BIO

Urodzona 8 marca 1912 we Lwowie; córka Emila Igla, kupca, i Janiny z domu Volk. Dzieciństwo spędziła w Wiedniu, gdzie uczęszczała do Reform-Realgymnasium. W tym czasie należała do młodzieżowej organizacji socjalistycznej. Po zdaniu matury w 1930 powróciła do Polski i zamieszkała we Lwowie. Uczyła prywatnie niemieckiego, a od 1935 prowadziła korespondencję handlową w firmie Centromydło. Była członkiem Komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej, a od 1935 Komunistycznej Partii Zachodniej Ukrainy, w której była łączniczką Krajowego Sekretariatu Komitetu Centralnego. W tym czasie poślubiła Romana Werfla, działacza komunistycznego, dziennikarza, prawnika. W 1936 przeniosła się do Warszawy i do 1939 pracowała jako korespondentka w biurze firmy Spiral. Po wybuchu II wojny światowej udała się do Lwowa, gdzie w czasie okupacji sowieckiej pracowała w Państwowym Wydawnictwie Mniejszości Narodowych. W czerwcu 1941, po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej, ewakuowała się w głąb Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i pracowała fizycznie w Uzbekistanie. W 1943 wstąpiła do I Dywizji im. T. Kościuszki i pełniła służbę w sztabie w Kujbyszewie, a następnie w Moskwie. Pracowała też w radiu i piśmie „Wolna Polska”. W 1944 została przyjęta w Moskwie do Polskiej Partii Robotniczej. W tymże roku po przybyciu z wojskiem do Polski została zastępcą redaktora naczelnego dziennika „Rzeczpospolita”, wydawanego początkowo w Lublinie, a od 1945 w Łodzi. Od 1948 należała do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). W 1948-50 przebywała w Stanach Zjednoczonych. Po powrocie zamieszkała w Warszawie. Pracowała w redakcji dzienników „Życie Warszawy” (1949-54), „Trybuna Ludu” (1954-57) oraz tygodnika „Świat” (1954-65); w pracy dziennikarskiej i publicystycznej używała też pseudonimów, m.in.: Ewa Wolska, Wilczek. W 1957 wystąpiła z PZPR. Zajmowała się głównie przekładami z języka niemieckiego. Od 1960 była członkiem Związku Literatów Polskich
(ZLP). W tymże roku została redaktorem naczelnym niemieckojęzycznej wersji miesięcznika „Polska”. W 1969 wyemigrowała z Polski do Austrii i zamieszkała w Wiedniu. W 1971 została skreślona z listy członków ZLP. Kontynuowała pracę przekładową, głównie z języka polskiego na niemiecki. Współpracowała z czasopismem „Europäische Rundschau” (Wiedeń), poświęconym problemom Europy Środkowej. Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (1952), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1954). Zmarła 23 maja 1992 w Wiedniu.

Twórczość

1. W stolicy kapitalizmu. Wrażenia z podróży do USA. [Szkice]. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Książka i Wiedza 1951, 159 s.

Zawartość

Pierwsze spojrzenie na Manhattan; Blaski i cienie Broadwayu; Amerykańskie wychowanie; W slumsach Nowego Jorku; Amerykańskie automaty działają sprawnie; Śmietnik wielkiego miasta; Patologia „made in USA”; Młodzież kwiat narodu; W Nowym Jorku nie ma dyskryminacji; Miasto czarnych ludzi; Monopole łamią naukę; Rozważania przy kiepskim befsztyku; Gangsterzy i politycy; Kariera mistera Trumana; „Deutschland erwache” po amerykańsku; Faszyzm na wyrost; Dobre i kiepskie interesy; Jak się robi „histerię wojenną”; Zamiast posągu wolności.

Przekłady

1. M. Gregor: Most. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1960, 219 s.
2. K. Marks, F. Engels: Dzieła. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Książka i Wiedza 1960-1962.

T. 1: K. Marks 1842-1844, F. Engels 1839-1844. 1960, XX, 937 s.

T. 4: K. Marks i F. Engels — maj 1846 — marzec 1848. 1962, XIV, 798 s.

3. R. Seth: Tajni agenci. Z dziejów wywiadu japońskiego. Warszawa: Czytelnik 1960, 301 s.
4. B. Davidson: Stara Afryka na nowo odkryta. [Studium historyczno-polityczne]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1961, 270 s. Wyd. 2 tamże 1972.
5. J. Alvarez del Vayo: Edukacja radykała. [Wspomnienia]. Przedmowa i rozdział końcowy przeł. J. Welker. Warszawa: Czytelnik 1963, 434 s.
6. B. Davidson: Czarna matka. [Studium historyczno-polityczne o Afryce]. Wiersze przeł. L. Mariańska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1963, 254 s.
7. H.H. Kirst: Fabryka oficerów. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1963, 648 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1988, wyd. 3 1988; Warszawa: Interart 1992; Warszawa: Libros 2001.
8. F. Mehring: Historia Socjaldemokracji Niemieckiej. T. 1. Do rewolucji marcowej. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Książka i Wiedza 1963, 622 s.
9. H. Stahl: Cierpki smak tarniny. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1963, 243 s.
10. H. Lebert: Wilcza skóra. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1964, 613 s.
11. O.F. Walter: Niemcy. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1964, 227 s.
12. A.P. Gütersloh: Kain i Abel. Legenda. Wstęp: S. Lichański. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1965, 73 s.

Adaptacje

teatralne

pt. Kain i Abel: Wystawienie: Lublin, Grupa „Ubodzy” Katolicki Uniwersytet Lubelski 1973.
13. O.F. Walter: Elio, czyli Wesoła kompania. (Sztuka w 3 aktach z prologiem i epilogiem). Dialog 1965 nr 9 s. 59-85. Wystawienie: Zielona Góra, Teatr im. L. Kruczkowskiego 1969.
14. E.W. Bovill: Złoty szlak Maurów. [Monografia historyczna]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1966, 364 s.
15. [S.] Ehrlich: Die Macht der Minderheit. Die Einflussgruppen in der politischen Struktur des Kapitalismus. Wien: Europa Verlag 1966, 331 s.
Tytuł polskiego oryginału: Grupy nacisku w strukturze politycznej kapitalizmu.
16. L. Erhard: Die Moderne Musik in Polen. Warszawa: Polonia 1966, 34 s.
Oryginał polski w rękopisie.
17. F. Werfel: Śmierć drobnomieszczanina. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1966, 77 s.
18. T. Bolduan: Gdańsk 1945-1965. [Album]. Warschau: Polonia 1967, 143 s.
19. E. Bradford: Wędrówki z Homerem. [Esej]. Wiersze przeł. J.S. Sito. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1967, 214 s.
20. H. Fichte: Sierociniec. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1967, 180 s.
21. A.P. Gütersloh: Słońce i księżyc. Powieść historyczna z teraźniejszości. T. 1-2. Wstęp: H. Bereza. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967, 504 + 323 s. Wyd. 2 przejrzane tamże 1998.
22. B. König: Każde nowe spotkanie... [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967, 181 s.
23. M. Lachs: Die Westgrenze Polens. Recht, Tatsachen, Logik der Geschichte. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1967, 94 s.
Przekład z angielskiego.
24. A. Lernet-Holenia: Mona Liza. Opowiadania. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967, 212 s.
25. W. Najdus: Anteil der Polen an der Oktoberrevolution. Warszawa: Polonia 1967, 98 s.
Tytuł polskiego oryginału: Udział Polaków w rewolucji październikowej.
26. W. Weitling: Gwarancje harmonii i wolności. Wstępem i przypisami opatrzył oraz przekł. przejrzał M.J. Siemek. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Książka i Wiedza 1968, 516 s.
27. H. Decker: Renesans we Włoszech. Warszawa: Arkady 1969, 339 s.
28. Z. Lissa: Aufsätze zur Musikästhetik. Eine Auswahl. Red. G. Schumann. Berlin: Henschelvert 1969, 299 s.
29. H.W. Rackl: Podróż do milczącego świata. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1969, 326 s.
30. W. Vogt: Ja, nieśmiertelny. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1969, 111 s.
31. B. Baczko: Rousseau. [Monografia]. Wien: Europa Verlag 1970, 592 s.
32. H. Eisenreich: Historie poniekąd miłosne. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1970, 282 s.
33. J.C. Fest: Oblicze III Rzeszy. [Studium historyczne]. Przedmowa: F. Ryszka. Warszawa: Czytelnik 1970, 630 s.
34. R. Karst: Thomas Mann oder Der deutsche Zwiespalt. Wien: F. Molden 1970, 360 s. Wyd. nast. München: Heyne 1987.
Tytuł polskiego oryginału: Tomasz Mann. Tłumaczenie z rękopisu.
35. W. Brus: Funktionsprobleme der sozialistischen Wirtschaft. Frankfurt am Main: Suhrkamp 1971, 346 s.
Tytuł polskiego oryginału: Ogólne problemy funkcjonowania gospodarki socjalistycznej.
36. W. Brus: Wirtschaftsplanung. Für ein Konzept der politischen Ökonomie. Frankfurt am Main: Suhrkamp 1972, 141 s.
Wykaz prac przełożonych z języka polskiego.
37. J. Jarosławski: Theorie der sozialistischen Revolution. Von Marx bis Lenin. Hamburg: Hoffmann und Campe 1973, 170 s.
Oryginał polski nie ukazał się w druku.
38. T. Konwicki: Angst hat grosse Augen. Roman. Wien: Europaverlag 1973, 271 s.
Tytuł polskiego oryginału: Nic albo nic.
39. L. Kołakowski: Marxismus. Utopie und Anti-Utopie. [Przeł.:] H. Hasenclever, G. Lenga, E. Werfel. Stuttgart: Kohlhammer 1974, 143 s.
Wybór rozpraw tłumaczonych z polskiego oryginału.
40. M. Kuncewiczowa: Adieu Tristan. [Powieść]. Wien: Europaverlag 1974, 314 s.
Tytuł polskiego oryginału: Tristan 1946.
41. W. Brus: Sozialisierung und politischen System. Frankfurt am Main: Suhrkamp 1975, 245 s.
Tytuł polskiego oryginału: Uspołecznienie a ustrój społeczny.
42. P. Daubeny: Der Traum vom Welttheater. [Wprowadzenie:] M. Esslin. [Przedmowa i posłowie:] R. Bryden. Wien: Europaverlag 1975, 400 s.
Tytuł oryginału: My world of theatre.
43. A. Schaff: Humanismus, Sprachphilosophie, Erkenntnistheorie des Marxismus. Philosophische Abhändlungen. [Przeł.:] N. Nürenberger, E. Werfel. Wien: Europaverlag [1975], 629 s.
Wybór rozpraw tłumaczonych z polskiego oryginału.
44. Aufzeichnung aus dem sowjetischen Untergrund. Texte aus der Moskauer Samisdat-Zeitschrift. „Das XX. Jahrhundert”. [Wyd.:] R. Medwedjew. [Przedmowa:] R. Neumann-Hoditz. Hamburg: Hoffmann und Campe 1977, 310 s.
Przekład z języka rosyjskiego.
45. A. Schaff: Ehtfremdung als soziales Phänomen. [Przeł.:] E. Werfel, H. Nürenberger. Wien: Europaverlag 1977, 381 s.
Przekład z języka polskiego; z rękopisu.
46. Genspenstergeschichten aus Polen. [Wyd.:] M. Wydmuch, F. Rottensteiner. Frankfurt am Main: Fischer-Taschenbuch Verlag 1978, 132 s.
Wybór utworów literackich.
47. J. Jarosławski: Soziologe der Kommunistischen Partei. Frankfurt am Main: Campus Verlag 1978, 561 s.
Oryginał polski nie ukazał się w druku.
48. Kindergeschichten aus Polen. [Wyd.] E. Werfel. [Przeł.:] E. Werfel, O. Reiner. Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch 1978, 109 s.
Wybór przekładów z polskich utworów literackich.
49. S. Kisielewski: Polen oder die Herrschaft der Dilettanten. Sozialismus und Wirtschaftspraxis. Zürich: Interform 1978, 77 s. Wyd. nast. Zürich: Osnabrück 1978.
Tytuł polskiego oryginału: Na czym polega socjalizm. Szkice z Warszawy.
50. S. Lem: Phantastik und Futurologie. [T.] 2. Frankfurt am Main: Insel-Verlag 1980, 675 s. Wyd. nast. Frankfurt am Main: Suhrkamp 1984.
Tytuł polskiego oryginału: Fantastyka i futurologia. — T. 1. tłumaczenie: B. Sorger, W. Szacki.
51. J. Jarosławski: Die Intellektuellen und der Sozialismus. Baden-Baden: Nomos Verlagsgesellschaft 1981, 173 s.
Oryginał polski nie ukazał się w druku.
52. P. Lendvai: Der Medien-Krieg. Wie Kommunistische Regierungen mit Nachrichten Politik machen. Frankfurt: Ullstein 1981, 279 s.
Tytuł oryginału angielskiego: The bureaucracy of truth.
53. M. Kalecki: Theorie des Wachstums und der Planung in der sozialistischen Volkswirtschaft. [Wyd.] H. Jarosławski. Baden-Baden: Nomos 1982, 199 s.
Wybór rozpraw tłumaczonych z polskiego oryginału.
54. J.J. Lipski: Zwei Vaterländer — zwei Patriotismen. „Kontinent”, Bonn 1982 nr 22. Wyd. osobne [Berlin:] Ullstein 1982, 48 s.
Tytuł polskiego oryginału: Dwie ojczyzny — dwa patriotyzmy.
55. S. Lem: Aus Lems Bibliothek des 21. Jahrhunderts. Frankfurt am Main: Suhrkamp Taschenbuch Verlag 1983.
Tytuł polskiego oryginału: Wybór utworów.

[Cz.] 1. Eine Minute der Menschheit. Eine Momentaufnahme, 96 s. Wyd. nast. tamże [1986], 1990.

[Cz.] 2. Waffensysteme des 21. Jahrhunderts oder The upside down evolution (die verkehrte Evolution), 84 s. Wyd. nast. tamże 1986, 1990.

56. J. Żuławski: Auf dem Silbermond. Science-fiction Roman. [Przedmowa:] S. Lem. Frankfurt am Main: Suhrkamp Taschenbuch Verlag 1983, 295 s.
Tytuł polskiego oryginału: Na Srebrnym Globie.
57. J. Żuławski: Der Sieger. Science-fiction Roman. Frankfurt am Main: Suhrkamp Taschenbuch Verlag 1983, 307 s.
Tytuł polskiego oryginału: Zwycięzca.
58. J. Żuławski: Die alte Erde. Science-fiction Roman. Frankfurt am Main: Suhrkamp Taschenbuch 1983, 259 s.
Tytuł polskiego oryginału: Stara ziemia.
59. Lem über Lem. Gespräche. [Autorzy:] S. Lem, S. Bereś. [Przeł.:] H. Nürenberger, E. Werfel. Frankfurt am Main: Insel 1986, 385 s.
Tytuł polskiego oryginału: Rozmowy ze Stanisławem Lemem.
60. A. Słonimski: Zweimal Weltuntergang. Science-fiction Roman. [Posłowie:] S. Lem. [Red.:] F. Rottensteiner. Przekł. E. Werfel. [Przekł. posłowia] H. Rottensteiner. Frankfurt am Main: Suhrkamp 1986, 143 s.
Tytuł polskiego oryginału: Dwa końce świata.
61. Ist Gott ein Taoist? und andere Rätsel. Ein phantastisches Lesebuch. [Przeł.:] E. Werfel, W. Held. Frankfurt am Main: Suhrkamp 1988, 233 s.
62. S. Lem: Provokationen. [Eseje]. [Przeł.:] F. Griese, J. Reuter, E. Werfel. Frankfurt am Main: Suhrkamp 1990, 236 s.
Tytuł polskiego oryginału: Prowokacja.

Prace redakcyjne

1. Zob. Przekłady poz. 48.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1967.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 3. Warszawa 1980 (M. Brykalska).

Ogólne

Artykuły

K. Chylińska: Edda Werfel. „Kultura”, Paryż 1992 nr 10.