BIO
Urodzony 18 stycznia 1915 w Aradzie (obecnie Rumunia); syn Karola Nachta, urzędnika i Marii z Rafałowskich. Uczęszczał do III Gimnazjum im. Stefana Batorego we Lwowie. W tym czasie zajmował się sportem, był mistrzem Lwowa w dziesięcioboju. Około 1930 współpracował z czasopismem „Chwila”, a w 1935-39 z wychodzącym we Lwowie pismem „Nasza Opinia”. Debiutował w 1935 wierszem Mój pogrzeb, opublikowanym w „Kuźni Młodych” (nr 8). W 1936-37 publikował wiersze w „Sygnałach” (podpisany Józef Nacht), a od 1937 w „Przeglądzie Sportowym” i „Szpilkach”. W 1939 został członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związku Literatów Polskich). Po wybuchu II wojny światowej w 1939 i włączeniu Lwowa do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR), był od 1940 do czerwca 1941 aktorem i kierownikiem literackim Teatru Poezji i Satyry we Lwowie. Ogłaszał artykuły w „Czerwonym Sztandarze”. W czerwcu 1941 wyjechał w głąb ZSRR, pracował krótko w batalionie pracy w Kijowie, a następnie został osadzony w obozie pracy w Ulianowsku. Po zwolnieniu zamieszkał w 1943 w Orenburgu (obecnie Czkałow) i pisywał do wydawanych w Moskwie „Nowych Widnokręgów” oraz do prasy rosyjskiej. Latem 1944 przyjechał do Lublina, gdzie wstąpił do 1. Dywizji im. T. Kościuszki. W tymże roku nawiązał współpracę z „Odrodzeniem”, publikował wiersze i artykuły także w „Zwyciężymy” (1944-45) i „Polsce Zbrojnej” (1945). W styczniu 1945 został oddelegowany do Włocławka i Inowrocławia, z zadaniem zorganizowania tam życia społeczno-kulturalnego. W marcu tegoż roku został przeniesiony do Zarządu Polityczno-Wychowawczego 1. Dywizji i skierowany do Zespołu Teatru 1. Dywizji, którego został dyrektorem i reżyserem (potem Teatru 1. Armii Wojska Polskiego); organizował występy i sam pracował jako aktor na szlaku bojowym do Berlina (zdemobilizowany w 1946). Latem 1945 zamieszkał w Katowicach, gdzie w 1945-47 redagował pismo satyryczne „Kocynder” (tu też liczne humoreski, wiersze, felietony, utwory satyryczne pod pseudonimami: Jacek Lond, Janina Olga, Katon, Lift-Boy, Wanda Lwowska, Stefania Rajska), był także kierownikiem literackim Domu Kultury Związków Zawodowych. Współpracował nadal z „Odrodzeniem” (do 1949), „Trybuną Robotniczą” (od 1945), „Odrą” (1945-49) i „Szpilkami” (od 1946; m.in. pod pseudonimem: J.W. Pan; tu też stały felieton pt. Kronika sportowa, potem do 1981 pt. Sport), publikując felietony sportowe i wiersze satyryczne. Ożenił się z Krystyną Koztrowską. W 1949 przeniósł się na stałe do Warszawy i do 1953 pełnił funkcję kierownika działu satyry politycznej w „Trybunie Wolności” (tu w 1952-53 stała rubryka satyryczna pt. Ostrym piórem), a od 1954 był kierownikiem artystycznym Estrady Domu Wojska Polskiego. Ponadto, jako autor utworów rewiowych, był związany z teatrem Syrena. Współpracował też z Artosem, potem Estradą oraz z Polskim Radiem (w audycji Muzyka i aktualności). W 1963 przebywał w Moskwie, gdzie m.in. zredagował kabaret polityczny w moskiewskim radiu. W 1965 prowadził kabaret Małpa w Warszawie, następnie kabarety Kaktus, L jak Legia, Nastroje, a od 1974 kabaret Friko w kawiarni „Adria”. W 1974-76 opracowywał dla telewizji cykl programów pt. Utwory dla moich przyjaciół. Wyjeżdżał wiele za granicę, prezentując programy satyryczne w środowiskach polonijnych Stanów Zjednoczonych, Kanady, Wiednia, Londynu, Paryża oraz w Związku Radzieckim. Odznaczony Krzyżem Oficerskim (1965) i Krzyżem Komandorskim (1975) Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 6 lutego 1981 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
Twórczość
1. Podział godzin. Wiersze. Ilustracje: L. Chwistek. Lwów: Księgarnia Lwowska 1936, 46 s.
2. Sondy. [Wiersze]. Lwów: Żydowskie Towarzystwo Artystyczno-Literackie 1938, 23 s.
3. Nareszcie... Wiersze. Włocławek: Drukarnia Wojskowa [1945], 14 s.
4. Od Lenino – do Berlina... (Szlakiem Pierwszej Armii). [Wiersze]. [B.m.:] Zarząd Polityczno-Wychowawczy 1. Armii 1945, 63 s.
5. Pamiętaj. Wiersze żołnierskie. [B.m.]: Wydział Propagandy Zarządu Polityczno-Wychowawczego 1. Armii [1945], 14 s.
6. Poemat o Generale. [B.m.w.:] Zarząd Polityczno-Wychowawczy 1. Armii 1945, 15 s.
7. Zaczęło się pod Lenino... W rocznicę pierwszej bitwy. [Reportaż]. [Katowice:] „Trybuna Robotnicza” [1945], 21 s.
8. Cicha lipa. Wiersze. Katowice: AWIR 1946, 62 s.
9. Szukamy pana H. Żartobliwa opowieść awanturnicza. [Współautor:] A. Baumgardten. Katowice: Oficyna Wydawnicza 1946, 77 s.
10. Ostatnia kraksa. Opowieść sceniczna w 3 aktach. [Współautor:] A. Baumgardten. Prapremiera: Sosnowiec, Teatr Miejski 1947.
11. Dwa sporty. [Felietony]. Katowice: Wydział Grodzki Przyjaźni Polsko-Radzieckiej [1948], 31 s.
12. Strofy olimpijskie. [Wiersze]. Katowice: „Odrodzenie” 1948, [2] s. Wyd. nast. Warszawa: Prasa Wojskowa 1949, 19 s. Główny Urząd Kultury Fizycznej.
13. Wiersze. Słowo wstępne: J. Baranowicz. Katowice: Związek Zawodowy Literatów Polskich 1948, 15 s.
Nagrody
14. Opowieść o polskim saperze. [Wiersz]. Warszawa: Biblioteka „Rolnika Polskiego” 1949, 8 s.
15. Ostrym piórem. [Satyry]. Warszawa: Prasa Wojskowa 1950, 26 s.
16. Remilitaryzacja prusactwa. [Satyra polityczna]. [Warszawa 1950], [8] s.
17. Do żywego. [Satyry]. Warszawa: Czytelnik 1951, 67 s.
18. Podżegaczom wojennym mówimy: nie! Teksty: J. Prutkowski. Ilustracje: B.W. Linke. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, [20] s.
19. [Teksty piosenek do:] A. Fajko, G. Sołdar: Dziewczęta z „Zorzy”. (Pięć przyjaciółek). Komedia muzyczna w 5 obrazach. Wystawienie: Katowice, Państwowy Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego 1951.
20. Wiersze dobre i złe, ale zawsze prawdziwe. Wiersze i satyry. Warszawa: „Trybuna Wolności” 1951, 146 s.
21. Alfabet serdeczny. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1952, 131 s.
Zawartość
22. Oddaję głos. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1952, 15 s.
23. Szopka polityczna. [Warszawa:] WAG [1952], [8] s.
24. W sprawie miłości. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1952, 104 s.
Zawartość
25. Złota polska jesień. [Wiersze]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1952, 50 s.
26. Toast lipcowy. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1954, 277 s.
27. Gdybym był Gogolem... Wiersze satyryczne. Warszawa: Czytelnik 1955, 120 s.
28. Największa pieśniarka świata. Sztuka w 3 aktach. Telewizja Polska 1956.
29. Październik. [Poemat]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1956, 27 s.
30. Przygody zwierzątek. [Wiersze dla dzieci]. Warszawa: Spółdzielnia Usług Plastycznych i Biurowych, Wojskowe Zakłady Graficzne 1956-1957.
[1]. Miś i lis na początek. 1956, [12] s.
[2]. Jak wilka potwora wsadzono do wora. 1957, [14] s.
[3]. O śwince i wilku i o urwisach kilku. 1957, [14] s.
[4]. Przyszła kryska na wilka i liska. 1957, [14] s.
31. Zastrzyk geniuszu. Sztuka w 3 aktach. Telewizja Polska 1956.
32. Misiu, pieski, prosię przedstawcie no się. Łódź: Łódzka Spółdzielnia Wydawnicza 1957, [12] s.
33. Udręki i mitręgi misia niedołęgi. Łódź: Łódzka Spółdzielnia Wydawnicza 1957, [12] s.
34. Do trzech razy sztuka. (Małżeństwo doskonałe). [Komedia]. Prapremiera: Warszawa, Teatr Rozmaitości 1958.
35. Apollo w Warszawie. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Warszawa, Kabaret Włóczęgów 1959.
36. Dziury w całym. [Satyry]. Wstęp: [S. Wiechecki] Wiech. Warszawa: Sport i Turystyka 1959, 144 s.
37. Tancerz na linii. [Wiersze satyryczne]. Warszawa: Iskry 1959, 124 s.
Zawartość
38. Krótkie gadki olimpijskie. [Satyry]. Warszawa: Sport i Turystyka 1960, 95 s.
39. Ogniem i mieczem. [Satyry]. Warszawa: Sport i Turystyka 1962, 123 s.
40. Ściśle fajne. Wiersze stare i nowe. Warszawa: Iskry 1962 [właśc. 1961], 122 s.
41. Anonim. [Wiersze]. Londyn: [b.w.] 1963, 15 s.
42. Bez dystynkcji. [Wiersze satyryczne]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1965, 123 s.
Zawartość
43. Mocna rzecz. [Wiersze]. Warszawa: Iskry 1965, 151 s.
Zawartość
44. Rzut oszczerstwem. [Utwory satyryczne]. Warszawa: Sport i Turystyka 1965, 64 s.
45. Kult jednostki. [Wiersze satyryczne]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1966, 110 s.
Zawartość
46. Na brawo patrz!... Piosenki wojskowe. Warszawa: Zarząd Kultury i Oświaty Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego 1966, 41 s.
47. Na miejsca, gotowi... [Wiersze]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1967, 54 s.
Zawartość
48. Wiersze niecenzuralne. [Satyry]. Warszawa: Iskry 1968, 107 s.
49. Pro-zodiak. [Wiersze]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1971, 114 s.
50. Donosy z podpisem. [Wiersze satyryczne]. Warszawa: Iskry 1972, 147 s.
Zawartość
51. Pierwsza sześćdziesiątka. [Wiersze satyryczne]. Warszawa: Iskry 1975, 147 s.
Zawartość
52. Kawał serca. [Wiersze satyryczne]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1977, 85 s.
Zawartość
53. Świetnik. [Utwory satyryczne prozą]. Warszawa: Czytelnik 1978, 150 s.
54. Alarm. [Wiersze]. Warszawa: NOT [Naczelna Organizacja Techniczna] 1981.
55. Aria z asekurantem. [Wiersze satyryczne]. Warszawa: Iskry 1982, 137 s.
Zawartość
Wydania osobne tekstów piosenek z nutami, m.in.
Przekłady
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1966.
