BIO

Urodzony 22 września 1948 w Warszawie w rodzinie lekarskiej; syn Jana Walca i Róży Marii z Nowotnych. Uczęszczał do Liceum im. T. Reytana w Warszawie. Po zdaniu matury w 1966 przez rok studiował pedagogikę na Uniwersytecie Warszawskim, a następnie przeniósł się na polonistykę. W 1967 zawarł związek małżeński z Joanną Trzeciak, polonistką (rozwód 1991). Za udział w wydarzeniach marcowych 1968 (należał do studenckiego komitetu strajkowego) został aresztowany i do czerwca tego roku przebywał w więzieniu, nadto w 1969 był przez uczelnianą komisję dyscyplinarną zawieszony na pół roku w prawach studenta. W 1971 debiutował jako krytyk literacki recenzją pt. Połknąć nierozkąsane, dotyczącą książki S. Lema Doskonała próżnia, opublikowaną na łamach dwutygodnika „Współczesność” (nr 18). W tymże roku uzyskał magisterium i w 1972 pracował jako nauczyciel języka polskiego w Liceum im. Stefana Batorego. Opracowywał zagadnienia przekładu intersemiotycznego na zlecenie Instytutu Badań Literackich (IBL) Polskiej Akademii Nauk (PAN). W 1972-73 pracował jako starszy asystent w Państwowym Instytucie Pedagogiki Specjalnej (PIPS); wykładał tu historię, teorię i metodykę nauczania literatury polskiej. W tymże okresie współpracował z Państwowym Wydawnictwem Naukowym, pisząc i redagując hasła do przewodnika encyklopedycznego Literatura polska. Równolegle rozwijał twórczość krytyczno-literacką. Recenzje ogłaszał m.in. na łamach tygodnika „Polityka” (1972-77) i „Literatura” (1972-73). W 1974 krótko był prywatnym archiwistą Jarosława Iwaszkiewicza w Stawisku. W 1975-76 wykładał historię literatury polskiej i powszechnej w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie. W 1975 ukończył pracę doktorską pt. Tadeusza Konwickiego przedstawianie świata, którą obronił w 1977 w IBL PAN (promotor prof. Alina Brodzka). W 1976 został współpracownikiem Komitetu Obrony Robotników (później Komitet Samoobrony Społecznej KOR; członek Biura Interwencji KOR) i brał udział w akcji pomocy prześladowanym uczestnikom czerwcowego protestu. W związku z tą działalnością został objęty zakazem druku. Pracował jako publicysta (podpisany także: Jan Biuletyn, Jan Woreczko) i redaktor pism wychodzących poza oficjalnym obiegiem, jak „Biuletyn Informacyjny” (1976-81), „Głos” (1977-79), „Krytyka” (1978-82; członek zespołu redakcyjnego) oraz „Zapis” i „Puls”. Pracował od 1978 jako drukarz w Niezależnej Oficynie Wydawniczej NOWA. Od tegoż roku wykładał polską literaturę powojenną w ramach niezależnego Towarzystwa Kursów Naukowych. W styczniu 1980 został członkiem Komisji Helsińskiej, powołanej przez KOR w celu przygotowania dokumentów o łamaniu praw człowieka w Polsce. Po sierpniu 1980 podjął współpracę z Niezależnym Samorządnym Związkiem Zawodowym Solidarność; publikował w prasie związkowej („Solidarność”, „Niezależność”). W semestrze letnim 1980/81 wykładał literaturę współczesną na Politechnice Warszawskiej jako przedmiot fakultatywny wobec nauk politycznych. We wrześniu 1981 został zatrudniony jako adiunkt w Pracowni Literatury Współczesnej w IBL PAN. Od tegoż roku należał do Związku Literatów Polskich (do rozwiązania Związku w 1983). Otrzymał nagrodę Fundacji POLCUL (Australia). Po ogłoszeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 został internowany i do marca 1982 przebywał w więzieniu w Białołęce, a potem w obozie w Drawsku. Po zwolnieniu kontynuował pracę w IBL PAN. Jednocześnie nadal uczestniczył w niezależnym ruchu wydawniczym i współpracował z prasą wychodzącą poza cenzurą. W 1982 został członkiem kolegium redakcyjnego wydawnictwa NOWA i współzałożycielem Fundacji NOWA. Był współredaktorem i publicystą „Kultury Niezależnej” (1983-91), wchodził w skład zespołu redakcyjnego czasopisma „Niezależność” i „Przegląd Wiadomości Agencyjnych”. W 1986 otrzymał stypendium naukowe Harvard University i wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie m.in. przygotowywał rozprawę dotyczącą twórczości Adama Mickiewicza. W związku z tym, iż ówczesny dyrektor IBL PAN, prof. Witold Nawrocki, nie wyraził zgody na przyznanie mu rocznego, bezpłatnego urlopu, Instytut rozwiązał z nim umowę o pracę. W 1986-87 wykładał literaturę polską na uniwersytetach w Sztokholmie i w Bonn; był także stypendystą uniwersytetu w Getyndze. Po powrocie do kraju, w 1988 podjął współpracę z „Tygodnikiem Kulturalnym”. W 1989 wszedł w skład Komitetu Założycielskiego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, a następnie został członkiem Stowarzyszenia. Od tegoż roku należał do Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Także w tym roku został ponownie zatrudniony w Pracowni Literatury Współczesnej IBL PAN. W latach dziewięćdziesiątych współpracował z czasopismami „Wokanda” i „Życie Warszawy”. Zmarł 10 lutego 1993 w Warszawie.
W 2006 z okazji trzydziestej rocznicy powstania KOR pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Works

1. Tadeusza Konwickiego przedstawianie świata. [Monografia]. Warszawa 1975, 220 k. maszynopis w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.

Rozprawa doktorska. — Maszynopis w Bibliotece Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk w Warszawie.

2. My, Wolna Wałkowa. [Reportaż]. „Biuletyn Informacyjny”* 1980 nr 4. Wyd. osobne [Szczecin:] SAW* [1981]. Przedruk zob. poz. .

3. Słabość wszechmocnych. [Szkic; współwyd. z:] V. Havel: Siła bezsilnych. Warszawa: ON* [Oświata Niezależna] 1985, 55 s. Przedruk zob. poz. .

Tekst J. Walca s. 47-55.

4. Wybierane. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Pokolenie* 1989, 270 s.

Nagrody

Nagroda im. A. Kijowskiego za rok 1990.

Zawartość

Zawiera felietony i recenzje z lat 1971-1988 drukowane w prasie oficjalnej i poza cenzurą, m.in. poz. , .

5. Architekt Arki. [Monografia]. Chotomów: Verba 1991, 259 s.

Dotyczy A. Mickiewicza.

6. Wielka choroba. [Szkice]. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1992, 221 s.

Zawartość

Wielka choroba” [dot.Wielkiej Improwizacji” z III części „Dziadów” A. Mickiewicza]; Quo vadis, Judime [dot.: S. Żeromski: Ludzie bezdomni]; O sposobach użycia nieużytej kultury [dot. polityki kulturalnej PRL]; Mefisto z kwiatem glicynii (Notatki diaboliczne) [dot. J. Iwaszkiewicza]; „Być świnią w maju” [dot. K.I. Gałczyńskiego]; „Gdy ziemia nie jest już snem i śnić do końca nie można” [dot. T. Borowskiego]; Cena obecności [dot. R. Bratnego]; Płaszcz żołnierza polskiego [dot. W. Broniewskiego]; Trudny rachunek. [dot. M. Dąbrowskiej]; Fotografia Atlantydy [dot. L. Tyrmand: Zły]; Konserwatywne uwagi o postępowcu [dot. S. Mrożka]; Dwa razy o „Małej Apokalipsie”: 1. Wstęp do „Małej Apokalipsy”, 2. „Mała Apokalipsa” i teatr ogromny [dot.: T. Konwicki: Mała Apokalipsa]; Vae divis [dot.: J. Bocheński: Boski Juliusz]; Wielki, bom z oczu zszedł [dot.: S. Żeromski: Uciekła mi przepióreczka].

7. Ja tu tylko sprzątam. Felietony i szkice z lat 1988-1993. Wybór i oprac.: M. Łukasiewicz. Wstęp: W. Bolecki. Warszawa: Szpak 1995, 447 s.

Zawartość

Zawiera teksty w działach: Z notatnika korespondenta wojennego. „Wokanda” czerwiec 1990 — maj 1991. — Z ekspertyzy firmy konsultingowej. „Wokanda” czerwiec — grudzień 1991. — Nie do życia. „Życie Warszawy” grudzień 1991 — styczeń 1993. — Tak zwane mniejsze zło. — Pisać [tu m.in. szkice:] Buddenbrookowie i hippisi; Całe życie [K.] Wolicy.

Prace redakcyjne

1. Ja już wygrałem. Jan Walc rozmawia z senatorem płockim [A. Celińskim]. Warszawa: Pomost 1991, 151 s.

Analyses and reviews

Ogólne

Artykuły

R. Holzer; K. Wójcicki. Życie Warszawy 1993 nr 35.
S. Niesiołowski; I. Ochremiakowa. Życie Warszawy 1993 nr 59.
W. Woroszylski: Jan Walc nie żyje. Gazeta Wyborcza 1993 nr 35.
W. Woroszylski: Walc i Władysław Broniewski. Tygodnik Powszechny 1995 nr 33.
P. Bratkowski: Gdy zabrakło aniołów. Gazeta Wyborcza 1998 nr 38.

Architekt Arki

M. Danilewicz Zielińska: Mickiewicz osobliwie potraktowany. „Kultura”, Paryż 1991 nr 12.
M. Dernałowicz: Sztubacka książka. Res Publica 1991 nr 11/12.
J. Gondowicz: Prawda o Mickiewiczu. Gazeta Wyborcza 1991 nr 254.
C. Koenigowa: Budowanie Arki. Czas Kultury 1991 nr [11/12].
R. Przybylski: Degrengolada. Gazeta Wyborcza 1991 nr 254, polemika: J. Walc: Baś, baś...Tamże” nr 263, W. Woroszylski: Cały ogień na „kombatanta. „Tamże” nr 264.
A. Waśko: Coś ty Walcowi zrobił Mickiewiczu?Arka1991 nr 36.
A. Witkowska: Okiem młodego kombatanta. Polityka 1991 nr 40.
P. Skórzyński: Arka podziurawiona?Kultura1992 nr 10.
WaDa: Mierz siły na zamiary, nie zamiar podług sił, czyli o książce Jana Walca „Architekt Arki. Kresy 1993 nr 15.

Wielka choroba

M. Adamiec: Nie wiem jak tę chorobę nazwać... Czas Kultury 1993 nr 1.
J. Kornhauser: Epoka kłamstwa. Dekada Literacka 1993 nr 5, przedruk w tegoż: Międzyepoka. Kraków 1995.

Ja tu tylko sprzątam

W. Bonowicz: Pożegnanie. Tygodnik Powszechny 1995 nr 49.
A. Kaczyński: Przygody człowieka myślącego. Rzeczpospolita 1995 nr 251.
K. Masłoń: Ostrym piórem. Rzeczpospolita 1995 nr 241.
P. Szewc: Tryby Walca. Nowe Książki 1995 nr 12.
B. Wildstein: Kronika III Rzeczpospolitej — „Ja tu tylko sprzątam” Jana Walca. Mądremu biada, czyli świat upartyjniony. Życie Warszawy 1995 nr 280.
G. Borkowska: Widzieć jasno bez zachwytu. Kresy 1996 nr 2.
A. Werner: Prawda jest mniejszym złem. Teksty Drugie 1996 nr 4.