BIO
Urodzony 30 maja 1913 w Orłowej na Śląsku Cieszyńskim; syn Gustawa Przeczka, górnika, i Marii z Fierlów. Uczęszczał do szkoły ludowej w Orłowej oraz do szkoły wydziałowej w Łazach. W 1928-33 uczył się w seminarium nauczycielskim w Ostrawie. W tym czasie rozpoczął działalność literacką. Publikował od 1931 (też pod pseudonimem) wiersze, utwory dla dzieci oraz sztuki sceniczne dla zespołów amatorskich w prasie polskiej na Zaolziu: w „Dzienniku Polskim”, „Naszym Kraju”, „Naszym Pisemku”, „Ogniwie”, „Prawie Ludu”. W 1932 otrzymał w konkursie poetyckim wyróżnienie za wiersz pt. Bohaterom, poświęcony pamięci lotników Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury (znany też jako Kantata Bohaterom z muzyką Jana Gawlasa). Był współzałożycielem działającej przy drużynie harcerskiej w Ostrawie grupy literackiej HPC oraz grupy literackiej Olza w Łazach. Po uzyskaniu w 1933 dyplomu nauczyciela szkół polskich w Czechosłowacji podjął pracę w prywatnej polskiej szkole wydziałowej w Bystrzycy nad Olzą. Został przewodniczącym gminnej Komisji Oświaty. Był reżyserem i aktorem amatorskiego zespołu teatralnego, dyrygentem Związku Chórów Polskich okręgu bystrzyckiego w Czechosłowacji oraz chórzystą Chóru Nauczycieli Polskich w Czechosłowacji. Działał w polskim ruchu nauczycielskim i w harcerstwie. W 1937 został członkiem Śląskiego Związku Literacko-Artystycznego w Czeskim Cieszynie. W 1937-38 odbywał służbę wojskową, następnie objął posadę nauczyciela w polskiej szkole w Łazach. Po wkroczeniu Niemców na Zaolzie, przystąpił pod koniec 1939 do działalności konspiracyjnej. Aresztowany 12 kwietnia 1940 był więziony w Cieszynie i Sosnowcu, po czym osadzony w obozie koncentracyjnym w Dachau, a od maja 1940 w Mauthausen-Gusen, gdzie pracował w kamieniołomach. Współorganizował obozowe życie kulturalne; jego wiersze (niektóre z obozową muzyką) krążyły w Gusen w odpisach i w obiegu ustnym. Po wyzwoleniu obozu w maju 1945 powrócił na Zaolzie i w tymże roku zawarł związek małżeński z Jadwigą Waleczek. Podjął pracę w polskiej szkole wydziałowej w Trzyńcu, początkowo jako nauczyciel, a od 1951 do przejścia na emeryturę w 1970 jako dyrektor. Pełnił funkcję powiatowego metodyka i przewodniczącego sekcji języka polskiego przy władzach oświatowych powiatu trzynieckiego. Współopracowywał podręczniki i wypisy do nauki języka polskiego. Wchodził w skład komisji do spraw szkolnictwa przy ministrze oświaty i szkolnictwa Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej (CSRS). Równocześnie kontynuował działalność literacką. W 1945-48 był członkiem Oddziału Wiejskiego Związku Zawodowego Literatów Polskich. Uczestniczył w pracach Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego (PZKO) w Czechosłowacji, współorganizował w 1947 Sekcję Literacko-Artystyczną PZKO a następnie nią kierował. Od 1947 redagował zaolziańskie czasopisma dla polskich dzieci i młodzieży „Jutrzenka” (do 1951) i „Ogniwo” (pierwotny tytuł „Praca Szkolna”). W pismach tych ogłaszał także własne wiersze, powieści i sztuki sceniczne przeznaczone dla szkolnych teatrów oraz tłumaczenia wierszy i prozy z języka czeskiego, białoruskiego, rosyjskiego i węgierskiego. Od 1949 publikował na łamach czasopisma „Zwrot”, wydawanego przez Zarząd Główny PZKO, oraz od 1950 w „Głosie Ludu” (Ostrawa), zamieszczając tam liczne artykuły, wiersze i prozę. Współpracował z Programem Polskim Radia Ostrawa. W 1951 został członkiem Czechosłowackiego Związku Pisarzy. Jego wiersze były przekładane na język czeski i publikowane w prasie literackiej. Należał do Komunistycznej Partii Czechosłowacji, wchodził w skład Okręgowej Komisji Kontroli Partyjnej. Działał w Związku Bojowników Antyfaszystowskich. W 1954-60 był posłem do Zgromadzenia Narodowego CSRS. Na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych przewodniczył Komitetowi Redakcji Edycji Polskiej Wydawnictwa „Profil” w Ostrawie oraz redagował „Kalendarz Śląski” (zamieszczał tu również własne artykuły, wiersze i prozę). Należał do Grupy Literackiej 63 w Trzyńcu. Współpracował także z krajowymi pismami literackimi, m.in. z „Głosem Nauczycielskim” (1970-76). W 1970, 1971 brał udział w wakacyjnych kursach literackich organizowanych przez Klub Literacki Związku Nauczycielstwa Polskiego, którego był członkiem. Odznaczony m.in. Złotą, Srebrną i Brązową Odznaką Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego, czechosłowackim Orderem „Za Zasługi w Odbudowie” (1954), Złotą Odznaką J. Fuczika (1955), Medalem Dwudziestopięciolecia Zwycięstwa Lutowego (1973). Zmarł 21 lutego 1974 w Hradec Kralove; pochowany w Trzyńcu (Czechy).
Twórczość
1. Białe róże. (Sztuczka w 3 aktach dla dzieci). „Nasze Pisemko”, Frysztat 1934 listopad-grudzień.
Nagrody
2. Bohaterski chłopiec. [Powieść dla młodzieży]. „Nasze Pisemko”, Frysztat 1937 wrzesień – 1938 styczeń.
3. Róża i pokrzywa. Obrazek sceniczny w 1 akcie. „Nasze Pisemko”, Frysztat 1938, czerwiec.
4. Pamiętajcie! [Wiersze]. Dod. „Głosu Ludu” 1945, 8 s. Przedruk zob. poz. ↑.
Zawartość
5. Ponad życiem i śmiercią. Poemat z obozu koncentracyjnego Gusen. [Wiersze]. Powst. 1945. Maszynopis 33 s.
6. Serce na kolczastych drutach. Wiersze z obozu koncentracyjnego Mauthausen-Gusen. Ces.[ky] Tesin: Nakład autora 1946, 71 s.
Zawartość
7. Ondraszek. [Utwór dramatyczny]. Druk fragmentów „Wieś” 1947 nr 31 s. 5-6.
Nagrody
8. Kamienna Golgota. Szkice z obozu koncentracyjnego. Czeski Cieszyn: Nakład autora 1948, 175 s. Odbitka. „Głosu Ludu”.
9. Powiew wolności. Widowisko ludowe w pięciu obrazach. [Czeski Cieszyn:] Sekcja Literacko-Artystyczna PZKO [Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego] 1948, 72 s.
Nagrody
10. Otwarte oczy. Powst. 1951.
Nagrody
11. Ręka. [Utwór dramatyczny]. Powst. 1951. Polskie Radio Ostrawa 1951.
12. Drogi i ścieżki. Wiersze. Czeski Cieszyn: Polski Związek Kulturalno-Oświatowy 1958, 54 s.
Zawartość
13. Tajemnica pieczary. [Powieść dla dzieci]. „Ogniwo”, Czeski Cieszyn 1969 nr 1-4, 1970 nr 1-6. Wyd. osobne [Czeski Cieszyn 1970], 80 s. Biblioteka „Ogniwa”.
14. Tędy szła śmierć. [Powieść]. Druk fragmentów „Głos Ludu” 1969 nr 108-130.
Adaptacje
teatralne
15. Wśród partyzantów. [Powieść dla dzieci]. „Ogniwo”, Czeski Cieszyn 1970 nr 1-4, 1971 nr 5-10. Wyd. osobne [Czeski Cieszyn 1971], 80 s. Biblioteka „Ogniwa”.
16. Tarapaty młodych archeologów. [Powieść dla dzieci]. „Ogniwo”, Czeski Cieszyn 1971 nr 1-4, 1972 nr 5-10. Wyd. osobne [Czeski Cieszyn 1972], 80 s. Biblioteka „Ogniwa”.
17. Wakacje „Apaczów” i „Utahów”. [Powieść dla dzieci]. „Ogniwo”, Czeski Cieszyn 1973/74 nr 1-10. Wyd. osobne [Czeski Cieszyn 1974], 80 s. Biblioteka „Ogniwa”.
18. Odnajdywanie siebie. [Opowiadania]. Słowo wstępne oraz słowniczek wyrazów gwarowych oprac. red. J. Korzenny. Ostrawa: Profil 1976, 206 s.
Zawartość
Podręczniki do języka polskiego
Teksty do widowisk scenicznych
Utwory dramatyczne przeznaczone dla amatorskich i szkolnych teatrów, m.in.:.
Omówienia i recenzje
• Informacja córki, J. Przeczek.
