BIO

Urodzony 7 kwietnia 1936 w Karwinie w Czechosłowacji; syn Adolfa Przeczka, górnika, i Agnieszki z domu Skorepova. Uczęszczał do Gimnazjum Pedagogicznego w Orłowej. Debiutował w 1953 wierszem pt. Piosenka pokoju, zamieszczonym na łamach gazetki młodzieży szkół średnich wydawanej w Czeskim Cieszynie pt. „Praca Szkolna” (nr 4). Po zdaniu w 1956 matury, pracował krótko jako nauczyciel w polskiej szkole podstawowej w Suchej Górnej. Od sierpnia 1956 do października 1958 odbywał służbę wojskową w armii czechosłowackiej, a po jej ukończeniu powrócił do pracy nauczycielskiej w polskich szkołach podstawowych w Karwinie (1958-60) i Bystrzycy nad Olzą (1960-64). W 1960 ożenił się z Jadwigą Buda, nauczycielką w polskich szkołach w Czechach. Od tegoż roku ogłaszał utwory dramatyczne dla teatrów szkolnych i amatorskich oraz liczne słuchowiska i audycje literackie dla programu polskiego Radia Ostrawa. W 1964-65 pełnił obowiązki inspektora do spraw kultury w Powiatowej Radzie Narodowej we Frydku-Mistku. W 1965-68 studiował politykę kulturalną w Wyższej Szkole Nauk Politycznych w Pradze. W 1967-68 pracował w Komitecie Okręgowym Komunistycznej Partii Czechosłowacji (KPCz) w Ostrawie, jako referent do spraw kultury i oświaty. W 1968 został zatrudniony na stanowisku redaktora w „Głosie Ludu” w Ostrawie. Od tegoż roku należał do KPCz. W 1969 z powodu publicznego protestu przeciw agresji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację, został wykluczony z partii i równocześnie zwolniony z pracy. Objęty zakazem druku w Czechosłowacji, publikował tomiki wierszy w Polsce. Liczne artykuły, felietony, wiersze, prozę oraz tłumaczenia poezji i prozy z języka czeskiego ogłaszał na łamach polskiej prasy literackiej wychodzącej w Czechosłowacji i w kraju, m.in. ostrawskiego „Głosu Ludu” (od 1956), cieszyńskiego „Zwrotu” (od 1958; także pod pseudonimem Lech Broda; w 1978 cykl felietonów pt. Pogaduszki, podpisany (wp)), „Ogniwa” (1970-73, 1977-87), „Życia Literackiego” (1971, 1977-86), „Opola” (1972, 1975-86), „Miesięcznika Literackiego” (1976-85). W 1970-77 pracował jako aktor, reżyser i kierownik literacki w Teatrze Lalek „Bajka” w Czeskim Cieszynie. W 1978-83 prowadził dział teatralny i czytelniczy w Zarządzie Głównym Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego (PZKO) w Czechosłowacji, mieszczącym się w Czeskim Cieszynie. Sprawował też funkcję kierownika literackiego Teatrzyku Poezji. W latach osiemdziesiątych prowadził w wychodzącym w Czeskim Cieszynie miesięczniku „Zwrocie” rubrykę pt. Listy rencisty (pod pseudonimami: Rencista, Twój Rencista). W 1983 powrócił do pracy w szkolnictwie i uczył w szkole podstawowej w Jabłonkowie. Został członkiem wielu stowarzyszeń twórczych, m.in. Gminy Pisarzy Czeskich w Pradze (od 1989) oraz Gminy Pisarzy Morawsko-Śląskich w Ostrawie i Brnie, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (od 1990), Syndykatu Dziennikarzy Czeskich (od 1991), Zrzeszenia Literatów Polskich w Republice Czeskiej (także jego współzałożyciel), Oddziału Opolskiego Związku Literatów Polskich (od 1993), Górnośląskiego Towarzystwa Literatów w Katowicach. W 1992 przeszedł na rentę inwalidzką. Współpracował stale z miesięcznikiem „Zwrot” i licznymi pismami czeskimi i słowackimi (m.in.: „Doktoran”, Praga, „Literarny Tyzdennik”, Bratysława), w 1997 wszedł w skład redakcji czasopisma „Alternativa-Nova” (Opawa). Otrzymał wiele polskich i czeskich nagród, m.in. Nagrodę Przepiórek za publicystykę literacką przyznawaną przez Czeski Fundusz Literacki w Pradze (1993), nagrodę artystyczną Wojewody Opolskiego (1995), nagrodę im. W. Hulewicza (1996). Odznaczony Złotym Medalem PZKO „Za Zasługi” oraz tytułem honorowym „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (1997). Zmarł 10 lipca 2006 w Trzyńcu.
Miał córkę Lucynę Przeczek-Waszkową, poetkę.

Twórczość

1. Przygoda na śniegu. [Utwór dramatyczny dla teatru szkolnego]. Prapremiera: Karwina 1960. Wyd. Czeski Cieszyn: Zarząd Główny PZKO [Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego] 1962, 40 s.

Informacja autora.

2. Uwaga! Profesor! [Utwór dramatyczny dla teatru amatorskiego]. Prapremiera: Bystrzyca 1962. Wyd. Czeski Cieszyn: Zarząd Główny PZKO [Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego] 1963, 50 s.

Informacja autora.

3. Każdy ma swego psikusa. [Utwór dramatyczny dla teatru szkolnego]. Prapremiera: Kozarzyska 1966. Wyd. Czeski Cieszyn: 1971, 30 s.

Wystawienia następne

Wystawiane też pt. Psikus.

4. Dziewczynka z ilustracji. [Utwór dramatyczny dla teatru lalek]. Prapremiera: Czeski Cieszyn, Teatr Lalek Bajka 1969. Wyd. Czeski Cieszyn: Zarząd Główny PZKO [Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego], 30 s.

5. Skrzyżowanie. [Proza poetycka; współautor:] W. Sikora. Czeski Cieszyn: Zwrot 1969, 25 s. [Informacja autora].

Zawartość

Wspólne opowiadanie W. Przeczek i W. Sikory pt. Skrzyżowanie, – oraz opowiadania W. Przeczek: Gazeta; Kret; Krok; Paproć.

6. Fałszywy brylant. [Utwór dramatyczny dla teatru szkolnego]. Prapremiera: Sucha Górna 1970. Wyd. Czeski Cieszyn: Zarząd Główny PZKO [Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego] 1970.

Nagrody

Nagroda w ogólnosłowackim konkursie na sztuki dla dzieci i młodzieży w Bratysławie w 1971 oraz wyróżnienie w konkursie Ministerstwa Kultury i Sztuki w Warszawie w 1980.

Przekłady

słowacki

Falosny briliant. [Przeł.] A. Sochor 1971. [Informacja autora].

7. Złotogłowiec. [Utwór dramatyczny dla teatru lalek]. Prapremiera: Czeski Cieszyn, Teatr Lalek Bajka 1971. Wyd. Czeski Cieszyn: Zarząd Główny PZKO [Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego] 1972, 40 s. [Informacja autora].

8. Hasabór. [Utwór dramatyczny dla teatru lalek; współautor:] K. Kaszper. Czeski Cieszyn: Zarząd Główny PZKO [Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego] 1974, 40 s. [Informacja autora].

9. Pluskacz i Mąciwoda. [Utwór dramatyczny dla teatru lalek]. Prapremiera: Trzyniec, Teatr Groteska 1975. Wyd. Trzyniec: Dom Kultury 1987, 30 s.

Nagrody

Nagroda w konkursie na sztuki lalkowe w Żylinie w 1975.

Przekłady

czeski

Cvahtal a Kalivoda. [Przeł.] P. Javorska 1975.

10. Drumla. [Widowisko poetyckie]. Prapremiera: Czeski Cieszyn, Teatrzyk Zarządu Głównego PZKO [Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego] 1977. Druk scenariusza „Scena” 1979 nr 8 s. 46-48.

11. Czarna calizna. [Wiersze]. Katowice: Nakład Związek Literatów Polskich Oddział w Katowicach 1978, 20 s.

12. Śmierć pomysłu poetyckiego. [Wiersze]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1980, 86 s.

Zawartość

Cykle: Śmierć pomysłu poetyckiego; Słowo otwarte; Zdumienia jabłka adamowego; W ostrogach świtu.

13. Wpisane w Beskid. [Wiersze]. Wybór i wstęp: E. Rosner. Bielsko-Biała: Beskidzkie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne 1980, 31 s. Przedruk zob. poz. .

14. Szumne podszepty. [Wiersze]. Katowice: Śląsk 1982, 90 s.

Zawartość

Cykle: Trzeci krzyk koguta; Zdobywanie światła; Szumne podszepty; Na krawędzi.

15. Lufciorze. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Oldrzychowice, Zespół PZKO [Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego] 1985.

Cz. 1 cyklu; cz. 2 zob. poz. .

16. Księga urodzaju. [Wiersze]. Kraków, Wrocław: Wydawnictwo Literackie 1986, 61 s.

Zawartość

M.in. cykle: Oblicze ognia; Oblicze ziemi.

17. Nauka wierności. [Wiersze]. Katowice: Śląsk 1986, 91 s.

Zawartość

M.in. cykle: Widokówki z Pragi; Mapowanie wyobraźni; Świadek koronny, – oraz poemat: Pisane dymem.

18. Strzapato Łyskula. [Komedia]. Prapremiera: Oldrzychowice, Jasień, Górna Łomna, Kocobędz, zespoły amatorskie 1986. Wyd. Czeski Cieszyn: Zarząd Główny PZKO [Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego] 1986. [Informacja autora].

Cz. 2 cyklu; cz. 1, 3 zob. poz. , .

19. Tercet. [Poemat]. Jędrzejów-Cieszyn: DJ-CCK [„Desa” Jędrzejów-Cieszyńskie Centrum Kultury] 1986, 10 s. [Informacja autora].

Wydanie bibliofilskie.

20. A jak przidziesz między wróny. [Utwór dramatyczny dla teatru amatorskiego]. Powst. 1987.

Cz. 3 cyklu; cz. 1, 2 zob. poz. , .
Niewystawione [informacja autora].

21. Kazinkowe granie. [Powieść]. Głos Ludu”, Ostrawa 1989 nr 40-82. Wyd. osobne Warszawa: IBiS 1994, 133 s.

Nagrody

Nagroda Konsula Generalnego Rzeczpospolitej Polskiej w Ostrawie Srebrne Spinki w 1996.

Przekłady

czeski

Hudba z nebe. [Przeł.] H. Stachova. Opava 1995.

22. Przeczucie kształtu. [Wiersze]. Ostrawa: Profil 1989, 97 s.

Zawartość

Wiersz pt. Zwierzenia wilka, – oraz cykle: Mapowanie przeżyć; Wernisaż; Dotykanie pamięci; Widokówki; Sprawy domowe.

23. Notatnik liryczny 1985-1990. [Wiersze]. [Wstęp:] S. Srokowski. Warszawa: Staromiejski Dom Kultury 1990, 67 s.

Zawartość

Cykle: Pośpieszna podróż; Krakowskie Przedmieście; Miasto Żywej Wody.

24. Trzeci krzyk koguta. [Powieść]. Głos Ludu”, Ostrawa 1990 nr 57-85.

25. Bluszcz. [Opowiadania]. Głos Ludu”, Ostrawa 1991 nr 68-87. Wyd. osobne Czeski Cieszyn: Zrzeszenie Literatów Polskich w RC [Republice Czeskiej] i Wydawnictwo Olza 1995, 116 s.

Zawartość

Wielki szlem Rabina; Bienale piwnej piany; Bluszcz; Rozmowa z obrazem; Cyganicha; Krzywa wieża wspomnień; Torpeda w Kamelii; Mat; Złośliwa rybka; Złote Piaski; Kometa Halleya w Tatrach; Strzepywanie cienia; Kolacja w Piaście; Garb krawca Gawlika; Moulin Rouge; Depozytarium; Doktor Kagau; Biały siekacz; Jak wyjść ze skóry; Światło spod abażuru; Autosmok; Śmigłowiec.

26. Dym za paznokciami. (Wybór wierszy]. Opole: Wydawnictwo Oddział Związku Literatów Polskich w Opolu – Oficyna Literacka Wers 1992, 218 s.

Zawartość

Cykle: Czarny pejzaż; Odrębna wspólnota; Ziemia z góry; Jak się nazywasz; Rzeczy zwykłe; Trzy piania kura; Księga zapisów lirycznych. – Nadto wybrane recenzje utworów i bibliografia twórczości W. Przeczka.

27. Dziewczyna z ostrogami. [Utwór dramatyczny dla teatru szkolnego]. Prapremiera: Trzyniec 1994. Wyd. Czeski Cieszyn: Zarząd Główny PZKO [Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego]. [Informacja autora].

28. Na ubitej ziemi. [Wiersze]. Jabłonków, Czechy: Kawiarenka pod Pegazem 1994, 70 s.

29. Mapa białych plam. [Wiersze]. Cesky Tesin: Wydawnictwo Ing. Antoni Sochor junior 1995, 36 s.

Zawartość

Wiersze oraz wybrane recenzje utworów W. Przeczka.

30. Małe nocne modlitwy; Wpisane w Beskid. [Wiersze]. Cieszyn: Wydawnictwo Macierzy Ziemi Cieszyńskiej 1996, 82 s.

Zawartość

A. Humel: Twórczość poetycka Wilhelma Przeczka – jej cechy warsztatowe. – Małe nocne modlitwy [wiersze z lat 1995-1996]. – E. Rosner: Wstęp; Wpisane w Beskid [poz. ]. – Wybór recenzji utworów Wilhelma Przeczka.

31. Stolety kalendar=Stuletni kalendarz. [Wiersze]. Cesky Tesin: Sdruzeni Polskych Literatu v Ceske Republice 2001, 22 s.

Tekst w języku czeskim i polskim.

Wybory utworów literackich w przekładach

czeski

Promlćeny poćet śtćsti. [Wiersze; przeł.:] O. Bartos [i in.]. Karvinä 1991.
Brećtan a jinć straśidelnć povidky. [Opowiadania; przeł.] H. Stachovä. Karvina 1992.
Bienäle pivni peny. [Opowiadania; przeł.] H. Stachovä. [Olbrachcice] 1995.
Krajina v kouri. [Wiersze; przeł:]. V. Jurina [i in.]. Ostrava 1996.
Pfiliś pozdni milenec. [Wiersze; przeł.] J. Zogata. Praha 1996. Wyd. 2 Cesky Tesin 1999.
Intimni bedekr. [Wiersze; przeł.] L. Martinek. Cesky Tesin 1998.

Przekłady i adaptacje

1. I. Bukovcan: Poszukiwania w chmurach. [Utwór dramatyczny]. Przeł.: W. Przeczek, J. Pyszko. Wystawienie: Śmiłowice 1970.
2. Silny Kadłubiec. [Utwór dramatyczny dla teatru lalek na motywach bajki J. Ondrusza]. Wystawienie: Czeski Cieszyn, Teatr Lalek „Bajka 1975.
3. J. Jilek: Mój, moja, moje. [Utwór dramatyczny]. Wystawienie: Czeski Cieszyn, Scena Polska 1982.
4. J. Havlasek: Franciszek Kmoch, czeski muzykant. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Sosnowiec, Teatr Zagłębia 1983.
5. Czyjo wina. [Utwór dramatyczny na podstawie opowiadania A. Wawrosza]. Wystawienie: Łomnej Górnej, Zespół Amatorski 1984.
6. M. Chrascinova: Cas pisne. [Wiersze]. Przeł.: L. Martinek, W. Przeczek. Cesky Tesin: Olza 1997, 42 s.
Tytuł polskiego oryginału: Czas pieśni.
7. I. Wyczółkowska: Hadi kuże a jine bäsne. [Wiersze]. Przeł.: W. Przeczek, L. Waszkovä. Ostrava: Klub pratel krasne literatury a exlibris 1997, [17] k.
Wydanie bibliofilskie.
8. W. Malicki: Słowa pod wiatr = Slova proti vetru. [Aforyzmy]. Przeł.: L. Martinek, W. Przeczek. Czeski Cieszyn: Olza [1998], 31 s.
Tekst w języku polskim i czeskim.
9. S. Nyczaj: Poezje. Przeł.: L. Martinek, W. Przeczek, E. Sojka. Opava: Open Education & Sciences 1999, 123 s.
10. M. Hrabal: Erotikon = Erotyki. [Wybór wierszy]. Przeł.: W. Przeczek, L. Waszkova. Usti nad Labem: Statni vedecka knihovna 2000, 85 s.
Tekst w języku polskim i czeskim.
11. S. Franczak: Dotek lasky. [Wiersze]. Przeł.: L. Martinek, W. Przeczek. Opava: Literature & Sciences 2001, 89 s.
Tytuł polskiego oryginału: Dotyk miłości.
12. J. Stroblova: Vyti na mesic = Wycie do księżyca. [Wiersze]. Przeł.: W. Przeczek, L. Przeczek. Praha: Protis; [Rzeszów:] Ad Oculos 2003, 145 s.
Tekst w języku polskim i czeskim.

Nadto

Przekłady z języka czeskiego:.

E. Göllner: Czarodzieje. [Utwór dramatyczny]. Wyd. Czeski Cieszyn: Zarząd Główny PZKO [Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego].
J. Jilek: Jak umrzeć z miłości. Wyd. Czeski Cieszyn: Zarząd Główny PZKO [Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego].
B. Klimova: Rozmowa z Bogiem. [Wiersze]. Przeł.: W. Przeczek, L. Waszkovä. Ostrava: VMCG.
J. Solovic: Królowa nocy na dachu. [Utwór dramatyczny]. Wyd. Czeski Cieszyn: Zarząd Główny PZKO [Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego].
J. Zahradnik: Przedwczesna wigilia. Wyd. Czeski Cieszyn: Zarząd Główny PZKO [Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego].
A. Szyper: Źivot navzdory. [Wiersze]. Olbrachcice: 1995 [według informacji na obwolucie do: W. Przeczek: Małe nocne modlitwy].
F. Henner: Tichy svedek. [Wiersze]. Wybór i tłum. W. Przeczek. Olbrachcice: 1996 [według bibliografii W. Przeczka w: Wilhelm Przeczek. Na ubitej ziemi. Jabłonków, Czechy 1993].
Wpisane w Beskid. Cieszyn 1996 [według informacji na obwolucie do: W. Przeczek: Małe nocne modlitwy].

Prace redakcyjne

1. Pamięci Jana Kubisza. Gnojnik: Stowarzyszenie Rodziców i Przyjaciół Szkoły 1968. [Informacja autora].
2. A. Dostal: Struny powietrza. [Wiersze]. Czeski Cieszyn: Zarząd Główny PZKO [Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego] 1970, 30 s.
3. Piosenki ze scenki. Czeski Cieszyn: Zarząd Główny PZKO [Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego] 1972, 20 s.
4. Teatr Lalek „Bajka. [Monografia]. Czeski Cieszyn 1973, 40 s.
5. Zaprosiny do stołu. Pokłosie Konkursów Jednego Wiersza 1974-1978. Red. W. Przeczek. Wstęp: B. Bielan. Czeski Cieszyn: Zarząd Główny PZKO [Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego] [1978], 62 s.
6. Punkt zwrotny. Pokłosie Konkursów Jednego Wiersza 1978-1987. Red. W. Przeczek. Czeski Cieszyn: Zarząd Główny PZKO [Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego] [1987], 84 s.
7. W. Malicki: Nahe nazory. [Wiersze]. Przeł.: L. Przeczek, L. Waszkova, J. Zogata. Red. W. Przeczek. Cesky Tesin: A. Sochor jun. 1992, [25] s.
8. J. Oszelda: Zdrowie na talerzu. [Poradnik]. Red.: W. Przeczek, B. Słowiaczek. [Czeski Cieszyn:] Olza 1993, 119 s.
9. F. Nastulczyk: Czas i obecność. Czeski Cieszyn: Olza 1994, 50 s.
10. Pojednanie. Pokłosie Konkursów Jednego Wiersza 1988-1993. Red. W. Przeczek. Czeski Cieszyn: Zarząd Główny PZKO [Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego] 1995, 71 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1998.

Autor o sobie

W. Przeczek: Mój literacki rodowód. Regiony 1997 nr 1.

Wywiady

Nie tylko laur Miedzianego Amora. Rozm. J. Pyszko. Zwrot”, Czeski Cieszyn 1985 nr 9.
Rozmowa z pisarzem. Rozm. P. Przeczek. Zwrot”, Czeski Cieszyn 1986 nr 4.
Bez kompleksu. Rozm. D. Nowicka. Nowa Trybuna Opolska 1996 nr 132.
Smak wyciszenia. Rozm. Z. Kresowaty. Metafora 2000 nr 41/43.

Słowniki i bibliografie

Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (M. Kisiel).

Ogólne

Książki

Listy Wiesława Kazaneckiego do Wilhelma Przeczka. Red. J. Leończuk. Białystok: WBP [Wojewódzka Biblioteka Publiczna] 2000, 64 s.

Artykuły

B.S. Kunda: Wyobraźnia na usługach dydaktyki. (O sztukach dla dzieci Wilhelma Przeczka). Zwrot”, Czeski Cieszyn 1971 nr 3.
B. Żurakowski. „Literacki Głos Nauczyciela1984 nr 2.
A. Wolny: Jeden wiersz Wilhelma Przeczka („Dworzec katowicki”). Wczoraj, Dzisiaj, Jutro 1994/1995 nr 1/4.
E. Rosner: Wilhelm Przeczek. Poetycki głos z Zaolzia. „Nowy Dziennik1995 nr 16 dod. „Przegląd Polski”.
T. Soroczyński: Warsztaty i spotkania. Wczoraj, Dzisiaj, Jutro 1999 nr 3/4.

Czarna calizna

B. Żurakowski: Czarny pejzaż Wilhelma Przeczka. Zwrot”, Czeski Cieszyn 1979 nr 359.

Księga urodzaju

J. Tulik: Topografia wrażeń. Życie Literackie 1986 nr 46.
A. Dąbrowski: Zauroczenia Beskidami. Nowe Książki 1987 nr 7/8.

Nauka wierności

P. Michałowski: Bezsilna magia pamięci. Nowe Książki 1987 nr 10.
K. Skorupa: Górniczy pejzaż. Tak i Nie 1987 nr 44.
M. Bartnicki: Wiersze bez poezji. Okolice 1988 nr 4.

Kazinkowe granie

S. Srokowski: Nowy Przeczek. W: Wilhelm Przeczek. Na ubitej ziemi. Jabłonków, Czechy 1993.
A. Szymańska: Głosy ziemi, głosy nieba. Przegląd Powszechny 1995 nr 11, przedruk fragmentów w: Wilhelm Przeczek: Mapa białych plam, Cesky Tesin 1995.

Przeczucie kształtu

H. Duda: Koncert poetycki opus 8 Wilhelma Przeczka. Zwrot 1990 nr 10, przedruk fragmentów w: Wilhelm Przeczek: Na ubitej ziemi, Jabłonków, Czechy 1993.
Z. Łączkowski: Jeden jest polski język. Słowo Powszechne 1990 nr 11.

Dym za paznokciami

J. Urbanec: Poeta ziemi cieszyńskiej. W: Wilhelm Przeczek. Na ubitej ziemi. Jabłonków, Czechy 1993.
B. Żurakowski: Miejsce poezji. Odra 1994 nr 1.