BIO
Urodzony 26 lutego 1920 w Warszawie; syn Henryka Kona, adwokata, i Róży z Wolanowskich. Uczył się w Gimnazjum im. M. Reja w Warszawie, a następnie od 1934 w męskim gimnazjum sanatoryjnym dr Jana Wieczorkowskiego w Rabce; w 1935-38 redagował (wspólnie z Jackiem Woźniakowskim) szkolne czasopismo „Szczebioty”. W 1938 uzyskał świadectwo dojrzałości, a następnie wyjechał do Francji, gdzie rozpoczął studia na Wydziale Elektrochemii i Elektrometalurgii w Instytucie Politechnicznym w Grenoble. Latem 1939 powrócił do Polski. W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Sochaczewie i Podkowie Leśnej. Uczestniczył w ruchu oporu; w 1941 należał do Związku Walki Zbrojnej, od 1942 był żołnierzem Armii Krajowej. W 1941 nawiązał współpracę z prasą podziemną i prowadził nasłuch radiowy. Debiutował w tymże roku felietonami w cyklu Historyjki w cieniu historii, ogłoszonymi na łamach konspiracyjnego pisma „Kronika Tygodniowa” (pod pseudonimem Wilk; kontynuował publikacje w tym periodyku do 1944). Współpracował także m.in. z konspiracyjną popołudniówką „Dzień Warszawy” (1943-44; pod pseudonimem Wilk). Po zakończeniu wojny podjął w 1945 pracę w Polskiej Agencji Prasowej Polpress (od września 1945 Polska Agencja Prasowa; do 1951). Od 1945 był członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej (od 1948 Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej; PZPR). Należał do Związku Zawodowego Dzienikarzy Rzeczypospolitej Polskiej (od 1945), a potem Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (1951-82 i od 1991). Reportaże, artykuły i recenzje ogłaszał m.in. w pismach „Nowa Epoka” (1945-46), „Przekrój” (1947-52; m.in. w 1948 cykl reportaży wojennych pt. Teraz już można opowiedzieć), „Dziś i jutro” (1946, podpisany m.in. Wilk), „Świat” (1951-69; członek zespołu redakcyjnego od 1951, początkowo w dziale reportaży krajowych, od 1956 — zagranicznych; podpisany: lu, (lw), WOL; tu m.in. cykle reportaży: Śladami brudnej sprawy w 1954, Dwaj stamtąd w 1955, Dziennik dziennikarza w 1956, Cudze skrzydła w 1957, Na dno i z powrotem w 1958, Lądy i Ludy w 1957, Druga, ale czy ostatnia w 1960, Azja 1960), „Express Wieczorny” (od 1956; głównie reportaże kryminalne, m.in. relacje z krakowskiego procesu Władysława Mazurkiewicza, na skutek których wytoczono mu dwie sprawy o zniesławienie, zakończone po kilku latach uniewinnieniem), „Nowe Książki” (1959-61), „Dookoła świata” (1963-76; członek redakcji w 1969-76; podpisany m.in.: (L.W.), lu, (LW), Waldemar Mruczkowski). W 1950 ożenił się z Anną Bożenną Szumowską, śpiewaczką, solistką Opery Poznańskiej (rozwód). Od 1959 należał do Związku Literatów Polskich (do rozwiązania Związku w 1983). Był współzałożycielem powołanego w 1960 Międzynarodowego Związku Pisarzy Lotniczych przy Światowej Organizacji Transportu Lotniczego w Montrealu (Kanada). Wielokrotnie wyjeżdżał za granicę, początkowo głównie do krajów europejskich, a w latach sześćdziesiątych odbył m.in. kilkakrotne podróże dookoła świata, zatrzymując się dłużej w rejonie Oceanu Spokojnego; w 1962-63, jako przedstawiciel „Świata” akredytowany przy kwaterze wojsk Narodów Zjednoczonych, obserwował operacje desantowe w Nowej Gwinei; w 1965, jako stypendysta rządu Stanów Zjednoczonych, wyjechał do Ameryki Północnej, gdzie śledził wystrzelenie statku kosmicznego Gemini 5 na Przylądku Kennedy’ego. W tymże roku otrzymał honorowe obywatelstwo miasta Springfield. W 1967-68 pełnił funkcję doradcy Wydziału Informacji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w centrali w Genewie, a następnie w dyrekcjach regionalnych w New Delhi, Bangkoku i Manili; pisał w tym czasie relacje i reportaże dotyczące chorób tropikalnych i handlu narkotykami w rejonie zachodniego Pacyfiku i Azji Południowo-Wschodniej. W 1971 został członkiem Polskiego PEN Clubu. Publikował m.in. w paryskim „Tygodniu Polskim” (1972-73), kontynuował współpracę z tygodnikiem „Przekrój” (1973-82, 1986-96, z przerwami) oraz nawiązał kontakty m.in. z pismem „Magazyn Polski” (od 1974, członek redakcji w 1976-88). W 1980 wystąpił z PZPR. Odbywał kolejne zagraniczne podróże, m.in. wielokrotnie odwiedzał Australię, powracał do krajów Azji Południowo-Wschodniej, był też na Kubie. W 1988 przeszedł na emeryturę. W 1989 został członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Odznaczony m.in. orderem Gwiazda Rumunii (1947), Złotym Krzyżem Zasługi (1956) oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1961). Zmarł 20 lutego 2006 w Warszawie.
Twórczość
1. Ośmiornica. Historia jednego koncernu. [Reportaż]. Warszawa: Książka i Wiedza 1952, 66 s.
Nagrody
2. Przeważnie o ludziach. [Reportaże]. Warszawa: Czytelnik 1953, 272 s.
3. Na południe od Babiej Góry. [Reportaże]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry” 1954, 99 s.
4. Śladami brudnej sprawy. Warszawa: Książka i Wiedza 1954, 62 s.
Przekłady
słowacki
5. Cichy front. [Reportaże]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry” 1955, 242 s. Wyd. nast. tamże 1956.
Przekłady
bułgarski
niemiecki
rosyjski
słowacki
6. Czy Stanisław Talarek musiał umrzeć? [Reportaż; współautor:] M. Azembski. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1955, 54 s.
7. Dokąd oczy poniosą... Zdjęcia L. Wolanowski. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1958, 302 s. Wyd. nast. tamże 1959.
8. Żywe srebro. [Reportaże historyczne; współautor:] H. Kawka. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1959, 290 s. Wyd. 2 tamże 1963.
Przekłady
słowacki
węgierski
9. Zwierciadło bogini. Reporter w kraju tranzystorów i gejsz. Oprac. japonistyczne: J. Tabaczyńska. Warszawa: Czytelnik 1961, 357 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1962, wyd. 3 1964.
Przekłady
niemiecki
słowacki
10. Klejnot korony. Reporter w Hongkongu w godzinie zarazy. [Reportaże]. Warszawa: Czytelnik 1963, 94 s. Przedruk zob. poz. ↑.
Nagrody
Przekłady
czeski
niemiecki
węgierski
11. Księżyc nad Tahiti. Reporter na wyspach mórz południowych. [Reportaże]. Warszawa: Czytelnik 1963, 179 s. Przedruk w zmienione układzie zob. poz. ↑.
Przekłady
czeski
niemiecki
rosyjski
słowacki
węgierski
12. Basia nad biegunem. [Opowieść dla dzieci]. Warszawa: Biuro Wydawniczo-Propagandowe „Ruch” 1964, 51 s.
13. Dalej niż daleko. Reporter na Nowej Zelandii, Nowej Gwinei, w Malazji i Kambodży o dolach i niedolach, radościach i smutkach lądów i ludów oglądanych dalej niż daleko. [Reportaże]. Warszawa: Czytelnik 1964 [właśc. 1965], 335 s. Przedruk w zmienione układzie zob. poz. ↑.
Przekłady
czeski
niemiecki
słowacki
węgierski
14. Ocean nie bardzo spokojny. [Reportaże]. Warszawa: Czytelnik 1967, 537 s.
Zawartość
Przekłady
czeski
15. Poczta do Nigdy-Nigdy. Reporter w kraju koala i białego człowieka. [Reportaże z Australii]. Warszawa: Czytelnik 1968, 674 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 uzupełnione 1970, wyd. 3 1972, wyd. 4 poprawione i uzupełnione 1978, 742 s., [wyd. 5 uzupełnione] 1989.
Przekłady
niemiecki
rosyjski
rumuński
słowacki
węgierski
16. Z zapartym tchem. [Reportaże]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry” 1969, 378 s.
17. Upał i gorączka. Reporter wędruje szlakiem cierpienia. [Reportaże]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry” 1970 [właśc. 1969], 253 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1973; wyd. uzupełnione Warszawa: Muza 1996.
Przekłady
czeski
niemiecki
rosyjski
słowacki
węgierski
18. Westchnienie za Lapu-Lapu. Reporter na najdalszym Dalekim Wschodzie. [Reportaże]. Warszawa: Czytelnik 1973, 314 s. Wyd. 2 tamże 1976.
Nagrody
Przekłady
niemiecki
rosyjski
słowacki
19. Min-Min. Mała opowieść o wielkim lądzie. [Reportaże z Australii]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1977, 120 s.
20. Walizka z przygodami. Reporter tu, reporter tam. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry” 1977, 445 s.
Przekłady
niemiecki
21. Lądy i Ludy. Warszawa: Czytelnik 1979, 261 s.
Przekłady
czeski
22. Buntownicy mórz południowych. Reporter na tropie buntu na okręcie Jego Królewskiej Mości „Bounty”. [Reportaż historyczny]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1980, 295 s. Wyd. 2 tamże 1986.
23. Ląd, który przestał być plotką. [Reportaże]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1983, 374 s.
Przekłady
niemiecki
rosyjski
24. Ani diabeł, ani głębina. Dzieje odkryć Australii, opowiedziane ludziom, którym się bardzo spieszy. [Reportaż historyczny]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1987, 185 s.
25. Nieznana Australia. Rzeczywistość przekracza fantazję. [Reportaż historyczny]. Powst. 2000. Maszynopis, 154 s.
Przekłady
Prace redakcyjne
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1967, 1979, 2003.
