BIO

Urodzony 23 maja 1939 w Wierzchlesie niedaleko Wielunia; syn Stanisława Wolniaka i Marianny z Ciślaków, rolników. W czasie okupacji niemieckiej został w 1940 wraz z rodzicami wywieziony do Hesji. Po zakończeniu II wojny światowej, jesienią 1945 powrócił z rodziną do Polski i zamieszkał w Wieluniu. Tam też uczył się w Liceum Ogólnokształcącym im. T. Kościuszki; w latach szkolnych był korespondentem terenowym „Przeglądu Sportowego” (1952-54). W 1956 zdał maturę. W 1959 podjął studia z zakresu filozofii na Uniwersytecie Wrocławskim. Debiutował w 1962 wierszami pt. Bonum falsum, Spojrzenie do góry człowiekiem, Suszenie grzybów, Śpiew drzew, Widmo nieciągłe, ogłoszonymi w „Odrze” (nr 10); z pismem tym współpracował do 1968 (z przerwami). W 1963 uzyskał magisterium. Pracował początkowo jako inspektor poligraficzny w Państwowym Wydawnictwie Naukowym (1964), a następnie aspirant w Narodowym Banku Polskim we Wrocławiu (1966-67) oraz psycholog pracy w Zjednoczeniu Farb i Lakierów Gliwice przy Fabryce Farb i Lakierów we Wrocławiu. W 1967 został nauczycielem języka polskiego w Technikum Odzieżowym we Wrocławiu. W 1971-74 kierował Klubem Nauczycielskim Związku Nauczycielstwa Polskiego we Wrocławiu; był inicjatorem działającego przy tej placówce od 1973 Teatru Poezji Źródło, z którym współpracował jako reżyser i aktor. W 1972-76 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Dolnośląskiego Klubu Literackiego Nauczycieli. W 1975-79 prowadził zajęcia pozalekcyjne w Technikum Żeglugi Śródlądowej we Wrocławiu. Rozwijał twórczość poetycką, sporadycznie publikował też prozę i artykuły dotyczące poezji; drukował m.in. w magazynie Politechniki Wrocławskiej „Sigma” (1971-73), czasopiśmie „Nowy Wyraz” (1972-73, 1977), sieradzkim tygodniku „Nad Wartą” (1981-84) oraz w piśmie dla dzieci „Świerszczyk” (1977-80, podpisany Astian Dunga-Dunga). Od 1976 był członkiem Związku Literatów Polskich (do rozwiązania Związku w 1983; od 1977 członek zarządu Oddziału Wrocławskiego). W 1976 założył Towarzystwo Wolnistów (występowało też pod nazwami: Ogólnopolska Grupa Literacka Towarzystwo Miłośników Wolniaka, Zakład Poetycki Wolniak i Spółka), skupiające głównie nauczycieli-literatów (do 1978); w ramach tego towarzystwa prowadził m.in. spotkania z młodzieżą oraz zorganizował w 1978 ogólnopolski konkurs poetycki. Był przewodniczącym powołanego w 1980 Tymczasowego Komitetu Założycielskiego Literatów Dolnego Śląska Solidarność. W 1981-86 pracował jako bibliotekarz w dzielnicowych bibliotekach publicznych we Wrocławiu. Równocześnie redagował wydawane poza cenzurą pismo „Wolna Kultura” (1982-85). Był inspiratorem, organizatorem i przewodniczącym jury ogólnopolskich konkursów poetyckich o tematyce religijnej organizowanych w 1987-89 pod nazwą Wolność — Wieczność — Wielkość (w 1988 z podtytułem Wiara i Niepodległość) oraz redaktorem antologii wydawanych jako plon tych konkursów. Należał do zespołu redakcyjnego pisma religijnego „W misji” (1987-89), ogłaszał też utwory m.in. w „Przeglądzie Katolickim” (1989) i „Niedzieli” (1990-91). W 1989 został członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W następnych latach kontynuował współpracę z czasopismami: był redaktorem bibliofilskiego pisma „Sztuka Osobowa” (1993-96), publikował też utwory m.in. w periodyku „Trzeźwymi bądźcie” (1995), we „Wrocławskiej Gazecie Polskiej” (1996) oraz w czasopismach „Pomosty” (1996-2001; podpisany Wolniak-Zbożydarzyc) i „Karton” (2002); zajmuje się również dziennikarstwem sportowym, m.in. w czasopiśmie „Tenis” wraz z suplementem „Tenis na Wózkach”, którego był redaktorem (1999-2002; tu m.in. artykuły pod pseudonimami: Jan Boryniak, Wawrzyniec Sztuka). W 2001 był stypendystą Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jako autor wierszy i aforyzmów kontynuował współpracę z pismami „Pomosty” (2003-06; od 2004 cykl aforyzmów pt. Wolniły, czyli Zageniuszki) i „Karton” (2002-03), publikował też utwory w „Debatach Lądeckich” (2004-05). W czerwcu 2006 przeszedł operację serca, która stała się inspiracją cyklu Wierszo-przywileje z tamtego świata. Mieszka we Wrocławiu.

Twórczość

1. Horyzont. [Wiersze]. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1965, 63 s.

Zawartość

Cykle: Wzięcie do ziemi; Spojrzenie do góry człowiekiem; Wejście w góry; Poza horyzont.

2. Proch. [Wiersze]. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1972, 99 s.

Nagrody

Nagroda im. T. Peipera w 1972.

Zawartość

Cykle: Surowica; Serce; Równowaga; Rachunek sumienia; Popielec; Alfa i omega; Atlantyda.

3. Powrót. (Sztuka teatralna w 3 aktach). W: Pomosty III. Wrocławski Almanach Młodych. Wrocław 1973 s. 181-218.

4. Czasoczary. [Wiersze]. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1974, 70 s.

Zawartość

Cykle: Owocobranie; Duma; Ustępy do Dumy; Ustępy do Piekła; Czasoczary; Duchowisko.

5. Sezonowa obniżka wycia. [Wiersze]. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1977, 85 s.

Zawartość

Cykle: Poślubieniec: Ewiczyce; Podróż poślubna; Boleśnicze porodzince; Niebiniec. — Bożecielne: Wyniemowlij się za nami; Na pastwę nieba; Duch Prowincji; Dać niebu co łaska; Usypia nowo narodzone. — Sezonowa obniżka wycia: Zaskoczeni w biały dzień; Zalegli dłużnicy; Sezonowa obniżka piekła; Sezon gończych psów; Przecena zdartej skóry.

6. Żywiec. [Wiersze]. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1977, 32 s.

Zawartość

Cykle: Azyl; Progenitura; Wyjąc za niebem; Czyściele; Bezpańskie psy.

7. Ja pójdę tam gdzie anioł. [Wiersze]. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1982, 39 s.

Zawartość

Cykle: Ja pójdę tam gdzie morze; Ja pójdę tam gdzie powietrze; Ja pójdę tam gdzie anioł; Ja pójdę tam gdzie ziemia.

8. Oto krew aniołów. Poezje. Wrocław: Wydawnictwo Zarys* 1985, 41 s.

9. Gwiazdozbiór wolności. Poezje. Wrocław: Nakład autora 1989, 40 s.

10. Stacja Radość. [Wiersze dla dzieci; współautor:] Sebastian Wolniak i Agnieszka Wolniak. Wrocław: [Autorskie Pismo Osobowe – Sztuka Osobowa] APO&SzO 1993, 27 s.

Tom napisany wspólnie z 12-letnim synem i 8-letnią córką.

11. Pradziady. [Wiersze]. Wrocław: Wydawnictwo „A 1994, 41 s.

Adaptacje

teatralne

pt. Dziady, Pradziady: Adaptacja: B. Kierc. Wystawienie: Wrocław, Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna 1995 [na podstawie fragmentu utworu H. Wolniaka i dramatu A. Mickiewicza pt. Dziady].

12. Głodobogi. [Wiersze]. Wrocław: Okis 1996, 63 s.

13. Zurocznia lądecka. [Wiersze]. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe 2005, 39 s.

Autor podpisany: H. Wolniak-Zbożydarzyc.

14. Anieliada. [Wiersze]. Wrocław: Akwedukt 2006, 44 s.

Prace redakcyjne

1. Antologia poezji sakralnej. [Red. H. Wolniak]. Wrocław: Stygmatyk, Wydawnictwo Św. Biedaczyny* 1987-1989.

[1]. Konkurs Poezji Sakralnej z motywem Wolność — Wieczność — Wielkość. 1987, 154 s.

[2]. Wolność — Wieczność — Wielkość ’88. 1988, 48 s.

[3]. III Konkurs Poezji Religijnej Wolność — Wieczność — Wielkość. 1989, 85 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1988, 2002, 2006.

Autor o sobie

Wypowiedź: Poezja aktem miłosnym. „Sigma1973/1974 nr 2, polemika: Z. Sztuba: Panu Wolniakowi w odpowiedzi. „Tamżenr 5.

Ogólne

Książki

Z. Dominiak: Henryk Wolniak. Sieradz: Wojewódzka Biblioteka Publiczna 1983, 8 s. [zawiera szkic o twórczości H. Wolniaka oraz bibliografię], przedruk szkicu pt.Ująć niepochwytność w dwa przyległe słowa” w tegoż: W poza siebie. Łódź 1992.

Artykuły

A. Biskupski: Założenia aksjologiczne poezji. W tegoż: Nie tylko przeciw metaforze. Łódź 1973 [m.in. dot. H. Wolniaka].
I. Szymańska: Każdy rodzi się poetą. „Wiadomości1978 nr 35 [dot. m.in. działalności Zakładu Poetyckiego Wolniak i Spółka].
R. Chodźko: Ukojenie. O „Fudze” Jana Kamińskiego list otwarty do Henryka Wolniaka. „Kartki1996 nr 12 [dot. m.in. twórczości poetyckiej H. Wolniaka].
M. Bocian: Twórca żyjący w nieznośnej rzeczywistości. „Kalendarz Wrocławski2002.

Horyzont

M. Orski: Dwa debiuty wrocławskie. „Odra1966 nr 5 [m.in. dot. H. Wolniak].
A.K. Waśkiewicz: Cztery wrocławskie debiuty. „Twórczość1967 nr 10 [m.in. dot. H. Wolniak].

Proch

M. Pluta: Wolniaka zmagania z absolutem. „Nadodrze1972 nr 21.
T. Sznerch: Apokalipsis cum figuris. „Poezja1973 nr 5.

Czasoczary

E. Dyczek. „Odra1975 nr 7/8.
Cz. Sobkowiak: Konsekwencje indywidualizmu. „Nadodrze1975 nr 10.

Sezonowa obniżka wycia

J. Feusette: Kropla krwi na cyrograf. „Opole1977 nr 9 [dot. także: Żywiec].
A. Adamiak: Poetowisko” Henryka Wolniaka. „Nowe Książki1978 nr 1.
J.K. Adamkiewicz: Ecce homo. „Nowy Wyraz1978 nr 5 [dot. też: Żywiec].
H. Kubicki: Podwyżka formy?Odra1978 nr 4.
K. Dąbrowska: Ze strefy napięć. W tejże: Napór na Redutę. Wrocław 1983 [dot. też Żywiec].

Żywiec

K. Dąbrowska: Ze strefy napięć. W tejże: Napór na Redutę. Wrocław 1983 [dot. też Sezonowa obniżka wycia].