BIO

Urodzony 9 kwietnia 1921 w Konstantynopolu; syn Hieronima Potemkowskiego, prawnika, i Heleny z Hryniewieckich. Do 1926 przebywał w Turcji, gdzie ojciec jego pracował w poselstwie polskim. Następnie mieszkał w Łucku na Wołyniu. Uczył się w Gimnazjum i Liceum Humanistycznym im. T. Kościuszki; w 1939 zdał maturę. Podczas okupacji niemieckiej przebywał (od 1939) w Warszawie i pracował jako kierowca samochodowy w fabryce Perkun. Po upadku powstania warszawskiego został wywieziony do obozu koncentracyjnego w Mauthausen. W maju 1945 powrócił do Warszawy i został zaangażowany do redakcji dziennika „Rzeczpospolita”; w piśmie tym debiutował reportażem pt. Jadę na ... Wschód! (nr 211, 212); w 1946-49 publikował na jego łamach codzienny felieton pt. Dziennik zażaleń. Równocześnie w 1945-47 studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim. W 1949 ożenił się z Aleksandrą Balcerowicz, filologiem angielskim, pracownikiem Archiwum Dokumentacji Mechanicznej. W tymże roku podjął pracę scenarzysty w Centralnym Urzędzie Kinematografii (do 1953). W 1950 został stałym współpracownikiem tygodnika „Szpilki”, na którego łamach publikował liczne felietony satyryczne, recenzje, tłumaczenia (podpisywane też: mgr Butrynianka, bracia Sotyj i E. Walczenko, O. Bywatel; w 1948-50 cykl Reklamacje, w 1954-86 cykl humoresek pt. Dziennik zażaleń podpisywany Megan, w 1959 cykl Opowiadania ogólnokształcące). Równocześnie w 1950 nawiązał współpracę z Polskim Radiem; w 1955-59 prowadził Audycję „Szpilek. Od 1959 należał do Związku Literatów Polskich (do rozwiązania Związku w 1983). Felietony satyryczne zamieszczał także w piśmie „Kobieta i Życie” (tu w 1959 cykl pt. Mężczyzna i życie) i „Kurier Polski” (1961-62; tu w 1961 cykl pt. Korniszon polski). Za twórczość radiową i telewizyjną otrzymał w 1969 nagrodę Komitetu do Spraw Radia i Telewizji. Humoreski prozą publikował w miesięczniku „Sam na sam z sobą” (w 1984 cykle pt. Wieczór w „Kokosie, Wynalazki i życie, Zagadki z życia, w 1986 cykle pt. Ludzie !! Co robicie!!; Znajomi z Kokosa). W 1995-97 prowadził wraz z Marią Czubaszek i Wojciechem Młynarskim cotygodniową rubrykę satyryczną pt. Kontra, publikowaną na łamach „Sztandaru Młodych”, a od 1998 w „Życiu Warszawy.” Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1957), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1966) oraz odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1985). Zmarł 15 października 2008 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Komunalnym Północnym.

Twórczość

1. Irena do domu. Scenariusz filmowy. [Współautorka:] J. Wilińska. Ekranizacja 1955.

2. Spotkania. [Felietony i humoreski]. Warszawa: Czytelnik 1957, 218 s.

Pierwodruk: „Szpilki1950-1957.

Zawartość

Cykle: Życie i salon; Spotkania; Opowiadania zmyślone; Dziennik zażaleń.

3. Wieczorem w Pilejce. [Utwór dramatyczny]. Scena 1975 nr 6 s. 48-55.

Nagrody

Wyróżnienie w I Ogólnopolskim Konkursie na program kabaretowy w 1975.

4. Kwartet na trzy osoby: mężczyznę, kobietę i chłopaka. [Utwór dramatyczny]. Scena 1976 nr 5 s. 48-51.

5. Wszystkie pieniądze świata. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1983 [właśc. 1984], 290 s.

Adaptacje

telewizyjne

serial w 4 odcinkach w realizacji TV [inf. autora 1998].

6. Dorzecze. Powieść. Powst. 1989.

Utwór złożony do Państwowego Instytutu Wydawniczego, wydawnictwo odstąpiło od umowy, pozostały odbitki szczotkowe [inf. autora 1998].

7. Drugi brzeg rzeki. [Powieść]. Warszawa: Twój Styl 1999, 246 s.

Słuchowiska radiowe, m.in.

Most. Słuchowisko. Dialog 1978 nr 5 s. 23-28. Polskie Radio 1980 [wyróżnienie w konkursie „Wybieramy premierę roku” w 1981].
Skąd tyle prostactwa w tej dziewczynie. Polskie Radio 1978. Druk z podtytułem (Nowela filmowa). „Szpilki” 1980 nr 51/52 s. 12-21.

Wybory tekstów w przekładach

rosyjski

Wybory humoresek i felietonów:.

Štučnyj tovar. Ûmoreski, satiričeskie novelly, fel'etony. [Przeł.] N. Labkovskij. Moskva 1961.
Knižka žalob. [Przeł.] N. Labkovskij. Moskva 1965.
Zavsegdatai kafe „Kokos. [Przeł.] N. Labkovskij. Moskva 1985.

Adaptacje

Włamywacze. [Komedia w 3 aktach wg utworu F. Karinthy'ego i I. Majorosa „Wielki jubiler]. Wystawienie: Warszawa, Teatr Sensacji 1959.

Przekłady

czeski

Kasařý. [Przeł.] H. Stachová. Praha 1966.

Prace redakcyjne

1. Visiifkaardid. Poola satiirivalimik. [Przeł.] U. Lijvaku. [Wybór i wstęp:] A. Potemkowski. Tallinn: EKPKK Kirjastus 1970, 112 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1966, 1988, 1998.

Wywiady

Przy pół czarnej z Anatolem Potemkowskim. Rozm. A. Kudelski. Radio i Telewizja 1959 nr 27.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 2 Warszawa 1978 (E. Głębicka).

Ogólne

Artykuły

Flesz: Ciężki dowcip. Nowa Kultura 1963 nr 7, polemika: A. Potemkowski. „Szpilki” 1963 nr 8 [dot. Dziennik zażaleń. „Szpilki” 1963].

Irena do domu

B. Michałek: Ogonek nie rozchodzi się. Przegląd Kulturalny 1955 nr 50 [recenzja filmu].

Spotkania

[Z. Mitzner] (e.t.). Szpilki 1958 nr 12.

Wszystkie pieniądze świata

I. Janowska: Szansa na powieść. Nowe Książki 1984 nr 8.
[A. Marianowicz] AMAR: Niespodzianka. Szpilki 1984 nr 36.
J. Nieporowski: Więcej niż pieniądze. Tygodnik Kulturalny 1984 nr 39.

Drugi brzeg rzeki

E. Nawój: Samarytanki i skryba. Nowe Książki 2000 nr 2.

Włamywacze

R. Szydłowski. „Trybuna Ludu1960 nr 93.
[L. Woyciechowska] (woy). Express Wieczorny 1960 nr 80.
I. Szymańska. „Ekran1964 nr 18 [recenzja adaptacji telewizyjnej: Włamywacze].