BIO

Urodzony 1 listopada 1890 w Radomyślu nad Sanem; syn Augustyna Wiktora, murarza, i Marii z domu Kowalik. Do gimnazjum uczęszczał w Dębicy. Brał czynny udział w działalności tajnej organizacji Promienistych. W 1908 prawdopodobnie debiutował artykułem pt. O samokształceniu w piśmie tej organizacji „Promień” (nr 2; podpisany Nieznajomy). Po ukończeniu szkoły średniej w 1910 studiował przez dwa lata medycynę na Uniwersytecie Lwowskim. W 1912 publikował (pod swoim nazwiskiem) artykuły w wydawanych w Krakowie pismach „Przyrodniczy Pogląd na Świat i Życie” (tu Ze wspomnień gimnazjum dębickiego — szkoły galicyjskiej; nr 4) oraz „Sprawa Robotnicza”. W 1913 przerwał studia z powodu gruźlicy płuc i wyjechał do sanatorium Bratnia Pomoc w Zakopanem, skąd wkrótce przeniósł się do domu akademickiego w Szczawnicy. W tymże roku udał się na kurację do Szwajcarii. Po powrocie mieszkał w Szczawnicy i od 1915 w Krakowie. Rozwijał twórczość publicystyczną i literacką, publikując artykuły i opowiadania w wielu czasopismach, m.in.: w „Gazecie Podhalańskiej” (1913-14; też pod pseudonimem Stach Szaruga), „Ilustrowanym Kurierze Codziennym” (1913-15; też pod pseudonimami: Jawir, Stach Szaruga), „Głosie Narodu” (1915-16; też pod pseudonimem Jawir). Pracował w Biurze Statystycznym Namiestnictwa w Krakowie i w kolumnie sanitarnej na terenach Zamojszczyzny i Chełmszczyzny. Co roku wyjeżdżał do Szczawnicy na leczenie. W 1918 zaczął pisać reportaże z Podlasia, zebrane później w tomie pt. Oporni. W 1919-20 był członkiem redakcji „Nowej Polski” (tu też artykuły pod pseudonimem Jawir) i „Gazety Podhalańskiej” (tu też utwory podpisywał Jawir). Opowiadania i artykuły publikował w tym czasie także w pismach „Orli Lot” (1919-20; podpisany Stach Szaruga) oraz „Goniec Krakowski” (1919-20; podpisany Jawir). Od 1920 pracował w Biurze Prasowym Głównego Komitetu Plebiscytowego Spisko-Orawskiego w Nowym Targu. W 1929 wyjechał do Francji, aby zapoznać się z życiem polskiej emigracji zarobkowej. Opowiadania, reportaże i artykuły publikował w wielu czasopismach i dziennikach, m.in. w „Dzwonie Niedzielnym” (1926-27; podpisany Jan Zarański), „Gazecie Literackiej” (1927, 1931-33), „Wiadomościach Literackich” (1927-28, 1936), „Ilustrowanym Kurierze Codziennym” (od 1929), „Kurierze Literacko-Naukowym” (od 1930), „Czasie” (od 1931), „Dzienniku Ludowym” (1932-33). W 1931 otrzymał nagrodę Związku Zawodowego Literatów Polskich w Krakowie. W 1933 przedostał się nielegalnie na Opolszczyznę, wędrował po wsiach i miastach i pisał cykle reportaży o gwałtach hitleryzmu na ludności polskiej. W 1936 wyjechał na Bałkany; podróżował po Rumunii, Bułgarii i Jugosławii. W tym czasie publikował reportaże, szkice, felietony i artykuły, a także opowiadania i fragmenty powieści nadal w „Ilustrowanym Kurierze Codziennym” (tu m.in. reportaże dot. Śląska Opolskiego), „Kurierze Literacko-Naukowym” (do 1938), „Czasie” (do 1937), a także „Gazecie Polskiej” (1934-38) i czasopismach „Prosto z mostu” (1935-39), „Wici” (1936-39), „Piast” (1937-39). W 1937 otrzymał Złoty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury za wybitną twórczość literacką. W tymże roku odwiedzał wsie małopolskie, w których wybuchły strajki chłopskie. W czasie okupacji niemieckiej ukrywał się początkowo w Szczawnicy, a następnie od stycznia 1940 w Krakowie; pracował w spółdzielni Społem. Kontynuował twórczość literacką i prowadził dziennik (zachowało się 30 tomów, niewydanych). Po wojnie został powołany do Krajowej Rady Narodowej, został też członkiem Miejskiej Rady Narodowej w Krakowie. Kontynuował twórczość literacką, publikując reportaże, artykuły i szkice, a także opowiadania i fragmenty powieści m.in. w „Dzienniku Polskim” (1945-47) i „Życiu Literackim” (1952-66). W 1952 został wybrany na posła ziemi podhalańskiej. W 1956 otrzymał nagrodę literacką miasta Krakowa, a w 1964 Nagrodą Państwową I stopnia. W tym czasie publikował w „Orce” (1957-60; też pod pseudonimem Jawir) i jej kontynuacjach, „Tygodniku Kulturalnym Orka” (1960-61) i „Tygodniku Kulturalnym” (1961-65), oraz w czasopiśmie „Wieści” (1957-66). Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1952), Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1953), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1959). Zmarł 17 lutego 1967 w Krakowie.

Twórczość

1. Znajda. Z cyklu: Przez łzy. [Powieść]. Przedmowa: K. Przerwa-Tetmajer. Nowa Polska 1919 nr 7-9, 11-15, 17-22, 24, 27, 29-30.

Pierwsza wersja powieści Przez łzy. Por. poz. .

2. Burek. [Powieść]. Gazeta Poranna 1920 nr 5020-5091 [z przerwami]. Wyd. osobne Przemyśl: Książnica Naukowa [1925], 240 s. Wyd. nast.: Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1956, wyd. 3 tamże 1983. Przedruk zob. poz. .

Cz. 2 zob. poz. .

3. Oporni. Opowieści z Podlasia. Lwów: Wydawnictwo Polskie 1920 [antydatowane 1919], 192 s.

Zawartość

Słowo wstępne. — Ślub; Na plebanii; Na odpuście; Po drodze; Nastroje a rzeczywistość; Kartoffelnfresser; Nad mogiłą; W szczerym polu; Żywe pochodnie; Kalwaria polska; Nawracanie; Oporna; Pod kościołem; Za dzwonem zabranym; O świcie; Moc bijąca. — Zakończenie.

4. Kapliczki i krzyże przydrożne jako dzieło sztuki ludowej i potrzeba ich ochrony. [Współwyd. z:] B. Piłsudski: Krzyże litewskie. Kraków: Biblioteka „Orlego Lotu 1922, 51 s.

Tekst J. Wiktora s. 23-51.

5. Na bruku. [Powieść]. Gazeta Wieczorna 1922 nr 6204-6443 [z przerwami].

Cz. 2 poz. 2.

6. Przez łzy. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska 1922, 135 s. Por. poz. .

7. Zmierzch króla stworzenia. [Opowieść fantastyczna]. Dziennik Ludowy 1922 nr 156-161, 189, 190, 208.

Autor podpisany: Feliks Zasański. — Autorstwo Jana Wiktora niepewne. — Informacja o poz.: Z. Sokół: Bibliografia podmiotowa twórczości Jana Wiktora (1908-1968); Bibliografia przedmiotowa twórczości Jana Wiktora. W: Jan Wiktor, pisarz i społecznik. Rzeszów 1971.

8. Legendy o grajku bożym. Przemyśl: Płomień Książnica Naukowa [1925], 90 s. Wyd. nast. zob. poz. .

Zawartość

Legenda o grajku bożym; W suterenie; Gołębie przy kościele [por. poz. ]; Tęcza nad sercem [zob. poz. ]; Chrystus kwietny.

9. W kotle życia. [Powieść]. Nowa Reforma 1925 nr 163-210.

10. Ilustrowany przewodnik po Pieninach i Szczawnicy. [Współautor:] [A. Hammerschlag] Alha, [M.] Marczak. Kraków: Komitet Nakładczy, Drukarnia „Głosu Narodowego 1927, 186 s. Wyd. nast. tamże 1929.

Tytuł również w języku francuskim.

11. Srogi pies i sentymentalny zając. [Powieść]. Warszawa: Gebethner i Wolff [1928], 160 s. Wyd. nast. Rzym: Oddział Kultury i Prasy 2 Korpusu 1945. Przedruk zob. poz. .

12. Tęcza nad sercem. Powieść. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha [1928], 177 s. Wyd. 2 tamże 1932. Por. poz. .

Przekłady

niemiecki

Morgenröte über der Stadt. [Przeł.] L. Koszella. Köln 1930, wyd. nast. Leipzig 1963.

słowacki

Dúha nad srdcom. [Przeł.] M. Babiaková-Bajová. Trnava 1936.

13. Gołębie przy kościele. [Opowiadanie]. Kraków: Drukarnia „Czasu 1929, 45 s.

Druk bibliofilski. Zob. poz. .

14. Zwariowane miasto. [Powieść]. Kurier Czerwony 1930 nr 191-249. Wyd. osobne Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegnera [1931], 372 s. Wyd. 2 tamże [1932].

15. Na wiejskim podwórku. (Fotomontaż radiowy). [Współautor:] J.R. Bujański. Radio 1931 nr 6. Polskie Radio 1931.

Nagrody

I nagroda w konkursie rozgłośni radiowej w Krakowie w 1931.

16. Czarna Rózia. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literacko-Naukowe 1932, 233 s. Przedruk zob. poz. .

17. Eros na podwórzu. [Opowiadania]. Kraków: Wydawnictwo Literacko-Naukowe 1932, 219 s. Wyd. nast. Rzym: Oddział Kultury i Prasy 2 Korpusu 1945.

Zawartość

Wiewiórka; Sąsiedzi; Kogut i księżniczka; Kwoka psia; Lis Kuroduś na łowach; Zdrada kaczora; Miłość na bezdrożach; Przygody wróbla srodze doświadczonego.

18. Wierzby nad Sekwaną. Powieść. T. 1-2. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze Rój 1933, 294 + 366 s. Wyd. nast.: Warszawa: Drukarnia Literacka, „ABC 1933, dod. powieściowy; wyd. 2 zmienione Lwów: Książnica-Atlas [1938], tamże: wyd. 3 1938, wyd. 4 1948; wyd. 5 Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Książka i Wiedza 1951; wyd. 1 [!] Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1955; wyd. 4 Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1976.

Adaptacje

radiowe

pt. Umęczone dusze: Radio 1933.

19. Na paryskim bruku. [Dla młodzieży]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1934, 88 s. Wyd. 2 tamże 1938.

20. Orka na ugorze. Powieść. Lwów: Książnica-Atlas 1935, 382 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 [1936], wyd. 3 1936, wyd. 4 popularne 1937, wyd. 5 popularne [1939], wyd. 6 [1946], wyd. 7 1947, wyd. 8 1948; wyd. 9 Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954, wyd. 2 tamże 1955.

Nagrody

Nagroda literacka miasta Krakowa w 1936.

Przekłady

czeski

Orati na uhoru. [Przeł.] A. Gajdoš. Praha 1948.

słowacki

Plemeno Kainovo. [Przeł.] M. Babiaková-Bajová. Trnava 1947.

Adaptacje

radiowe

pt. Alojz: Adaptacja: M. Dyszlewska. Polskie Radio 1969.

21. Zapomniany lotnik. Opowiadanie z połowy XVIII wieku o ojcu Cyprianie z Czerwonego Klasztoru w Pieninach. Katowice: Drukarnia Śląska 1937, 43 s.

22. Zdeptany zwyciężył. [Szkic]. Kraków 1937. Wyd. 2 [b.m.] 1938, powielone Przedruk fragmentów: „Gazeta Ludowa” 1949 nr 271.

Reportaż z wydarzeń w Kasince Małej w czasie strajku chłopskiego w 1937; druk w formie ulotki wydany i rozpowszechniany nielegalnie przez Stronnictwo Ludowe.

23. Od Dunaju po Jadran. [Reportaże z podróży po Bułgarii i Jugosławii]. Lwów: Książnica-Atlas 1938, 285 s.

24. Błogosławiony chleb ziemi czarnej. [Reportaże i studia obyczajowe]. Lwów: Książnica-Atlas 1939, 447 s.

Zawartość

Zawiera części: I. Obrzędy. — II. Kamienie i ziarna spadające na wieś. — III. Siejba o świtaniu.

25. Ożywcze krynice. [Publicystyka]. Warszawa: Książnica-Atlas 1946 [właśc. 1945], 92 s. Wyd. 2 tamże 1946.

Dot. sprawy chłopskiej.

26. Skrzydlaty mnich. [Powieść]. Dziennik Polski 1946 nr 1-77. Wyd. osobne Wrocław: Książnica–Atlas 1947, 355 s. Wyd. 2 tamże 1948.

Przekłady

czeski

Křidlatý mnich. [Przeł.] A. Gajdoš. Praha 1948.

słowacki

Okrídlený mních. [Przeł.] M. Babiaková-Bajová. Martin 1948.

27. W wiejskiej szkole. [Opowiadanie]. Wyd. łącznie z P. Choynowski: Ojciec; O Prusie. Szkocja: [Wydawnictwo Literackie Oddział Opieki nad Żołnierzem 1. Korpusu] 1947, 24 s.

28. W górskim słońcu. [Dla młodzieży]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1948, 78 s.

29. Zbuntowany. Powieść. Wrocław: Książnica-Atlas 1948, 568 s. Wyd. 2 Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1957.

30. Papież i buntownik. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1953, 421 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1953, wyd. 3 1956, wyd. 4 1965.

Adaptacje

teatralne

pt. Na rozkaz Rzymu: Oprac. S. Iłowski. Teatr Ludowy 1966 nr 5 s. 41-46.

31. Przed świtaniem. W: Przed świtaniem. Opowiadania o buntach chłopskich 1932-1937. Warszawa: Czytelnik 1953, s. 5-188.

32. Kłosy na ściernisku. (Z notatnika pisarza). [Eseje]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1955, 220 s.

Zawartość

Posiew staszicowski [dot. oświaty na wsi]; Poeta i kardynał [dot. pogrzebu J. Słowackiego na Wawelu]; Nad „Pamiętnikami emigrantów”; Kronikarz ze Szczebrzeszyna [dot. dr Klukowskiego]; Do źródeł pod gruzami; W naszym pałacu; Z ziemi mojego dzieciństwa; Z wiosennych wędrówek; Drogi ku szczytom. — Z notatnika pisarza.

33. Wyznania heretyka. [Opowiadania]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1955, 274 s.

Zawartość

Grzyby; Matka; Wyrobnicy; Krzywda; Pastuch; Złodziejaszek; Zabijaka; Pierwsza skiba.

34. Pieniny i ziemia sądecka. [Monografia]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1956, 536 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 uzupełnione 1958, wyd. 3 uzupełnione 1965.

35. Legenda o grajku bożym i inne opowiadania. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1958, 294 s.

Zawartość

Zawiera utwory z poz. , — oraz: Błazen z karczmy przydrożnej; Ślepy koń.

36. Opolskie peregrynacje. [Reportaże]. Powst. 1958. Druk [niepełny] w oprac. R. Kostorza. „Tak i Nie” 1988 nr 22-33. Wyd. osobne Opole: Instytut Śląski. Wydawnictwo 1991, 327 s.

Tom przygotowany przez Jana Wiktora w 1958 do druku w Wydawnictwie „Śląsk” w Katowicach nie został dopuszczony do publikacji (skład rozsypano). Obszerne fragmenty opublikowano na podstawie odnalezionego maszynopisu w 1988. Podstawą wydania książkowego stał się drugi egzemplarz korektorski odnaleziony w 1990 r. (informacja: J. Meissner: Od wydawcy. W: Peregrynacje opolskie. Opole 1991).

Zawartość

Zawiera części: Wrażenia z wędrówek; Z teczki zamkniętej w 1945 roku; Chcemy żyć dla radości człowieka; Po latach, — oraz: Zakończenie.

37. Prześwietlone wspomnienia. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1958, 195 s.

38. Miłość wśród płonących wzgórz. [Powieść]. T. 1-2. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1959, 412 + 414 s.

39. Okruchy słoneczne. [Opowiadania]. Przedmowa: A. Grajewska. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1961, 235 s.

Zawartość

Okruchy słoneczne; Justynka; Pasztet; Koncert Jankiela; Mówią uświęcone kamienie; Na tle pustelni nazwanej przedsionkiem nieba; Znak kreślony chlebem; Niezłomna; Spotkałam go...; Ojcze nasz...

40. Podróż po słońce. Wspomnienia o Władysławie Orkanie. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1961, 254 s.

41. Basia. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1962, 202 s.

42. Burek i inne opowieści. Szkic o autorze i oprac.: J. Korpała. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1963, 482 s.

Zawartość

Srogi pies i sentymentalny zając [poz. ]; Czarna Rózia [poz. ]; Burek [poz. ].

43. Strzecha w cieniu drapaczy chmur. [Reportaż]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1964, 163 s.

44. Rozmowy pod kolorowym parasolem. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1965, 124 s.

Wspomnienia o K. Fryczu.

45. Reportaże śląskie. Przedmowa: W. Szewczyk. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1982, 202 s.

Wybór reportaży i artykułów dot. Śląska Opolskiego drukowanych w „Ilustrowanym Kurierze Codziennym” w 1933, 1934, 1935, 1939 oraz w „Odrze” w 1945, 1946, — nadto fragment z „Peregrynacji opolskich”, poz. .

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1963, 1964, 1966.

Wywiady

U doskonałego prozaika. Rozm. R. Brandstaetter. Wiadomości Literackie 1927 nr 29.
Pan wieszcz. Odwiedziny u Jana Wiktora w Szczawnicy. Rozm. Z. Broncel. ABC Literacko-Artystyczne 1934 nr 34.
U autora i wśród bohaterów „Orki na ugorze. Rozm. J. Tokarska. Kultura 1936 nr 38.
Rozmowa z żywym „Zbuntowanym. Rozm. M. Podkowiński. Warszawa 1949 nr 4/5.

Słowniki i bibliografie

T. Bieńkowska, Z. Vogel: Przegląd bibliograficzny twórczości Jana Wiktora. W: Jan Wiktor w 70 rocznicę urodzin. Warszawa 1960.
Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 3. Warszawa 1965.
• "Rocznik Literacki [1967]" wyd. 1969 (P. Grzegorczyk).
Z. Sokół: Bibliografia podmiotowa twórczości Jana Wiktora (1908-1968); Bibliografia przedmiotowa twórczości Jana Wiktora. W: Jan Wiktor, pisarz i społecznik. Rzeszów 1971.

Ogólne

Książki

Z. Hierowski: Cztery szkice: Jan Wiktor; Jan Brzoza; Gustaw Morcinek; Pola Gojawiczyńska. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1957, 232 s.
Jan Wiktor. W 70 rocznicę urodzin. Red.: P. Banaczkowski. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1960, 156 s. [Zawartość: J. Korpała: Jan Wiktor, czyli pochwała pisarza; S. Balicki: Wiktor: Na strychu i w podziemiu; W. Zechenter: Pod nadsekwańskim mostem; J. Knap: Polsce i światu. Czeski list z okazji 70. rocznicy urodzin Jana Wiktora; A. Krakowiecki: Tęcza nad sercem Jana Wiktora; A. Bożek: List do Jana Wiktora; — oraz wypowiedzi Jana Wiktora na temat własnej twórczości].
A. Olcha: Wiktor. Warszawa: Agencja Autorska 1968, 66 s.
Jan Wiktor, pisarz i społecznik (1890-1967). Zbiór szkiców i artykułów pod red. S. Fryciego. Rzeszów: Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Rzeszowie 1971 [właśc. 1972], 298 s. [Zawiera szkice: 1. W kręgu zagadnień biograficznych: J. Korpała: Pisarz i społecznik; S. Iłowski: Niespełnione marzenia o teatrze; T. Stanisz: Poznałem Go w „Dniach Oświaty, Książki i Prasy”; A. Żyga: Związki pisarza z ziemią rodzinną. — 2. Wokół dorobku prozatorskiego: E. Łoch: Koncepcja świata w utworach nowelistycznych z lat 1925-1932; A. Niewolak: W kręgu ideologii i problematyki artystycznej utworów powieściowych; L. Forczek: O myśli przewodniej „Tęczy nad sercem”; Cz. Szetela: W stronę historii; R. Płonka: Zainteresowania ludoznawcze pisarza. — 3. Z zagadnień języka i stylu: S. Reczek: O ludowej prozie Jana Wiktora].
Z. Andres: Kreator utopii i realista. O życiu i twórczości literackiej Jana Wiktora. Rzeszów: Wyższa Szkoła Pedagogiczna 1991, 158 s.
A. Niewolak-Krzywda: Twórczość literacka Jana Wiktora. Rzeszów: Wyższa Szkoła Pedagogiczna 1991, 217 s.

Artykuły

J. Birkenmajer: Sylwetki literackie. Jan Wiktor. Tęcza 1928 nr 41.
A. Polewka: Jan Wiktor — pieśniarz nędzy i niedoli. Naprzód 1929 nr 8.
K. Czachowski: Jan Wiktor. Kurier Literacko-Naukowy 1930 nr 52.
A. Woycicki: Jan Wiktor. Antena Literacka 1930 nr 1.
A. Gruszecka: Zwierzęta w powieściach Jana Wiktora. Przegląd Współczesny 1932 nr 126.
W. Witos: O Janie Wiktorze. Wieś 1945 nr 18.
B. Gawin: Jan Wiktor na tle swej twórczości. Wici 1946 nr 15.
J. Baranowicz: Wiktora deklaracja wiejska. Odra 1948 nr 52/52.
Z. Hierowski: Jana Wiktora drogi przez wieś. Życie Literackie 1952 nr 18, przedruk w tegoż: Szkice krytyczne. Katowice 1975.
Z. Hierowski: O twórczości Jana Wiktora. Zeszyty Wrocławskie 1952 nr 3.
J. Iwaszkiewicz: Jan Wiktor. Twórczość 1961 nr 1, przedruk w tegoż: Ludzie i książki. Warszawa 1971.
Z. Hierowski: Pół wieku Jana Wiktora. Życie Literackie 1963 nr 35.
S. Lichański: Jan Wiktor. Tygodnik Kulturalny 1965 nr 7.
A. Chruszczyński: Jan Wiktor — pisarz lat dwudziestych. Tygodnik Kulturalny 1968 nr 45.
S.W. Balicki: Testament Jana Wiktora. Życie Literackie 1972 nr 9.
J. Zając: Społecznik i moralista — Jan Wiktor. W: Prozaicy dwudziestolecia międzywojennego. Warszawa 1972.
J. Zborowski: Materiały ludoznawcze z góralszczyzny. (Jan Wiktor jako etnograf Pienin). W tegoż: Pisma podhalańskie. T. 1. Kraków 1972.
J.Z. Lichański, S. Lichański: Pisarze nurtu wiejskiego we współczesnej literaturze. Warszawa 1976, passim.
S. Burkot: Współczucie i samotność. W tegoż: Marchołt na Parnasie. Warszawa 1980.
J. Korpała: Jan Wiktor piewca Pienin i ziemi sądeckiej. Życie Literackie 1983 nr 29.
S. Lichański: O sztuce pisarskiej Jana Wiktora. Tygodnik Kulturalny 1983 nr 29, przedruk pt. Od dawnej do nowej wsi. O sztuce pisarskiej Jana Wiktora. w tegoż: Pisarstwo wsi i ziemi. Warszawa 1986.
J. Smyk: Pisarze polscy (Z. Kossak-Szczucka-Szatkowska, J. Wiktor i S. Wasylewski) w życiu kulturalnym Śląska Opolskiego w latach międzywojennych. Kwartalnik Nauczyciela Opolskiego 1983 nr 3/4.
I. Leśniakiewicz: Walka o ludzką godność. Wieści 1985 nr 8.
J. Korpała: O Janie Wiktorze inaczej. Życie Literackie 1987 nr 9.
Z. Andres: Modernistyczny rodowód międzywojennej nowelistyki Jana Wiktora. W: Tradycje modernistyczne w literaturze polskiej okresu międzywojennego. Lublin 1991.
K. Zbijewska: Z Wiktorem w Pałacu Prasy. W tejże: Z muzami pod rękę. Kraków 1991.
A. Weigt: Opolski epizod Jana Wiktora. Wczoraj. Dziś. Jutro. 1999 nr 3/4.
K.L. Koniński: Orka na ugorze” Jan Wiktor; Podpalacz serc. W tegoż: Szkice krytyczne. Kraków 2007.

Burek

E. Czekalski: Poezja chłopskiego podwórza. Świat 1925 nr 31 [dot. też Przez łzy].
M.J. Wielopolska: Książka o zaginionej wspólnocie. Wiadomości Literackie 1925 nr 20.
K. Brończyk: Jana Wiktora powieść serdeczna. Orka 1960 nr 44.

Oporni

J. Parandowski. Gazeta Lwowska 1920 nr 15.

Przez łzy

E. Czekalski: Poezja chłopskiego podwórza. Świat 1925 nr 31 [dot. też Burek].

Legendy o grajku bożym

C. Walewska. Bluszcz 1925 nr 21.
M.J. Wielopolska. Wiadomości Literackie 1926 nr 15/16.

Srogi pies i sentymentalny zając

W. Czereśniewski. Głos Literacki 1928 nr 16.
H. Drzewiecki. Wiadomości Literackie 1928 nr 26.

Tęcza nad sercem

R. Bergel: Z serca dla serc. Tęcza 1929 nr 39.
J. Brzostowska. Głos Literacki 1929 nr 9.
P. Hulka-Laskowski. Wiadomości Literackie 1929 nr 13.
J. Korpała: Pochwała wsi polskiej. Głos Podhala 1929 nr 6.

Gołębie przy kościele

K. Czachowski: Na drogach ducha. Tygodnik Ilustrowany 1929 nr 33.
Z. Rabska. Kurier Warszawski 1929 nr 196.
C. Walewska. Kobieta Współczesna 1929 nr 40.

Zwariowane miasto

R. Bergel: Jan Wiktor jako satyryk i parodysta. Polonia 1931 nr 243.
L. Piwiński. Wiadomości Literackie 1931 nr 49.
J.E. Skiwski. Tygodnik Ilustrowany 1931 nr 37.
Z. Starowieyska-Morstinowa. Przegląd Powszechny 1931 t. 190.
J.E. Płomieński. Świat Kobiecy 1932 nr 6, przedruk w tegoż: Szukanie współczesności. Warszawa 1934.
S. Kryński: Zwariowane czy najsmutniejsze miasto. O „Andrzeju Paniku” Kurka i „Zwariowanym mieście” Wiktora. Ruch Literacki 1998 z. 5, przedruk w tegoż: Artysta — świat. Rzeszów 2003.

Czarna Rózia

J.E. Płomieński. Przegląd Humanistyczny 1932 z. 2/3.
A. Polewka: Krzyk nędzy i katar serduszka. Naprzód 1932 nr 99.
Z. Starowieyska-Morstinowa: Powieści i nowele. Przegląd Powszechny 1932 t. 194 [dot. też Eros na podwórku].

Eros na podwórzu

• Z. Starowieyska-Morstinowa: Powieści i nowele. „Przegląd Powszechny” 1932 t. 194 [dot. też Czarna Rózia].

Wierzby nad Sekwaną

P. Hulka-Laskowski: Pisarz, książka i czytelnik. Tygodnik Ilustrowany 1933 nr 51.
J. Lorentowicz: Opowieść o „bandycie polskim” we Francji. Polska Zbrojna 1933 nr 286.
L. Piwiński. Wiadomości Literackie 1933 nr 54.
L. Pomirowski. Pion 1933 nr 8.
Z. Starowieyska-Morstinowa. Przegląd Powszechny 1933 t. 200.
K. Irzykowski: Głosuję na Wiktora. Pion 1934 nr 17, przedruk w tegoż: Pisma. Pisma rozproszone. T. 3. 1932-1935. Kraków 2000.
J.E. Skiwski: Inferioritätskompleks. Pion 1934 nr 21.
S. Łastik: Wierzby nad Sekwaną” — powieść dokument. Nowa Kultura 1952 nr 21.
J. Rurawski: Dziś wierzby szumią inaczej. Wieś 1952 nr 15.

Orka na ugorze

E. Breiter: Powieść Wiktora o wsi. Wiadomości Literackie 1935 nr 50.
A. Madej. Miesięcznik Literatury i Sztuki 1935 nr 4.
S. Kawyn: Powieść o wychowywaniu człowieka. Sygnały 1936 nr 15.
J. Kisielewski: Martwa siła. Prosto z Mostu 1936 nr 1.
J.E. Skiwski. Pion 1936 nr 83.
J. Spytkowski: Gloryfikacja nędzy. Marchołt 1936/37 nr 3.
Z. Starowieyska-Morstinowa. Przegląd Powszechny 1936 t. 209.
K. Czachowski: W cieniu „Pawich piór. O nowych powieściach polskich z życia chłopów i robotników. Kurier Literacko-Naukowy 1937 nr 1.
A. Witkowska: Szkoła dla biedoty? Wieś 1950 nr 35.
A. Niewolak-Krzywda: Jana Wiktora „Orki na ugorze” – ideologia i styl. Prace Humanistyczne 1970 z. 1.

Od Dunaju po Jadran

K.S. Frycz. Nowa Książka 1938 z. 5.

Ożywcze krynice

J. Baranowicz: Książka, która jest manifestem wsi. Odra 1946 nr 3.
F. Bąkol: Nowa książka Wiktora. Kuźnica 1946 nr 9.
J. Korpała: Chłopski manifest Jana Wiktora. Odrodzenie 1946 nr 2.

Skrzydlaty mnich

Z. Starowieyska-Morstinowa. Tygodnik Powszechny 1947 nr 13.

Zbuntowany

Cz. Lechicki: Bunt kapłana. Pielgrzym Polski 1949 nr 2.
M. Pirożyński. Homo Dei 1949 nr 1.
W. Wnuk: O buntach słusznych i niesłusznych. Kierunki 1957 nr 43.
H. Zaworska: Bunt w imię miłości. Nowe Książki 1957 nr 15.

Papież i buntownik

J.N. Kłosowski. Kamena 1953 nr 3.
R. Wasita: Obrazy historyczne Jana Wiktora. Nowa Kultura 1953 nr 39.
H. Bardijewski: Sobór w Konstancji. Wieś 1954 nr 4.

Kłosy na ściernisku

J.B. Ożóg. Życie Literackie 1956 nr 16.
J. Szczawiej: Wyznania nie tylko heretyckie. Orka 1957 nr 7 [dot. też Wyznania heretyka].

Wyznania heretyka

J. Szczawiej: Wyznania nie tylko heretyckie. Orka 1957 nr 7 [dot. też Kłosy na ściernisku].

Prześwietlone wspomnienia

E. Czekalski. Twórczość 1958 nr 12.
J. Nagrabiecki: Manifestacja młodości. Orka 1958 nr 37.

Miłość wśród płonących wzgórz

T. Jodełka: Księga miłości. Nowe Książki 1959 nr 14.
W. Maciąg: Pisarz i nauczyciel. Życie Literackie 1959 nr 24.
J.B. Ożóg: Jabłka w sianie czyli świetne opowieści niepotrzebnie związane w powieść. Orka 1959 nr 32.

Podróż po słońce

W. Szwedowicz: Wspomnienia bardziej i mniej słoneczne. Twórczość 1962 nr 5.

Basia

H. Małgowska: Basia — czyli problem adresu. Twórczość 1963 nr 1.

Burek i inne opowieści

Z. Macużanka: Społecznik i moralista. Nowe Książki 1963 nr 17.

Strzecha w cieniu drapaczy chmur

D. Cirlić: Strzecha za oceanem. Nowe Książki 1964 nr 10.
A. Hamerliński: Nad nowym tomem Jana Wiktora. Tygodnik Kulturalny 1964 nr 30.