BIO

Urodzony 16 lipca 1931 w Częstochowie; syn Henryka Prokopa, urzędnika bankowego, i Janiny z domu Głazek, nauczycielki. Po wybuchu II wojny światowej w 1939 mieszkał nadal w Częstochowie. W 1949 ukończył Liceum im. R. Traugutta w Częstochowie i rozpoczął na Uniwersytecie Warszawskim studia w zakresie filologii romańskiej i polskiej, które od 1951 kontynuował na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ) w Krakowie. Debiutował w 1951 jako krytyk literacki felietonem pt. Wiosenne porządki, drukowanym w „Dziś i jutro” (nr 14). W 1953 ukończył na UJ trzyletnie studium filologii polskiej, a w 1955 uzyskał magisterium z filologii romańskiej. W 1954 ożenił się z Urszulą Dąmbską, romanistką. Od 1955 pracował w Krakowskiej Pracowni Reedycji Bibliografii Polskiej Karola Estreichera w Zakładzie Historii Nauki i Techniki Polskiej Akademii Nauk (PAN). Rozprawy i studia naukowe drukował m.in. w „Ruchu Literackim” (od 1962) i „Pamiętniku Literackim” (od 1963). Artykuły, recenzje, wiersze i prozę poetycką publikował m.in. w „Twórczości” (1957-66), „Tygodniku Powszechnym” (1957-89) i „Znaku” (od 1958, z przerwami). W 1960 został pracownikiem naukowym Instytutu Badań Literackich (IBL) PAN (do 1987). Od 1964 był członkiem Związku Literatów Polskich (do rozwiązania Związku w 1983). W 1967 uzyskał doktorat w IBL PAN na podstawie pracy pt. Z przemian ideowo-artystycznych w literaturze polskiej lat 1907-1917 (promotor profesor Kazimierz Wyka) i otrzymał stanowisko adiunkta. W tym czasie prace naukowe i krytyczne oraz utwory poetyckie ogłaszał w „Oficynie Poetów” (Londyn, 1967-70), „Poezji” (1967-70), „Życiu Literackim” (1967-71), „Tekstach” (1972-77). W 1972/73 przebywał na stypendium International Writing Program Uniwersytetu w Iowa City w USA. Następnie przez trymestr wykładał literaturę polską na Université de Montréal w Kanadzie. W 1976 został członkiem Polskiego PEN Clubu. Habilitował się w 1977 w IBL PAN na podstawie pracy pt. Żywioł wyzwolony. Studium o poezji Tadeusza Micińskiego. W 1977-87 prowadził wykłady na Università di Torino we Włoszech; w 1983 otrzymał tytuł professore associato tegoż uniwersytetu. Współpracował w 1979-87 z czasopismami emigracyjnymi „Aneks” (Londyn), „Kultura” (Paryż) i „Kontakt” (Paryż) oraz drukował także w wychodzących poza cenzurą: „Arce”, „Kulturze Niezależnej”, „Miesięczniku Małopolskim”, „Pulsie” i „Zapisie” (pod pseudonimami: H.W., M. Czech, Marian Czech, Paweł Janowski, Tadeusz Marczak). W 1987 powrócił do Krakowa. W 1987-90 wykładał na wydziale filologii romańskiej w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Był członkiem zespołu redakcyjnego pisma „Arka” (1990-92), publikował w „Arcanach” (1995-97) i „Dekadzie Literackiej” (1991-93). W 1989 został członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W 1990 podjął pracę na stanowisku profesora w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie. W 1993 otrzymał tytuł naukowy profesora. W 2003 dostał Nagrodę im. K. Wyki za całokształt twórczości eseistycznej i krytycznoliterackiej. Wyróżniony m.in. Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2007). Zmarł 18 grudnia 2023 w Krakowie; pochowany tamże na Cmentarzu Rakowickim.

Twórczość

1. Euklides i barbarzyńcy. Szkice literackie. Warszawa: Czytelnik 1964, 218 s.

Zawartość

Od Larbauda do Harasymowicza (z historii „dłuższych form” liryki); Marginalia do Przybosia; Poezja językoznawcza [dot. m.in poezji S. Czycza, Z. Bieńkowskiego, M. Białoszewskiego; na marginesie R. Jakobsena „Gramatyka poezji i poezja gramatyki”]; O niezrozumiałości w poezji; Georga Trakla podróż do piekieł; Przypisy do Rilkego: „Duinesser Elegien”; Egzystencjalistyczne jądro ciemności; Gottfried Ben; Osip Mandelsztam albo dialogi z bożkiem historii; Wieszcz sakralnej zbiorowości; Saint-John Perse; Poezja krystaliczna: René Char; Metafizyka i rzeczy: T.S. Eliot; Wiersze Donalda Finkela; Yves Bonnefoy: poszukiwanie transcendencji; Young angry man: Hans Magnus Enzensberger; Igraszki katastrofisty: Miron Białoszewski; Euklides i barbarzyńcy [dot. współczesnej poezji]. Wersje zmienione szkiców drukowanych w „Twórczości” w 1958-1962.

2. Z przemian w literaturze polskiej lat 1907-1917. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1970, 110 s. Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie. Prace Komisji Historycznoliterackiej, 24.

Rozprawa doktorska.

Zawartość

Opozycje ideologiczne okresu; Mistrzowie filozoficzni i literaccy; Informacje o nowych prądach artystycznych; Ku ekspresjonizmowi; Boy, Nowaczyński i sprawa „poetyki skandalu”; Ku klasycyzmowi.

3. Czaszka Guliwera. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1971, 40 s.

4. Lekcja rzeczy. [Szkice literackie]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1972, 219 s.

Zawartość

Przyczynki do morfologii raju. Wprowadzenie; W kręgu sztuki naiwnej; Niepochwycień [dot. B. Leśmiana]; Wokół Zegadłowicza; Bunt słowiarza przeciw słowu [dot. J. Przybosia]; O poezji Anatola Sterna; Harasymowicz albo człowiek pierwotny; Harasymowicza ballada o przedmieściu; Sekretne pisanie Tadeusza Nowaka. – W krainie uniwersaliów [dot. twórczości M. Sępa-Szarzyńskiego, Sz. Zimorowica, J.A. Morsztyna, D. Naborowskiego, A. Mickiewicza, K. Tetmajera, T. Micińskiego, H.M. Enzensbergera]; Składnia i metafizyka [dot. poezji baroku]; Sprawa nadrealizmu; Tadeusza Różewicza walka o oddech; Wisława Szymborska albo wstydliwość uczuć; Epitafium dla duszyczki [dot. Z. Herberta]; Rozbiegłe formy [dot. poezji „bezprzedmiotowej”]; Ogród znaczeń [dot. poezji A. Słuckiego]; O historii [dot. krytyki i historii literatury]; Lekcja rzeczy [H.M. Enzensbergera i R.M. Rilkego].

5. Ostatni rok życia i śmierć Kruszynki Reneville. [Opowiadania]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1976, 99 s.

Zawartość

Kolczyk; Lisy; Ich dwoje; Ziemia pod stopą; Torsje; Deux calvas; Klucze; Most do nieba; Steam Loundry; Pajączek; Trampki; Grochodrzew; Wilk; Zmysł udziału; Burza; Tsunami; Ostatni rok życia i śmierć Kruszynki Reneville.

6. Moja ziemska podróż. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1978, 53 s.

7. Piękna Węgierka. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1978, 133 s.

Zawartość

Płyń, gliniaczku; Piękna Węgierka; Narodziny.

8. Żywioł wyzwolony. Studium o poezji Tadeusza Micińskiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1978, 300 s.

Rozprawa habilitacyjna.

9. Szczególna przygoda żyć nad Wisłą. Studia i szkice literackie. Londyn: Polonia 1985, 174 s.

Zawartość

Od autora. – Szczególna przygoda żyć nad Wisłą [dot. odzwierciedlenia losów Polski, m.in. w utworach: S. Żeromskiego, A. Mickiewicza, K.K. Baczyńskiego]; Samosierra i Szliselburg [dot. obrazu bohaterstwa Polaków w literaturze]; Pod rodzinnym dachem [dot. funkcji rodziny i domu w twórczości m.in.: E. Orzeszkowej, B. Prusa, J. Żuławskiego, J.I. Kraszewskiego]; „O Matko Polko...” [dot. obrazu kobiety – Polki w utworach m.in. Z. Krasińskiego, J. Słowackiego, A. Mickiewicza]; Lody i wulkany [dot. ekspresji indywiduum twórcy]; Z ziemi włoskiej do polskiej [o różnicach kulturowych Polaków i Włochów]; Po co Genet Sarmatom; „Otchłań rozchełznana”. („Ustęp” Dziadów A. Mickiewicza); Jak nawrócić Rosję. („My i oni” Kraszewskiego); W królestwie tautologii. (Nacjonalizm i literatura); Zdziechowski, rewolucja, żydzi; Wśród muz i politruków [dot. funkcji artysty w XX wieku]; Antynomie Miłosza [o problemie istnienia]; Młoda proza i „hegliści” [dot. twórczości M. Hłaski, J. Andermana, A. Zagajewskiego]; Polska znijaczona albo lodowiec z gówna [dot. możliwości wypowiadania się w literaturze w 1949-1953]; Literatura dobrych manier [dot. sytuacji pisarza w polskiej rzeczywistości współczesnej]; Pióro i miecz; Pisarz, władza, czytelnik [dot. kontroli państwa nad literaturą]; Słowo święte i słowo sztuki [dot. mecenatu państwowego nad literaturą].

Przekłady

niemiecki

szkicu My i oni” Józefa Ignacego Kraszewskiego: „Specimina Philogia Slavicae”, Monachium 1987 nr 23.

10. Przez podobieństwa. [Wiersze]. [Kraków:] Libertas 1989, 31 s.

11. Letteratura e nazione. Studi sull 'immaginario collecttivo nell 'ottocento polacco. [Autorzy:] J. Prokop, K. Jaworska. [Torino:] Tirrenia Stampatori 1990, 203 s.

Tekst J. Prokopa s. 5-88.
Zawiera też antologię poezji polskiej.

12. Parole partisane. Études littéraires. Cracovie: Viridis 1993, 53 s.

Zawartość

Mémoire amputée – manuels scolaires de littérature en France; Intelligentsia juive et le défi communiste – „La Grande Peur” de Julian Stryjkowski; Musée et transcendance; l'ombre de la liberté belge – Juliusz Kaden-Bandrowski et son roman bruxellois; De Rivarol á Finkielkraut – masque d'ethnocentrisme.

13. Universum polskie. Literatura, wyobraźnia zbiorowa; mity polityczne. [Szkice literackie]. Kraków: Universitas 1993, 103 s.

Zawartość

Od autora. – Universum polskie; Rodzina pod zaborami; Nie masz pana nad ułana; Święte rany polskiego narodu; Kapłan z ludu wzięty; „Maraton” Ujejskiego a spór Europa-Azja; Zrozumieć Rosję (Mickiewicz-Miłosz); Kompleks Europy.

14. Wyobraźnia pod nadzorem. Z dziejów literatury i polityki w PRL. [Szkice]. Kraków: Viridis 1994, 142 s.

Zawartość

Wprowadzenie. – Mity fundatorskie Polski Ludowej; Bat i marchewka albo o polityce kulturalnej; „Słoń Historii” i małe narody – Miłosz o Bałtach; „Nim będzie zapomniany” – Brandys o Miłoszu; Polski Październik – „Dichtung und Wahrheit”; Obszary konfuzji – z historii intelektualnej PRL; Poczucie rzeczywistości jako opium; Dyskurs władzy w realnym socjalizmie; Etos rewolucji i totalitarna utopia; Powinności literatury polskiej; W potrzasku mitów? Czy upadek ładu? „Prośba” [Z. Herberta] niebohaterska; Pokusa niepamięci: grzechy i zasługi PRL-owskich literatów.

15. Pisarze w służbie przemocy. [Szkice literackie]. Kraków: Viridis 1995, 112 s.

Zawartość

Od autora. – Z perspektywy ofiary; Wśród pismaków; Jerzy Borejsza; Jan Wiktor; Ksawery Pruszyński; Paweł Jasienica; Aleksander Bocheński.

16. Sowietyzacja i jej maski. PRL w latach stalinowskich. [Szkice literackie]. Kraków: Viridis 1997, 160 s.

Zawartość

Dwa słowa o amnezji; Zawiłe dróżki kolaboracji; Polonista jako utrwalacz władzy ludowej; Dylematy Marii Dąbrowskiej albo o fałszywej symetrii; Panfiorow o polskich kolegach; Pierwsze podręczniki do polskiego; Heimatvertiebene: polska pamięć i niemiecka pamięć.

17. Lata niby-Polski, literatura-stalinizm-mity polityczne. Kraków: Viridis 1998, 146 s.

Zawartość

Etyka i Klio. – I. Markiz Posa i jego potomstwa; proroctwa Zdziechowskiego; Goetel pod znakiem faszyzmu. – II. Lata niby-Polski; Żydzi w PRL; Dylematy Stryjkowskiego; Walka Piastów z Jagiellonami; Osmańczyk między pozytywizmem i kolaboracją. – III. Mit Rosji dzisiaj; Kanon literacki i pamięć zbiorowa.

18. Klerk i diabeł. Literatura, ideologie, mity. [Szkice]. Kraków: Viridis 1999, 125 s.

Zawartość

Przedmowa. – Od Wallenroda do terrorystów; Ideologia polska albo o narodowym fundamentalizmie; Dyskurs Sanacji; Na drodze do katastrofy; Klerk i diabeł. – O jedność w rozproszeniu; Postscriptum.

19. Ethnos i Caritas. Idee – mity polityczne – literatura. [Szkice]. Kraków: Arcana 2001, 216 s.

Zawartość

Z perspektywy trzeciego millenium. – Cz. 1: Kontrola pamięci; „Raport z oblężonego miasta” Herberta po dwudziestu latach; Mit żydokomuny – inteligencja żydowska wobec komunizmu; Dwa totalitaryzmy: Hitler i Stalin. – Cz. 2: U źródeł polskiej megalomanii – Zygmunt Krasiński; Wschodnia straż Europy; Polska – Niemcy – Rosja: stereotypy i neurozy; Ethnos i Catritas.

20. Od Robespierre'a do Lenina. Ideologie, mity polityczne, wyobraźnia zbiorowa. [Szkice]. Kraków: Arcana 2002, 232 s.

Zawartość

1. Od Robespierre'a do Lenina: Rewolucja – jakobini; La grande nation – wielki naród; Bóg jest z Napoleonem. – II. Kościół, wojna, nacjonalizm. – III. Prolegomena do opisu „nowoczesności”. – Trzy dopiski.

21. Polak, jaki jest nie(ch) każdy widzi. O rozchwianiu tożsamości na progu Europy. [Szkice publicystyczne]. Kraków: Księgarnia Akademicka 2004, 204 s.

22. Dzieje kultury francuskiej. [Monografia; współautorzy:] J. Kowalski, A. i M. Loba. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 2005, 664 s.

23. Historia literatury francuskiej. [Podręcznik akademicki; współautorzy:]. K. Dybel, B. Marczuk. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 2005, 410 s.

24. Spory o nowoczesność. Miscellanea z pogranicza historii idei i literatury. [Szkice]. Kraków, Kielce: Wyższa Szkoła Umiejętności 2005, 178 s.

Zawartość

Hoffmann, Poe, Norwid – pytania o „Entzauberung”; Angloamerykańskie antidotum na totalitarne dewiacje myśli oświeceniowej; Katolicy i konserwatyzm – na przykładzie Francji; Victor Hugo między laicyzmem i religijnością; Francuskie dylematy i polskie echa w „Trylogii” Claudela; Czy dwie Francje?; Rosyjska lekcja – Francuzi i Dostojewski; Boje o „nowoczesność”; Umrzeć za ojczyznę – kilka uwag o propagandzie w pierwszej wojnie światowej; Oto twój świat na ostrzu miecza... – wspomnienia czytelnika „Traktatu moralnego” Miłosza; Russkij duch? – Kys' Tatiany Tołstoj; Nowoczesność a modernizm i postmodernizm.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Taczka occiarza” Merciera i jej recepcja w Teatrze Bogusławskiego. Pamiętnik Teatralny 1954 z. 3/4 s. 179-199.
Zemsta panny Urszuli” Dominika Magnuszewskiego. Pamiętnik Literacki 1962 z. 4 s. 393-421.
O pierwszych polskich ekspresjonistach. W: Z problemów literatury polskiej XX wieku. T. 1. Warszawa 1965 s. 129-153.
Antoni Lange. W: Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku. Seria 5. Literatura okresu Młodej Polski. T. 1. Warszawa 1967 s. 421-436.
Raymond Queneau ou la présence au monde. Kwartalnik Neofilologiczny 1971 nr 1 s. 11-24, toż w wersji polskiej: Raymond Queneau albo otwarcie na świat. „Poezja1972 nr 3 s. 46-56.
Prymitywizm w kręgu Czartaka. W: Problemy literatury polskiej lat 1890-1939. T. 1. Wrocław 1972 s. 395-414.
W poszukiwaniu utraconego czasu – Jan Parandowski. W: Prozaicy dwudziestolecia międzywojennego. Warszawa 1972 s. 475-489.
Miłość do desygnatów. Teksty 1973 nr 6 s. 34-43.
Ozimina” [W. Berenta] a sprawa polska. Pamiętnik Literacki 1975 z. 1 s. 25-43.
Uwagi do poetyki nastrojowego symbolizmu. Teksty 1975 nr 2 s. 102-113.
Krytyk jako stwórca. Teksty 1976 nr 4/5 s. 86-94.
Lektura jako znak prestiżu. Teksty 1976 nr 6 s. 42-50.
Młodopolska utopia pozakodowej komunikacji. Teksty 1976 nr 2 s. 106-119.
Edward Porębowicz. W: Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku. Seria 5. Literatura okresu Młodej Polski. T. 4. Kraków 1977 s. 253-263.
Poeta i rynek. W: Literatura polska i rosyjska przełomu XIX/XX wieku. Warszawa 1978 s. 74-101.
Józef Wittlin. W: Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku. Seria 6. Literatura polska w okresie międzywojennym. T. 2. Kraków 1979 s. 125-136.
W królestwie tautologii. (U początków nacjonalistycznego rozumienia literatury). Więź 1985 nr 4/6 s. 75-85.
Kościół i literatura. „Kultura Niezależna”* 1987 nr 36 s. 3-15.
[Iwan Siergiejewicz] Gagarin w kręgu spraw polskich. Slavia Orientalis 1990 nr 1-2 s. 83-92.
Zrozumieć Rosję. Znak 1990 nr 2/3 s. 98-106 [dot. wątków rosyjskich w literaturze polskiej].
Polak cierpiący (z dziejów stereotypu). Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historycznoliterackie 1992 z. 81 s. 75-85.
Mythes fondateurs staliniens en Pologne après 1945 – continuités et ruptures. Myth et Nation”, Grenoble 1995 nr 15 s. 157-169.
Mit Rosji w dzisiejszej Polsce. W: Współcześni Słowianie wobec własnej tradycji i mitów. Kraków 1997 s. 183-193.

Przekłady

1. J. Leclercq: Katolicy i wolność myśli. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 1964, 251 s.
2. W. Igielski, J. Pilch, N. Przyłęcki, Z. Rutkowski: La Basse-Silésie. Itinéraires touristiques. [Mapy:] K. Małecki. [Red.:] K. Szwajca. Kraków: WAG 1966, 207 s.
3. H.M. Enzensberger: Poezje. Wybór i wstęp J. Prokop. Przeł.: J.B. Ożóg, J. Prokop. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1968, 53 s.
4. K. Dedecius: Notatnik tłumacza. Przeł. J. Prokop. Wstęp: J. Kwiatkowski. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1974, 177 s. Wyd. 2 poprawione i rozszerzone: Przeł.: J. Prokop, I. i E. Naganowscy. Wstęp: J. Kwiatkowski. Warszawa: Czytelnik 1988, 239 s.

Prace redakcyjne

1. T. Boy-Żeleński: Obiad literacki. Proust i jego świat. Oprac.: J. Kot. Objaśnienia: J. Prokop. Pisma. Seria II t. 13. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1958, 449 s.
2. Liryka polska. Interpretacje. Pod redakcją naukową J. Prokopa i J. Sławińskiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1966, 435 s. Wyd. 2 tamże 1971, [wyd. 3] Gdańsk: słowo/ obraz terytoria 2001, 614 s.
3. T. Miciński: Poezje. Oprac. i wstęp: J. Prokop. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1980, 402 s. Wyd. 2 tamże 1984.
4. Droga w trzecie tysiąclecie. [Szkice]. [Red.] J. Prokop. Częstochowa: Educator 1999, 115 s.

Zob. też Przekłady poz. .

Omówienia i recenzje

Ankiety dla IBL PAN 1998.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 2. Warszawa 1978 (M. Brykalska).

Ogólne

Artykuły

R. Lubas-Bartoszyńska. „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Romanica2001 nr 1 [biografia J. Prokopa].

Euklides i barbarzyńcy

Z. Bieńkowski: Klucze. Kultura 1964 nr 46.
J.J. Lipski: Między archetypami a rysunkiem gramatycznym. Twórczość 1965 nr 4.
M. Sprusiński. „Nowe Książki1965 nr 2.
A. Czerniawski. „Kultura”, Paryż 1966 nr 5.
W.P. Szymański: Książki krakowskich krytyków. W tegoż: Między ciemnością a świtem. Kraków 2005.

Z przemian w literaturze polskiej lat 1907-1917

H. Filipkowska. „Pamiętnik Literacki1971 z. 2.

Czaszka Guliwera

H. Jerzmański: Poezja zwątpienia. Nowe Książki 1972 nr 10.
J. Kornhauser: Fragmenty nieozdobne. Twórczość 1972 nr 4.
J. Kwiatkowski: Felieton poetycki. Twórczość 1973 nr 1.

Lekcja rzeczy

M. Baranowska: Rajski ptak nadrealizmu. Nowy Wyraz 1973 nr 1/2.

Ostatni rok życia i śmierć Kruszynki Reneville

M. Lubelska: Prawdziwe wejście do literatury. Twórczość 1978 nr 5.
M. Prejs: Obumieranie. Miesięcznik Literacki 1978 nr 5.

Moja ziemska podróż

S. Sterna-Wachowiak: Elephantiasis. Twórczość 1980 nr 1.
S. Barańczak: Dokument „amorficznej epoki. W tegoż: Przed i po. Londyn 1988.

Piękna Węgierka

K.Ł. Paluch-Staszkiel: Temat na wielkie opowiadanie. Miesięcznik Literacki 1979 nr 9.

Żywioł wyzwolony

W. Gutowski. „Pamiętnik Literacki1979 z. 2.
W. Wyskiel: Żywioł opisany. Miesięcznik Literacki 1979 nr 2.
T. Linkner: Psychodrama w poezji Tadeusza Micińskiego. Poezja 1980 nr 5.

Szczególna przygoda żyć nad Wisłą

[J. Jedlicki] Baltazar: Gmeranie w jestestwie naszym. „Krytyka”* 1987 nr 28/29.
J. Kornhauser: Monada narodowa. W tegoż: Międzyepoka. Kraków 1995.

Letteratura e nazione. Studi sull 'immaginario collecttivo nell 'ottocento polacco

J. Dużyk. „Ruch Literacki1992 nr 1/2.

Universum polskie

M. Urbanowski: Ojczyzna jako zadanie. Arka 1993 nr 48.
K. Dudzianka. „Ruch Literacki1994 nr 1/2.

Pisarze w służbie przemocy

G. Filip: Ciąg dalszy nastąpił. Nowe Książki 1996 nr 7.

Sowietyzacja i jej maski

G. Filip: Na węzłowej stacji 50 lat temu. Nowe Książki 1997 nr 8.

Klerk i diabeł

K. Dybciak: Radykalny personalista wśród barbarzyńców, klerków i diabłów. Arcana 2001 nr 4.

Liryka polska

R. Matuszewski: Sztuka interpretowania poezji. Nowe Książki 1966 nr 18.
W. Wirpsza: Coincidentio oppositorum. Poezja 1966 nr 11.
E. Balcerzan. „Pamiętnik Literacki1967 z. 1.
M. Czermińska: Interpretacje: jakie i dla kogo?Miesięcznik Literacki1967 nr 3.