WALC Jan

Urodzony 22 września 1948 w Warszawie w rodzinie lekarskiej; syn Jana Walca i Róży Marii z Nowotnych. Uczęszczał do Liceum im. T. Reytana w Warszawie. Po zdaniu matury w 1966 przez rok studiował pedagogikę na Uniwersytecie Warszawskim, a następnie przeniósł się na polonistykę. W 1967 zawarł związek małżeński z Joanną Trzeciak, polonistką (rozwód 1991). Za udział w wydarzeniach marcowych 1968 (należał do studenckiego komitetu strajkowego) został aresztowany i do czerwca tego roku przebywał w więzieniu, nadto w 1969 był przez uczelnianą komisję dyscyplinarną zawieszony na pół roku w prawach studenta. W 1971 debiutował jako krytyk literacki recenzją pt. Połknąć nierozkąsane, dotyczącą książki S. Lema Doskonała próżnia, opublikowaną na łamach dwutygodnika „Współczesność” (nr 18). W tymże roku uzyskał magisterium i w 1972 pracował jako nauczyciel języka polskiego w Liceum im. Stefana Batorego. Opracowywał zagadnienia przekładu intersemiotycznego na zlecenie Instytutu Badań Literackich (IBL) Polskiej Akademii Nauk (PAN). W 1972-73 pracował jako starszy asystent w Państwowym Instytucie Pedagogiki Specjalnej (PIPS); wykładał tu historię, teorię i metodykę nauczania literatury polskiej. W tymże okresie współpracował z Państwowym Wydawnictwem Naukowym, pisząc i redagując hasła do przewodnika encyklopedycznego Literatura polska. Równolegle rozwijał twórczość krytyczno-literacką. Recenzje ogłaszał m.in. na łamach tygodnika „Polityka” (1972-77) i „Literatura” (1972-73). W 1974 krótko był prywatnym archiwistą Jarosława Iwaszkiewicza w Stawisku. W 1975-76 wykładał historię literatury polskiej i powszechnej w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie. W 1975 ukończył pracę doktorską pt. Tadeusza Konwickiego przedstawianie świata, którą obronił w 1977 w IBL PAN (promotor prof. Alina Brodzka). W 1976 został współpracownikiem Komitetu Obrony Robotników (później Komitet Samoobrony Społecznej KOR; członek Biura Interwencji KOR) i brał udział w akcji pomocy prześladowanym uczestnikom czerwcowego protestu. W związku z tą działalnością został objęty zakazem druku. Pracował jako publicysta (podpisany także: Jan Biuletyn, Jan Woreczko) i redaktor pism wychodzących poza oficjalnym obiegiem, jak „Biuletyn Informacyjny” (1976-81), „Głos” (1977-79), „Krytyka” (1978-82; członek zespołu redakcyjnego) oraz „Zapis” i „Puls”. Pracował od 1978 jako drukarz w Niezależnej Oficynie Wydawniczej NOWA. Od tegoż roku wykładał polską literaturę powojenną w ramach niezależnego Towarzystwa Kursów Naukowych. W styczniu 1980 został członkiem Komisji Helsińskiej, powołanej przez KOR w celu przygotowania dokumentów o łamaniu praw człowieka w Polsce. Po sierpniu 1980 podjął współpracę z Niezależnym Samorządnym Związkiem Zawodowym Solidarność; publikował w prasie związkowej („Solidarność”, „Niezależność”). W semestrze letnim 1980/81 wykładał literaturę współczesną na Politechnice Warszawskiej jako przedmiot fakultatywny wobec nauk politycznych. We wrześniu 1981 został zatrudniony jako adiunkt w Pracowni Literatury Współczesnej w IBL PAN. Od tegoż roku należał do Związku Literatów Polskich (do rozwiązania Związku w 1983). Otrzymał nagrodę Fundacji POLCUL (Australia). Po ogłoszeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 został internowany i do marca 1982 przebywał w więzieniu w Białołęce, a potem w obozie w Drawsku. Po zwolnieniu kontynuował pracę w IBL PAN. Jednocześnie nadal uczestniczył w niezależnym ruchu wydawniczym i współpracował z prasą wychodzącą poza cenzurą. W 1982 został członkiem kolegium redakcyjnego wydawnictwa NOWA i współzałożycielem Fundacji NOWA. Był współredaktorem i publicystą „Kultury Niezależnej” (1983-91), wchodził w skład zespołu redakcyjnego czasopisma „Niezależność” i „Przegląd Wiadomości Agencyjnych”. W 1986 otrzymał stypendium naukowe Harvard University i wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie m.in. przygotowywał rozprawę dotyczącą twórczości Adama Mickiewicza. W związku z tym, iż ówczesny dyrektor IBL PAN, prof. Witold Nawrocki, nie wyraził zgody na przyznanie mu rocznego, bezpłatnego urlopu, Instytut rozwiązał z nim umowę o pracę. W 1986-87 wykładał literaturę polską na uniwersytetach w Sztokholmie i w Bonn; był także stypendystą uniwersytetu w Getyndze. Po powrocie do kraju, w 1988 podjął współpracę z „Tygodnikiem Kulturalnym”. W 1989 wszedł w skład Komitetu Założycielskiego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, a następnie został członkiem Stowarzyszenia. Od tegoż roku należał do Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Także w tym roku został ponownie zatrudniony w Pracowni Literatury Współczesnej IBL PAN. W latach dziewięćdziesiątych współpracował z czasopismami „Wokanda” i „Życie Warszawy”. Zmarł 10 lutego 1993 w Warszawie.
W 2006 z okazji trzydziestej rocznicy powstania KOR pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.