WIŚNIEWSKI Józef Henryk

Urodzony 9 stycznia 1931 w Łodzi; syn Władysława Wiśniewskiego, kolejarza, i Marianny z Krzemińskich, krawcowej. Po wybuchu II wojny światowej mieszkał nadal w Łodzi przyłączonej wraz z okręgiem do Niemiec. W 1940-44 uczęszczał na tajne komplety; od 1943 pracował przymusowo w warsztacie krawieckim. W 1944 zbiegł do Generalnego Gubernatorstwa i walczył w 25. Pułku Armii Krajowej w okolicy Koluszek, a potem na ziemi kieleckiej; od kwietnia 1945 działał w Konspiracyjnym Wojsku Polskim w oddziale Dąba (do 1948; był autorem drobnych artykułów zamieszczanych w podziemnym biuletynie tej organizacji „W świetle prawdy” (1945-46)). Po zakończeniu wojny uczęszczał do Gimnazjum im. G. Narutowicza w Łodzi. Był członkiem Związku Walki Młodych (1947-48), a potem Związku Młodzieży Polskiej (1949-55). W 1949 podjął pracę zarobkową, początkowo jako robotnik w zakładzie komunikacji samochodowej, a potem pracownik umysłowy w Centrali Żelaza i Stali w Łodzi. Od tegoż roku kontynuował naukę w II Liceum dla Pracujących w Łodzi. Po zdaniu matury w 1951 rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Łódzkim; był członkiem studenckiego koła twórczości oryginalnej (1951-55). Debiutował w 1953 reportażem pt. Na mazowieckim szlaku, zamieszczonym na łamach tygodnika „Wieś” (nr 45), a w 1954 ogłosił w tymże piśmie pierwsze opowiadanie pt. Na wozie (nr 4). W 1954 ożenił się z Wacławą Wróbel, wówczas studentką medycyny (rozwód w 1963). W 1955 ukończył studia i uzyskał magisterium, po czym został nauczycielem języka polskiego w Szkole Podstawowej nr 73 w Łodzi. W 1956 kierował krótko Klubem Studentów w Łodzi. W 1957 roku debiutował jako poeta wierszem Ziemia się słania [...] zamieszczonym w „Słowie Tygodnia” nr 9 (dodatku literackim „Słowa Ludu”). W następnych latach rozwijał twórczość poetycką, krytycznoliteracką i prozatorską. Był członkiem redakcji „Sztandaru Młodych” (w 1957-58 kierownik oddziału w Łodzi) i „Dziennika Łódzkiego” (1961-63); wiersze, recenzje, artykuły, reportaże i opowiadania ogłaszał nadto m.in. w „Odgłosach” (1958-81, z przerwami; m.in. podpisany: Henryk Krzemień, J.H.W., JHW) i „Ziemi Łęczyckiej” (1961). W 1958 odbył podróż do Francji i innych krajów Europy Zachodniej (powstałe w tym czasie reportaże zostały zatrzymane przez cenzurę); w 1958 odwiedził także kraje Europy Wschodniej i Południowej. W 1959 pracował w Wydziale Kultury Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi na stanowisku instruktora, w 1960-61 był kierownikiem literackim w Państwowym Teatrze Ziemi Łódzkiej. Wchodził w skład łódzkiej grupy literackiej Nowa Linia (1960-61) i redagował wydaną przez tę grupę jednodniówkę „Z tej strony” (1961), a potem należał do utworzonej wspólnie z poetami warszawskimi grupy Krąg. W 1963 ożenił się z Bożeną Maciejewską, urzędniczką (zmarła w 1974). Współpracował z „Tygodnikiem Kulturalnym” (1963-71, z przerwami), „Osnową” (1966, 1969-71), „Życiem Pabianic” (reporter w 1967-68) oraz ponownie z „Ziemią Łęczycką” (1969-74; od 1970 członek redakcji; m.in. podpisany: (hen), Hen, (J.W.), jóź, jw, Obserwator); w latach sześćdziesiątych był także współpracownikiem „Gazety Ziemi Piotrkowskiej” oraz redaktorem kilku numerów dodatku literackiego tego pisma „Pomosty.” Od 1973 był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (do 1980). Od tegoż roku należał do Związku Literatów Polskich (ZLP; członek zarządu Oddziału Łódzkiego w 1973-80). W 1974-77 był redaktorem naczelnym dwutygodnika „Głos Włókniarza”. W 1975 ożenił się z Grażyną Kijuc, specjalistą do spraw prawa autorskiego. W 1978-82 pracował w redakcji literackiej łódzkiej rozgłośni Polskiego Radia; równocześnie w 1981 redagował (wspólnie z Janem Czarnym) dodatek literacki tygodnika „Wiadomości Skierniewickie”. Po rezygnacji z członkostwa w Oddziale Łódzkim ZLP (1981) został współzałożycielem i członkiem Łódzkiego Klubu Pisarzy Oddziału Warszawskiego ZLP (do rozwiązania Związku w 1983). W 1981-82 wchodził w skład grupy poetów Jasień, a potem należał do Stowarzyszenia Twórców Kultury Łodzi (od 1983 do rozwiązania w 1987). W 1983 przeszedł na rentę inwalidzką. Publikował artykuły, wiersze i prozę w pismach wydawanych poza cenzurą; był redaktorem „Słowa Obecności” (dodatku literackiego biuletynu „Solidarność Ziemi Łódzkiej”; 1981; ukazał się jeden numer) oraz stałym współpracownikiem periodyku „Obecność” (1984-89), drukował też utwory m.in. w miesięczniku „Kurs” (1986-87). Brał udział w działalności opozycji demokratycznej; należał do Konfederacji Polski Niepodległej (od 1981; przewodniczący Obszaru III) i redagował pismo tej partii „Obszar III” (ok. 1985-86; artykuły podpisywał: (inf. wł.), W). Był członkiem Duszpasterstwa Środowisk Twórczych przy Kościele Najświętszego Imienia Jezus w Łodzi oraz wspólnoty przy Klasztorze oo. Franciszkanów Mniejszych. W 1989 został członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W 1986 wstąpił do nielegalnej Polskiej Partii Niepodległościowej (PPN; przewodniczący Obszaru III i członek Rady Politycznej); publikował artykuły w bezdebitowym organie tej partii „Sprawa” (około 1987). Uczestniczył w pracach podjętych przez Archiwum Wschodnie, niezależną instytucję utworzoną w 1987 w Warszawie w celu gromadzenia relacji i dokumentów dotyczących losów Polaków na terenie Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w latach 1930-60. Współdziałał z niepodległościową organizacją podziemną Solidarność Walcząca, m. in. jako autor krótkich audycji politycznych, emitowanych nielegalnie w paśmie częstotliwości Telewizji Polskiej. Prowadził wykłady dla członków Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych Solidarność we wsiach Biała i Szczawin pod Zgierzem. Po transformacji ustrojowej i zjednoczeniu partii prawicowo-niepodległościowych został w 1993 członkiem (utworzonego m.in. z udziałem PPN) Ruchu dla Rzeczpospolitej (przewodniczący oddziału łódzkiego). W następnych latach należał do Akcji Wyborczej Solidarność. W 1992 brał udział w I Kongresie Pisarzy Krajów Nadbałtyckich i odbył podróż wokół Bałtyku. Po roku 1989 utwory ogłaszał m.in. w „Głosie Porannym” (1990-92; m.in. podpisany Henryk Krzemiński), „Nowym Świecie z Piotrkowskiej” (łódzkiej mutacji „Nowego Świata”; 1992-93), „Tyglu Kultury” (od 1996, z przerwami) i kwartalniku „Kronika Miasta Łodzi” (od ok. 2000). W 2006 otrzymał nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wyróżniony m.in. odznaką Zasłużony Działacz Kultury. Zmarł 23 stycznia 2016 w Łodzi.