BIO

Urodzony 28 stycznia 1896 w Tarnopolu; syn Henryka Wieniewskiego, inżyniera kolejowego, i Franciszki z domu Grosser. Uczęszczał do IV Gimnazjum Klasycznego im. J. Długosza we Lwowie. Po zdaniu matury w 1914 wyjechał na wakacje do Francji. Z chwilą wybuchu I wojny światowej został internowany jako obywatel austriacki i przez kilka miesięcy przebywał w obozie w Châteauroux. Zwolniony, podjął studia w zakresie filologii klasycznej i romańskiej na Sorbonie i w Collège de France w Paryżu. W 1917 uzyskał Diplôme des Études Universitaires. Rozpoczął pracę nad dysertacją doktorską u prof. Victora Bérarda. W 1918 wstąpił do Armii Polskiej we Francji, dowodzonej przez gen. Józefa Hallera, i w jej szeregach powrócił w 1919 do Polski. Przez kilka miesięcy, przydzielony ówczesnemu kapitanowi Charles’owi de Gaulle owi, był tłumaczem w czasie szkolenia polskich oficerów przez grupę wojskowych francuskich w Rembertowie. Zdemobilizowany, kontynuował od 1920 studia na Uniwersytecie Jana Kazimierza (UJK) we Lwowie. W 1921 doktoryzował się na podstawie rozprawy łacińskiej o historii poglądów na charakter poematów Homera (promotor prof. Stanisław Witkowski) i został asystentem Katedry Filologii Klasycznej UJK. W tymże roku debiutował cyklem artykułów pt. Z ziemi francuskiej do Polski, ogłoszonym w „Słowie Polskim” (nr 181, 183, 185, 187, 191, 195). W 1922 opublikował w tymże dzienniku pierwszy przekład z literatury klasycznej — tłumaczenie Tragicznych skarg Zeusa Lukianosa z Samosaty (nr 10). W 1923 przeniósł się do Warszawy, gdzie pracował kolejno jako referent prasowy Prezydium Rady Ministrów (1923-26), kierownik referatu szkolnictwa polskiego za granicą w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (MWRiOP; 1926-33), a od 1933 jako nauczyciel przedmiotów klasycznych w liceach i gimnazjach warszawskich. Od tegoż roku był członkiem Komisji Oceny Podręczników w MWRiOP. Równocześnie ogłaszał artykuły na temat literatury klasycznej i jej związków z literaturą polską, przekłady z literatury greckiej i łacińskiej oraz recenzje. Jako badacz debiutował w 1924 pracą w języku francuskim pt. La technique d’annoncer les événements futurs chez Homere, zamieszczoną w piśmie „Eos” (t. 27). Nadto publikował m.in. w czasopismach: „Lwowskie Wiadomości Muzyczne i Literackie” (1925-29; podpisany m.in. igw), „Wiadomości Literackie” (1925-27; podpisany też iw), „Przegląd Klasyczny” (1938-39). Należał do Związku Zawodowego Literatów Polskich i Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy Polskich. Wchodził w skład zarządu Polskiego Towarzystwa Filologicznego, był sekretarzem generalnym, a potem wiceprezesem Towarzystwa Umiędzynarodowienia Łaciny (Societas Linguae Latinae Usui Internationali Adaptandae), z którego pismem „Lygia”, wydawanym od 1938, współpracował. Prace naukowe z zakresu filologii klasycznej publikował też w pismach „Eos” (1937-38) i „Przeglądzie Klasycznym” (1938-39). Po wybuchu II wojny światowej przedostał się do Rumunii, gdzie założył i prowadził w Krajowie gimnazjum i liceum polskie. W 1940 wyjechał do Francji i wstąpił do Wojska Polskiego. Po upadku Francji w czerwcu 1940, przybył z wojskiem do Szkocji, początkowo stacjonował pod Douglas (hrabstwo Lanarkshire). W 1941 został odkomenderowany do pracy pedagogicznej w Gimnazjum i Liceum Polskim im. M. Curie-Skłodowskiej w Perth. W 1942-45 był naczelnikiem wydziału MWRiOP w Londynie, organizującego szkolnictwo dla młodzieży polskiej. Drukował artykuły literackie i publicystyczne m.in. w „Wiadomościach Polskich” (Londyn, 1940-42) i „Nowej Polsce” (Londyn, 1942-43). Po zakończeniu wojny pozostał w Londynie. Był do 1954 dyrektorem Działu Szkolnego w Komitecie do Spraw Oświaty Polaków w Wielkiej Brytanii. Kontynuował pracę naukową, literacką i przekładową (przez wiele lat pracował nad tłumaczeniami Iliady Homera i Eneidy Wergiliusza). Od 1946 należał do Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie (ZPPnO; pełnił okresowo funkcję jego wiceprezesa). Recenzje, artykuły na temat literatury antycznej i przekłady ogłaszał głównie w pismach wydawanych w Londynie, m.in. w „Wiadomościach” (od 1946, z przerwami), „Roczniku Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie” (1952-57), „Dzienniku Polskim i Dzienniku Żołnierza” (od 1955; tu od 1966 stała rubryka pt. Kącik językowy), „Orle Białym” (1959, 1968-69, 1973-86, z przerwami), „Tygodniu Polskim” (od 1964). W 1953 habilitował się na Polskim Uniwersytecie na Obczyźnie w Londynie na podstawie rozprawy O zapowiadaniu przyszłych zdarzeń u Homera (wyd. 1928). W 1956 objął katedrę filologii klasycznej na tym uniwersytecie. Należał do Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie (przez pewien czas pełnił funkcję sekretarza generalnego), wygłaszał liczne odczyty na jego zebraniach. Od 1974 był członkiem jury nagród londyńskich „Wiadomości”. Otrzymał m.in. nagrodę ZPPnO (1974), nagrodę Fundacji im. A. Godlewskiej w Zurychu (1975), Nagrodę Pisarską Światowej Federacji Stowarzyszenia Polskich Kombatantów (1981). Odznaczony przyznanym przez władze emigracyjne w Londynie Krzyżem Kawalerskim (1967) i Krzyżem Oficerskim (1985) Orderu Polonia Restituta. Zmarł 16 sierpnia 1986 w Londynie.

Twórczość

1. O zapowiadaniu przyszłych zdarzeń u Homera. [Rozprawa]. Kraków 1928, 159 s. Polska Akademia Umiejętności. Wydział Filologiczny „Rozprawyt. 62, nr 5.

2. Dlaczego uczymy się łaciny? Lwów: Filomata [ok. 1937], 49 s.

3. Podstawy kultury polskiej. Próby zarysu. Londyn: Wydawnictwo Świat. Związku Polaków z Zagranicy 1946, 99 s.

Przekłady

angielski

Heritage. The foundation of Polish culture. An introductory outline. [Przeł.] M. Zaborska. Toronto 1981.

4. Powrót na Via Appia. [Studia i szkice]. Przedmowa: T. Terlecki. Londyn: Stowarzyszenie Pisarzy Polskich 1951, XI, 97 s.

Zawartość

U źródeł demokracji; Z dziejów Übermenscha i Herrenvolku; O stosunku do humanitaryzmu; Najstarsza utopia; Melibeuszowym szlakiem; Powrót na Via Appia; Spadek ideowy po Grecji i Rzymie. — Posłowie.

5. Wybrane zagadnienia z literatury klasycznej. Londyn 1953, 47 s., powielił Polski Uniwersytet na Obczyźnie.

Zawartość

I. Znaczenie kultury antycznej dla współczesności; II. Kwestia Homerowa i powstanie epopei; III. Dramat grecki; IV. Literatura rzymska wieku złotego na tle epoki.

6. Antycznym szlakiem. Studia i szkice. Przedmowa: [J. Stempowski] P. Hostowiec. Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas 1964, 207 s.

Zawartość

W Grecji: „Gród zwieńczony fiołkami”; U stóp Parnasu; Wyspa Nauzykai; Laur olimpijski; Złota maska Agamemnona; Królewicz z Knososu i paryżanka; Na przedpolach Aten; Pożegnanie. — W Italii: Szlakiem Katulla i Wergiliusza. — W Londynie: Jowisz z kolei podziemnej; Łup lorda Elgina; Tragedia i komedia grecka w Londynie. — W kosmosie: Starożytne fantazje astronautyczne [dot.: Lukian z Samosaty: Ikaromenipopos, czyli podróżnik nadobłoczny]. — W zaświatach: Spotkanie z Homerem. — Varia: Kłopoty tłumacza; Obiad literacki przed 2375 laty [dot. Agatona]; Nowogrecki „Król-Duch” [dot.: N. Kazantzakis: Odysseja. [Przeł. na angielski] K. Friar]; „Mesjaniczna” wieszczba Wergiliusza. — Dodatek: Oda „Ad Morstinum” [na cześć L.H. Morstina].

7. Kalejdoskop wspomnień. Z przedmową W. Tarnawskiego. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna 1970, 160 s.

Zawartość

Od autora. — Lwowski fotoplastikon; Czasy szkolne; We francuskiej „baciarni”; Paryż 1918; Z ziemi francuskiej do Polski; Bohater błękitnej legendy; De Gaulle w Polsce; Tragiczny maj; Wtajemniczenia mickiewiczowskie; Kosów; Z Francji do Szkocji; Szkockie zmagania z polszczyzną; W angielskim szpitalu; Polska nad Loarą; Spieszny przechodzień w Szwajcarii; Przygoda syrakuzańska; W świętym okręgu Paestum; Wspomnienie o Tadeuszu Zielińskim; Wspomnienie o Ligii; Moja droga do klasycyzmu.

8. Pisma wybrane. Z przedmową W. Tarnawskiego. Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy 1980, 218 s.

Zawartość

Z dziedzictwa antycznego: Drogowskaz Prometeusza; U źródeł demokracji [poz. ]; Od Homera do Orwella; Z dziejów Übermenscha i Herrenvolku [poz. ]; Spotkanie z Homerem; O polskim antyku Wyspiańskiego; Melibeuszowym szlakiem [poz. ]; Sny — tajemniczy dar bogów; Moja droga do klasycyzmu [poz. ]. — Podróże: W Grecji [z poz. ]: „Gród zwieńczony fiołkami”; U stóp Parnasu; Wyspa Nauzykai; Laur olimpijski; Złota maska Agamemnona; Królewicz z Knososu i paryżanka; Na przedpolach Aten; Pożegnanie, — W Italii: Szlakiem Katulla i Wergiliusza [poz. ]; W świętym okręgu Paestum [poz. ]; W grodzie Herkulesa; Orla strażnica, — We Francji: Polska nad Loarą [poz. ], — Na Malcie: Wyspa rycerzy świętego Jana. — Wspomnienia [z poz. ]: Lwowski fotoplastikon; Z ziemi francuskiej do Polski; Wtajemniczenia mickiewiczowskie; Z Francji do Szkocji; Wspomnienie o Tadeuszu Zielińskim; De Gaulle w Polsce. — Książki: Powieść o Cezarze [dot.: Th. Wilder: Idy marcowe]; Nowogrecki „Król-Duch” [poz. ].

9. Wpływ kultury klasycznej na kulturę polską. Londyn: Sekcja WydawniczaTP PUNO [Towarzystwo Przyjaciół Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie] 1982, 23 s.

Przekłady

1. Starożytna parodia religijna. Przedmowa: T. Zieliński. Lwów: Towarzystwo Wydawnicze Ateneum 1927, 108 s.

Zawartość

Lukianos z Samosaty: Zeus w roli tragicznej; Lucius Anneus Seneca: „Udynienie” cesarza Claudiusa.
2. Pseudo-Homera „Bój Żabiomysi. (Batrachomyomachia). Przekł. [i wstęp:] I. Wieniewski. W: Księga pamiątkowa 50-lecia Gimnazjum im. J. Długosza we Lwowie. Lwów 1928 s. 301-308. Wyd. osobne Londyn: Polska Fundacja Kulturalna 1968, 21 s.
3. Homer: Iliada. [Tłumaczenie i oprac.] I. Wieniewski. Londyn: B. Świderski 1961, XXXII, 415 s. Wyd. nast.: Objaśnienia sporządził R. Tarasiewicz. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1984, XXXIV, 545 s., wyd. 2 tamże 1986.

Nagrody

I nagroda Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie im. H. Naglerowej za przekład w 1961.
4. Wergiliusz (Publius Vergilius Maro): Eneida. Epopeja w dwunastu księgach. Przeł. i poprzedził wstępem: I. Wieniewski. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna 1971, 348 s. Wyd. nast. z objaśnieniami S. Stabryły Kraków: Wydawnictwo Literackie 1978.
5. M.T. Cyceron: Sen Scypiona. Przekł. powst. przed 1976. Wyd. w: Muza i kamena zob. poz. s. 89-98. Wyd. osobne ze wstępem: A. Obrębskiego Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe 1994, 19 s.
6. Muza i kamena. Wybór przekładów z literatury greckiej i rzymskiej. Z przedmową S. Balińskiego. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna 1976, 158 s.
Tu przekłady I. Wieniewskiego z następujących autorów: Cyceron [m.in. Sen Scypiona poz. ], Homer, Horacjusz, Lukian z Samosaty, Owidiusz, Platon, Safona, Seneka, Sofokles, Tucydydes, Wergiliusz, — nadto: S. Wyspiański: Niech nikt nad grobem mi nie płacze...; I. Wieniewski: „Ad Morstinum” [Twórczość Przekłady poz. ]; Pociąg.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1965, 1966, 1972.

Autor o sobie

I. Wieniewski: Podstawy naukowe mojego przekładu „Iliady. „Rocznik Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie”, Londyn 1961.
I. Wieniewski: Z doświadczeń tłumacza „Iliady” i „Eneidy. W: Kongres Współczesnej Nauki i Kultury Polskiej na Obczyźnie. Londyn, 9-12 września 1970. T. 1. Londyn 1970.

Wywiady

U Ignacego Wieniewskiego. (Rozmowa z tłumaczem „Iliady”). „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1961 nr 261.
O „Eneidzie”, Wergiliuszu i cywilizacji zachodniej. Rozm. J. Kowalewski. „Tydzień Polski”, Londyn 1970 nr 29.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 3. Warszawa 1980 (A. Szałagan).
Z.R. Wilkiewicz: Ignacy Wieniewski. W tegoż: Polnische Exilliteratur 1945-1980. Köln, Wien 1991.
Słownik badaczy literatury polskiej. [T. 1]. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 1994 (J. Starnawski).
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (E. Rydlewska).

Ogólne

Artykuły

B. Przyłuski: O Ignacym Wieniewskim tłumaczu. „Wiadomości”, Londyn 1973 nr 26.
A. Hutnikiewicz: Pierwsza i druga młodość Wieniewskiego. W tegoż: Portrety i szkice literackie. Warszawa 1976.
J. Mirewicz: Wieniewski pontem fecit. Przegląd Powszechny 1982 nr 2.
M. Pytasz: Ignacy Wieniewski: „At spes non fracta. Literatura na Świecie 1985 nr 4.
M. Stępień: W stronę antyku. Polityka 1985 nr 35, przedruk w tegoż: Dalekie drogi literatury polskiej. Kraków 1989.
S. Mitkiewiczowa. „Tydzień Polski”, Londyn 1987 nr 39.
I. Szarmach: Profesor Ignacy Wieniewski. Meander 1987 nr 9/10.
J. Starnawski: O dwu filologach zmarłych w podeszłym wieku daleko od ojczyzny. (Stanisław Seliga, Ignacy Wieniewski). Roczniki Humanistyczne 1995 z. 3.
W. Wójcik: Wiosna Niepodległości: Wieniewski. W tegoż: Zagłębiowskie impresje. Katowice 2006.

Podstawy kultury polskiej

Z. Kosiński. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1982 nr 159.
A. Podhorecka. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1982 nr 273.
W. Strzałkowski: Polska kultura bastionem Zachodu. „Orzeł Biały”, Londyn 1982 nr 1358.
W. Toporowski. „Tydzień Polski”, Londyn 1982 nr 13.

Powrót na Via Appia

T. Skórzewska. „Życie”, Londyn 1952 nr 29.

Antycznym szlakiem

M. Chmielowiec: Wiedzodajny pisarz. „Wiadomości”, Londyn 1964 nr 42.
W. Günther: Erudyta i poeta. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1964 nr 265.
Z. Kozarynowa: Nić Ariadny. „Tydzień Polski”, Londyn 1964 nr 41.
[J. Stempowski] P. Hostowiec: Antyczny szlak Wieniewskiego. „Kultura”, Paryż 1965 nr 1/2, przedruk w tegoż: Szkice literackie. T. 2. Warszawa 1988, wyd. 2 zmienione i rozszerzone tamże 2001.
T. Bielecki. „Myśl Polska”, Londyn 1968 nr 16.
J. Bielatowicz. W tegoż: Literatura na emigracji. Londyn 1970.

Kalejdoskop wspomnień

A. Chciuk: Fotoplastikon Wieniewskiego. „Wiadomości”, Londyn 1970 nr 38.
F. Goldschlag: Olimp a ziemia. „Orzeł Biały”, Londyn 1970 nr 74.
W. Günther: W poszukiwaniu źródeł kultury europejskiej. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1970 nr 223.
W. Płazak: Nurt prawie zapomniany. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1970 nr 251.
J. Wyczółkowska-Surynowa: Itaka Wieniewskiego. „Tydzień Polski”, Londyn 1970 nr 34.

D. Fiłosofow: Pisma wybrane

J. Garliński: Antycznym i życiowym szlakiem. „Kultura”, Paryż 1981 nr 4.
A. Hoffmannowa: Świadectwo aktualności antyku. „Tydzień Polski”, Londyn 1981 nr 4.
J. Mirewicz: Spełniona przepowiednia pięknej Heleny. „Wiadomości”, Londyn 1981 nr 1.

Starożytna parodia religijna

Z. Żygulski: Nowe wydawnictwa. Lwowskie Wiadomości Muzyczne i Literackie 1927 nr 5 [recenzja tłumaczenia: Starożytne parodie religijne].

Pseudo-Homera „Bój Żabiomysi”

L. Bojczuk. „Orzeł Biały”, Londyn 1969 nr 57.
F. Goldschlag. „Orzeł Biały”, Londyn 1969 nr 67.
W. Günther. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1969 nr 67.
Z. Kozarynowa. „Tydzień Polski”, Londyn 1969 nr 3.

Homer: Iliada

[J. Stempowski] P. Hostowiec: Esej dla pięknej Heleny. „Wiadomości”, Londyn 1961 nr 18, przedruk w tegoż: Szkice literackie. T. 2. Warszawa 1988, wyd. 2 zmienione i rozszerzone tamże 2001 [dot. m.in. przekładu I. Wieniewski].
W. Tarnawski. „Tydzień Polski”, Londyn 1961 nr 23.
S. Vincenz. „Kultura”, Paryż 1961 nr 9.
P. Zaremba. „Syrena-Orzeł Biały”, Paryż-Londyn 1961 nr 17.
Z. Abramowiczówna. Eos 1964 nr 2.

Wergiliusz (Publius Vergilius Maro): Eneida

F. Goldschlag. „Orzeł Biały”, Londyn 1971 nr 84/85.
J. Kowalewski. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1971 nr 280.
W. Płazak. „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1971 nr 238.
Z. Abramowicz: Nad najnowszą polską „Iliadą. Eos 1973 nr 1.
S. Kołodziejczyk. Rocznik Literacki 1978 wyd. 1982.