BIO

Urodzona 18 maja 1937 w Warszawie w rodzinie ziemiańskiej; córka Zenona Wachowicza, inżyniera rolnika, i Aliny z Krystków, farmaceutki. Dzieciństwo spędziła na Podlasiu. Po II wojnie światowej zamieszkała w Warszawie. Uczęszczała do Liceum im. A. Mickiewicza w Piastowie; w 1955 zdała maturę. Następnie przez rok studiowała historię, a od 1956 dziennikarstwo na Uniwersytecie Warszawskim; w 1961 uzyskała magisterium. Od 1956 była także studentką Studium Historii i Teorii Filmu Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi, działającego przy Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie; w 1958 obroniła tam pracę dyplomową. Debiutowała w 1956 reportażem pt. Dzień dzisiejszy Lipiec Reymontowskich, opublikowanym na łamach „Życia Warszawy” (nr 197). W 1957 podjęła pracę w redakcji tygodnika „Ekran”; do 1974 ogłaszała tam (m.in. podpisana: B.W., Baś) reportaże, korespondencje zagraniczne, wywiady oraz szkice dotyczące polskich aktorów przedwojennych (m.in. cykl pt. Na ekranie wspomnień). W tym okresie drukowała także na łamach m.in. tygodników „Świat” (1962, 1965-67), „Przekrój” (1963, 1967), „Panorama” (1964-68), „Ty i ja” (1968-71). W 1966 otrzymała za cykle reportaży szlakami A. Mickiewicza na Litwie, F. Chopina w Szkocji, J. Conrada w Anglii nagrodę im. J. Bruna dla młodych dziennikarzy, przyznawaną przez Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich. W 1971 zawarła związek małżeński z Józefem Napiórkowskim, scenografem. Od 1973 była członkiem Związku Literatów Polskich (ZLP; do rozwiązania Związku w 1983; okresowo należała do zarządu Klubu Literatury Faktu). W 1975 otrzymała nagrodę miasta Kielc za działalność popularyzatorską związaną z ziemią rodzinną Żeromskiego. Współpracowała z telewizją (od 1962) i radiem (od 1975) jako autorka scenariuszy, słuchowisk i pogadanek poświęconych sławnym Polakom, m.in. audycji nadawanych w rocznice powstania warszawskiego (1979-2001), cykli audycji o H. Sienkiewiczu (1996) i F. Chopinie (1996) w Radiu Alex w Zakopanem, o A. Mickiewiczu (1998) w Radiu Merkury w Poznaniu, cykli telewizyjnych Kobiety ich życia (1972), Gawędy mickiewiczowskie (1998) oraz cyklu o bohaterach Szarych Szeregów pt. W Skarbcu. Za twórczość tę otrzymywała wielokrotnie nagrody. Przygotowała dla Wytwórni Filmów Oświatowych kilkadziesiąt scenariuszy i komentarzy filmowych o tematyce krajoznawczej i literackiej, m.in. do cyklu o Podhalu (Orawo, Orawo, Rytmy spiskie, Rzeźbione requiem, Harenda) oraz do filmów Nałęczowska jesień (o S. Żeromskim), Tam gdzie pisał Reymont. W 1978-2002 opracowywała jako autorka scenariuszy, narrator i reżyser słowno-muzyczne widowiska biograficzne (poświęcone m.in. S. Moniuszce, K. Kurpińskiemu, H. Sienkiewiczowi, A. Mickiewiczowi, F. Chopinowi, T. Kościuszce), wystawiane na scenach teatrów i filharmonii w Łodzi, Białymstoku, Lublinie, Gdańsku, Rzeszowie, Warszawie i Poznaniu. Od 1987 była także autorką scenariuszy wystaw poświęconych wielkim Polakom, prezentowanych w kraju i za granicą. Artykuły, reportaże, recenzje publikowała w tym okresie m.in. nadal na łamach tygodnika „Przekrój” (1970-90; tu m.in. cykle pt.: Głos z Litwy, Z ziemi włoskiej, Pamiątka z Solury) oraz „Filmu” (1973-81), „Przemian” (1976-89; tu m.in. w 1985 cykl pt. Ogród młodości), „Kontrastów” (1980, 1985-89), „Stolicy” (1981, 1985-89; tu m.in. cykl o Szarych Szeregach). W 1987 otrzymała pierwszą nagrodę im. H. Sienkiewicza, przyznawaną przez Towarzystwo im. H. Sienkiewicza, a w 1988 nagrodę czasopisma „Kontrasty” i Klubu Literatury Faktu za wybitne osiągnięcia w dziedzinie reportażu literackiego. Oprócz działalności literackiej zajmowała się także pracą społeczną, m.in. brała udział w pracach Komitetu Opieki nad Grobami Żołnierzy Batalionu Zośka (członek prezydium od 1988), opiekowała się matkami poległych harcerzy, uczestniczyła w działalności społecznych komitetów budowy szkół na wsi podlaskiej i kieleckiej. Została członkiem Towarzystwa Przyjaciół Warszawy, Towarzystwa Miłośników Twórczości J. Kasprowicza (od 1966), Towarzystwa im. H. Sienkiewicza (od 1985), Towarzystwa im. S. Żeromskiego (od 1988; członek honorowy), Klubu Miłośników Litwy. W związku ze swoimi pracami wiele podróżowała za granicę, m.in. wielokrotnie na Litwę (1961, 1976, 1979, 1989, 1993, 1998), do Anglii i Szkocji (1964), Norwegii (1967, 1982), Włoch i Szwajcarii (1976-2000), na Ukrainę (do Krzemieńca, 1976), na Białoruś (1988, 1995 i później), do Kanady (1990, 1991), Stanów Zjednoczonych (1990, 1991, 2000) i Australii (1992). W 1988 otrzymała honorowe obywatelstwo Płońska, a w 1991 Drohiczyna. W 1989 została członkiem Stowarzyszenia Autorów Dzieł Naukowych, a w 1991 Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Otrzymała liczne nagrody, w 1989 otrzymała nagrodę im. L. Benedyktowicza, przyznaną przez Zarząd Wojewódzki Unii Chrześcijańsko-Społecznej w Siedlcach, w 1993 nagrodę Srebrny As, przyznaną przez Polish Promotion Corporation za pielęgnowanie w swoich książkach tradycji narodowej, w 1998 nagrodę im. W. Hulewicza, przyznaną przez Oficynę Literatów i Dziennikarzy Pod wiatr i Oddział Warszawski ZLP za twórczość poświęconą Mickiewiczowi i tradycji polskiej na Kresach, w 2000 nagrodę radiową Złotousty Chryzostom za nieskazitelną polszczyznę, w 2001 nagrodę Mistrz Mowy Polskiej 2002 nagrodę Złoty Mikrofon, w 2003 nagrodę miasta Warszawy, w 2004 nagrodę im. św. Brata Alberta, nagrodę Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, nagrodę Marszałka Województwa Mazowieckiego. W 1992 wyróżniona honorowym obywatelstwem miasta Drohiczyna, w 2000 miasta Płońska, w 2006 miasta Węgrowa oraz miasta Warszawy. Nadto w 1995 otrzymała Order Uśmiechu, przyznawany przez dzieci. Wyróżniona m.in. odznaką Za Zasługi dla Kielecczyzny (1985), Złotym Krzyżem Za Zasługi dla ZHP (1990), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1995), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1997), Odznaką Honorową Batalionu Zośka (1997), Orderem odznaczona Orderem Polonia Mater Nostra Est, przyznanym przez kapitułę składającą się z żołnierzy Polski podziemnej, więźniów PRL (2001), Laską Skautową Niezawodnemu Przyjacielowi Harcerstwa (2002), medalem honorowym Meritus Patriae (2004), przyznanym przez Fundację Pomoc Polakom na Wschodzie, w 2005 Orderem Pro Memoria, w 2006 Medalem 200-lecia Liceum Krzemienieckiego — Aten Wołyńskich, w 2007 Złotą Odznaką Stowarzyszenia Żeromszczaków. Zmarła 13 czerwca 2018; pochowana na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Twórczość

1. Portrety. Cykl filmów dokumentalnych. Telewizja Polska 1964-1967.

Żeromski. 1964.

Sienkiewicz. 1966.

Nagrody

Nagroda Komitetu do Spraw Radia i Telewizji w 1967.

Reymont. 1967.

2. Filmowe przygody małego rycerza. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1971, 323 s. Wyd. 2 tamże 1973.

Reportaż dot. realizacji filmu wg powieści H. Sienkiewicza: Pan Wołodyjowski.

3. Kobiety ich życia. [Scenariusz i narracja cyklu widowisk biograficznych]. Telewizja Polska 1971-1974.

Nagrody

Nagroda Komitetu do Spraw Radia i Telewizji w 1972.

Zawartość

Części cyklu: 1971: Jego Marie [o H. Sienkiewiczu]; W Ojczyźnie serce me zostało. Cz. 1-2 [o A. Mickiewiczu], — 1972: Harenda moja miłość [o J. Kasprowiczu]; Ordynat Opinogórski [o Z. Krasińskim]; Samotny jak nikt [o C.K. Norwidzie]; Syn Salomei [o J. Słowackim], — 1974: Muzy Fryderyka [o F. Chopinie].

4. Malwy na lewadach. [Opowieści biograficzno-historyczne]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1972, 330 s. Wyd. nast.: wyd. 2 rozszerzone i zmienione Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji 1983, 557 s., wyd. 3 tamże 1985; [wyd. 4] zmienione Warszawa: Rytm 2000, 632 s.

Zawartość

wyd. 1: Z Chopinem w Brytanii; Wędrówka do Patusanu [o J. Conradzie]; W stronę Szekspira; Rendez-vous z panem Mickiewiczem; Strząsać maryny w rodzinnych ogrodach [o J. Słowackim we Florencji]; Siedziba Sienkiewicza [w Oblęgorku]; Powrót do Lipiec [o W. Reymoncie]; Dom na wzgórzu Trollów [o E. Griegu]; Sigrid córka Ingvalda [o S. Undset]; Wieczory na Harendzie [o J. i M. Kasprowiczach]; Tropem „Trędowatej” [o H. Mniszek]. — W wyd. 2 dodano: Dni błękitnieją nad Rzymem [o Z. Krasińskim]; Domowa pieśń Moniuszki; Hamlet na sprzedaż [o W. Szekspirze]; Judym z San Michele [o A. Munthe]; Każdy ma swoją Itakę [o J. Conradzie]; Lucy z Wyspy Księcia [o. L.M. Montgomery]; Malwy na lewadach [m.in. o F. Chopinie]; Tam u Niemnowej odnogi, tam u zielonej rozłogi [o A. Mickiewiczu]; Oto obchodzimy Dziady! [pamięci S. Jasiukiewicza]; Pamiątka z Solury [o T. Kościuszce]; Pójdziem z Orłem Białym [o C. Norwidzie i Z. Krasińskim]; Ptaki nad fiordem [o T. Vessas]; Puchar Rapperswilu [o S. Żeromskim]; Różą pachnęła góra Palatynu [o pobycie A. Mickiewicza w Rzymie]; Szwajcarskie żurawie [Polacy w Szwajcarii]; Tataraki nad Niewiażą [o M. Wańkowiczu]; U piramidy Cestiusza [m.in. dot. P.B. Shelleya i J. Keatsa]; Wielkopolski dom [o Muzeum Literatury H. Sienkiewicza w Poznaniu]; W Marylinych Bolciennikach [o M. z Wereszczaków Putkamerowej]. — [wyd. 4]: I. „Jak te wierzby nasze, pamiętasz?” (z Chopinem w Ojczyźnie i Szkocji): „Najdroższe kochania”; Malwy na lewadach. — II. „Na lewadzie drzewo rozłożyste”: „Dobranoc mój książę” (z Shakespearem w Stratfordzie i pałacu Makbeta); Droga do Patusanu (tropy Conrada w Anglii). — III. „Dęby co polskość stróżują” (z Kościuszką na Polesiu): „Na poleskiej ziemi urodzony”; Polesia czar. — IV. Szwajcarskie żurawie: Pamiątka z Solury (ostatnia przystań Kościuszki); Szwajcarskie żurawie (losy Polaków pielgrzymujących do Solury); Rzeźbiarka młodości (Krasińskiego młodość nad Lemanem); „Kędy śnieżnych gór błyszczą korony” (Słowackiego alpejskie lata); Litwa lozańska (Mickiewicza wiek męski — wiek klęski w Lozannie); Puchar Rapperswilu (Muzeum Polskie i jego bibliotekarz — Stefan Żeromski). — V. Z ziemi włoskiej: „Różą pachnęła góra Palatynu” (Rzym młodego Mickiewicza); „Dni błękitnieją nad Rzymem” (rzymskie drogi Krasińskiego i Słowackiego); U piramidy Cestiusza (miejsce rzymskiego spoczynku Shelleya i Keatsa); „Pójdziem z orłem białym” (Norwid — Krasiński — Mickiewicz. Czas Wiosny Ludów); „Strząsnąć maryny w rodzinnych ogrodach” (Florencja Michała Anioła, Słowackiego i Żeromskiego); Judym z San Michele (dom autora „Księgi z San Michele” na Ana-capri); Każdy ma swoją Itakę (Żeromski z synkiem na Capri). — VI. Ptaki nad fiordem: Dom na wzgórzu Trollów (Edward Grieg i jego przystań w Troldhaugen); Sigrid, córka Ingvalda (losy Sigrid Undset i jej dom w Lillehammer); Ptaki nad fiordem (rozmowa z Tarjei Vesaasem, autorem „Ptaków”). — VII. „Droga wiodła do Polski ze wszystkich na świecie Norwegii” (epopea [!] walk Brygady Strzelców Podhalańskich w Narviku i miasto — dziś). — VIII. Domowa pieśń Moniuszki (gniazdo rodzinne i dzieje autora „Halki”).

5. Marie jego życia. [Opowieść biograficzna]. Zdjęcia B. Wachowicz. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1972, 448 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1973; wyd. 3 rozszerzone Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji 1985, 509 s., wyd. 4 tamże 1986; wyd. 4 [!] Warszawa: Świat Książki 1994; wyd. 5 rozszerzone Warszawa: Rytm 1996, wyd. 6 tamże 2001.

Dot. H. Sienkiewicza.

Przekłady

czeski

Marie jeho života. [Przeł.] V. Zapletalová. Praha 1979.

6. Krajobrazy Żeromskiego. Scenariusz filmu dokumentalnego. [Współautor:] S. Grabowski. Telewizja Polska 1974.

7. Ziemia uroczna Stefana Żeromskiego. Zdjęcia B. Wachowicz. [Album]. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza; Kielce: Wojewódzki Oddział Informacji Turystycznej 1975, [8] k.

8. Ziemia Żeromskiego. Scenariusz cyklu dokumentalnego. Cz. 1. Legenda; cz. 2. Edukacja. Telewizja Polska 1975.

Według informacji autorki przygotowane następne części nie zostały zrealizowane: cz. 3. Wolność; cz. 4. Miłość.

9. Godzina miłości. [Scenariusz widowiska telewizyjnego]. Telewizja Polska 1977.

Prezentacja najsławniejszych polskich par.

10. Syn Polski. [Sylwetka H. Sienkiewicza]. Poznań: Miejska Biblioteka Publiczna im. E. Raczyńskiego; Wielkopolskie Towarzystwo Przyjaciół Książki 1978, 12 s.

Wydanie z okazji otwarcia Muzeum Literackiego im. H. Sienkiewicza w Poznaniu.

11. Wiatr „Przedwiośnia. Scenariusz filmu dokumentalnego. Telewizja Polska 1978.

Dot. genezy powstania powieści S. Żeromskiego.

Nagrody

Grand Prix na Ogólnopolskim Festiwalu Filmów Społeczno-politycznych w 1979.

12. Ciebie jedną kocham. [Opowieść reportersko-biograficzna]. Zdjęcia B. Wachowicz. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry 1979, 355 s. Wyd. 2 rozszerzone Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji 1988.

Dot. S. Żeromskiego. — Pierwotny tytuł: Jasne kwiaty mojej doliny.

Nagrody

I nagroda w Ogólnopolskim Konkursie Literackim „Ziemia S. Żeromskiego”, przyznana przez Urząd Wojewódzki w Kielcach, „Przemiany”, Stowarzyszenie Łódzkie Literatów, Wojewódzki Komitet Związków Zawodowych i Wydawnictwo Łódzkie w 1988.

13. Czas nasturcji. [Widowisko biograficzne]. Prapremiera: Kraków, Teatr Ludowy 1984. Por. poz. .

Dot. J. Kasprowicza.

14. Powrót na Harendę. (O J. Kasprowiczu). Scenariusz filmu dokumentalnego. Telewizja Polska 1985.

15. Mój Dziad Henryk. Prapremiera: Warszawa, Klub im. W. Pietrzaka. 1986.

Monodram o H. Sienkiewiczu przygotowany dla jego wnuczki M. Sienkiewicz.

16. Czas nasturcji. Ścieżkami Kasprowicza. [Opowieść reportersko-biograficzna]. Warszawa: Sport i Turystyka 1989, 397 s. Por. poz. .

Nagrody

Nagroda Stowarzyszenia Księgarzy Polskich w 1990.

17. Mickiewiczowskie gawędy Barbary Wachowicz. Cz. 1-12. Scenariusz, narracja. Telewizja Polska 1989.

18. Nim słońce wzejdzie — trybuna romantyków. [Cz. 1-3:] Duchem i sztandarem; Moja Ojczyzna; A spotkanie plac — powietrze. [Scenariusz telewizyjnego widowiska w 3 częściach]. Telewizja Polska 1990.

Dot. wzajemnych relacji A. Mickiewicza, J. Słowackiego, Z. Krasińskiego i C.K. Norwida.

19. Ogród młodości. [Opowieść biograficzna]. Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji 1990, 517 s.

Dot. S. Żeromskiego.

20. W ojczyźnie serce me zostało. Szlakiem Mickiewicza, Słowackiego, Chopina, Sienkiewicza, Orzeszkowej, Reymonta, Żeromskiego, Wańkowicza. [Album]. Zdjęcia, tekst B. Wachowicz. Warszawa: Interpress 1991, 267 s.

21. Ty jesteś jak zdrowie. Z Mickiewiczem nad Wilią i Świtezią; Ze Słowackim w Krzemieńcu; Z Orzeszkową nad Niemnem. [Opowieści reportersko-biograficzne]. Warszawa: Rytm 1993, 344 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 poprawione 1994, wyd. 3 uzupełnione 1995, [wyd. 4] uzupełnione 1998, wyd. 5 uzupełnione 2002.

22. Nazwę Cię — Kościuszko. [Widowisko teatralne]. Prapremiera: Warszawa, Łazienki Królewskie 1994.

23. Druhno Oleńko! Druhu Andrzeju! Gawęda o twórcach Harcerstwa Polskiego Oldze i Andrzeju Małkowskich. Warszawa: Rytm 1995, 280 s. Wyd. nast.: wyd. uzupełnione tamże 2000, wyd. 3 uzupełnione tamże 2003, 345 s.

T. 1. cyklu „Wierna Rzeka Harcerstwa.”.

24. Rudy, Alek i Zośka. Scenariusz filmu dokumentalnego. Telewizja Polska 1996.

Dot. bohaterów powieści A. Kamińskiego: Kamienie na szaniec.

25. Dom Sienkiewicza. [Opowieść biograficzna]. Warszawa: Rytm 2000, 216 s. Wyd. 2 tamże [2005].

26. Nazwę Cię — Kościuszko! Szlakiem bitewnym Naczelnika w Ameryce. [Opowieść biograficzna]. Warszawa: Rytm 2000, 516 s.

27. Wigilie polskie. Adam Mickiewicz. [Opowieść historyczno-biograficzna]. Warszawa: Rytm 2001, 381 s.

28. Kamyk na szańcu. Gawęda o Druhu Aleksandrze Kamińskim w stulecie urodzin. Zdjęcia B. Wachowicz. Warszawa: Rytm 2002, 635 s.

T. 2. cyklu „Wierna Rzeka Harcerstwa”.

Nagrody

I nagroda Edukacja XXI w 2003.

29. Rudy, Alek, Zośka. Gawęda o bohaterach „Kamieni na Szaniec”. Warszawa: Rytm 2003, 580 s.

T. 3. cyklu „Wierna Rzeka Harcerstwa”.

Nagrody

Nagroda varsavianistyczna w 2004.

30. To „Zośki” wiara Gawęda o Harcerskim Batalionie Armii Krajowej „Zośka. Cz. 1-2. Warszawa: Rytm 2005, 566 + 540 s.

T. 4 cyklu „Wierna Rzeka Harcerstwa”.

Nagrody

Nagroda Klio, w kategorii varsaviana, przyznana przez Porozumienie Wydawców Książki Historycznej za cały cykl w 2006 (zob. poz. , , ).

Scenariusze widowisk słowno-muzycznych

Wiwat Pan Moniuszko. Scenariusz, narracja, reżyseria: B. Wachowicz. Prapremiera: Gdańsk, Opera Bałtycka 1979.

Wystawienia następne

Wystawienie: w wersji rozszerzonej i zmienionej Poznań, Teatr Wielki 2002.
Wigilie polskie. Od Kochanowskiego do Baczyńskiego. Scenariusz, narracja, reżyseria: B. Wachowicz. Prapremiera: Łódź, Teatr Wielki 1981.
Dla pokrzepienia serc. Scenariusz, narracja, reżyseria: B. Wachowicz. Prapremiera: Warszawa 1986.

Wystawienia następne

Wystawienie: w wersji rozszerzonej i zmienionej Warszawa, Zamek Królewski 1996.
Dot. H. Sienkiewicza.
Nasz Karol. Scenariusz, narracja, reżyseria: B. Wachowicz. Prapremiera: Warszawa, Teatr Wielki 1987.
Dot. K. Kurpińskiego.
Reduta Żeromskiego. Scenariusz, narracja, reżyseria: B. Wachowicz. Prapremiera: Lublin, Filharmonia Lubelska 1988.
I była w tym Polska. Scenariusz, narracja, reżyseria: B. Wachowicz. Prapremiera: Lublin, Filharmonia Lubelska 1989.
O F. Chopinie.
A imię jej — Niepodległa! Scenariusz, narracja, reżyseria: B. Wachowicz. Prapremiera: Rzeszów, Filharmonia Rzeszowska 1991.
Wizja Polski u S. Żeromskiego i J. Piłsudskiego.
Wigilie polskie”, opłatek z Mickiewiczem, Słowackim, Chopinem, Harcerzami Szarych Szeregów. Scenariusz, narracja, reżyseria: B. Wachowicz. Prapremiera: Poznań, Teatr Wielki 1997.
Ty jesteś jak zdrowie. Scenariusz, narracja, reżyseria: B. Wachowicz. Prapremiera: Wilno 1998.
Ziarno Polski. Scenariusz, narracja, reżyseria: B. Wachowicz. Prapremiera: Warszawa, Muzeum Paderewskiego 1999.
Dot. J. Słowackiego.

Inna twórczość

Scenariusze wystaw.

W ojczyźnie serce me zostało. Szlakiem Mickiewicza, Słowackiego, Chopina, Sienkiewicza, Wańkowicza, Żeromskiego. Scenariusz, zdjęcia B. Wachowicz. Kraków, Biuro Wystaw Artystycznych 1987. Por. Twórczość poz. 19.
Kamyk na szańcu. Opowieść o Druhu Aleksandrze Kamińskim i jego bohaterach — harcerzach Szarych Szeregów. Scenariusz, zbiory ikonografii, eksponatów, zdjęcia współczesne B. Wachowicz. Łódź, Muzeum Historii Łodzi 1991.
„Nazwę Cię — Kościuszko! Amerykańskim bitewnym tropem Naczelnika. Scenariusz, zdjęcia B. Wachowicz. Chicago 1991, Kraków 1994.
Głos Najbliższy” — życie Fryderyka Chopina. Scenariusz, wybór ikonografii i eksponatów, zdjęcia współczesne B. Wachowicz. Wystawienie: stała od 1993 w Polish-American Museum w Nowym Jorku.
Dar dla Polonii.
Henryk Sienkiewicz (1846-1916). „Dla pokrzepienia serc”. Scenariusz, zbiór ikonografii, zdjęcia współczesne B. Wachowicz. Warszawa, Ratusz 1996.
Żar słowa i treści rozsądek. Scenariusz, wybór ikonografii, zdjęcia współczesne B. Wachowicz. Biografia i twórczość Poety — Myśliciela — Artysty — Grafika C.K. Norwida. Rzym 2001.
Reduta Żeromskiego. Scenariusz, wybór ikonografii, zdjęcia współczesne B. Wachowicz. Warszawa: Łazienki Królewskie 2006.

Adaptacje

Trędowata. Adaptacja telewizyjna powieści H. Mniszkówny. Telewizja Polska 1965.
Całe życie Sabiny. Adaptacja telewizyjna powieści H. Boguszewskiej. [Współautor:] W. Czapińska. Telewizja Polska 1968.
Błękitny zamek. Adaptacja teatralna powieści L. Montgomery. [Współautor:] K. Ślaska. Wystawienie: Łódź, Teatr Ziemi Łódzkiej 1978. Por. poz. .
Błękitny zamek. Libretto musicalu na podstawie powieści L. Montgomery. [Współautor:] K. Ślaska. Muzyka: R. Czubaty. Wystawienie: Wrocław, Teatr Muzyczny 1979. Por. poz. .

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1988, 2002, 2007.

Wywiady

Czas umarłych przodków. Rozm. J. Kubica. Fotografia 1989 nr 1.
Tropami polskości. Rozm. H. Kowalska. Kierunki 1989 nr 2.
Lekcja polskiego. Rozm. M. Büthner-Zawadzka. Życie Warszawy 1994 nr 64.
Żyć zawsze pięknie z podniesioną głową. Rozm. B. Młotkowska. Kalejdoskop Tygodniowy 1998 z 23 VII.
Kościuszko powraca do Ameryki. Warta polskości. Rozm. J.M. Paluch. „Nowy Dziennik” dod. „Przegląd Polski”, Nowy Jork 2000 nr z 10 XI.

Słowniki i bibliografie

Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (redakcja).

Ogólne

Książki

R. Jochymek: W zwierciadle biografii. Współczesna polska biografia literacka na przykładzie utworów Joanny Siedleckiej, Agaty Tuszyńskiej, Barbary Wachowicz. Warszawa: Rytm 2004, 476 s.

Artykuły

Ś. Krawczyński: Za pan brat z Kielecczyzną. Przemiany 1974 nr 7.
[K.T. Toeplitz] KTT: Nikt już nie pisze takich książek... Kultura 1979 nr 48.
K. Konecka: Cząstka duszy twojej. (Portret Barbary Wachowicz). Kontrasty 1980 nr 6.
D. Sidorski: Być kobietą. Przegląd Tygodniowy 1983 nr 22.
R. Karaś: Zjawisko: Barbara Wachowicz. Stolica 1988 nr 33.
A. Staniszewski: Życia zapach i melodia, czyli o pisarstwie Barbary Wachowicz. Kontrasty 1988 nr 8.
D. Konieczna-Malatyńska: Ojczyzno moja. Odgłosy 1989 nr 19 [dot. wystawy: „W ojczyźnie serce me zostało”].
J.S. Pasierb: Barbara Wachowicz. Więź 1990 nr 5/6.
W. Czapińska: Basia. Glob 1992 nr 13.
K. Wolny-Zmorzyński: Śladami Mickiewicza po Litwie (Szkic o reportażach historycznych Barbary Wachowicz). W: Poetyka i pragmatyka gatunków dziennikarskich. Rzeszów 1999.
J. Dmowski: Nazwę Cię — wierna!. Postacie literatury polskiej. Myśl Polska 2001 nr 11, dod.
M. Kindziuk: Dama polskiej mowy. Życie 2001 nr 168.
Ludzie naszej Polski. Ona polskości pełni straż. Nasza Polska 2002 nr 51/52.
A. Pęksa: O Barbarze Wachowicz słów kilka. Tydzień Polski”, Londyn 2004 nr 16.
M. Żmigrodzka: Wierna rzeka polskości. List do Pani 2004/2005 nr z XII.
M. Głuska-Bagan: Nie zmarnować życia. Pani 2005 nr 6.

Filmowe przygody małego rycerza

Cz. Dondziłło: Potrzebne, pożyteczne i przyjemne. Film 1971 nr 43.
S. Janicki. Nowe Książki 1971 nr 17.

Kobiety ich życia

[E. Bury] E. Bustan. Słowo Powszechne 1973 nr 21.
[K.T. Toeplitz] KTT: Miłość tamtych czasów. Teatr 1973 nr 4.

Malwy na lewadach

J. Czyżkowski: Podróże Barbary Wachowicz. Nowe Książki 1972 nr 21.
M. Kaniewska: Malwy na lewadach — czyli śladami twórców. Polonistyka 1973 nr 5.
M. Niedziejko: Malwy” po raz drugi. Opole 1984 nr 5.
M. Warneńska: Malwy rozkwitły na nowo. Fakty 1984 nr 25.
K. Naturowicz: Seans pani Barbary. Kierunki 1985 nr 40.
W. Krzemiński: Francuskie perfumy. Odgłosy 1988 nr 33.
A. Piwkowska: Polska jest wszędzie. Nowe Książki 2000 nr 10 [dot. też Dom Sienkiewicza].

Marie jego życia

J. Iwaszkiewicz: Marie. Życie Warszawy 1972 nr 109.
W. Szymborska. Życie Literackie 1972 nr 22.
S. Kończak: Miłość w życiu H. Sienkiewicza. Polonistyka 1973 nr 2.
M. Wisłowska: Five Marys. Les cinq Maries. „Polish Literature”, Warszawa 1973 nr 1 [tekst w języku angielskim i francuskim].
W. Żukrowski: Serca i łoża. W tegoż: W głębi zwierciadła. Warszawa 1973.
W. Kiwilszo: Opowieść romantyczna. Stolica 1986 nr 20.
L. Ludorowski: Miłości jego życia. Tygodnik Demokratyczny 1986 nr 43.
U. Gomuła: Tak i Nie. Śląsk 1988 nr 9.

Ciebie jedną kocham

J. Kądziela: Wczoraj i dziś ziemi kieleckiej. Nowe Książki 1980 nr 3.
D. Sidorski: Opowieść zmysłowa. Kontrasty 1980 nr 6.
M. Warneńska: Drzewo nadal zielone... Perspektywy 1980 nr 4.
J.M. Gisges: O ziemi Żeromskiego inaczej. W tegoż: Moje prywatne miniatury. Warszawa 1982.
O. Jędrzejczyk: Miejsce było nad wyraz piękne. Gazeta Krakowska 1988 nr 81.
M. Niedziejko: Uroczna ziemia” Stefana Żeromskiego. Trybuna Opolska 1989 nr 6.

Czas nasturcji

M. Olchowska: Barbara Wachowicz w „Harendzie. Nowe Książki 1990 nr 10.

Ogród młodości

B. Kazimierczyk: Reportaże Barbary Wachowicz. Lektura sercu bliska. Słowo Powszechne 1990 nr 173.
B. Riss: W krainie Żeromskiego. Życie Warszawy 1990 nr 264.
A. Zawistowska: Czas odnaleziony. Antena 1990 nr 49.

Druhno Oleńko! Druhu Andrzeju!

K. Koźniewski. Wiadomości Kulturalne 1995 nr 49.

Dom Sienkiewicza

A. Piwkowska: Polska jest wszędzie. Nowe Książki 2000 nr 10 [dot. też Malwy na lewadach].

Nazwę Cię – Kościuszko!

W.A. Wierzewski: Jeszcze pamięć nie zginęła. „Zgoda”, Chicago 2000 nr 24.