Print

BIO

Urodzony 20 stycznia 1922 w Warszawie; syn Stefana Przymanowskiego, urzędnika kolejowego, i Wacławy z domu Rajchert. Od 1932 uczęszczał do Gimnazjum i Liceum im. S. Żeromskiego w Warszawie. W tym czasie należał do Związku Harcerstwa Polskiego. Po wybuchu II wojny światowej, jako ochotnik – szeregowiec 4. Batalionu Pancernego wziął udział w kampanii wrześniowej 1939. Internowany przez armię radziecką pod Tarnopolem, przebywał w obozach w Porochni i Wołoczyskach, skąd wkrótce został zwolniony jako niepełnoletni. Następnie od listopada 1939 uczęszczał do X klasy szkoły radzieckiej w Brześciu nad Bugiem, a po jej ukończeniu pracował w 1940-41 w kopalni bazaltu w Janowej Dolinie na Wołyniu, kolejno jako górnik, maszynista wyciągu, mechanik i technik normowania. W styczniu 1941 został członkiem Wszechzwiązkowego Leninowskiego Związku Młodzieży Komunistycznej. Brał aktywny udział w pracy kulturalnej, m.in. zorganizował teatr amatorski i pisał dla niego teksty. Po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej został ewakuowany z grupą komsomolców w czerwcu 1941 do Dniepropietrowska. Pracował jako technik normowania przy budowie pieców martenowskich w Dnieprodzierżyńsku, a od sierpnia jako rachmistrz brygady traktorowej w kołchozie im. W. Czapajewa w stanicy Karmalinowskiej (Kraj Stawropolski); pełnił też funkcję sekretarza organizacji komsomolskiej kołchozu i agitatora. W 1942 pracował jako traktorzysta w sowchozie Kamienobrodzkim, a następnie w kołchozie Put Ilicza w stanicy Nikołajewskiej. W styczniu 1943 wstąpił na ochotnika do armii radzieckiej. Po przeszkoleniu w 62. Brygadzie Morskiej Piechoty w Armawirze, brał udział w walkach nad Morzem Azowskim. Ranny, leczył się przez dwa miesiące w szpitalach, następnie pracował przy wyładunku transportu w 69. kompanii pracy w Krasnodarze i Salskich Stepach. Od listopada 1943 służył w 1. Korpusie Polskich Sił Zbrojnych w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Pełnił w 5. Brygadzie Artylerii ciężkiej funkcję oficera do spraw politycznych, jako zastępca dowódcy baterii, a następnie dywizjonu. W 1944 nawiązał współpracę z gazetą 1. Armii Wojska Polskiego „Zwyciężymy”, na której łamach debiutował w czerwcu notatką o wizycie delegacji Krajowej Rady Narodowej w 5. Brygadzie Artylerii, a od listopada, jako korespondent frontowy, publikował liczne reportaże, artykuły, felietony (głównie pod pseudonimami: rekrut Żyrafa, plut. Znamirowski, ppor. Mieczysław Szawarski, Prz.). W grudniu 1944 ożenił się z Ireną Barbarą Wyczółkowską. Od kwietnia 1945 należał do Polskiej Partii Robotniczej (od 1948 Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (PZPR)). W marcu 1945 objął funkcję zastępcy redaktora naczelnego, a po zakończeniu wojny redaktora naczelnego gazety „Zwyciężymy” (wydawanej do września w Katowicach). Następnie zamieszkał w Warszawie. Był redaktorem naczelnym miesięcznika „Skrzydlata Polska” (1945-48) oraz (od 1947 jako redaktor naczelny Redakcji Czasopism Lotniczych) tygodnika „Skrzydła i Motor”. Przeszedł przeszkolenie z zakresie pilotażu (1946-49); uzyskał III stopień wyszkolenia szybowcowego i licencje pilota turystycznego. W 1947-51 pełnił funkcję sekretarza generalnego Aeroklubu Rzeczpospolitej Polskiej, a w 1949-50 również szefa wydziału wyszkolenia Ligi Lotniczej. Należał do Komisji Lotniczej Wydziału Komunikacyjnego Komitetu Centralnego PZPR. Rozwijał twórczość literacką i publicystyczną, zamieszczając artykuły, opowiadania, wiersze, felietony, recenzje oraz tłumaczenia z literatury rosyjskiej, m.in. na łamach „Żołnierza Polskiego” (1945-69, z przerwami), „Żołnierza Wolności” (1945-55), „Płomyczka” (1952-80, z przerwami), „Przyjaźni” (1952-65). W 1950 został redaktorem tygodnika „Ilustracja Wojskowa”. W 1950-52 uczęszczał na Wieczorowy Uniwersytet Marksizmu-Leninizmu w Warszawie. W 1950 pełnił funkcję sekretarza redakcji, a w 1952-57 zastępcy redaktora naczelnego tygodnika „Żołnierz Polski”. W 1951 awansował na podpułkownika. W 1951-52 był redaktorem działu w Wydawnictwie Ministerstwa Obrony Narodowej. Od 1954 należał do Związku Literatów Polskich. W 1955 razem z Wojciechem Żukrowskim odbył podróż reporterską do Chin, skąd nadsyłał korespondencje do „Trybuny Ludu” i zamieszczał (napisane wspólnie z W. Żukrowskim) cykle reportaży pt. Szlakiem wielkiego marszu w piśmie „Świat” (1955 nr 38-45) oraz cykl reportaży w „Żołnierzu Polskim” (1955). W 1957 pracował w redakcji miesięcznika „Wojsko Ludowe”. Od 1958 studiował historię na Uniwersytecie Warszawskim; w 1966 uzyskał magisterium. W 1959 ożenił się z Marią Kaliską, tłumaczką (zmarła 1978). W 1961 awansował do stopnia pułkownika. W 1962-64 był członkiem Komitetu Warszawskiego PZPR i pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego Komisji Kultury. Jako przedstawiciel Ministerstwa Obrony Narodowej (MON) w 1966-68 wchodził w skład Rady Naukowej Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. W 1966 otrzymał nagrodę literacką MON (II stopnia), w 1967 I stopnia oraz nagrodę literacką Ministra Kultury i Sztuki (I stopnia). W 1969 otrzymał przyznawany przez dzieci Order Uśmiechu. W 1973 przeszedł w stan spoczynku. Kontynuował twórczość literacką, publikując zwłaszcza w „Życiu Warszawy” (1963-76; tu w 1964-76 cykl felietonów pt. Ściśle jawne), „Żołnierzu Wolności” (1971-72 cykl felietonów pt. Listy siwiejące), „Trybunie Ludu” (1974-79, 1983-87; tu w 1976-79 cykl felietonów pt. Parantele), „Wiadomościach” (Wrocław 1975-80, z przerwami; tu też wiersze z nutami), „Sztandarze Młodych” (tu w 1977 cykl felietonów pt. Kto za?). W 1977 za twórczość artystyczną dla dzieci i młodzieży otrzymał nagrodę Prezesa Rady Ministrów, a w 1979 nagrodę Prezesa Rady Ministrów w dziedzinie twórczości i sztuki estradowej. W 1980-85 był posłem na Sejm Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej VIII kadencji. W 1984 ożenił się z Aleksandrą Paszkowską-Nowińską. W 1986-89 był członkiem Narodowej Rady Kultury (II kadencji). Odznaczony m.in. licznymi polskimi i radzieckimi medalami wojskowymi (1945-46), Krzyżem Grunwaldu (1946), Krzyżem Walecznych (1947), Złotym Krzyżem Zasługi (1956), Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1965), odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1978), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1987). Zmarł 4 lipca 1998 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Twórczość

1. Tajemnica błękitnej koperty. [Powieść]. „Zwyciężymy” 1945 nr 77-90.

Autor podpisany: Żyrafa.

2. Na młodych skrzydłach. [Opowiadanie]. Warszawa: Prasa Wojskowa 1950, 65 s.

3. Chłopiec znad Wisły. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, 94 s.

4. Nasze wojsko. [Artykuły publicystyczne]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, 48 s.

5. Dowódcy. [Opowiadania]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1952, 183 s. Nakład 2 i 3 tamże 1952.

Zawartość

„Jak wielu innych”; W boju; „Pawlucha”; Gwardzista; „Czołgi naprzód!”; Myśliwiec; Inżynier żołnierskich dusz; Dowódca.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

6. Koleżeństwo bojowe. [Publicystyka wojskowa]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1952, 67 s.

7. W pierwszym szeregu. Opowiadania. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1952, 142 s.

Zawartość

„Semperit”; Ojciec i syn; Cekaemiści; Szczęście; „Bój to jest nasz ostatni”.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

8. Bagnet z uralskiej stali. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1953, 189 s.

Zawartość

Bagnet z uralskiej stali; Czarne diabły; Warieżki; Pepesza; Dziewczyna z literą „R”; Spotkanie na Goethestrasse; Ślady gąsiennic; Przeciwpancerni przyjaciele; Poprawka na plan; Świat przyjaźni; Płomień.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

9. Żołnierze czterech rzek. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1953, 438 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 t. 1-2 1954, wyd. 3 1955.

Przekłady

bułgarski

Vojničite ot četirite reki. [Przeł.] D. Ikonomov. Sofija 1956.

czeski

Vojáci čtyř řek. [Przeł.] K. Málek. Praha 1958.

rosyjski

Soldaty četyrech rek. [Przeł.] J. Nemčinskij. Moskva 1955.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

10. Tajemnica wzgórza 117. [Opowieść]. „Płomyczek” 1954 nr 18-25. Wyd. osobne Warszawa: Nasza Księgarnia 1954, 45 s. Wyd. nast. tamże: wyd 2 1955, wyd. 3 1957, wyd. 4 1960, wyd. 5 1962, wyd. 6 1964, wyd. 7 1967, wyd. 8 1969, wyd. 9 1971, wyd. 10 1974. Przedruk zob. poz. ↑.

Adaptacje

radiowe

Radio 1970.

Wyd. łącznie z: J. Broniewska: Filip i jego załoga na kółkach; W. Żukrowski: Mój przyjaciel słoń. Warszawa: Nasza Księgarnia 1978.

11. Desant na Kamiennej Wyspie. [Współautor:] W. Żukrowski. „Żołnierz Wolności” 1955 nr 119-159. Wyd. osobne Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1955, 243 s.

Reportaż z walk Chińskiej Armii Ludowej o wyspy I-dziansan i Taczen w 1955.

Przekłady

rosyjski

Šturm Granitnych Tverdyn. Kniga o Noa. [Przeł.] J. Nemčinskij. Moskva 1957.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

12. Na celowniku T-VI. [Reportaż historyczny]. „Przyjaźń” 1958 nr 25-33. Wyd. osobne Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1958, 99 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1960, wyd. 3 poprawione i rozszerzone 1962.

Przekłady

rosyjski

Znamja Rodiny. Legnica 1958.

13. Rycerze Srebrnej Tarczy. [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1958, 195 s. Wyd. nast.: Kraków: Wydawnictwo Literackie 1963, tamże 1976.

Nagrody

II nagroda w konkursie Nasza Księgarnia w 1957.

Przekłady

rosyjski

Rycari serebrjanogo ščita. [Przeł.] V. Sašonko. Leningrad 1964.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

14. Minerzy podniebnych dróg. [Współautor:] O. Gorczakow. [Reportaż historyczny]. Pierwodruk pt. Minerzy wysokich gór. „Przyjaźń” 1959 nr 31-42, 47-51/52 [druk mylnie podpisany jako praca zbiorowa]; pt. Minerzy wysokich dróg. „Gazeta Poznańska” 1960 nr 163-189. Wyd. osobne pt. Minerzy podniebnych dróg. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1960, 91 s.

Przekłady

rosyjski

Minery vozdušnych dorog. Wyd. łącznie z: O. Gorčakov: Vyzyvaem ogon' na sebja. [Część polska tłum.] M. Ignatov. Moskva: Molodaja Gvardija 1960, 237 s., wyd. 2 przerobione i uzupełnione tamże 1967.

Wyd. nast. łącznie z: O. Gorczakow: Vyzyvaem ogon' na sebja przerobione i uzupełnione (według 2 wyd. w wersji rosyjskiej Moskva 1967, tłum. na język polski W. Bieńkowska). Warszawa: Książka i Wiedza 1970, 308 s. Por. poz. ↑.

15. Utarczki z dniem powszednim. [Felietony]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1961, 170 s.

Autor podpisany: Peleng.

Zawartość

O trudnej miłości; W sprawie rachunku sumienia; O wolnych kołtunach i nieśmiałych rycerzach; Z pokolenia na pokolenie; O minutach, godzinach i latach; Krytykować? Oto jest pytanie; Uwaga! Ciepłe kluski; Kolumbowie pilnie poszukiwani; Tymczasem...; „Śrubokręt” i „Głowa do góry”; Wzięli, zorganizowali, ukradli; Problem cukru; Służba a drużba; Czy dobry to znaczy dobry?; Trzy plagi żołnierskiego żywota; O ćwiczeniu rycerskim XX wieku; Elektronowy bez pierwszej klepki; Technika, technika i „co z tego wynika”; O niekochanej „technice do spraw politycznych”; O jednozakresowcu vulgaris, czyli pospolitym; Języki ostrz!; Obyczaje w powijakach; Karmelek i papierek, czyli reportaż z Marsa; O babkach, żonach i kobietach; O ciał oficerskich eksploatacji.

16. Wioska mała jak Płowce. Scenariusz filmu dokumentalnego. Ekranizacja 1961.

Wyświetlony w dwóch wersjach: 10 i 20 minut.

17. Ze 101 frontowych nocy. [Opowiadania i wspomnienia]. Warszawa: Książka i Wiedza 1961, 318 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1963; wyd. 3 Warszawa: Książka i Wiedza 1965, tamże: wyd. 4 1967, wyd. 5 1970, wyd. 6 1975, wyd. 7 1978; wyd. 8 1980, wyd. 9 1984. Przedruk zob. poz. ↑.

Wyróżnienie Ministra Obrony Narodowej w 1961.

Zawartość

Befsztyk po polsku; Płaczliwy sierżant; Delikatność uczuć; Jeszcze Polska; „Pan wyglądasz?”; Scena i rzeczywistość; Brzydki fortel; Wolesław Rrus; Oficer przez zazdrość; Polityka i kuchnia; Herezja bateryjnej trójcy; Noworoczny śledź; Lampa zaczarowana; Pegazy; Nalot; Żołnierska lingwistyka; Bańka; Kamyczek filozoficzny; Ciało zanurzone w gniewie; Śniegowy nocleg; Oskrzydlenie; Zielony banknot; Specjalna misja; Morderca bezbronnych koni; Znak; Nie wszystko co się świeci; Sztuka cywilnego jedzenia; Obrońca z urzędu; Autorytet; Przerwana akademia; Prawie Kozietulski; Powrót; Dwa słowa; Audycja; Argument; Noblesse oblige; Różyczka i ptaszek; Trafiony w zupę; Straty bojowe; Czynnik nadprzyrodzony; Artyleryjski sen; Polacy; Druk amoralny; Dobre wychowanie; Rycerski pas; Polska specyfika; Siderodromofobia; Spotkanie po latach; Paganini drużyny zwiadu; Lizak; Pech; Intermedium o cudach; Autor nieznany; „Czterdziestka piątka” wyborowa; Tak jest, obywatelu generale; Zbrodnia i kara; Podstrzelony gwizd; Żyrafa; Ulotki; My nie cywile; Chirurg z beczki; Virtus virtutis virtuti; Literacka bitwa; Kwalifikacje zemsty; Traktat o braniu języka; Poprawka do komunikatu; Działon czerwonoskórych; Machliny; Chorąży miłujący pokój; Kraciasty szalik; Zaślubiny bez panny młodej; Reprezentacja; Dowód męstwa; Hasła i kryptonimy; Niecudowne ocalenie; Artykuł pirotechniczny; Potęga prasy; Z miłości i na rozkaz; Dziewczyna z literą „R” [poz. ↑]; Cenniki; Dobra wróżba; Krowy i żyrandol; Trzynastka; Nie chcący; Ich bin auch Niemcy; Rendez-vous à Paris; Dama; Konie zdobyczne; Utalentowany naród; Machniom; Berlin; Obie strony medalu; Gospodarze; O oszukiwaniu dowódców; Ogolony nie w porę; Jasne z pianką; Na czele; Odpowiednia kwatera; Generalski tort; Mogiły i sweter; Takich nie było.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

18. Żołnierski elementarz. Przeczytasz, zapamiętasz. Ilustracje: M. Walentynowicz. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1961, 48 s.

Mnemotechniczne wierszyki na temat: „Regulamin Służby Wewnętrznej”.

19. [Piętnaście] 15 sekund. [Sztuka telewizyjna]. Telewizja Polska 1963. Druk „Żołnierz Wolności” 1963 nr 149.

Przekłady

rosyjski

[Przeł.] N. Grafska. Telewizja (Moskva) 1966.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

20. Lo-sa, smok Bardzo Groźny. [Baśnie chińskie]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1963, 139 s. Przedruk zob. poz. ↑.

Zawartość

Lo-sa, smok Bardzo Groźny; Spiżowy Wachlarz; Ziarna ryżu; Pani Górskich Wywierzysk; Baśń z doliny Mingów.

21. Bitwa pod Studziankami. [Reportaż historyczny]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1964, 26 s. Zarząd Propagandy Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego. Por. poz. ↑, ↑, ↑.

22. Czterej pancerni i pies. [Powieść dla młodzieży]. 1964-1969. Wyd. nast.: Poznań: In Rock 2004, 615 s.; Poznań: Vesper 2007. Por. poz. ↑, ↑, ↑, ↑.

Nagrody

Wyróżnienie w konkursie Wydawnictwa Ministerstwa Obrony Narodowej na utwór dla młodzieży o Ludowym Wojsku Polskim w 1966; nagroda w konkursie Orle Pióro ogłoszonym przez Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”, „Płomyk” i „Świat Młodych” w 1967; nagrody w konkursie „Bliżej książki współczesnej” w 1969 i 1970.

Przekłady

azerbejdżański

Dörd tankčy. [Przeł.] V. Pašajev. [T.] 1 Baku 1976.

bułgarski

Četirimata tankisti i kučeto. [T.] 1. [Przeł.] I. Válev. [T]. 2. [Przeł.] P. Ilčev. Plovdiv 1969, 1970, wyd. nast.: tamże 1986, 1987.

czeski

Zpet na západ. [Przeł.] H. Stachová. Praha 1968.
Čtyři tankisté a pes. [Przeł.] H. Stachová. [T.] 1-3. Praha 1971, 1972, 1974, wyd. nast. [t. 1-2:] tamże: 1974, 1982, 1988, 2006.

estoński

Neli tankisti ja koer. [Przeł.] A. Kurtna. Tallinn 1974.

gruziński

Četyre tankista i odna sobaka. [Przeł.:] V. Kowtiašvili, S. Ravič. Tbilisi 1979.

hiszpański

Cuatro tanquistas y un perro. [Przeł.] S. Mohort-Kopczyński. La Habana 1979.

litewski

Keturi tankistai ir šuo. [Przeł.] A. Liobyté Vilnius 1969, wyd. nast. [Przeł.:] A. Liobytéµ A. Paraščiakas. [T.] 1-2. Vilnius 1971.

łotewski

Četri tankisti un suns. [Przeł.] R. Luginska. Riga 1972.

macedoński

Četvericata tenkisti i kučeto. [Przeł.] P. Nakovski. Skopje 1978.

mołdawski

Patru tankišt' ši un kyne. [Przeł.] E. Romančuk. Kišinèu 1973.

niemiecki

Vier Panzersoldaten und ein Hund. [Przeł.] R. Willnow. [T.] 1-3 Berlin 1969, tamże: [T.] 2 1972, [T.] 3 1974, [T.] 1? 1985, 2005.

portugalski

Quatro de blindados e o seu cao. [Przeł.] M. da Graça Simeao da Fonseca. Lisboa 1978.

rosyjski

Četvero tankistov. Moskva 1967, wyd. nast.: pt. Četyre tankista i sobaka. [Przeł.:] O. Akimčenko i L. Kaškurevic. [T.] 1. Moskva 1970.
Četyre tankista i sobaka. [wyd. skrócone; przeł.] V. Kiselev. [T.] 1. Moskva 1970, 2006.
Četyre tankista i sobaka. [Przeł.:] O. Akimčenko, L. Kaškurevič. Moskva 1970, [t.] 2. [Przeł.:] O. Akimčenko, L. Kaškurevič, V. Kiselev. [T.] 2 tamże 1971; wyd. łączne: Moskva 1985, [T.] 1-2 Varšava 1985.
Četyre tankista i sobaka. [Przeł.] V. Konstantinov. Čeljabinsk 1993.

rumuński

Patru tanchişti şi un cîne. [Przeł.] A. Plǎieşu. Bucureşti 1973.

słowacki

Štyria tankisti a pes. [Przeł.] V. Kalafutowá. Bratislava 1969, wyd. nast.: Bratislava 1975.
Štyria tankisti a pes. [T.] 1-2. [Przeł.] V. Slobodni'ková, [t.] 3. [Przeł.] M. Andráš. Bratislava 1978.

słoweński

Stirje tankisti in pes. [Przeł.] J. Moder. Ljubljana 1975.

szwedzki

Fyra pansarsoldater och en hund. [Przeł.] B. Larsson. Stockholm 1973.

ukraiński

Čotyry tankisty i pes. [Przeł.] S. Savkov. [T.] 1 Kiïv 1968. [T.] 1-2: tamże 1971, [T.] 3 tamże 1973; wyd. łączne 1987.

Adaptacje

teatralne

Pancerni. Wystawienie: Warszawa, Teatr im. T-34 2004 (w wersji lalkowej).

radiowe

Adaptacja: B. Kościuszko. Polskie Radio 1968.

[T.] 1. „Gazeta Robotnika” 1964 nr 157-261. Wyd. osobne Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1964, 331 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1965, wyd. 3 1966, wyd. 4 1967, wyd. 5 1967; wyd. 6 Warszawa: Iskry 1968; wyd. 8 Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1970; wyd. 7 Warszawa: Iskry 1971.

[T.] 2. „Gazeta Robotnika” 1968 nr 237-308; 1969 nr 1-41. Wyd. łącznie z [t.] 1 zob. niżej. Wyd. osobne: wyd. 2 Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1970, 412 s.; Warszawa: Iskry 1970 [właśc. 1969].

[T.] 3. „Gazeta Robotnika” 1969 nr 51-217. Wyd. osobne Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1970, 397 s. Wyd. nast.: Warszawa: Iskry 1971; Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1977.

Wyd. łączne: [T.] 1-2: wyd. 7 [!] Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1969, 331 + 412 s.; wyd. 5 [!] Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1976.

[T.] 1 cz. 1-2 Warszawa: Książka i Wiedza 1970, [t.] 2 cz. 1-2, [t.] 3 cz. 1-2 Warszawa: Książka i Wiedza 1971,.

Wyd. całości [w 2 vol.]: Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1986, 1987; [w 1 vol.]: wyd. 1 Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej 1973, 721 s., tamże wyd. 2 1975, wyd. 3 1977, wyd. 5 1983.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

23. Czterej pancerni i pies. [Scenariusz serialu telewizyjnego w 21 odcinkach]. 1965-1970. Por. poz. ↑, ↑, ↑, ↑.

Nagrody

Film wyróżniony w 1967 Złotą Odznaką Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, nagrodą Ministra Obrony Narodowej I stopnia, nagrodą literacką Ministra Kultury i Sztuki I stopnia oraz nagrodą Komitetu do Spraw Radia i Telewizji.

Seria I-II [Współautor:] S.Wohl. Reż. K. Nałęcki. Ekranizacja 1965-1966. Druk scenopisu: K. Nałęcki: Czterej pancerni i pies. Warszawa: Syrena 1965 [nr] 1-15.

Seria III [Współautorzy:] M. Przymanowska i S. Wohl. Reżyseria: K. Nałęcki. Ekranizacja 1968-1969. Druk pt. Czterej pancerni i pies. Telewizyjna seria filmowa według powieści J. Przymanowskiego. Fotosy. Wybrała i oprac.: M. Przymanowska. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1968, 126 s.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

24. Minerzy podniebnych dróg; Vyzyvaem ogoń na sebja. [Scenariusz telewizyjny; autorzy:] O. Gorczakow, J. Przymanowski. Telewizja (Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich) 1965. Wersja polska Telewizja (Warszawa) 1965. Por. poz. ↑.

Nagrody

Film wyróżniony literacką nagrodą radzieckiego Komsomołu w 1968.

25. Powrót. [Sztuka telewizyjna]. Telewizja Polska 1965.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

26. Studzianki. [Reportaż historyczny]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1966, 571 s., tab. 104. Wyd. nast.: wyd. 2 poprawione i uzupełnione tamże 1971, 591 s., wyd. 3 poprawione i uzupełnione tamże 1979, 694 s.; t. 1-2 Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1987, 365 + 253 s. Por. poz. ↑, ↑, ↑.

Nagrody

II nagroda Ministra Obrony Narodowej w 1966, I nagroda w konkursie „Wybieramy książkę roku 1966” w 1967, nagroda w plebiscycie „40 rocznica zwycięstwa nad faszystowskimi Niemcami” w 1985.

Przekłady

rosyjski

Studzjanki. [Przeł.:] P. Kostikov, A. Oreškin, O. Akimčenko. Moskva 1969.

Wyd. popularne (skrócone) Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej 1967, 478 s.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

27. Rozpoznania i szarże. Wybór oprac.: M. Przymanowska. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1968, 423 s.

Artykuły drukowane w piśmie „Wojsko Ludowe” w 1959-1966 w rozdziałach: I. Jacy jesteśmy; II. Nie matura; III. Tradycje; IV. Wojsko z ludem; V. Utarczki z bzdurą; VI. Dyscyplina; VII. SIM-y.

28. Wezwany. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1968, 170 s. Wyd. nast. tamże: wyd 2 1969, wyd. 3 1972. Przedruk zob. poz. ↑, ↑.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

29. Bitwa pod Studziankami 1944. [Reportaż historyczny]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1970, 208 s. Por. poz. ↑, ↑, ↑.

Adaptacje

teatralne

Studzianki 44. Scenariusz widowiska poetycko-muzycznego. Według tekstów J. Przymanowskiego i J. Zagórskiego oprac.: D. Michałowska i R. Spyt. W: Studzianki 44. Materiały repertuarowe. Warszawa: COK [Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury] 1972 s. 61-102 s.

30. Przygody pancernych i psa Szarika oraz innych dzielnych żołnierzy rysunkami opowiadane. [Komiks; współautor:] Sz. Kobyliński. Warszawa: Horyzonty 1970-1971. Por. poz. ↑, ↑, ↑, ↑.

[Cz. 1]. 1970, [40] k.

[Cz. 2]. 1970, [40] k.

[Cz. 3]. 1971, [40] k.

31. Studzianki. Sierpień 1944. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1970, 29 s. Por. poz. ↑, ↑, ↑.

32. Listy siwiejące. O wyborze celu, dróg i sposobów skutecznego postępowania ku pożytkowi wchodzących w życie napisane. [Felietony]. Warszawa: Iskry 1973, 261 s. Wyd. 2 tamże 1975.

33. Od tajgi do Gdańska. [Utwór dramatyczny; współautor:] M. Przymanowska. Powst. 1973. Por. poz. ↑, ↑, ↑, ↑.

Na podstawie powieści „Czterej pancerni i pies”. Informacja o powstaniu: ZS. „Nowiny Teatralne” 1973 nr 10.

34. Pancerni i pies. Musical. [Współautor:] M. Przymanowska. Muzyka: B. Konowalski. Prapremiera: Gdynia, Teatr Muzyczny 1973. Płyta gramofonowa Muza SXL 0965, 1974. Por. poz. ↑, ↑, ↑, ↑.

Wyd. osobne Czterej pancerni i pies. Piosenki z musicalu. Teksty J. Przymanowski. Muzyka: B. Konowalski. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1974, 41 s., nuty.

35. Ściśle jawne. Wybór i oprac.: M. Przymanowska. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1973-1974.

Felietony publicystyczne ogłaszane na łamach „Życia Warszawy”.

[T.] 1. Obyczaj, służba, obronność. 1973, 310 s.

[T.] 2. Tradycje, historia, ludzie. 1974, 431 s.

36. Zasieki. Scenariusz filmowy. Ekranizacja 1973. Premiera kinowa 1981.

Informacja o ekranizacji: E. Dolińska. „Film” 1973 nr 18 s. 7.

37. Znużony. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1974, 197 s. Przedruk zob. poz. ↑, ↑.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

38. Kres podstępów Kameleona, czyli Biedronka ocalona. [Wiersz dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1975, [16] k. Wyd. 2 zmienione tamże 1983, [32] s.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

39. Polacy na drogach do zwycięstwa. [Album]. Tekst: J. Przymanowski. Oprac. graficzne: W.H. Rudziński. Warszawa: Interpress 1975, 181 s.

Przekłady

angielski

Polish road to victory. [Przeł.] I. Taylor. Warsaw 1975.

francuski

Les Polonais sur les chemins de la victoire. [Przeł.] M. Cieszkowska. Varsovie 1975.

niemiecki

Wege der Polen zum Sieg. [Przeł.] S. Schmidt. Warszawa 1975.

rosyjski

Poljaki na dorogach pobedy. [Przeł.] R. Kusneš [R. Kuśnierz]. Varšava 1975.

40. Siedmiu zwyczajnych. (Scenariusz filmowy). „Wiadomości”, Wrocław 1975 nr 27-32. Ekranizacja pt. Wszyscy i nikt 1977. Por. poz. ↑.

41. Zawzięty. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1975, 127 s. Przedruk zob. poz. ↑, ↑.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

42. Czaromistrze. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska 1976.

43. Wszyscy i nikt. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1976, 150 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1978, wyd. 3 1981. Przedruk zob. poz. ↑. Por. poz. ↑.

Przekłady

hiszpański

Todos y nadie... [Przeł.] A. Zuazo López. La Habana 1986.

ukraiński

Według informacji autora.

węgierski

Mindenki és senki. [Przeł.] K. Simándi. Budapest 1985.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

44. Czy na pewno jesteś patriotą? [Gawędy dla młodzieży]. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1977, 59 s.

45. Drogi do zwycięstwa. [Współautor:] S. Damski. [Szkic dla młodzieży]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1977, 61 s.

Dotyczy wojny 1939-1945.

46. Fort Zerwipazura. [Opowiadanie dla dzieci]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1977, 16 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1983. Przedruk zob. poz. ↑.

47. Fortele Jonatana Koota. [Współautor:] Z. Dąbrowski. [Słuchowisko radiowe; odcinek 1-18]. Polskie Radio 1977. Por. poz. ↑, ↑.

48. Jakie ładne chłopaki. (Ballady żołnierskie). Muzyka: B. Konowalski. Słowo poetyckie: J. Przymanowski. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1977, 62 s. Por. poz. ↑.

Adaptacje

sceniczne

Kołobrzeg, Festiwal Piosenki Żołnierskiej 1977 [nagroda Ministra Obrony Narodowej w 1977].

49. Kudłaty saper. [Opowiadanie dla dzieci]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1977, 14 s. Wyd. 2 Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1983. Przedruk zob. poz. ↑.

50. Safjan. Przeł. z rękopisu na język angielski: K. Cękalska. Warszawa: Authors Agency; Czytelnik 1977, 43 s.

Dotyczy Zbigniewa Safjana.

51. Ułan i Ułanka. [Opowiadanie dla dzieci]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1977, 18 s. Wyd. 2 Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1983. Przedruk zob. poz. ↑.

52. Bombowa Buki. [Opowiadanie dla dzieci]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1978, 17 s. Wyd. 2 Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1984. Przedruk zob. poz. ↑.

53. Fortele Jonatana Koota. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1978, 214 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1981, wyd. 3 1984, wyd. 4 1987. Przedruk zob. poz. ↑. Por. poz. ↑, ↑.

Przekłady

ukraiński

Vytivky Jonatana Koota. [Przeł.] J.G. Popsujenko. Kiïv 1988.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

54. Kto za? [Opowiadanie dla młodzieży]. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1978, 117 s. Przedruk zob. poz. ↑. Por. poz. ↑.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

55. Kanonier Wojciech. [Opowieść dla młodzieży]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1979, 17 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1984. Przedruk zob. poz. ↑.

56. Wiri z gór. [Opowiadanie dla dzieci]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1979, 16 s. Wyd. 2 Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1984. Przedruk zob. poz. ↑.

57. Fortele Jonatana Koota. [Scenariusz serialu telewizyjnego; odcinek 1-13]. Telewizja Polska 1980-1981. Por. poz. ↑, ↑.

58. Kto za? Scenariusz filmu telewizyjnego. Telewizja Polska 1980. Por. poz. ↑.

59. Lewy róg. [Opowiadanie dla młodzieży]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1980, 18 s. Wyd. 2 Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1985. Przedruk zob. poz. ↑.

60. Rozdroże, zasieki. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1980, 166 s. Przedruk zob. poz. ↑.

Zawartość

Rozdroże; Zasieki.

61. Tarcza i miecz. [Szkic dla młodzieży]. Oprac. dat i faktów: T. Twarogowski. Warszawa: Nasza Księgarnia 1980, 75 s. Wyd. 2 poprawione Warszawa: Nasza Księgarnia 1988.

Dotyczy historii wojska.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

62. Trójca grzeszna. [Powieści]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1980, 293 s. Wyd. 2 tamże 1986.

Zawartość

Wezwany [poz. ↑]; Znużony [poz. ↑], Zawzięty [poz. ↑].

63. Grad zasłużony. [Opowieść dla młodzieży]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1981, 18 s. Wyd. 2 Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1985. Przedruk zob. poz. ↑.

64. Zaprzęg ratunku. [Opowiadanie dla młodzieży]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1981, 14 s. Wyd. 2 Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1985. Przedruk zob. poz. ↑.

65. Jakie ładne chłopaki. Na głos z fortepianem. Por. poz. ↑. [Współautor:] Z. Bystrzycka. [Muzyka:] B. Konowalski. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1982, 230 s.

Zawartość

56 piosenek wojskowych.

66. Lotnicza omega. [Opowiadanie dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1982, [24] s.

Przekłady

angielski

Awiation Omega. [Przeł.] B. Lewandowski. Warszawa 1983.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

67. Odsiecz Europy. [Szkic historyczny]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1983, 73 s.

Dotyczy walk pod Wiedniem w 1638.

68. Trzy pokusy na dwoje. Musical. [Współautor:] Z. Bystrzycka. Muzyka: B. Konowalski. Warszawa: Inspiracje 1983, 30 s.

69. Nieślubny bukiet. [Wiersze]. Lublin: Krajowa Agencja Wydawnicza 1984, 83 s.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

70. Ceglane gniazdo. [Powieść]. Powst. 1986. Druk fragmentów pt. Kara śmierci. „Panorama” 1987 nr 3.

Powieść o latach 1925-1930 (w maszynopisie 700 s.) miała stanowić tom 1 epickiego cyklu pt. Pogoń za horyzontem.

71. Siedem powieści. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1988, 428 s.

Zawartość

Rozdroże [poz. ↑]; Zasieki [poz. ↑]; Zawzięty [poz. ↑]; Wezwany [poz. ↑]; Znużony [poz. ↑]; Wszyscy i nikt [poz. ↑]; Kto za? [poz. ↑].

72. Dzieciom. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1989, 444 s.

Zawartość

Zawiera poz. 19, – oraz: Tajemnica wzgórza 117 [poz. ↑]; Fortele Jonatana Koota [poz. ↑]; Fort Zerwipazura [poz. ↑]; Ułan i Ułanka [poz. ↑]; Kudłaty saper [poz. ↑]; Bombowa Buki [poz. ↑]; Wiri z gór [poz. ↑]; Kanonier Wojciech [poz. ↑]; Lewy róg [poz. ↑]; Grad zasłużony [poz. ↑]; Zaprzęg ratunku [poz. ↑].

73. Młodym. [Publicystyka dla młodzieży]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1989, 463 s.

Zawartość

Leonarda i jej synowie [Prace redakcyjne poz. ↑]; Ze 101 frontowych nocy [poz. ↑]; Słowo na drogę. O wyborze celów, środków i sposobów skutecznego działania ku pożytkowi wchodzących w życie napisane.

74. Poprzez fronty i afronty. [Wspomnienia]. Bydgoszcz: Pomorze 1989, 115 s.

Wydania osobne tekstów piosenek z nutami, m.in.

• Zob. Twórczość poz. ↑, ↑.
• Na stacji pożegnań. [Muzyka:] B. Konowalski. [Współwyd. z:] Płynie nad nami czas. [Muzyka:] M. Sart. [Słowa:] J. Zalewski. Warszawa: Muzyczna Agencja Autorska 1976, [8] k.
• Miłość marszałkowska. [Muzyka:] B. Konowalski. [Współwyd. z:] J. Gałkowski: Gdzie piękniejsze miejsce pod słońcem. Warszawa: Muzyczna Agencja Autorska 1979, [5] k.
• Walc dnia pierwszego. [Muzyka:] B. Konowalski. [Współwyd. z:] J. Kleyny: Jak minął dzień. [Muzyka:] W. Trzciński. Warszawa: Muzyczna Agencja Autorska 1979, [6] k.

Wybory utworów literackich w przekładach

rosyjski

• Kudlatyj saper. [Przeł.:] V. Chorev, M. Ignatov. Moskva 1985.

Przekłady

1. G. Miklaszewski: Modele latające. Tłum. z rosyjskiego: J. Przymanowski i A. Windholz. Warszawa: Prasa Wojskowa 1948, 298 s.
2. A. Wołkow: Samoloty w walce. Warszawa: Prasa Wojskowa 1948, 326 s. Wyd. 2 tamże 1950.
3. J. Gurewicz: Łowcy chmur. [Powieść]. Warszawa: Prasa Wojskowa 1949, 61 s.
4. W. Niemcow: Złote dno. [Powieść]. Warszawa: Prasa Wojskowa 1949, 101 s.
5. A. Pokryszkin: Myśliwiec. Z notatnika pilota. [Wspomnienia]. Warszawa: Prasa Wojskowa 1949, 128 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 tłum.: J. Przymanowskiego i A. Windholz 1949, wyd. 3 1950; wyd. 4 pt. Atakuję! Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1959, 137 s.

Wyd. osobne fragmentów: Jak zostałem lotnikiem. Wybrał i oprac.: A. Windholz. Warszawa: Prasa Wojskowa 1949, 58 s.

6. W. Saparin: Tajemnicze zniknięcie inżyniera Bobrowa. [Powieść]. Warszawa: Prasa Wojskowa 1949, 44 s. Wyd. 2 tamże 1950.
7. A. Studzicki: Wąwóz Batyrłar – Dżoł. [Opowieść]. Warszawa: Prasa Wojskowa 1949, 93 s. Wyd. 2 tamże 1950.
8. P. Chrustalow: Na amerykańskich lotniskach. [Reportaż]. Warszawa: Prasa Wojskowa 1950, 105 s.
9. W. Niemcow: Błękitny promień. [Opowieść]. Warszawa: Prasa Wojskowa 1950, 93 s.
10. S. Wiszenkow: Oblatywacze. [Reportaże]. Przedmowa: I.W. Markow. Warszawa: Prasa Wojskowa 1950, 253 s.
11. M. Groszew: Za sterem radzieckiego samolotu. [Wspomnienia]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, 29 s.
12. S. Ignatiew: Chcemy latać. [Opowieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, 147 s.
13. R. Kim: Zeszyt znaleziony w Sunczen. [Opowieść]. Tłum. pod red. J. Przymanowskiego. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, 180 s.
14. W. Sajanow: Niebo i ziemia. Powieść. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, 397 s.
T. 2 w przekł. T.J. Everta. Warszawa 1951.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

Prace redakcyjne

1. B. Polewoj: Bohater przestworzy. Tłum. J. Wyszomirski. Wyd. 4. Wybrał i oprac.: J. Przymanowski. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 144 s.
Fragment powieści B. Polewoja Opowieść o prawdziwym człowieku.
2. Leonarda i jej synowie. Zapisali relacje, oprac. i uzupełnili dokumentami: M. Przymanowska i J. Przymanowski. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1980, 131 s. Przedruk zob. Twórczość poz. 73.
Dotyczy Leonardy Lambrianidi.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji
3. Pamięć. [Album]. Cz. 1. Oprac.: H. Prokopczuk, R. Muranyi i in. Oprac. graficzne: D. Pietrow. Warszawa: Interpress 1987, 183 s.

Nagrody

Medal laureata przyznany przez Agencję Prasową „Nowosti” (Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich) w 1987 oraz order „Drużba narodow” przyznany przez Radę Najwyższą Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w 1988.

Przekłady

rosyjski

Pamjat'. Cz. 1-2. Tamże 1987, 183 + 555 s.

Omówienia i recenzje

• Ankiety dla IBL PAN 1953, 1966, 1989.

Wywiady

• Ciąg dalszy nastąpił. Rozm. K. Nastulanka. „Polityka” 1967 nr 50.
• „...pisarstwo musi być zawodem drugim”. Rozm. R. Pietrzak. „Żołnierz Wolności” 1969 nr 115.
• Człowiek musi być wierny swojemu życiorysowi. Rozm. H. Przedborska. „Dziennik Ludowy” 1971 nr 108.
• Do pisarstwa trzeba dorastać. Rozm. K. Gałczyńska. „Trybuna Ludu” 1977 nr 16.
• Pisarstwo jest społecznym działaniem. Rozm. J. Bajdor. „Trybuna Ludu” 1977 nr 230.
• Mam sporo rudy nie przetopionej. Rozm. J. Wójcik. „Rzeczpospolita” 1987 nr 32.

Słowniki i bibliografie

• Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 2. Warszawa 1978 (M. Brykalska).

Ogólne

Artykuły

• R. Matuszewski: Oczyma piechura i realisty. „Nowa Kultura” 1953 nr 41.
• S. Gogłuska: Powieściopisarz i publicysta. „Żołnierz Polski” 1968 nr 48.
• A. Lisiecka: Kariera pułkownika. „Polemiki”, Londyn 1971 nr 11.
• J. Maruszewski: Zwierzęta w wojsku. „Nowe Książki” 1978 nr 9 [dot.: Fort Zerwipazura; Kudłaty saper; Ułan i Ułanka].
• A. Frydrychowicz: Żołnierz i pisarz. „Trybuna” 1997 nr 16.

Dowódcy

• Z. Kwiecińska: By matka i siostra mogły spać spokojnie. „Trybuna Ludu” 1952 nr 285.
Go back to position Wróć do pozycji

W pierwszym szeregu

• S. Siekierski: Z pola walki. „Wieś” 1952 nr 16/17.
Go back to position Wróć do pozycji

Bagnet z uralskiej stali

• B. Dudziński: O przyjaźni i braterstwie broni. „Życie Warszawy” 1954 nr 24.
• S. Łastik. „Twórczość” 1954 nr 5 [dot. też: Żołnierze czterech rzek].
Go back to position Wróć do pozycji

Żołnierze czterech rzek

• J. Szczawiej: Nowa powieść. „Praca Świetlicowa” 1953 nr 12.
• Z. Żabicki: Kłopoty epiki. „Życie Literackie” 1953 nr 51.
• S. Łastik. „Twórczość” 1954 nr 5 [dot. też: Bagnet z uralskiej stali].
Go back to position Wróć do pozycji

Desant na Kamiennej Wyspie

• O. Terlecki: By mogła wyrosnąć sosna. „Życie Literackie” 1955 nr 40.
Go back to position Wróć do pozycji

Rycerze Srebrnej Tarczy

• K. Kuliczkowska: Potrójny skarb Pana Twardowskiego. „Nowe Książki” 1958 nr 14.
Go back to position Wróć do pozycji

Ze 101 frontowych nocy

• J. Korczak: Przymanowski, czyli pochwała konsekwencji. „Życie Literackie” 1962 nr 27.
• T. Świeżawska: Szeherezada w zbrojnym pancerzu. „Prasa Polska” 1962 nr 1.
Go back to position Wróć do pozycji

15 sekund

• R. Szydłowski: Dramaturgia monologu wewnętrznego. „Radio i Telewizja” 1963 nr 28.
Go back to position Wróć do pozycji

Czterej pancerni i pies [Powieść]

• S. Zieliński: Wojna na wysoki połysk. „Kultura” 1964 nr 37.
• J. Kowalski: W sprawie „Pancernych”. „Tygodnik Kulturalny” 1966 nr 47 [dot. serialu ].
• [K. Wyhowska] K. WYH. „Życie Warszawy” 1966 nr 159 [dot. serialu].
• W. Krzemińska: Chwalę bohatera popularnego. „Zwierciadło” 1967 nr 37 [dot. powieści i serialu].
• H. Depta: „Czterej pancerni”, czyli pedagogika wzorów. „Głos Nauczycielski” 1968 nr 10.
• B. Zamczewski: Potrzeba pozytywnego bohatera. „Nowe Książki” 1969 nr 14.
• R. Sulima: O herosach, rycerzach i czterech pancernych. „Spojrzenia” 1970 nr 2, przedruk w tegoż: Folklor i literatura. Warszawa 1976.
• S. Zieliński: Czołgiści, czołgiści, jakież macie myśli? „Kultura” 1970 nr 16, przedruk w tegoż: Wycieczki balonem. Warszawa 1971.
Go back to position Wróć do pozycji

Czterej pancerni i pies

• M. Łazarz: Czterej pancerni i pies. Przewodnik po serialu i okolicach. Wrocław: Torus 2006. 312 s.
Go back to position Wróć do pozycji

Studzianki [Reportaż historyczny]

• M. Laprus: Nadwiślańskie Monte... 132,1. „Nowe Książki” 1966 nr 19.
• O. Terlecki: Od „Ryzy” do „Pierścienia”. „Życie Literackie” 1966 nr 30.
• F. Ryszka: Monografia bitwy. „Kwartalnik Historyczny” 1967 nr 3.
Go back to position Wróć do pozycji

Wezwany

• O. Terlecki: Droga wezwanego. „Dziennik Polski” 1968 nr 242.
• S. Zieliński: Antrakt. „Kultura” 1968 nr 30, przedruk w tegoż: Wycieczki balonem. Warszawa 1976.
• W. Żukrowski: Rozterki dowódcy. „Nowe Książki” 1968 nr 19.
Go back to position Wróć do pozycji

Znużony

• Z. Irzyk: Dwa spojrzenia. „Kierunki” 1974 nr 20.
• K. Koźniewski: Głos siwiejącego. „Polityka” 1974 nr 49.
• Z. Macużanka: Dwa spotkania. „Kultura” 1974 nr 24.
Go back to position Wróć do pozycji

Kres podstępów Kameleona, czyli Biedronka ocalona

• J. Lewoń: Zabawy przyjemne i pożyteczne – wersja dla maluczkich. „Nowe Książki” 1984 nr 3.
Go back to position Wróć do pozycji

Zawzięty

• M. Dwernicki: Spowiedź nieznanego żołnierza. „Nowe Książki” 1976 nr 20.
• J. Walc: Czterech na jednego. „Polityka” 1976 nr 18.
Go back to position Wróć do pozycji

Wszyscy i nikt

• E. Biela: Miodowy miesiąc. „Życie Literackie” 1977 nr 9.
• A. Ziembicki: Literatura w gremiach faktów. „Nowe Książki” 1977 nr 9.
• C. Wiśniewski: Okowy westernu. „Kino” 1978 nr 5 [dot. filmu].
Go back to position Wróć do pozycji

Fortele Jonatana Koota [Powieść]

• T. Kulik: Dziecięcy świat fikcji. „Żołnierz Wolności” 1979 nr 127.
• J. Maruszewski: Jestem za. „Nowe Książki” 1979 nr 3 [dot. też: Kto za?].
Go back to position Wróć do pozycji

Kto za? [Opowiadanie]

• C. Błońska. „Profile” 1979 nr 3.
• J. Maruszewski: Jestem za. „Nowe Książki” 1979 nr 3 [dot. też: Fortele Jonatana Koota].
• H. Gosk: Za i przeciw. „Literatura” 1980 nr 10.
• K. Koźniewski: Mała książeczka prawdy. „Polityka” 1980 nr 24.
Go back to position Wróć do pozycji

Tarcza i miecz

• W. Żukrowski: Sprawa dziedziczenia. „Nowe Książki” 1980 nr 11.
Go back to position Wróć do pozycji

Lotnicza omega

• D. Diłanian: Krasnoludki a świata uroda. „Nowe Książki” 1983 nr 1.
Go back to position Wróć do pozycji

Nieślubny bukiet

• J. Pilch: Porzućcie wszelką nadzieję. „Arka”* 1984 nr 9.
Go back to position Wróć do pozycji

Leonarda i jej synowie

• M. Warneńska: Polegli pozostają młodzi. „Fakty” 1980 nr 27.
• W. Żukrowski: Bohater i jego matka. „Trybuna Ludu” 1980 nr 52.
Go back to position Wróć do pozycji
Print
LICENCE_INFO