieńko: Gwiazda czy planeta. Współczesność 1958 nr 21.
B. Drozdowski. „Życie Literackie1958 nr 27.
Z. Lichniak: Astronom zawiedziony. Kierunki 1958 nr 6.
J. Preger: Spory poetów z epoką. Trybuna Literacka 1958 nr 14.
J.S. Sito: Sąsiedzi ciemności. Kultura 1958 nr 9.
W. Wirpsza: Okrucieństwo. Nowa Kultura 1958 nr 16.

Wanderjahre

B. Drozdowski: Ciągle tylko Wanderjahre. Życie Literackie 1960 nr 26.
J. Kwiatkowski: Pozostały potknięcia. Twórczość 1960 nr 9.

Dużo śmiechu trochę smutku to historia o mamutku

A. Kijowski: Wesoła apokalipsa. Przegląd Kulturalny 1962 nr 4.

Cyryl, gdzie jesteś?

K. Kuliczkowska: Bardzo dziwna żegluga. Polityka 1966 nr 11, przedruk w tejże: W szklanej kuli. Warszawa 1970.
J. Papuzińska: W labiryncie wartości. O powieści Wiktora Woroszylskiego „Cyryl, gdzie jesteś?”. Ojczyzna Polszczyzna 1992 nr 1.
H. Lebecka: Jak powstał „Cyryl. Guliwer 2001 nr 4.
J. Mikołajewski: Piękne, nieczyste wariactwo. Gazeta Wyborcza 2004 nr 117 dod.Książkinr 5.

Sny pod śniegiem

F. Nieuważny: Liryczny apokryf. Nowe Książki 1963 nr 24.
A. Słucki. „Życie Literackie1963 nr 45.
J. Maśliński: Nokturn o gladiatorze. Twórczość 1964 nr 1.

Literatura

G. Herian. „Zapis”* 1978 nr 7.
J. Katz Hewetson: Dojrzałe lata Hunwejbina. Kultura 1979 nr 3.
J. Kandziora: Literatura” Wiktora Woroszylskiego — poetycka formuła prozy autobiograficznej. W tegoż: Zmęczeni fabułą. Wrocław 1993.

Życie Majakowskiego

K. Biskupski. „Współczesność1966 nr 15.
F. Nieuważny. „Nowe Książki1966 nr 1.
R. Śliwowski. „Polityka1966 nr 18.
A. Drawicz. „Poezja1967 nr 2.
J. Łobodowski. „Wiadomości”, Londyn 1972 nr 19.

Przygoda w Babilonie

I. Smolka: Między snem a rzeczywistością. Twórczość 1970 nr 3.

Zagłada gatunków

S. Balbus: Z dziennika lektur poetyckich. Życie Literackie 1971 nr 1.
S. Barańczak: Zaskoczeni przez historię. Nurt 1971 nr 2, przedruk w tegoż: Ironia i harmonia. Warszawa 1973.
L. Szaruga: Nasycenie gatunków. Twórczość 1971 nr 6.

Życie Sergiusza Jesienina

K. Dybciak: Przyśnię się jakimś niepowtarzalnym kwiatem. Więź 1974 nr 1.
J. Mazurkiewicz. „Slavia Orientalis”, Warszawa 1975 nr 2.

Po zagładzie

T. Stryjecki: Gdy miłość prawdy przestaje być platoniczna. Więź 1974 nr 10.
A. Zawada: Znaki na ziemi. Twórczość 1974 nr 12, przedruk pt. Niezgoda na bierność. W tegoż: Wszystko pokruszone. Warszawa 1985.

Wybór wierszy [2000]

S. Barańczak: Ludzkiemu tętnu. Twórczość 1975 nr 10, przedruk w tegoż: Etyka i poetyka. Paryż 1979.

Jesteś i inne wiersze

S. Barańczak: Donkiszoteria i solidarność. „Zapis”* 1979 nr 11.
R. Matuszewski. „Polonistyka1984 nr 3 [dot. też: Poezje wybrane].
A. Ogrodowczyk. „Akcent”* 1984 nr 1.
I. Smolka: Tu się staję, tu stanowię. Twórczość 1984 nr 1 [dot. też: Poezje wybrane].
P. Szewc: Jesteś, więc ocalasz. Więź 1984 nr 4.

Powrót do kraju

T. Burek: W tym samym kraju. „Zapis”* 1981 nr 17.

Kto zabił Puszkina

A. Michnik: Puszkin i Rosjanie. „Krytyka”* 1983 nr 16, przedruk w tegoż: Polskie pytania. Paryż 1987.

Lustro; Dziennik internowania

[L. Dymarski] M. Dylisz: Złapać ten łyk godności. „Bez Debitu”* 1983 nr 1.
[B. Maj] M. Radzanowska: Między metafizyką a dokumentem. „Arka”* 1983 nr 5.

Na kurczącym się skrawku

M. Majewski: Kronikarz czasu swego. „Archipelag”, Berlin Zachodni 1985 nr 5.

Historie

B. Chrabota: Panopticum. „Brulion”* 1988 nr 7/8.
[J. Gondowicz] J. Broeder: Baśnie współczesne z morałem. „Wybór”* 1988 nr 17.
M. Romanowski. „Res Publica”* 1988 nr 10.
P. Szewc: Drugi plan historii. Tygodnik Powszechny 1988 nr 41.
J. Walc: Miara historii. „Kultura Niezależna”* 1988 nr 45.

W poszukiwaniu utraconego ciepła i inne wiersze

A. Mazur: Poezja ciepła. Twórczość 1990 nr 2.
P. Piaszczyński: Na mrozie. Więź 1990 nr 5/6.

Z podróży, ze snu, z umierania

A. Drawicz: Woroszylski — sztuka towarzyszenia. Tygodnik Powszechny 1993 nr 40.
W. Wantuch: Krzyk duszy nie nadaje się do druku. Arkusz 1993 nr 25.
S. Barańczak: Miejsce Woroszylskiego. „Zeszyty Literackie”, Paryż 1994 nr 45.
R. Mielhorski. „Akcent1994 nr 2.

Ostatni raz

A. Bichta: Rozumne klepanie się w czoło. Twórczość 1995 nr 10.
R. Mielhorski. „Kwartalnik Artystyczny1995 nr 2.
I. Smolka: W objęciu ze światem. Więź 1995 nr 6.
Zawada: Elegia z nutą ironii. Tygodnik Powszechny 1995 nr 17.

Pozwólcie nam się cieszyć

J. Jedlicki: Większa przejrzystość istnienia. Więź 1998 nr 2 [dot. też W dżungli wolności].

W dżungli wolności

J. Jedlicki: Większa przejrzystość istnienia. Więź 1998 nr 2 [dot. też Pozwólcie nam się cieszyć].

Wiersze 1954-1996

A. Fiałkowski: Nie wstydzić się ciepła. Tygodnik Powszechny 2007 nr 22.