BIO

Urodzony 17 czerwca 1882 w Warszawie; syn Dawida Winawera i Rozalii z Moszkowskich. W 1901 ukończył Gimnazjum Wojciecha Górskiego w Warszawie i wstąpił na Wydział Maszyn Politechniki Warszawskiej. Utworzył wraz z Kazimierzem Wroczyńskim i Tadeuszem Radwańskim klub poetów-satyryków Igrce-sowizdrzały, dla którego pisał wiersze, pieśni i piosenki. Wspólnie z Kazimierzem Wroczyńskim pracował nad powieścią pt. Huldra (nieukończona) oraz jednoaktówką pt. 100 km na godzinę (zaginiona). Debiutował w 1904 przekładem prozy L. Andriejewa pt. W mglistą dal, ogłoszonym na łamach „Prawdy” (nr 28-30). Po zamknięciu w listopadzie 1905 Politechniki wyjechał do Szwecji i pracował krótko jako robotnik praktykant w zakładach metalowych. Z powodu choroby płuc opuścił Szwecję i udał się do Serbii. W maju 1906 zamieszkał w Heidelbergu i podjął studia na tamtejszym uniwersytecie. W 1909 doktoryzował się w zakresie nauk fizycznych na podstawie pracy pt. Dielektrische Untersuchungen, insbesondere an Erdalkaliphosphoren (promotor prof. Philipp Lenard). Równocześnie nadal wspólnie z K. Wroczyńskim pisał sztuki teatralne. Następnie przebywał w Amsterdamie i do 1911 był asystentem fizyka, laureata nagrody Nobla prof. Petera Zeemana, a w 1912-15 pracował jako asystent w Instytucie Fizyki we Frankfurcie nad Menem. W tym czasie ogłaszał prace naukowe z zakresu fizyki w języku niemieckim. Po wybuchu I wojny światowej został w 1916 internowany przez Niemców i odesłany do Warszawy. Od kwietnia tego roku do stycznia 1921 pracował jako asystent w Zakładzie Fizyki Politechniki Warszawskiej. Równocześnie kontynuował twórczość literacką. Prozę, liczne artykuły, felietony i recenzje teatralne drukował m.in. w „Sowizdrzale” (1917-19; podpisany: Chryzostom Pindar, Chryzpe, -chryzpe-) i „Rewii” (1919-20; podpisany: B...r W....r, Br-w-er, Br...Wr...). Zrezygnowawszy z pracy naukowej, rozpoczął ożywioną działalność w zakresie popularyzacji najnowszych osiągnięć nauki, ogłaszając liczne felietony w prasie i radiu. Współpracował stale z pismami: „Kurier Polski” (1920-25; także pod pseudonimem Bru-wer), „Głos Polski” (1922-23), „Wiadomości Literackie” (1924, 1927, 1930-32, 1937-39; tu m.in. w 1938-39 cykl pt. Muszle na wybrzeżu), „Głos Prawdy” (1926-28; tu m.in. stały dział felietonów pt. Boczna antena), „Nowy Kurier Polski” (1926), „7 Dni” (1929-31), „Światowid” (1931-33; w 1931 cykl felietonów pt. Z dziedziny odkryć i wynalazków), „Świat” (1933-35), „Kurier Poranny” (1934-37; tu cykl felietonów pt. Boczna antena) oraz „Film” (1937-39). Po wybuchu II wojny światowej przedostał się do Lwowa zajętego wkrótce przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, gdzie podjął pracę asystenta w instytucie fizyki. We wrześniu 1940 został członkiem Związku Pisarzy Radzieckich Ukrainy. Po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej w czerwcu 1941 powrócił do Warszawy. Przebywał w getcie warszawskim i pracował m.in. w instytucie szkolenia nauczycieli oraz w laboratorium rafinacji cukru. Wydostawszy się stamtąd w 1942 przy pomocy rodziny i przyjaciół, ukrywał się pod nazwiskiem Edward Lasocki. Od jesieni 1942 pracował w firmie budowlanej Hoch-Tief-und Bauunternehmung T. Lisiecki najpierw w Hrubieszowie jako urzędnik biurowy, potem we wsi Bohorodyca, gdzie prowadził księgowość budowy mostu kolejki wąskotorowej na rzece Huczwa, a od zimy tegoż roku na budowie w okolicy Opola Lubelskiego. Aresztowany na skutek denuncjacji, został wywieziony prawdopodobnie do obozu zagłady w Treblince, skąd udało mu się wydostać. Pracował następnie jako dozorca przy robotach drogowych. Zmarł 11 kwietnia 1944 w szpitalu w Opolu Lubelskim.
W 1960-72 przyznawana była przez redakcję „Kuriera Polskiego”, przy udziale Naczelnej Organizacji Technicznej i Polskiego Radia, nagroda im. B. Winawera za prace popularyzatorskie z zakresu nauk matematyczno-przyrodniczych i techniki.

Twórczość

1. Konstytucja z nahajką. Piosenki na dziś i na jutro. [Autorzy: B. Winawer] -brw-, [T. Radwański] Stach Rokita. Warszawa: Wydawnictwo Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy [1906], 15 s.

Tu Brunona Winawera: Porządek dawniej; Jako Pan Witte ministrów se szukał; Konstytucja Skałłona; Lamenty; Wielki pochodzik narodowy.

2. Notatnik Szymona de Geldern. [Powieść]. Warszawa-Lwów: Drukarnia P. Laskauera i Spółka 1907, 87 s.

Część nakładu wyszła z nadrukiem: Dodatek do „Bluszczu” nr 11.

3. Gaudeamus. Krotochwila w 3 aktach. [Współautor:] K. Wroczyński. Powst. Heidelberg ok. 1908. Prapremiera: Warszawa, Teatr Zjednoczony 1912.

Rękopis w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie. Maszynopis pt. Miss Mary w Muzeum Teatralnym w Warszawie, pt. Seledynowe domino. (Gaudeamus) w Archiwum Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie. Wystawiane też pt.: Błękitne domino; Niebieskie domino; Różowa maska; Różowe domino.

4. Niziny. Sztuka w 4 aktach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Mały 1910.

Maszynopis w Muzeum Teatralnym w Warszawie.

5. Losy Europy. Groteska w 3 aktach. Powst. Amsterdam 1911. Prapremiera: Warszawa, Teatr Mały 1913.

Rękopis z podtytułem Burleska w 3 aktach w Archiwum Teatru im. J. Słowackiego w Kraków, maszynopis w Muzeum Teatralnym w Warszawie.

6. Upadek domu Abendstern. Komedia w 1 akcie. Prapremiera: Łódź, Teatr Miejski 1912.

7. Lew spod Czinape. Farsa w 1 akcie. Prapremiera: Warszawa, Teatr Nowoczesny 1913.

8. Mąż ewakuowany. Komedia w 1 akcie. Prapremiera: Warszawa, Teatr Mały 1916. Telewizja Polska 1957.

Maszynopis z podtytułem Farsa w 1 akcie w Muzeum Teatralnym w Warszawie.

9. Rokowania pokojowe. Groteska w 3 aktach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Letni 1917.

Rękopis pt. Geniusz i dyplomata, czyli rokowania pokojowe w Bibliotece Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu oraz w Archiwum Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie.

10. Rycerz z łabędziem. Romantyczna historia w 3 aktach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Rozmaitości 1918.

11. Jak wygląda Łypkowski? Tragifarsa w 1 odsłonie. Prapremiera: Warszawa, Teatr Qui pro Quo 1919. Druk zob. poz. ↑WINAWER Bruno: Groteski. Warszawa: B. Rudzki [1921], 64 s.↑WINAWER Bruno: Groteski. Warszawa: B. Rudzki [1921], 64 s.s. 32-51. Radio (Wilno) 1928.

Autor na prapremierze podpisany pseudonimem: Bruwin.

12. Roztwór prof. Pytla. Humoreska w 3 aktach. Prapremiera: Kraków, Teatr Bagatela 1919. Wyd. pt. Roztwór Pytla. Lwów: Odrodzenie 1922, 84 s. Wyd. nast. Katowice: Odrodzenie [1946].

Maszynopis pt. Szczęście asystenta. (Roztwór prof. Pytla) w Archiwum Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie.

13. Groteski. Warszawa: B. Rudzki [1921], 64 s.

Zawartość

Zawiera jednoaktówki i skecze: Repertuar; Pierwsza sprawa kryminalna [poz. ]; Jak wygląda Łypkowski? [poz. ]; Bez suflera!!! Wielki noworoczny przegląd warszawskich sukcesów dramatyczno-komediowych, czyli skandal teatralny w jednej odsłonie.

14. Księga Hioba. Komedia w 3 aktach. Prapremiera: Kraków, Teatr Miejski im. J. Słowackiego 1921. Wyd. z podtytułem Komedia nudna w 3 aktach. Warszawa: Nakład autora 1921, 72 s. Telewizja Polska 1965.

Przekłady

angielski

The book of Job. [Przeł.] J. Conrad. London, Toronto 1931.

chorwacki

[Przeł.] J. Benšič Wystawienie: Zagrzeb ok. 1924.

szwedzki

(informacja: „Kultura 1932 nr 9).

15. Pierwsza sprawa kryminalna. Humbug w 1 odsłonie. Powst. ok. 1921. Druk zob. poz. s. 15-31. Prapremiera: Warszawa, Teatr Qui pro Quo 1923. Polskie Radio 1928.

16. Promienie FF. Komedia w 3 aktach. Prapremiera: Kraków, Teatr Miejski im. J. Słowackiego 1921. Druk zob. poz. s. 5-95. Polskie Radio 1929.

Rękopis pt. Promienie FF. Scenariusz kinematograficzny w 3 aktach w Bibliotece Teatru Narodowego w Warszawie.

17. Tematy i wariacje. Warszawa: S-ka Akcyjna „Drukarnia Polska w Białymstoku 1921, 64 s.

Zawartość

Zawiera felietony i scenki dramatyczne: Warszawa w nocy; Inter arma. (Sierpień roku 1920-ego); Melodramat rotacyjny. [Szkic scenariusza filmowego]; Baczność! Kłamstwo!; Głębszy dramat życiowy; Barwna sztuka historyczna. Arcydzieło w jednej odsłonie.

18. Ślepa latarka. Powieść. „Kurier Lwowski1922 nr 44-94. Wyd. osobne Lwów: Polskie Wydawnictwo „Nowa Era” 1922, 167 s. Wyd. nast. [Warszawa:] Biblioteka Groszowa [1926].

19. R.H. Inżynier. Komedia w 3 aktach. Prapremiera: Lwów, Teatr Mały 1923. Wyd. Lwów: Odrodzenie 1924, 88 s. Polskie Radio 1929. Telewizja Polska 1972 .

Na okładce rok wydania 1922.

Przekłady

chorwacki

Wystawienie: Zagrzeb 1926.

niderlandzki

(informacje: „Kultura 1932 nr 9).

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: K. Białek. Polskie Radio 1966.

20. Szopka Pikadora. [Współautorzy:] A. Słonimski, J. Tuwim. Prapremiera: Warszawa, cukiernia „Ziemiańska 1923.

Informacje: J. Stradecki: W kręgu Skamandra. Warszawa 1977 s. 68.

21. Cichy alarm. [Felietony]. Warszawa: Księgarnia M. Ostaszewskiej i S-ki 1924, 117 s.

22. Jeszcze o Einsteinie. Teoria względności z lotu ptaka. Warszawa: Polska Składnica Pomocy Szkolnych 1924, 31 s.

23. A w domu najlepiej. Bluetka w 1 akcie. Prapremiera: Warszawa, Teatr Szkarłatna Maska 1925.

Wystawienia następne

Wystawiane też pt. W domu najlepiej. Żart sceniczny.

24. Lepsze czasy. (Wyciąg fortepianowy). Warszawa: E. Wende i Ska [1925], 180 s.

Zawartość

Zawiera wybór felietonów z poz. , , — nadto scenki teatralne z poz. : Głębszy dramat życiowy [w poz. pt. Baczność! Kłamstwo! Głębszy dramat życiowy]; Barwna sztuka historyczna. Arcydzieło w jednej odsłonie; Warszawa w nocy; Baczność! Sprawy najwyższej wagi: Dokument tajny.

25. Znajomek z Fiesole. Sztuka w 3 aktach. Prapremiera: Poznań, Teatr Nowy 1925. Wyd. z podtytułem Gawęda zimowa Warszawa: Wesoła Biblioteka [1925], 136 s. Polskie Radio 1931. Telewizja Polska 1990.

26. Frydląd junior. Komedia w 3 aktach. Prapremiera: Lwów, Teatr Nowości 1926. Wyd. Warszawa: Biblioteka Domu Polskiego 1928, 128 s.

Wystawienia następne

Wystawiane też pt. Junior.

27. Promienie FF i inne morały. Warszawa: Biblioteka Groszowa [1926], 157 s.

Zawartość

Promienie FF [poz. ], — oraz kilkanaście felietonów satyrycznych.

28. Boczna antena. Ostatnie biuletyny z frontów wieczystych. Warszawa: Biblioteka Groszowa 1927-1928.

Seria I. Warszawa [1926]. Wyd. nast. przejrzane i uzupełnione Warszawa: Biblioteka Groszowa [1927], 183 s.

Seria II. Warszawa: Biblioteka Groszowa [1927], 176 s.

Wyd. łączne przejrzane i uzupełnione Seria I-II. Warszawa: Biblioteka Groszowa [1928], 183 + 248 s.

Wybór felietonów z cyklu pt. Boczna antena, drukowanych w „Głosie Prawdy” w 1926-1928.

29. Dług honorowy. Powieść. „Głos Prawdy1928 nr 120-170. Wyd. osobne Warszawa: Rój 1929, 212 s. Wyd. nast. Warszawa: Czytelnik 1960.

30. Bilion słońc. Warszawa: Rój [1929], 95 s.

Odczyty wygłoszone w radiu w cyklu pt. Boczna antena. O najnowszych zdarzeniach w nauce i technice.

31. Dodatek nadzwyczajny. Warszawa: Biblioteka Groszowa [1929], 157 s.

Felietony dotyczące nauki i techniki.

32. Telegramy z Kosmosu. Warszawa: Rój [1929], 96 s.

Felietony dotyczące nauki i techniki.

33. Syn woziwody. Warszawa: Rój [1930], 95 s.

Felietony dotyczące nauki i techniki.

34. Trzysta milionów koni. Warszawa: Biblioteka Groszowa [1930], 197 s.

Felietony dotyczące nauki i techniki.

35. Turnieje maszyn. Warszawa: Rój [1930], 94 s.

Felietony dotyczące nauki i techniki.

36. Zły szeląg. Komedia w 3 aktach. Prapremiera: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1930.

Maszynopis w Archiwum Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie — Wystawienie: też pt. Kiepski szeląg.

37. Bohater mechaniczny. Warszawa: Rój [1931], 96 s.

Felietony dotyczące nauki i techniki.

38. [Dialogi do filmu:] Kobieta, która się śmieje. Ekranizacja 1931.

Informacje: S. Janicki: Polskie filmy fabularne. Warszawa 1990 s. 75.

39. Łono natury. Warszawa: Rój [1931], 39 s.

Felietony dotyczące nauki i techniki.

40. Po prostu dureń. Komedia w 3 aktach. Prapremiera: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1931. Wyd. pt. Po prostu truteń. Warszawa: Rój 1932, 85 s. Polskie Radio 1932. Wyst. pt. Po prostu truteń. Telewizja Polska 1989.

Wystawienia następne

Wystawiane też pt. Po prostu truteń.

41. Ząb czasu. Warszawa: Rój [1931], 95 s.

Felietony dotyczące nauki i techniki.

42. Co dzień – epoka. Warszawa: Rój [1932], 92 s.

Felietony dotyczące nauki i techniki.

43. Od bieguna do bieguna. Warszawa: Rój [1932], 94 s.

Felietony dotyczące nauki i techniki.

44. Tempo! Warszawa: Rój [1932], 92 s.

Felietony dotyczące nauki i techniki.

45. Fala 1141, 8. Warszawa: Rój [1933], 94 s.

Odczyty wygłoszone w radiu w Warszawie.

46. Smaczny chleb kłamstwa. Komedia w 3 aktach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Letni 1933. Polskie Radio 1933.

Nagrody

Nagroda im. L. Reynela za r. 1932/1933.

47. Śpiew drutów. [Felietony]. Warszawa: J. Przeworski 1934, 232 s.

48. Literaturę trzeba przewietrzyć. [Felietony]. Warszawa: Wydawnictwo Współczesne [1935], 266 s. Wyd. skrócone Wilno: Biblioteka „Kuriera Wileńskiego1935, 154 s.

49. Nowa antena. Warszawa: Rój 1935, 270 s.

Felietony dotyczące nauki i techniki.

50. Obrona Keysowej. Komedia w 3 aktach. Prapremiera: Lwów, Teatr Rozmaitości 1935. Wyd. Warszawa: Świat [1935], 96 s. Wyd. nast. Warszawa: Rój 1936. Telewizja Polska 1996.

51. Doktor Przybram. Powieść. Warszawa: Księgarnia Biblioteki Dzieł Wyborowych [1924], 144 s. Wyd. nast.: Warszawa: Wydawnictwo Biblioteki Groszowej [1925]; Łódź: Republika 1936; Warszawa: Czytelnik 1961. Por. Słuchowiska radiowe.

52. Podróże na gapę. Warszawa: Wydawnictwo Współczesne [1936], 271 s. Wyd. skrócone Łódź: Biblioteka „Echa Polskiego1936, 160 s.

Felietony dotyczące nauki i techniki.

53. Ryk byłego lwa. Komedia w 3 aktach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Mały 1936.

Rękopis w Muzeum Teatralnym w Warszawie.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: K. Białek. Polskie Radio 1968.

54. Cztery kąty widzenia. Warszawa: Wydawnictwo Współcz. [1937], 270 s.

Felietony dotyczące nauki i techniki.

55. Ziemia w malignie. Warszawa: Rój 1937, 272 s.

Felietony dotyczące nauki i techniki.

56. Żywy ładunek, czyli cargo. Komedia w 3 aktach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Nowy 1938.

Maszynopis pt. Cargo. (Żywy ładunek). Podróż dziewicza w 3 aktach w Archiwum Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie. Wystawiane też pt. Żywy ładunek. Podróż dziewicza w 3 aktach.

57. Alibi. [Felietony]. Warszawa: Wydawnictwo Współczesne [1939], 233 s. Wyd. skrócone Warszawa: Wydawnictwo „Kurier Polski” S.A. 1939, 159 s.

58. Ziemia w malignie. Felietony. [Wybór]. Wstęp: A. Międzyrzecki. Warszawa: Czytelnik 1962, 395 s.

Słuchowiska radiowe, m.in.

Dr Przybram. Polskie Radio 1934 [por. Twórczość poz. ].
Świat się zmienił. Polskie Radio 1935.
Znów tajemnicza fala, przerywamy audycję. Polskie Radio 1936.

Przekłady

1. B. Brecht: Opera za trzy grosze. Widowisko z muzyką w 8 obrazach. Przeł.: B. Winawer, W. Broniewski. Telewizja Polska 1958.

Przekłady i adaptacje

1. A. Picard: Kiki. Komedia. Wystawienie: Kraków, Teatr Miejski 1921.
2. J. Conrad: Tajny agent. Dramat w 4 aktach. Przekł. i adaptacja sceniczna: B. Winawer. Wystawienie: Kraków, Teatr Bagatela 1923.
3. B. Brecht: Opera za trzy grosze. Widowisko z muzyką w 8 obrazach. Przeł.: B. Winawer, W. Broniewski. Wystawienie: Warszawa, Teatr Polski 1929. Druk w: B. Brecht: Dramaty. T. 1. Warszawa 1962. Przedruk w: B. Brecht: Dramaty. Wrocław, Kraków 1976 Biblioteka Narodowa II, 184.
Przekład w wystawieniu teatralnym podpisano: O. Winbrun.

Prace redakcyjne

1. J.H. Jeans: Eos, czyli granice astronomii. Tłum. J. Sujkowska. Przejrzał B. Winawer. Warszawa: Biblioteka Groszowa [1930], 114 s. Wyd. nast.: Warszawa: „Świat” [1934]; Warszawa: Wydawnictwo „Kurier Polski1935.

Omówienia i recenzje

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 3. Warszawa 1964.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (red.).

Ogólne

Artykuły

S.I. Witkiewicz: Parę słów w kwestii „tematów” sztuk teatralnych. (À propos dyskusji Boya z Winawerem). W tegoż: Teatr. Kraków 1923, przedruk w tegoż: Pisma filozoficzne i estetyczne. [T. 1]. Warszawa 1974, Czysta Forma w teatrze. Warszawa 1977, Dzieła zebrane. [T. 9]. Warszawa 1992.
S.I. Witkiewicz: Z powodu „Najazdu na filozofię. (Odpowiedź Brunonowi Winawerowi). „Gazeta Polska1932 nr 42, 43; Tchórze, niedołęgi czy „przemilczacze”. (Słonimski, Winawer et Comp.). „Gazeta Polska” 1932 nr 147, 149, 150, przedruk w tegoż: Pisma filozoficzne i estetyczne. [T. 2]. Warszawa 1976, Bez kompromisu. Warszawa 1976.
K. Beylin: Autor szczególnych sztuk — Bruno Winawer. „Scena i Widownia Warszawska1948 nr 3.
A. Grzymała-Siedlecki: Bruno Winawer. „Dziennik Literacki1948 nr 38, przedruk w tegoż: Nie pożegnani. Kraków 1972.
J. Brodzki: Bruno Winawer, naukowiec i komediopisarz i... radiotelegrafista. „Problemy1952 nr 2.
S. Olechowska: Komedie Brunona Winawer. „Dialog1957 nr 6.
K. Wroczyński: Bruno Winawer. W tegoż: Pół wieku wspomnień teatralnych. Warszawa 1957.
E. Wysińska: Uczony, marzyciel i pechowiec. „Dialog1964 nr 4.
K. Kapuścińska: Twórczość komediowa Brunona Winawera i Antoniego Cwojdzińskiego. Przypomnienia i próba oceny. „Sprawozdanie z Czynności i Posiedzeń Łódzkiego Towarzystwa Naukowego1968 nr 1.
S. Wójcikowa: Świat komedii naukowych Brunona Winawera i Antoniego Cwojdzińskiego. „Przegląd Humanistyczny1979 nr 2.
A. Krajewska: Komedia polska XX-lecia międzywojennego. (Tradycjonaliści i nowatorzy). Wrocław 1989, passim.
A. Haska: Humor z lamusa, czyli Buno Winawer i jego bohaterowie po fachu. „Nowa Fantastyka2006 nr 7.

Notatnik Szymona de Geldern

H. Galle. „Książka1908 nr 5.

Rycerz z łabędziem

J. Lechoń. „Robotnik1918 nr 366.
T. Boy-Żeleński. W tegoż: Flirt z Melpomeną. Kraków 1921, przedruk w tegoż: Pisma. T. 19. Warszawa 1963.
W. Rabski. W tegoż: Teatr po wojnie. Warszawa [1925] [dot. też: Księga Hioba; R.H. Inżynier].

Roztwór prof. Pytla

T. Boy-Żeleński. W tegoż: Flirt z Melpomeną. (Wieczór pierwszy). Warszawa 1920, wyd. 2 Warszawa 1920, przedruk w tegoż: Pisma. T. 19. Warszawa 1963.
E. Breiter. „Świat1922 nr 5.

Księga Hioba

E. Breiter. „Naród1921 nr 117.
K.H. Rostworowski. „Głos Narodu1921 nr 116.
T. Boy-Żeleński. W tegoż: Flirt z Melpomeną i inne flirciki. (Wieczór trzeci). Kraków 1922, przedruk w tegoż: Pisma. T. 20. Warszawa 1963 [tu też recenzja: Promienie FF].
W. Rabski. W tegoż: Teatr po wojnie. Warszawa [1925] [dot. też Rycerz z łabędziem; R.H. Inżynier].

Promienie FF

T. Boy-Żeleński. W tegoż: Flirt z Melpomeną. Wieczór piąty. Warszawa 1925, przedruk w tegoż: Pisma. T. 21. Warszawa 1964.
A. Wzorek: Polska rzeczywistość międzywojenna w zwierciadle satyry. O „Promieniach FF” Brunona Winawera. „Kwartalnik Opolski2005 nr 2/3.

R.H. Inżynier

W. Rabski. W tegoż: Teatr po wojnie. Warszawa [1925] [dot. też Rycerz z łabędziem; Księga Hioba].
[T]. Boy-Żeleński. „Ilustrowany Kurier Codzienny1932 nr 262.
T. Boy-Żeleński. W tegoż: Ludzie i bydlątka. (Wrażenia teatralne). Warszawa 1933, przedruk w tegoż: Pisma. T. 24. Warszawa 1966 [dot. też: Smaczny chleb kłamstwa].

Cichy alarm

S. Napierski: Felietony Winawera. „Wiadomości Literackie1924 nr 22.

Znajomek z Fiesole

[A. Słonimski] as. „Wiadomości Literackie1925 nr 22.
K. Irzykowski. „Robotnik1925 nr 141, przedruk w tegoż: Pisma. (Pisma teatralne. T. 1). Kraków 1995.
J. Lorentowicz. W tegoż: Dwadzieścia lat teatru. T. 5. Współczesny teatr polski. Warszawa 1935 [dot. też: Po prostu dureń; Zły szeląg].

Boczna antena

[A. Słonimski] as. „Wiadomości Literackie1926 nr 51/52.

Dług honorowy

J. Gembicki: Perypetie pechowego profesora. „Nowa Kultura1960 nr 27.
W. Sadkowski: Profesorskie udręki i utopie. „Nowe Książki1960 nr 21.

Zły szeląg

[A. Słonimski] as. „Wiadomości Literackie1930 nr 25, przedruk w tegoż: Gwałt na Melpomenie. Warszawa 1982.
K. Irzykowski. „Robotnik1930 nr 164, przedruk w tegoż: Pisma. (Pisma teatralne. T. 3). Kraków 1995.
T. Boy-Żeleński. W tegoż: Flirt z Melpomeną. (Wieczór dziesiąty). Warszawa 1932, przedruk w tegoż: Pisma. T. 23. Warszawa 1965.
J. Lorentowicz. W tegoż: Dwadzieścia lat teatru. T. 5. Współczesny teatr polski. Warszawa 1935 [dot. też: Po prostu dureń; Znajomek z Fiesole].

Po prostu dureń

W. Brumer. „Kurier Poranny1932 nr 80, przedruk w tegoż: Tradycja i styl w teatrze. Warszawa 1986.
K. Irzykowski. „Robotnik1932 nr 104, przedruk w tegoż: Recenzje teatralne. Warszawa 1965, Pisma. (Pisma teatralne. T. 3). Kraków 1995.
A. Słonimski: Eksperyment. „Wiadomości Literackie1932 nr 16.
T. Boy-Żeleński. W tegoż: Okno na życie. (Wrażenia teatralne). Warszawa 1933, przedruk w tegoż: Pisma. T. 24. Warszawa 1966.
J. Lorentowicz. W tegoż: Dwadzieścia lat teatru. T. 5. Współczesny teatr polski. Warszawa 1935 [dot. też: Zły szeląg; Znajomek z Fiesole].

Smaczny chleb kłamstwa

T. Boy-Żeleński. W tegoż: Ludzie i bydlątka. (Wrażenia teatralne). Warszawa 1933, przedruk w tegoż: Pisma. T. 24. Warszawa 1966 [dot. też R.H. Inżynier].
K. Irzykowski. „Robotnik1933 nr 78, przedruk w tegoż: Pisma. (Pisma teatralne. T. 3). Kraków 1995.

Śpiew drutów

P. Hulka-Laskowski: Fizyk praktykujący. „Wiadomości Literackie1934 nr 20.
E. Porębski. „Książka1934 z. 4.

Literaturę trzeba przewietrzyć

T. Makowiecki: Literatura felietonowa. „Rocznik Literacki 1935” wyd. 1936 [dot. też: Nowa antena].
S. Rogoż: Zrzędność i gawęda. „Wiadomości Literackie1936 nr 1 [dot. też: Nowa antena].

Nowa antena

T. Makowiecki: Literatura felietonowa. „Rocznik Literacki 1935” wyd. 1936 [dot. też; Literaturę trzeba przewietrzyć].
S. Rogoż: Zrzędność i gawęda. „Wiadomości Literackie1936 nr 1 [dot. też Literaturę trzeba przewietrzyć].

Obrona Keysowej

[A. Słonimski] as: Sprawa „Keysowej. „Wiadomości Literackie1935 nr 24.
K. Irzykowski. „Pion1935 nr 24, przedruk w tegoż: Recenzje teatralne. Warszawa 1965, Pisma. (Pisma teatralne. T. 4). Kraków 1997.
I. Krzywicka. „Skamander1935 z. 61.
J.N. Miller. „Robotnik1935 nr 169.
K. Wierzyński. „Gazeta Polska1935 nr 148.
T. Żeleński-Boy. W tegoż: Perfumy i krew. (Wrażenia teatralne). Warszawa 1936, przedruk w tegoż: Pisma. T. 26. Warszawa 1969.

Ryk byłego lwa

[A. Słonimski] as. „Wiadomości Literackie1936 nr 42.
K. Irzykowski. „Pion1936 nr 39, przedruk w tegoż: Pisma. (Pisma teatralne. T. 4). Kraków 1997.
J.N. Miller. „Robotnik1936 nr 297.
K. Wierzyński. „Gazeta Polska1936 nr 262.
T. Boy-Żeleński. W tegoż: Krótkie spięcia. (Wrażeń teatralnych seria szesnasta). Warszawa 1938, przedruk w tegoż: Pisma. T. 26. Warszawa 1969.

Ziemia w malignie [1937]

A. Rogalski. „Kultura1938 nr 2.

Żywy ładunek, czyli cargo

[A. Słonimski] as.: Premiera sztuki Winawera. „Wiadomości Literackie1939 nr 3, przedruk w tegoż: Gwałt na Melpomenie. Warszawa 1982.
S. Helsztyński. „Kultura1939 nr 8.
K. Irzykowski. „Pion1939 nr 1/2, przedruk w tegoż: Pisma. (Pisma teatralne. T. 4). Kraków 1997.
J.N. Miller. „Robotnik1939 nr 21.
K. Wierzyński. „Gazeta Polska1939 nr 5.
T. Żeleński (Boy): Kicha ex-ministrowi nawaliła. „Kurier Poranny1939 nr 4.

Ziemia w malignie [1962]

J. Thor. „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki1963 nr 3.
A. Zejman: Przewietrzyć literaturę. „Życie Literackie1963 nr 37.