WOJCIECHOWSKI Jakub

Urodzony 3 lipca 1884 we wsi Nowiec pod Śremem w rodzinie bezrolnych chłopów; syn Macieja Wojciechowskiego i Agnieszki z Michalaków. W 1891-96 uczęszczał do szkoły powszechnej w pobliskim Kunowie. Po eksmisji rodziny z Nowca mieszkał we wsi Tworzymirki i do 1898 pracował jako robotnik rolny w majątku ziemskim, a następnie przez rok w gospodarstwach rolnych pod Gostyniem. W 1899 wyjechał do Niemiec, gdzie znalazł zatrudnienie w cegielni Oppenheima w Rüdesdorfie pod Berlinem. Od kwietnia 1903 do września 1904 zarobkował, obsługując karuzelę, z którą objechał północne Niemcy, po czym pracował kolejno w kopalni węgla w Dortmundzie, w koksowni, fabryce i gazowni w Wanne oraz kopalni miedzi w Münsfeld w pobliżu Halle. Od października 1906 do września 1908 odbywał służbę wojskową w 26. Pułku Piechoty w Magdeburgu. Następnie do 1911 pracował w kopalni węgla brunatnego w Hammersleben pod Magdeburgiem. W lipcu 1909 ożenił się z Marianną Kozioł, robotnicą. Po ukończeniu kursu zawodowego został w 1911 konduktorem tramwajów w Magdeburgu. Powołany do niemieckiego wojska w 1914 brał udział w walkach pod Brukselą i Antwerpią. Ranny w głowę przebywał w szpitalu od października 1914 do kwietnia 1915. Po demobilizacji został jako jeniec skierowany do kopalni w Gelsenkirchen, gdzie pracował do 1918. Od 1919 mieszkał w Magdeburgu i pracował ponownie jako konduktor i motorniczy tramwajów. Udzielał się w życiu politycznym Polonii, był członkiem Związku Polaków w Niemczech oraz przewodniczącym Towarzystwa Św. Jana — Zjednoczenia Zawodowego Polskiego. Wziął udział w ankiecie rozpisanej przez Polski Instytut Socjologiczny w Poznaniu i w 1923 otrzymał I nagrodę za Życiorys własny robotnika. Zwolniony z pracy w lipcu 1923, powrócił wraz z żoną do kraju w maju 1924. Początkowo mieszkał w Łabiszynie i pracował w pobliskim Piechcinie, a od 1929 w Barcinie. Pracował najpierw w kuźni, następnie jako motorniczy wózków w kamieniołomach Wapienno. Należał do Polskiej Partii Socjalistycznej i do Związku Powstańców Wielkopolskich. W połowie grudnia 1931 na zaproszenie środowiska literackiego przebywał w Warszawie. Twórczością jego zainteresował się m.in. Tadeusz Boy-Żeleński, z którym korespondował. W 1932 otrzymał nagrodę Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, a w 1935 Złoty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury za wybitne zasługi dla dobra literatury polskiej. W czasie okupacji niemieckiej mieszkał i pracował nadal w Barcinie. Wówczas zaczął pisać dalszy ciąg swoich pamiętników. Po wojnie od 1945 należał do Polskiej Partii Robotniczej i pełnił funkcję sekretarza partii w Barcinie (od 1948 członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej). Był radnym tamtejszej Miejskiej Rady Narodowej oraz Powiatowej Rady Narodowej w Szubinie. Gromadził własny księgozbiór, który pozwolił mu w 1946 założyć w Barcinie Bibliotekę Publiczną; kierował także tą placówką. Kilka lat przed śmiercią został wykluczony z partii i utracił pracę. Zmarł 17 kwietnia 1958 w Barcinie.