BIO

Urodzony 5 listopada 1901 w Przemyślu; syn Mendla Löwa, blacharza, i Małki z domu Tischler. Od 1912 uczęszczał do II Gimnazjum im. K. Morawskiego w Przemyślu, z którego w 1918 został wydalony. W 1918-20 należał do żydowskiej organizacji młodzieżowej Haszomer Hacair w Przemyślu. W 1920 zdał maturę eksternistycznie i następnie przez dwa lata utrzymywał się z korepetycji, zdobywając w ten sposób środki na dalszą naukę. Od 1922 studiował polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ) w Krakowie. Od 1924 współpracował z wydawanym w Krakowie pismem „Nowy Dziennik”. W 1926-27 uczęszczał na Studium Pedagogiczne w Krakowie i uzyskał uprawnienia nauczyciela szkół średnich. W 1927 doktoryzował się na na UJ na podstawie rozprawy Tragizm treści osobistej w dramacie Norwida (promotor profesor Ignacy Chrzanowski). Następnie pracował jako nauczyciel języka polskiego w gimnazjum koedukacyjnym doktora Axera w Częstochowie (1927/28) i w Żydowskim Gimnazjum Koedukacyjnym w Krakowie (1928-39). Należał do Klasowego Związku Zawodowego Nauczycieli Szkół Ludowych i Średnich (1927-39). Uczestniczył w żydowskim życiu literackim i kulturalnym. Od około 1930 publikował liczne artykuły i studia w języku polskim oraz jidysz, poświęcone literaturze polskiej, współczesnej literaturze żydowskiej i zagadnieniom językoznawczym, m.in. w „Miesięczniku Żydowskim” (1930-34), tygodniku polityczno-społecznym i literackim „Opinia” oraz wydawanym w jidysz miesięczniku „JIWO-Bleter”. Tłumaczył fragmenty Iliady Homera na jidysz. W 1934-36 należał do syjonistyczno-socjalistycznej organizacji Hitachdut i współpracował z tygodnikiem „Nasza Walka”. Publikował w pismach „Nasza Opinia” (1935-39) i „Nowy Głos” (1937-38). Pod koniec lat trzydziestych związał się z polską lewicą komunistyczną. Zaczął używać nazwiska Przemski. Ożenił się z Różą Fojer. Po wybuchu II wojny światowej przebywał na terenach zajętych przez Armię Czerwoną. W 1939-40 mieszkał w Przemyślu, gdzie uczył w szkole średniej, a następnie we Lwowie. Publikował w 1940 i 1941 prozę i recenzje książkowe na łamach „Czerwonego Sztandaru” (podpisany Adam Przemski). Został członkiem Związku Pisarzy Radzieckich. W czerwcu 1941, po wkroczeniu do Lwowa wojsk niemieckich, zdołał wyjechać w głąb Związku Radzieckiego (żona i córki zostały zamordowane). Pracował do września 1942 jako nauczyciel języka niemieckiego w Wolsku nad Wołgą, następnie, od października, jako planista w fabryce ciężkich maszyn w Nowosybirsku. W maju 1943 zgłosił się ochotniczo do 1. Armii Wojska Polskiego; brał udział w bitwie pod Lenino, przeszedł szlak bojowy 1. Dywizji Piechoty im. T. Kościuszki do Lublina. Pracował w redakcjach gazet frontowych: od stycznia 1944 był pracownikiem literackim „Żołnierza Wolności”, od lipca do 15 października 1944 kierował działem informacyjno-politycznym „Zwyciężymy”, następnie przeszedł do takiegoż działu w „Polsce Zbrojnej” (tu w 1945 cykle felietonów pt. Na marginesie i Głosy i odgłosy). Po zakończeniu wojny pracował nadal w redakcji tego dziennika, do grudnia 1945 kierował jego działem informacyjno-politycznym, po czym pełnił funkcję zastępcy redaktora naczelnego (do 1950). Jako korespondent gazety w 1946 przebywał w Paryżu, a w 1947 w Danii i Szwecji. W 1946 zamieszkał w Warszawie. W tymże roku został członkiem Polskiej Partii Robotniczej (od 1948 Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej). Ożenił się z Hanną Ludmiłą Wiatrowską, redaktorką techniczną Państwowego Wydawnictwa Naukowego. Od 1950 należał do Związku Literatów Polskich. W 1950-53 pracował na stanowisku kierownika działu międzynarodowego w „Żołnierzu Wolności”. W 1953 przeszedł do rezerwy (w stopniu podpułkownika). Wszedł w skład redakcji „Nowej Kultury” (tu do 1963 publikował liczne artykuły i recenzje); w 1955 był redaktorem naczelnym. Wchodził w skład Rady Naukowej Instytutu Badań Literackich (1953-56). Zajął się twórczością dla młodzieży. Odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim (1947) i Krzyżem Komandorskim (1954) Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi (1952) i licznymi odznaczeniami wojskowymi. Zmarł 13 września 1976 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Twórczość

1. Żydzi w poezji odrodzonej Polski. Miesięcznik Żydowski 1933 z. 7/8 s. 27-35, z. 7/8 s. 27-35, z. 9/10 s. 145-169; 1934 z. 1 s. 54-67, z. 3 s. 225-240. Odbitka pt. Smok w słowiczym gnieździe. (Żydzi w poezji Odrodzonej Polski). Warszawa: [Drukarnia] B-cia Wójcikiewicz 1934, 79 s.

Autor podpisany: Chaim Löw.

2. Rzeczy, kraje, obyczaje. Obrazki z dziejów cywilizacji. Kraków: Księgarnia Powszechna [1939], 305 s. Wyd. 2 przejrzane i poprawione Łódź: Książka 1947.

W wyd. 1 autor podpisany: Adam Przemski.

3. Henryk Kamieński. (Opowieść biograficzna). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1949, 267 s. Wyd. 2 tamże 1950.

Nagrody

Państwowa Nagroda Literacka II stopnia w 1950.

4. Szary jakobin. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, 316 s. Wyd. nast. tamże: 1952, wyd. 2 [!] 1953, wyd. 3 1955, wyd. 4 1965.

Dotyczy Józefa Kozłowskiego.
Według informacji K. Woźniakowskiego w Polskim Słowniku Biograficznym, jest to rekonstrukcja powieści powstałej w 1934-1938 i złożonej do druku w 1939. Maszynopis powieści zaginął w czasie wojny. Druk fragmentów pierwszej wersji: Mickiewicz i Koźmian. „Czerwony Sztandar”, Lwów 1940 nr 348 [autor podpisany: Adam Przemski].

5. Wrażenia z pobytu w NRD. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, 61 s.

6. Edward Dembowski. [Biografia]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1953, 257 s. Z prac Instytutu Badań Literacich Polskiej Akademii Nauk.

7. Gwardia Lelewela. [Opowiadanie dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1954, 62 s.

8. Barykada na ulicy Myrrha. [Opowiadanie dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1955, 102 s. Przedruk zob. poz. .

9. Chłopiec z przedmieścia St. Antoine. [Opowiadanie dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1956, 82 s. Przedruk zob. poz. .

10. Gwardia Lelewela; Tajemnica cmentarza w Podgórzu; Chłopiec z przedmieścia St. Antoine; Barykada na ulicy Myrrha. [Opowiadania dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1957, 272 s. Zob. poz. , , .

11. Na tropie słów i rzeczy. Warszawa: Wiedza Powszechna 1962, 218 s.

Popularne szkice dla młodzieży z zakresu etymologii wyrazów.

12. Wielka przygoda kasztelanica. [Opowieść biograficzna dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1963, 198 s.

Dotyczy Edwarda Dembowskiego.

13. Niespokojne życie. [Opowieść biograficzna dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1965, 245 s.

Dotyczy Joachima Lelewela.

14. Fin de siècle po polsku. [Szkice popularnonaukowe]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1966, 253 s.

Zawartość

Bilanse i horoskopy; Z perspektywy nadwiślańskiej; Zwierciadło życia [dot. rozwoju prasy na przełomie XIX i XX wieku]; Skazani na literaturę [dot. m.in. H. Sienkiewicza, S. Przybyszewskiego, S. Wyspiańskiego]; Magia teatru [dot. teatru „Rozmaitości” w Warszawie, teatru krakowskiego i lwowskiego ok. 1900 roku]; Trzy stolice; W domu i poza domem; Nowoczesna kobieta; Życie towarzyskie.

15. Opowieść o starym Ursynie. [Dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1966, 238 s.

Dotyczy Juliana Ursyna Niemcewicza.

16. Książę Józef – żołnierz doskonały. [Opowieść biograficzna dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1968, 178 s.

Dotyczy Józefa Poniatowskiego.

17. Zrodzony do walki. [Opowieść biograficzna dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1970, 141 s.

Dotyczy Ludwika Mierosławskiego.

18. Gwiazda Beniowskiego. [Opowieść biograficzna dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1972, 173 s.

Dotyczy Maurycego Beniowskiego.

19. Opowieść o śpiewaku Justyny. Warszawa: Nasza Księgarnia 1975, 156 s.

Dotyczy Franciszka Karpińskiego.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Hebrajska awangarda poetycka. Miesięcznik Żydowski 1931 z. 10 s. 309-325 [autor podpisany: Chaim Löw].
Dramat społeczny Lejwika. Miesięcznik Żydowski 1932 z. 7-12 s. 413-424 [autor podpisany: Chaim Löw].
Stanisław Wyspiański a Żydzi. Miesięcznik Żydowski 1932 z. 7-12 s. 221-237 [autor podpisany: Chaim Löw].
Rodowód Jankiela. (W 100-lecie Pana Tadeusza). Miesięcznik Żydowski 1934 z. 5 s. 385-401 [autor podpisany: Chaim Löw].

Prace redakcyjne

1. Jaldei Izrael. Wypisy hebrajskie dla klasy pierwszej w szkołach średnich i piątej w szkołach powszechnych. [Współautor:] N. Mifelew. Kraków: Wydawnictwo Związku Zawodowego Nauczycieli Żydowskich Szkół Średnich 1932, [213] s.
Autor podpisany: Chaim Löw.
2. H.Ch. Andersen: Bajki. Zebrał i oprac:. L. Przemski. Kraków: Księgarnia Powszechna 1938, 391 s.
Autor opracowania podpisany: Adam Przemski.
3. K.B. Stolzman: Partyzantka; H. Kamieński: Wojna ludowa. Oprac. i wstępem opatrzył L. Przemski. Wyd. nowe Warszawa: Prasa Wojskowa 1948, XXX, 172 s. Wyd. 2 tamże 1949.
4. Cudze piórka. Pastisz, persyflaż, parodia. [Antologia]. Wybór i oprac.: L. Przemski. Warszawa: Iskry 1970, 322 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1954.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.
• „Rocznik Literacki 1976” wyd. 1979 (J. Chudek).
Polski Słownik Biograficzny. T. 28. Cz. 4. Wrocław 1985 (K. Woźniakowski).

Ogólne

Artykuły

N. Gross: Notatki izraelskie: Uzupełnienie do „Słownika współczesnych pisarzy polskich. Wiadomości”, Londyn 1977 nr 36/37.

Henryk Kamieński

S. Sandler: Powrót i spotkanie. Wieś 1950 nr 44.
R. Matuszewski: U źródeł polskiej tradycji rewolucyjnej. W tegoż: Literatura na przełomie. Warszawa 1951.
H. Zatorska: Prawdy żywotne. Trybuna Wolności 1959 nr 35.

Szary jakobin

J.A. Szczepański: Bruk o pomstę wzywał. Trybuna Ludu 1951 nr 357.
H. Zaworska: Szlakiem polskich jakobinów. Wieś 1951 nr 29.
M. Żmigrodzka: Powieść o powstaniu listopadowym. Nowa Kultura 1951 nr 35.

Edward Dembowski

M. Janion: Nowa książka o Dembowskim. Nowa Kultura 1954 nr 1.
Z. Stefanowska: W sprawie poglądów literackich Dembowskiego. Życie Literackie 1954 nr 2.

Na tropie słów i rzeczy

W. Natanson. „Nowa Kultura1963 nr 3.
Z. Cissowska. „Polonistyka1965 nr 2.

Niespokojne życie

J. Żurawicka. „Problemy Polonii Zagranicznej1967 s. 244-246.

Fin de siècle po polsku

J. Iwaszkiewicz. „Życie Warszawy1967 nr 72.
A. Makowiecki. „Kultura1967 nr 13.
T. Weiss: Fin de siècle po warszawsku. Miesięcznik Literacki 1967 nr 7.

Opowieść o starym Ursynie

J. Baliński: Stary Ursyn” dla młodych. Współczesność 1967 nr 24.

Gwiazda Beniowskiego

E. Zaleska: Szalony bene natus. Nowe Książki 1972 nr 19.

Opowieść o śpiewaku Justyny

K. Juriewicz: Kochanek Krystyny. Nowe Książki 1976 nr 5.

Cudze piórka

Z. Florczak: Antologia przedrzeźniactwa. Nowe Książki 1971 nr 13.