WAŚNIEWSKI Jan

Urodzony 26 listopada 1896 w Dąbrowie Górniczej; syn Józefa Waśniewskiego, technika górniczego (potem nadsztygara), i Marianny Stanisławy z Rosnowskich, nauczycielki. Od 1902 mieszkał z rodzicami we wsi Krążek w powiecie olkuskim. Uczęszczał początkowo do Szkoły Handlowej w Kielcach, a następnie w 1909-14 do Szkoły Handlowej w Będzinie. Z chwilą wybuchu I wojny światowej zgłosił się ochotniczo do Legionów Polskich. Zwolniony ze służby po 10 miesiącach, podjął w 1915 studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego (UJ; początkowo słuchacz nadzwyczajny). W tymże roku debiutował jako satyryk i felietonista na łamach wydawanej w Dąbrowie Górniczej „Gazety Polskiej”; z pismem tym współpracował do 1916. Po złożeniu w 1916 uzupełniającego egzaminu maturalnego (w I Gimnazjum Polskim w Częstochowie) kontynuował, już na prawach słuchacza zwyczajnego, studia na UJ. W 1918 wstąpił ochotniczo do Wojska Polskiego i brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej; w 1920 zakończył służbę w stopniu plutonowego w 3. Kompanii Zapasowej Saperów. Od stycznia 1921 studiował historię na Uniwersytecie Warszawskim (UW). Równocześnie uczył historii i nauki obywatelskiej w Gimnazjum im. T. Czackiego oraz na kursach maturalnych w Warszawie. W tymże roku ogłosił na łamach „Robotnika” pierwsze opowiadanie pt. Wizyta (nr 293, 295, 297, 298). W 1923 ukończył studia na UW i uzyskał tytuł magistra historii. Pracował nadal jako nauczyciel w szkołach średnich, najpierw w 1923-27 w Radomiu w Gimnazjum im. M. Konopnickiej, Gimnazjum im. J. Kochanowskiego oraz w Seminarium Nauczycielskim, potem (w 1927/28) w Dąbrowie Górniczej w Gimnazjum Żeńskim Emilii Zawidzkiej, a od 1928 ponownie w Warszawie, m.in. w Gimnazjum im. M. Reja oraz w Gimnazjum Kazimierza Nawrockiego. W 1929 ożenił się z Aleksandrą Gadomską (później rozwiedzeni). W 1931 uzyskał dyplom nauczyciela szkół średnich i seminariów nauczycielskich. Rozwijał twórczość literacką; powieści, opowiadania, felietony, recenzje i artykuły (podpisany także: Chlast, Grzegorz Topola, Wieruszyn) publikował m.in. w „Nowej Reformie” (1928), „Tygodniku Ilustrowanym” (1930, 1935-36), „Robotniku” (1931-34), „Epoce” (1933; w dziale Najnowsze książki), „ABC” (1934-36; m.in. cykl felietonów pt. Pogawędki niedzielne) oraz tygodniku „Prosto z Mostu” (1935-36; m.in. cykl felietonów pt. Z duchem czasu). Od 1930 współpracował z działem kulturalnym rozgłośni warszawskiej Polskiego Radia; występował na antenie początkowo jako spiker, a potem kierował działem audycji dla robotników i przygotowywał montaże, felietony, słuchowiska oraz programy publicystyczne (do 1939). Ożenił się z Leokadią Jarosiewicz. Po wybuchu II wojny światowej brał udział w kampanii wrześniowej (w oddziale saperskim). W czasie okupacji niemieckiej mieszkał w Warszawie. Pracował w magistracie, w dziale spraw komunalnych (nadzorował stan dróg) oraz uczył w I Państwowej Szkole Handlowej. Równocześnie był wykładowcą historii na tajnych kompletach. Kontynuował twórczość literacką; pisał w tym czasie dramat pt. Kariery, powieści Pusta i Przed zagładą (nowa wersja) oraz pracę publicystyczną Między przeszłością a przyszłością. (Próba syntezy psychiki narodowej). Po wybuchu powstania warszawskiego, w pierwszych dniach sierpnia 1944 został aresztowany i wywieziony na roboty przymusowe do Niemiec, najpierw do huty w Essen, a potem do zakładów metalurgicznych w miejscowości Laasphe w Westfalii. Zmarł (na zapalenie płuc) tamże 5 kwietnia 1945.