BIO
Urodzony 12 grudnia 1915 w Warszawie; syn Sefana Przybory, inżyniera, później przemysłowca, i Jadwigi z Kozłowskich. Od 1924 mieszkał w majątku Miedzyń na Pomorzu i uczęszczał w 1925-26 do Gimnazjum im. M. Kopernika w pobliskiej Bydgoszczy. Po powrocie do Warszawy, kontynuował naukę w Gimnazjum im. M. Reja, w którym w 1933 zdał maturę. Następnie podejmował studia kolejno w Akademii Nauk Politycznych, w Szkole Głównej Handlowej i na anglistyce w Uniwersytecie Warszawskim. W 1936 przerwał studia i przez rok pracował jako korepetytor u rodziny Chreptowiczów-Butieniewów, najpierw w majątku Szczorse pod Nowogródkiem, a potem w Warszawie. W 1937 wziął udział w konkursie na spikera radiowego, po którym został zatrudniony w Polskim Radiu. Funkcję spikera pełnił także po wybuchu II wojny światowej do momentu, w którym rozgłośnia warszawska zaprzestała działania. W okresie okupacji niemieckiej przebywał nadal w Warszawie. W październiku 1939 ożenił się z Marią Burską, piosenkarką (rozwód 1958). Zarobkował początkowo jako pracownik Inspekcji Handlowej Zarządu Miejskiego, potem przedsiębiorstwa hydrauliczno-kanalizacyjnego, następnie współwłaściciel sklepiku drogeryjnego. W czasie powstania warszawskiego był spikerem Polskiego Radia, nadającego przez stację nadawczą Armii Krajowej Błyskawica. Po upadku powstania przebywał w okolicach Warszawy, a później w majątku Korytków w Opoczyńskiem. W marcu 1945 wznowił jako spiker pracę w Polskim Radiu, najpierw bardzo krótko w Łodzi, od maja w Bydgoszczy, gdzie zaczął także pisać teksty m.in. do lokalnej audycji satyrycznej Pokrzywy nad Brdą. W 1947 został członkiem Polskiej Partii Robotniczej (od 1948 Polska Zjednoczona Partia Robotnicza; w 1957 wystąpił z Partii). W czerwcu 1948 powrócił do Warszawy, pracował w Polskim Radiu kolejno jako spiker, a potem reżyser w Teatrze Polskiego Radia i od 1955 w Redakcji Humoru i Satyry. W 1948-58 przy współpracy muzycznej Jerzego Wasowskiego prowadził satyryczny Teatr Eterek (rozpoczęty przy współudziale Antoniego Marianowicza). Pisał nadto słuchowiska radiowe i teksty do innych własnych programów radiowych (m.in. do cykli: My z Przyjacielem, Listy z podróży, Tryptyki). W wielu programach sam występował, był też ich reżyserem. Po rozstaniu w 1951 z pierwszą żoną, związał się z Jadwigą Berens, dziennikarką radiową, którą poślubił w 1958 (rozwód 1965). W 1958 rozpoczął współpracę z Telewizją Polską jako autor programów kabaretowych (z muzyką Jerzego Wasowskiego) i widowisk, a także ich wykonawca i reżyser. W 1966 przeniósł się na stałe do pracy w Telewizji, nie rezygnując przy tym z twórczości radiowej. Od 1965 należał do Związku Literatów Polskich (do rozwiązania Związku w 1983). W 1968 ożenił się z Alicją Wirth, scenografką. Za twórczość radiową i telewizyjną otrzymał liczne nagrody, m.in. Komitetu do Spraw Radia i Telewizji (1965, 1969), Ministra Kultury i Sztuki III stopnia (1973), Złoty Mikrofon przyznany przez redakcję tygodnika „Radio i Telewizja” (1974), nagrodę Przewodniczącego Komitetu do Spraw Radia i Telewizji I stopnia za całokształt twórczości (1979), nagrodę Super Wiktor (1992) za najciekawszy program telewizyjny 40-lecia Telewizji Polskiej (wraz z Jerzym Wasowskim) za „Kabaret Starszych Panów”. W 1997 został członkiem Rady Stowarzyszenia Autorów „ZAiKS”. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1954), Krzyżem Kawalerskim (1969), Krzyżem Oficerskim (1975) i Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą (1997) Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 4 marca 2004 w Warszawie; pochowany tamże na cmentarzu ewangelicko-reformowanym.
Twórczość
1. Gburlet. [Słuchowisko i utwór estradowy]. Prapremiera: Bydgoszcz, Kawiarnia Artystów 1946.
2. Teatr Eterek. [Cykl satyrycznych słuchowisk radiowych]. Muzyka: J. Wasowski. Polskie Radio 1948-1958.
Zawartość
Adaptacje
telewizyjne
Wyd. w wyborze: Spacerek przez „Eterek”. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1957, 325 s.
Zawartość
3. Kabaret Starszych Panów. [Cykl satyrycznych widowisk telewizyjnych]. Muzyka: J. Wasowski. Telewizja Polska 1958-1966. Emisja częściowo w nowej wersji pt. Kabaret jeszcze starszych panów. Telewizja Polska 1978-1981.
Nagrody
Zawartość
Wyd. w wyborze: Kabaret Starszych Panów. Warszawa: Czytelnik 1970-1973.
Wybór [1]. 1970, 197 s.
Wybór 2. 1973, 193 s.
Kabaret jeszcze starszych panów. Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji 1980, 536 s.
Zawartość
Wersja radiowa: Kabaret Starszych Panów. Polskie Radio 1960-1964.
Wyd. osobne tekstów piosenek z nutami: Embarras. Walc. Z telewizyjnego Kabaretu Starszych Panów. Warszawa: Synkopa 1960, [2] k., wyd. nast. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1964. – Zmierzch. Slow-fox; Jesienna dziewczyna. Piosenka-fox. Z telewizyjnego Kabaretu Starszych Panów. Warszawa: Synkopa 1961, [3] k. – Starsi panowie dwaj. 1-4. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1963, 1965, 1966, 1969, 37 + 43 + 36 + 47 s. – Wizyta Starszych Panów. 16 piosenek. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1972, 47 s.
Wyd.: Kabaret Starszych Panów. [T.] 1. Warszawa: Do 1995, 149 s.
4. Stokrotki ogrodnika Barnaby. [Widowisko telewizyjne]. Telewizja Polska 1961. Por. Słuchowiska radiowe.
5. Gdy miłość kończy się. Suita liryczno-groteskowa. Telewizja Polska 1962.
6. Listy z podróży. [Utwory satyryczne]. Warszawa: Czytelnik 1964-1975.
[1]. Listy z podróży. 1964, 95 s.
[2]. Listy z podróży. Poczta druga. 1969, 82 s.
[3]. Dziecko szczęścia. Listy z podróży. Poczta trzecia. 1975, 84 s.
7. Upał. Scenariusz filmowy. [Współautor:] J. Berens. Ekranizacja 1964.
8. Baśnie Szecherezadka. [Utwory satyryczne]. Warszawa: Czytelnik 1966, 111 s.
Zawartość
9. Divertimento. [Cykl satyrycznych widowisk telewizyjnych]. Muzyka: J. Wasowski. Telewizja Polska 1966-1968.
Zawartość
Wersja radiowa: Divertimento. Polskie Radio 1977.
10. Jedzcie stokrotki! Melodramacik warzywno-rodzinny. Muzyka: J. Wasowski. Prapremiera: Warszawa, Teatr Komedia 1966.
11. Deszczowa suita. Suita liryczno-groteskowa. Telewizja Polska 1967. Por. poz. ↑ (tu pt. Deszcz).
12. „Balladyna 68”. [Widowisko telewizyjne]. Muzyka: J. Wasowski. Telewizja Polska 1968. Druk zob. poz. ↑. Por. Słuchowiska radiowe.
13. Kabaret Starszego Pana. [Cykl satyrycznych widowisk telewizyjnych]. Muzyka: J. Wasowski. Telewizja Polska 1969-1970. Druk zob. poz. ↑.
14. Mężczyzna do wzięcia. [Widowisko telewizyjne]. Telewizja Polska 1969. Druk zob. poz. ↑. Por. poz. ↑ i Słuchowiska radiowe.
15. Teatrzyk Jeremiego Przybory. [Widowisko satyryczne]. Telewizja Polska 1969.
16. Będzie weselej. [Widowisko kabaretowe]. Telewizja Polska 1971. Por. Słuchowiska radiowe.
17. Happy-end. [Widowisko telewizyjne]. Telewizja Polska 1971. Druk zob. poz. ↑.
Nagrody
18. Miłość do magister Biodrowicz. [Słuchowiska radiowe]. Warszawa: Czytelnik 1972, 99 s.
Zawartość
Przekłady
czeski
19. Ślepe uczucie doktora Wyprostka. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska 1972. Druk zob. poz. ↑. Por. Słuchowiska radiowe.
20. Dama z pieskiem. [Widowisko telewizyjne]. Telewizja Polska 1973. Por. poz. ↑ oraz Słuchowiska radiowe.
21. Gołoledź. [Komedia; współautor:] J. Wasowski. Prapremiera: Warszawa, Kabaret Dudek 1973. Druk zob. poz. ↑. Por. Słuchowiska radiowe.
22. X-3333. [Widowisko satyryczne]. Telewizja Polska 1973. Por. Słuchowiska radiowe.
23. Jedna, jedyna, wyśniona. [Widowisko telewizyjne]. Telewizja Polska 1974. Por. poz. ↑ oraz Słuchowiska radiowe.
24. Teatr Nieduży Jeremiego Przybory. [Cykl telewizyjnych widowisk satyrycznych]. Telewizja Polska 1974-1980. Druk zob. poz. ↑.
25. Opowieści Starszego Pana. [Cykl telewizyjnych widowisk satyrycznych]. Scenariusz i narracja J. Przybora. Muzyka: J. Wasowski. Telewizja Polska 1975-1978.
Zawartość
26. Divertimento. Warszawa: Czytelnik 1976, 233 s.
Zawartość
27. Pani X przeprasza. Widowisko rewiowo-kabaretowe. [Współautor scenariusza:] X. Zaniewska. Telewizja Polska 1976. Por. Słuchowiska radiowe.
28. Stan spoczynku. [Utwór dramatyczny]. „Scena” 1976 nr 8 s. 48-56.
Nagrody
29. Mieszanka firmowa. [Wybór utworów]. Warszawa: Czytelnik 1977, 558 s.
Zawartość
30. Uwiedziony. [Powieść satyryczna]. Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji 1978, 167 s. Wyd. 2 Gdańsk: L&L 1998.
Adaptacje
teatralne
31. Ciociu, przestrasz wujka! Opowieści Starszego Pana. Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji 1979, 220 s.
Zawartość
32. Teatr nieduży. Warszawa: Czytelnik 1980, 309 s.
Zawartość
33. Piosenki, które śpiewałem sam lub z Przyjacielem. [Wybór tekstów piosenek]. Wrocław: OTO [Ośrodek Teatru Otwartego] „Kalambur” 1990, 130 s.
34. Piosenki, które śpiewali inni. [Wybór tekstów piosenek]. Wrocław: OTO [Ośrodek Teatru Otwartego] „Kalambur” 1991, 274 s.
35. Autoportret z piosenką. [Wspomnienia]. Warszawa: ROK Corporation 1992, 183 s.
36. Nieszczęśliwy wypadek podczas wniebowzięcia. [Wybór utworów satyrycznych]. [Katowice:] PiK 1994, 159 s.
Zawartość
37. Przymknięte oko opaczności. Memuarów część I-II; Zdążyć z happy endem. Memuarów część III. Warszawa: Tenten 1994, 1998, 171 + 219 + 219 s.
Nagrody
38. Uśmiechnij się Polaku, czyli piosenki Starszych Panów. Scenariusz: J. Przybora. Prapremiera: Czeski Cieszyn, Těšinské Divadlo 1996.
39. Wdowa po kwartecie smyczkowym. [Opowieści], Gdańsk: L&L 1999, 216 s.
Zawartość
40. ...słówko rymowane jak co roku. Warszawa: Odeon 2000, [63] s.
41. Kabaret Starszych Panów oraz Divertimento. Muzyka: J. Wasowski. Słowa J. Przybora. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne SA 2001, 77 s.
42. Piosenki prawie wszystkie. [Teksty piosenek]. Wstęp: W. Młynarski. Warszawa: Muza 2001, 590 s.
Wydania osobne tekstów piosenek z nutami, m.in.
Zob. też Twórczość poz. ↑, ↑, ↑.
Adaptacje
Montaże piosenek z Kabaretu Starszych Panów, m.in.
Słuchowiska radiowe i programy kabaretowe nadto m.in.
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN ok. 1970, 1998.