BIO

Urodzony 22 września 1928 w Radomiu; syn Bolesława Wasilewskiego, adwokata, i Kazimiery z domu Vogtman. Do 1945 mieszkał w Radomiu; w czasie okupacji niemieckiej uczył się na tajnych kompletach gimnazjalnych i licealnych. Był członkiem Szarych Szeregów, a od 1944 Armii Krajowej. Po wyzwoleniu zdał w 1946 maturę w Liceum im. B. Nowodworskiego w Krakowie. Następnie studiował filologię polską, początkowo na Uniwersytecie Jagiellońskim, a od 1949 na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie w 1951 uzyskał magisterium. Debiutował w 1948 recenzją książki Jarosława Iwaszkiewicza Czerwone tarcze pt. Poemat historiozoficzny, ogłoszoną w „Twórczości” (nr 2). Od tego roku publikował liczne artykuły krytyczno-literackie, eseje i recenzje w prasie społeczno-kulturalnej, m.in. nadal w „Twórczości”, w pismach „Po prostu” (1948-52; tu też pod pseudonimem Kazimierz Andrzejewski), „Wieś” (1949-51), „Życie Literackie” (1951-52), „Kuźnica” (1950) oraz w „Sztandarze Młodych” (1951-52) i „Trybunie Ludu” (1952-54). W 1948-50 był członkiem Związku Akademickiej Młodzieży Polskiej (ZAMP), jako prezes Koła Polonistów UJ (1948) był współinicjatorem wznowienia ogólnopolskich zjazdów kół polonistycznych. W 1949 kierował działem kulturalnym „Po prostu”. Od tegoż roku do 1956 pracował jako asystent w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk w Warszawie (IBL PAN). W 1951-57 i po krótkiej przerwie w 1958-60 należał do zespołu redakcyjnego tygodnika „Nowa Kultura” (w 1956 oraz w 1958-60 zastępca redaktora naczelnego). Od 1952 należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). W 1954 został członkiem zarządu Sekcji Prozy w Związku Literatów Polskich (ZLP), a w 1957 ZLP. W 1957-58 był redaktorem naczelnym miesięcznika „Antena”, w 1959-61 pisma „Ojczyzna”. Od 1961 przebywał w Rzymie jako radca kulturalny Ambasady Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Po powrocie do Warszawy należał od 1965 do zespołu redakcyjnego tygodnika „Kultura” (do 1967). Równocześnie w 1965-1967 był zastępcą redaktora naczelnego programów artystyczno-kulturalnych Telewizji Polskiej. W 1965 otrzymał nagrodę Komitetu do Spraw Radia i Telewizji. W 1967 został redaktorem naczelnym Państwowego Instytutu Wydawniczego (PIW); w 1971-86 pełnił równocześnie funkcję dyrektora wydawnictwa. W 1970-76 wchodził w skład komitetu redakcyjnego „Miesięcznika Literackiego”. Był zastępcą członka Komitetu Centralnego (KC) PZPR (1971-80), członkiem KC PZPR (1980-81 i 1984-89), przewodniczącym Ogólnopolskiego Zespołu Partyjnego Pisarzy (1980-86), sekretarzem KC PZPR do spraw kultury (1986-88), przewodniczącym Komisji Kultury KC PZPR (1986-89). Pełnił funkcję prezesa Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek (1972-79). W 1975 otrzymał (wraz z zespołem PIW) nagrodę Ministra Kultury i Sztuki I stopnia. W 1980 był przewodniczącym Komisji Interwencyjnej ZLP; w 1983 został członkiem prezydium Zarządu Głównego nowego ZLP. Był też członkiem Narodowej Rady Kultury pierwszej i drugiej kadencji (1983-86, 1986-89). W 1987 został członkiem założycielem Fundacji Kultury Polskiej. W 1989 przeszedł na emeryturę. Wyróżniony m.in. odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1968), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1969), Orderem Sztandaru Pracy I klasy (1985). Zmarł 5 maja 2009 w Warszawie.

Twórczość

1. Zarys literatury polskiej. Dla kl. 11. Wraz z antologią poezji i publicystyki. Cz. 2. 1918-1950. Oprac. E. Korzeniewska przy współpracy A. Wasilewskiego. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1952, 287 s. Oprac. w Instytucie Badań Literackich. Wyd. 2 tamże 1953.

W opracowaniu A. Wasilewskiego: rozdział III. Poeci antyfaszystowscy oraz część rozdział IV. Twórczość W. Broniewskiego.

2. [Pięćset] 500 zagadek literackich. Warszawa: Wiedza Powszechna 1960, 166 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1962, wyd. 3 1966, wyd. 4 1970, wyd. 5 zmienione 1974.

3. Paszport do Włoch. Konfrontacje. Warszawa: Iskry 1966, 124 s. Wyd. 2 tamże 1967. Przedruk zob. poz. .

Zawartość

I. Gorączka luksusu: Kraina nowego galantuomo; Jak być kochanym; Piekło gwiazd; Przodownik i gwiazda. – II. Gorączka nowoczesności: Moda i obyczaje; Pani Dulska w samochodzie; Emancypacja i modernizowanie. – III. Gorączka używania: Grand hotel wielki jak raj; Ludzie interesu i ludzie Umowy; Czy się stoi, czy się leży; Uroda życia jest opłacalna.

4. Cywilizacja i literatura. [Szkice krytycznoliterackie]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1969, 242 s. Wyd. 2 tamże 1970.

Nagrody

Nagroda „Miesięcznika Literackiego” w 1969.

Zawartość

Kwestia cywilizacyjna; Czego trzeba naszej literaturze; Genezis z Ducha; Na powitanie baru „Gruba Kaśka”; Jurodiwi; Piłka i skecz [dot.: K. Brandys: Sposób bycia]; Widok z kopca [dot.: A. Kijowski: Dziecko przez ptaka przyniesione]; Jak dzieje się historia [dot.: L. Aragon: Wielki Tydzień]; Plebejski Konrad w „prozie młodych” [dot.: A. Brycht: Dancing w kwaterze Hitlera]; Czy może istnieć socjalistyczna Courts-Mahlerowa? [dot.: M. Patkowski: Południe, M. Leja: Listy do mojego chłopca, S. Fleszarowa-Muskat: Przerwa na życie, K. Filipowicz: Romans prowincjonalny]; Duch transakcji [dot.: D. Lessing: Pokój nr 19]; Postęp techniczny i postęp socjalny; Lament polski na wczasy; Wakacje z prydumką; Biurokraci i chuligani [dot.: W. Mills: Białe kołnierzyki, E. Fiszer: Młode pokolenie Zachodu]; O nowoczesności prawdziwej i na niby; Przygody X-a; „Może kiedyś opowie się dokładnie...”; Stolik – czyli życie urojone [dot. polskiej krytyki po 1956]; Chodzenie po ziemi [dot. spraw zawodowych literatów].

5. Jacy jesteśmy. [Szkice]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1980, 236 s.

Zawartość

Konfrontacje: Jacy jesteśmy; Kultura społeczna ery przemysłowej; Kultura i handel; Dwie kultury; Genezis z ducha [poz. ]; Na powitanie baru „Gruba Kaśka” [poz. ]; Lament polski na wczasy [poz. ]; Wakacje z prydumką [poz. ]; Każdemu to, na czym mu mniej zależy; Jurodiwi [poz. ]; Kwestia cywilizacyjna [poz. ]; Przygody X-a [poz. ]; Sprawozdawczycy; Tolerancja i nietolerancja; Druga prędkość w świecie książki; O sytuacji książki w Polsce; Wśród aktywnych trzeba być aktywnym. – Paszport do Włoch [poz. ].

6. Naród i państwo w dobie kryzysu. Warszawa: Książka i Wiedza 1985, 44 s. Wydział Kultury Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Literatura Polski Ludowej. Oceny i prognozy. Przedruk zob. poz. .

7. Wschód, Zachód i Polska. [Szkice publicystyczne]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1985, 235 s.

Nagrody

Nagroda Funduszu Literatury w 1986.

Zawartość

I: Wschód, Zachód i Polska; Naród i państwo w dobie kryzysu [poz. ]; Opozycyjność jako dyspozycyjność; Jacy jesteśmy [poz. ]; Refleksje w rok po październiku 1956. – II: Wyzwania, szanse, potrzeby; Czym ma być Związek Literatów Polskich; Mecenat i autonomia; Jeszcze jeden miniony okres; Wzrost i deformacje; Dziś i jutro polskiej kultury; Premiować za wybitność.

Przekłady

rosyjski

Vostok, Zapad i Pol'ša. [Przeł.] A.N. Jermonski. Moskva 1989.

8. Kultura bez gorsetu. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1988, 118 s.

Zawartość

Zawiera szkice publicystyczne i wywiady z A. Wasilewski: Przywrócić prawo wartości w kulturze; Lepsza ostra dyskusja niż ostre kryzysy [wywiad; rozm. J. Szczerbak]; Kultura bez gorsetu [wywiad; rozm. A. Nierychło]; Trzeba odważnej, śmiałej praktyki [wywiad]; Reformatorski potencjał kultury; Inteligencja jest od tego, żeby myśleć [wywiad; rozm.: Z. Bauer, E. Chudziński, T. Goban-Klas].

9. Polski wariant. Od AK do KC. [Szkic autobiograficzny]. Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza „BGW 1992, 203 s.

10. Oszołomstwo i realizm. [Szkice publicystyczne]. Warszawa: Projekt 1995, 247 s.

Zawartość

W czym rzecz. – Cz. I. Czas oszołomów: Patriotyzm wyznaniowy; Państwo buforowe; PRL a normalność; Zapotrzebowanie na okupację; Wyzwolenie jako pognębienie; Transformacja w cieniu rewanżyzmu; Restaaaaaauracja po sarmacku. – Cz. II. Gorsi i lepsi: Powojenna transformacja umysłowa; Wyjście z zapaści; Rozkosz być lepszym; Gorzki smak realizmu; Ucieczka od gorszości; Powtórka z obalania; Czy Polacy zdobędą się na normalność; Problemy z tożsamością; Pauza na myślenie.

Prace redakcyjne

1. Młodzi. Wybór opowiadań o Ziemiach Zachodnich. Wstęp: E. Paukszta. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1964, 373 s.
2. Zachodem poszły dzieje. Antologia opowiadań o Ziemiach Zachodnich. Wybór: W. Nawrocki, A. Wasilewski. Wstęp i noty o autorach: W. Nawrocki. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1970, 728 s.
3. Zagadnienia kultury współczesnej. Materiały pomocnicze do zajęć fakultatywnych w grupie humanistycznej. Dla kl. 4 liceum ogólnokształcącego. Wybrał i oprac. A. Wasilewski. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1970, 247 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 zmienione 1972, wyd. 3 1973.
4. Nasza kamienica. Antologia reportażu krajowego. Wybór i wstęp: A. Wasilewski. Warszawa: Iskry 1972, 313 s.
5. Początek epopei. Antologia opowiadań o Ziemiach Zachodnich i Północnych. [Wybór:] W. Nawrocki, A. Wasilewski. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1981, 556 s.
6. K.I. Gałczyński: Liryki i satyry. Wyboru dokonał A. Wasilewski. Warszawa: Muza 1994, 271 s. Wyd. nast. tamże 1996.
7. L. Staff: Wybór poezji. Wyboru dokonał A. Wasilewski. Warszawa: Muza 1994, 190 s.
8. J. Tuwim: Wiersze. Wyboru dokonał A. Wasilewski. Warszawa: Muza 1994, 214 s.
9. T. Boy-Żeleński: Słówka. Wyboru dokonał A. Wasilewski. Warszawa: Muza 1995, 171 s.
10. C.K. Norwid: Poezje. Wyboru dokonał A. Wasilewski. Warszawa: Muza 1996, 205 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1966, 2001.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 3. Warszawa 1980 (E. Głębicka).
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (Redakcja).

500 zagadek literackich

L. Unger: Pięć zagadek – jedna odpowiedź. Nowe Książki 1961 nr 3.

Paszport do Włoch

J. Adamski. „Kultura1966 nr 19.
J. Górski. „Kultura1966 nr 19, przedruk w tegoż: Dylematy i tradycje. Kraków 1969.
E. Kabatc: Przepustka do Włoch. Współczesność 1966 nr 12.
T. Łubieński: Pozory mylą. Twórczość 1966 nr 11.
M. Czerwiński. W: Proza, poezja. Warszawa 1967.

Cywilizacja i literatura

B. Czeszko: Pozytywista?Nowe Książki1969 nr 20.
J. Wilhelmi. „Kultura1969 nr 33.
Z. Ziątek: Kultura i życie. Miesięcznik Literacki 1969 nr 9.
A. Mencwel: Lekcja rzeczowości. Współczesność 1970 nr 1.
J. Wieczerska: Mimowolny portret jednego z nas. Odra 1970 nr 12.

Jacy jesteśmy

M. Czerwiński: Jacy być mamy. Nowe Książki 1980 nr 13.
M. Radgowski: Jacy jesteśmy. O równości i urodzie życia. Polityka 1980 nr 32.

Wschód, Zachód i Polska

S. Stanuch: Szkic do portretu Polaków. Fakty 1985 nr 50.
A. Budzyński: Polskie rekolekcje. Miesięcznik Literacki 1986 nr 10/11.
B.S. Kunda: Pomiędzy wizją a uproszczeniem. Zdanie” 1986 nr 4.
J. Topolski: O polskiej świadomości politycznej. Nowe Książki 1986 nr 1.

Oszołomstwo i realizm

W. Loranc: Diagnoza naszego położenia. Wiadomości Kulturalne 1995 nr 15.
G. Sieczkowski: Oszołomstwo realisty. Rzeczpospolita 1995 nr 121.
A. Werblan: Rady dla dwóch stron. Wiadomości Kulturalne 1995 nr 24.