BIO
Urodzony 8 czerwca 1927 w Grodnie; syn Grzegorza Woroszylskiego, lekarza, i Barbary z domu Grodzieńczyk. Do szkoły średniej uczęszczał w Grodnie, gdzie przebywał także po wybuchu II wojny światowej; w czasie okupacji niemieckiej ukrywał się jako czeladnik u szewca. Od listępada 1941 przebywał w getcie, skąd zbiegł; pracował dorywczo w stolarni i na roli. W marcu 1945 przyjechał w ramach tzw. akcji repatriacyjnej do Łodzi. Wkrótce debiutował wierszem Przed Berlinem, opublikowanym w dzienniku Polskiej Partii Robotniczej (PPR) „Głos Ludu” (1945 nr 103 z 25 IV), po czym zaczął pracować jako reporter tego pisma. W tym czasie rozpoczął też twórczość przekładową z języka rosyjskiego. Od 1945 należał do PPR. Równocześnie po otrzymaniu świadectwa dojrzałości studiował przez rok medycynę, a w 1946 podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie Łódzkim. W tymże roku został członkiem Akademickiego Związku Walki Młodych Życie. W 1947 przeniósł się do Warszawy i przez rok kontynuował studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Wiele publikował, m.in. w „Kuźnicy” (1946-50), „Szpilkach” (1946-50; tu satyry i fraszki), „Odrodzeniu” (1947-50), „Po prostu” (1947-57; w 1947-48 sekretarz redakcji), „Trybunie Ludu” (1948-56). W 1948 był instruktorem Wydziału Kultury Komitetu Centralnego PPR (później Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej; PZPR). W tymże roku ożenił się z Janiną Witczak, w latach późniejszych biologiem. W 1949 został członkiem Związku Literatów Polskich i w latach następnych aktywnie działał w różnych komisjach Związku. W połowie 1949 odbył podróż do Związku Radzieckiego, m.in. na Syberię, skąd nadsyłał korespondencje do „Przekroju” i innych pism. W tymże roku i na początku 1950 przebywał w Szczecinie i pracował w dzienniku „Głos Szczeciński”. Kontynuował twórczość przekładową z języka rosyjskiego. Następnie powrócił do Warszawy i do 1952 pracował kolejno w redakcji „Sztandaru Młodych” i „Nowej Kultury” (tu w 1950-54 wiersze i artykuły). Publikował w wielu dziennikach oraz czasopismach literackich, m.in. w „Twórczości” (od 1950) i „Życiu Literackim” (1951-66). W 1950 otrzymał Nagrodę Państwową III stopnia. W 1952-56 studiował w Moskiewskim Instytucie Literatury, uzyskując tytuł kandydata nauk filologicznych na podstawie rozprawy o W. Majakowskim i poezji radzieckiej lat dwudziestych. W lipcu 1956 powrócił do Warszawy. Został członkiem redakcji „Nowej Kultury”; jako korespondent tego pisma przebywał w Budapeszcie w okresie powstania węgierskiego w październiku 1956. Od jesieni 1956 był redaktorem naczelnym tego pisma. W grudniu 1957 za wyrażane poglądy polityczne został odwołany z zajmowanego stanowiska, ale pozostał w zespole redakcyjnym tygodnika. W maju 1958 na skutek konfliktu z władzami partyjnymi opuścił redakcję. W latach następnych zajmował się pracą literacką, przekładową z języka rosyjskiego (pisał także opowieści biograficzne o pisarzach rosyjskich) i społeczną. Współpracował z wieloma czasopismami, m.in. z „Twórczością” (1957-73, 1975, 1980), Zwierciadłem” (stale od 1957; od 1979 niektóre przekłady z rosyjskiego i angielskiego podpisane kryptonimem W.W.), „Filmem” (1958-68), „Życiem Literackim” (1958-66), „Polską” (1959-66, 1973), „Polityką” (1960-70) oraz z pismami dla dzieci, m.in. z „Świerszczykiem” (głównie 1962-68), „Płomykiem” (1958, 1961, 1964, 1966, 1972), „Płomyczkiem” (1958-70, 1972, 1975). Odbył wiele podróży kilkakrotnie do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, do Niemiec, Holandii, Belgii, Szwecji, Włoch, Hiszpanii, Szwajcarii, Grecji), oraz m.in. do Libanu i Egiptu). Wiersze i przekłady z literatury rosyjskiej publikował m.in. w „Tygodniku Powszechnym” (stale od 1965). W 1965 otrzymał nagrodę Fundacji im. Kościelskich w Genewie. W 1966 wystąpił z PZPR na znak protestu przeciwko usunięciu z partii Leszka Kołakowskiego i został objęty zakazem druku. W czasie podróży do Anglii i Francji w 1972 i 1973 miał kilka wykładów z literatury rosyjskiej w Cambridge i na Sorbonie. Od 1967 stale współpracował z miesięcznikiem „Więź” (do grudnia 1981); tu publikował liczne wiersze, artykuły i recenzje oraz w 1972-81 stały felieton pt. Zapiski z kwartalnym opóźnieniem. W 1968 został członkiem Polskiego PEN Clubu. W tymże roku nawiązał współpracę z paryską „Kulturą”, ogłaszając tu głównie przekłady poetyckie. Publikował też w „Literaturze na Świecie” (stale w 1971-75) oraz w piśmie „W drodze” (1975-76). W 1976 otrzymał nagrodę Fundacji A. Jurzykowskiego w Nowym Jorku. W styczniu 1976 należał do sygnatariuszy Memoriału 101, wyrażającego protest przeciw projektowanym zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL), za co został objęty zapisem cenzury i pozbawiony możliwości druku i pracy zarobkowej. W styczniu 1977 był współzałożycielem i do stycznia 1981 redaktorem ukazującego się poza cenzurą kwartalnika literackiego „Zapis” (numery 1-7; od nr 8 członek redakcji); w piśmie tym publikował utwory poetyckie, artykuły i felietony. W 1977-79 uczestniczył w pracach Towarzystwa Kursów Naukowych, wykładając literaturę rosyjską. Publikował w wielu czasopismach niezależnych, m.in. w „Krytyce” (1978). W 1979 otrzymał nagrodę Polskiego PEN Clubu za przekłady poetyckie z języka rosyjskiego. Od 1981 brał udział w Tygodniach Kultury Chrześcijańskiej. Po ogłoszeniu przez władze PRL stanu wojennego, 13 grudnia 1981 został internowany i do października 1982 był przetrzymywany kolejno w Białołęce, Jaworzu i Darłówku. Po zwolnieniu kontynuował współpracę z „Tygodnikiem Powszechnym” i z „Więzią” (tu nadal cykl Zapiski z kwartalnym opóźnieniem, od 1985 pt. Zapiski z niewiadomym opóźnieniem, od 1994 pt. Zapiski z opóźnieniem; tu też w 1985-86 Dziennik węgierski). Należał do zespołu redakcyjnego wychodzącego nielegalnie pisma „Arka” (1983-85). Utwory prozą, wiersze, artykuły i przekłady poezji rosyjskiej publikował także w wielu innych czasopismach ukazujących się poza zasięgiem cenzury, m.in. w „Pulsie” (1978, 1985-88), „Kulturze Niezależnej” (1988-89), „Brulionie” (1987-89; podpisany m.in. pseudonimami: N.N., N.N. z Warszawy, Scriptor, YY). Otrzymał honorową nagrodę kulturalną Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” (1984). Od 1988 był członkiem zarządu Polskiego PEN Clubu. W tymże roku wziął udział w międzynarodowym kongresie pisarzy pod hasłem Sen o Europie w Berlinie Zachodnim. W 1989 należał do komitetu założycielskiego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, a następnie został jego członkiem. Wiosną 1989 prowadził cykl wykładów o literaturze rosyjskiej na uniwersytetach włoskich (Rzym, Neapol, Wenecja, Piza, Lecce). Za przekłady poetyckie z języka rosyjskiego otrzymał w 1990 nagrodę Stowarzyszenia Autorów „ZAiKS”, a w 1991 honorową nagrodę im. W. Żukowskiego przyznaną przez Petersburski Fundusz Kultury. Zmarł 13 września 1996 w Warszawie.
Twórczość
1. Mazur kajdaniarski. (Opowieść filmowa o pierwszej socjalno-rewolucyjnej partii polskiej „Proletariat”). „Film” 1949 nr 16-24. Wyd. osobne z podtytułem: Opowieść o pierwszej socjalno-rewolucyjnej partii polskiej „Proletariat”. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, 144 s.
Przekłady
węgierski
2. Noc komunarda. Poemat. Warszawa: Prasa Wojskowa 1949, 32 s.
3. Śmierci nie ma! Poezje 1945-1948. Warszawa: Książka i Wiedza 1949, 55 s. Przedruk zob. poz. ↑.
4. Świerczewski. W: Poematy o generale Świerczewskim. [Autorzy:] W. Broniewski, L. Lewin, R. Stiller, W. Woroszylski. Warszawa: Prasa Wojskowa 1949 s. 43-60. Przedruk zob. poz. ↑, ↑.
Nagrody
5. Weekend mister Smitha. Satyry i fraszki. Warszawa: Książka i Wiedza 1949, 53 s.
6. Szkoła dwustu milionów. Notatki z podróży do ZSRR. Warszawa: Prasa Wojskowa 1950, 115 s.
7. Świt nad Nową Hutą. (Poemat). „Po prostu” 1950 nr 28 s. 6-7. Przedruk w: T. Konwicki, W. Woroszylski, W. Zalewski: Budujemy. Warszawa 1951. Przedruk zob. poz. ↑, ↑.
8. Tymon Grudziel. [Utwór dramatyczny]. Powst. ok. 1950.
9. [Wiersze]. Warszawa: Związek Literatów Polskich 1950, 15 s.
10. Pierwsza linia pokoju. Poezje 1949-1950. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 62 s.
Zawartość
11. Rok walki i zwycięstw. Opowieść o spółdzielni produkcyjnej „Iskra” w Milejowie. [Współautor:] W. Zalewski. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 58 s.
12. Wiosna sześciolatki. Wiersze. [Autorzy:] A. Braun, A. Mandalian i W. Woroszylski. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 69 s.
13. Przewodnicy wielkiego jutra. Dziesięć listów do przyjaciela. [Publicystyka]. Warszawa: Książka i Wiedza 1952, 30 s. Wyd. 2 tamże 1952.
14. Przyjaciele zza Odry. Notatki z podróży do NRD. Warszawa: Książka i Wiedza 1952, 78 s.
15. Trzy poematy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry” 1952, 82 s.
Zawartość
16. Dla pokolenia bohaterów. Gawędy, rozmowy, listy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry” 1953, 96 s.
17. Ojczyzna. Wiersze. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1953, 73 s. Przedruk zob. poz. ↑.
18. O Tadeuszu Borowskim, jego życiu i twórczości. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1955, 138 s.
19. Wiersze i poematy wybrane. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1955, 179 s.
Zawartość
20. Dziennik węgierski. [Reportaż]. Powst. 1956. Druk częściowy pt. Dziennik węgierski. (Pamięci L. Kolcowa). „Nowa Kultura” 1956 nr 48-50. Druk całości „Aneks”, Uppsala-Londyn 1977 nr 13/14 s. 185-242. Wyd. osobne Londyn: Aneks 1956 [właśc.: Londyn: Polonia 1979], 64 s. Wyd. nast.: Warszawa: Samizdat* 1979; Warszawa: Archiwum* 1980; [Warszawa b.w.*] 1981; Warszawa: NOWA 2* 1981; Warszawa: Pryzmat* 1981, — wyd. [uzupełnione] pt. Dziennik węgierski 1956...1981 [B.m.:] Puls* 1981, tamże [1982]; pt. Dziennik węgierski [B.m.w.* 1983]; wyd. [uzupełnione] pt. Dziennik węgierski 1956 wraz z glossami 1976, 1981, 1986. Warszawa: Wydawnictwo S* 1986, 43 s.; Berlin: Veto Verlag 1987; pt. Dziennik węgierski 1956. Warszawa: „Więź” 1990.
Przekłady
rosyjski
węgierski
21. Z rozmów 1955. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1956, 40 s.
22. Okrutna gwiazda. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1958, 63 s.
Zawartość
23. Felek i naokoło. Wiersze dla dzieci. Warszawa: Nasza Księgarnia 1960, 51 s.
24. I ty zostaniesz Indianinem. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1960, 225 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1962, wyd. 3 1964, wyd. 4 1967, wyd. 5 1970, wyd. 6 1974, wyd. 7 1982; Kraków: Zielona Sowa 2003; wyd. 8 [!] Gdańsk: Atext 1992.
Przekłady
estoński
niemiecki
serbsko-chorwacki
Adaptacje
teatralne
25. Wanderjahre. Wiersze 1953-1959. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1960, 52 s.
26. Dużo śmiechu trochę smutku to historia o mamutku. [Dla dzieci]. Warszawa: Czytelnik 1961, [18] s.
Przekłady
27. Cyryl, gdzie jesteś? Krótka, ale powieść. Warszawa: Nasza Księgarnia 1962, 286 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1966, wyd. 3 1975, wyd. 4 1985; Wrocław: Siedmioróg 1992; Kraków: Zielona Sowa 2003.
Nagrody
Przekłady
czeski
niemiecki
słowacki
28. Twój powszedni morderca. Poemat na jeden głos. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1962, 38 s.
29. Dialog o gryzieniu i inne. [Miniatury literackie]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1963, 85 s.
30. Sny pod śniegiem. Opowieść o życiu Michała Sałtykowa-Szczedrina. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1963, 229 s. Wyd. 2 Kraków, Wrocław: Wydawnictwo Literackie 1984, 165 s.
Przekłady
niemiecki
rosyjski
węgierski
31. Niezgoda na ukłon. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1964, 50 s.
32. Podmuch malowanego wiatru. [Opowieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1965, 156 s. Wyd. nast. Warszawa: Prószyński i S-ka 2000.
Przekłady
słowacki
33. Literatura. Powieść. Powst. 1966-1970. Wyd. Paryż: Instytut Literacki 1977, 179 s. Wyd. nast. [Warszawa: b.w.* 1985].
34. Życie Majakowskiego. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1966, 820 s. Wyd. 2 poprawione Warszawa: Czytelnik 1984.
Przekłady
angielski
hiszpański
35. Przygoda w Babilonie. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1969, 61 s.
Zawartość
36. Zagłada gatunków. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1970, 56 s.
37. Mniejszy szuka Dużego. [Powieść dla młodzieży]. Powst. 1971. Wyd. Warszawa: Nasza Księgarnia 1973, 252 s. Wyd. nast. Kraków: Zielona Sowa 2003. Por. poz. ↑.
Nagrody
Przekłady
węgierski
38. Opowiem wam w tajemnicy. [Dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1972, 63 s.
39. Dziesięć lat w kinie. Felietony filmowe. Warszawa: Iskry 1973, 222 s.
40. Życie Sergiusza Jesienina. [Współautor:] E. Watała. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1973, 563 s. Wyd. 2 tamże 1982 [właśc. 1983].
Przekłady
włoski
41. Po zagładzie. [Wiersze]. Warszawa: [Zarząd Głowny Socjalistycznego Związku Studentów Polskich] 1974, 21 s.
42. Wybór wierszy. Warszawa 1974, 215 s.
43. Mniejszy szuka Dużego. Scenariusz filmowy. [Współautor:] K. Nałęcki. Ekranizacja 1975. Por. poz. ↑.
44. Jesteś i inne wiersze. Red.: J.K. Adamkiewicz. Poznań: Witryna Poetycka Okręgowego Klubu Studenckiego „Od Nowa” 1977, 51 s. Wyd. nast.: [Warszawa:] Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* [1978]; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1982.
Zawartość
45. Powrót do kraju. Kartki z dziennika, wspomnienia, polemiki, artykuły. Przedmowa: A. Drawicz. Londyn: Polonia Book Fund. 1979, 207 s.
Zawartość
46. Dziennik internowania. Grudzień 1981-luty 1982. Białołęka — Jaworze. [Wiersze]. Warszawa: Biblioteka „Tygodnika Wojennego”* 1982, 18 s. Wyd. nast.: [B.m.w.* 1982]; Warszawa: Bez Debitu* [19]82; Białystok: Kres* 1883; Warszawa: Grot* 1983; Warszawa: Zbroja* 1983. Przedruk zob. poz. ↑.
47. Poezje wybrane. Wyboru dokonał i wstępem opatrzył autor. Nota biograficzna: J. Bandrowska-Wróblewska. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza [1982], 132 s.
48. Kto zabił Puszkina. [Biografia]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry” 1983, 541 + [36] s. Wyd. nast.: wyd. 2 poprawione tamże 1991; [wyd. 3] Warszawa: „Twój Styl” 2004.
Nagrody
49. Lustro; Dziennik internowania. (Wiersze). [Kraków:] Oficyna Literacka 1983, 46 s. Wyd. nast. pt. Lustro i inne wiersze. [B.m.:] Świadectwo* 1983, 29 s.; wyd. uzupełnione pt. Lustro; Dziennik internowania; Tutaj. [Wiersze]. Londyn: Aneks 1984, 64 s.
Zawartość
50. Na kurczącym się skrawku i inne zapiski z kwartalnym opóźnieniem. Londyn: Polonia 1984, 261 s. Wyd. nast. pt. Na kurczącym się skrawku i inne zapiski z kwartalnym opóźnieniem 1971-1980. [Kraków:] Oficyna Literacka 1984, 283 s.
Zawartość
51. Podróż. Wiersze z różnych lat 1955-85. Wstęp: A. Zieniewicz. Oprac. i red.: A.N. Sadowski, J. Zieliński. Warszawa: Akademickie Koło Przyjaciół Nauk Uniwersytetu Warszawskiego 1986, 136 s.
52. Historie. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1987, 86 s.
Zawartość
Przekłady
niemiecki
53. W poszukiwaniu utraconego ciepła i inne wiersze. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak” 1988, 101 s.
Zawartość
54. O Felku, Żbiku i Mamutku... Wiersze dla dzieci. Warszawa: Nasza Księgarnia 1990, 144 s.
55. Z podróży, ze snu, z umierania. Wiersze 1951-1990. Poznań: a5 1992, 246 s.
Zawartość
56. Ostatni raz. Wiersze 1987-1994. Poznań: a5 1995, 45 s.
57. Pozwólcie nam się cieszyć. Kronika prywatna 1981-1989, z zapisków z rozmaitym opóźnieniem, listów nie prywatnych i innych tekstów tego czasu ułożona. Warszawa: Biblioteka „Więzi” 1996 , 349 s. Por. poz. ↑.
58. W dżungli wolności. Kronika prywatna 1989-1993, z zapisków z rozmaitym opóźnieniem i innych roztrząsań tego czasu ułożona. Warszawa: Biblioteka „Więzi” 1996, 274 s. Por. poz. ↑.
59. Woroszylski. Wieczór wspomnień. [Wybór wierszy]. Pod red. I. Smolki. Kraków: Baran i Suszyński 1997, 56 s.
Zawartość
60. Wiersze 1954-1996. Wybrał R. Krynicki. Kraków: a5 2007, 350 s.
Utwory dla dzieci i młodzieży
Przekłady i adaptacje
Nagrody
Zob. też Prace redakcyjne poz. ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑.
Nadto przekłady drobnych utworów dla dzieci
Prace redakcyjne
Zob. też Przekłady i adaptacje poz. ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑, ↑.
T. 1. Wiersze. Red. W. Woroszylski, 243 s.
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1964, 1966, 1979, 1988.