BIO

Urodzony 30 lipca 1891 w Warszawie w rodzinie kupieckiej; syn Daniela Pompera i Ewy z Fajnów. Za udział w strajku szkolnym w 1905 został aresztowany i na kilka miesięcy uwięziony na Pawiaku. Po ukończeniu w 1908 polskiej prywatnej szkoły średniej, studiował językoznawstwo i literaturę w Berlinie i na Sorbonie w Paryżu. W 1914 powrócił do kraju i pracował jako nauczyciel polonista w prywatnych gimnazjach warszawskich Kazimierza Nawrockiego i Zofii Matyskowej, Edwarda Rontalera, Anieli Wereckiej i w 1919-34 w gimnazjum Władysława Giżyckiego. Debiutował w 1916 poematem dramatycznym pt. Odstępstwo (podpisany nazwiskiem rodowym). W 1917 ożenił się z Marią Głowacką, psychologiem, asystentką Edwarda Abramowskiego. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 jako ochotnik. Pierwsze artykuły krytyczne ogłosił w 1924 w „Wiadomościach Literackich” i „Tygodniku Ilustrowanym”; z pismami tymi współpracował stale do 1928. Artykuły i recenzje publikował w tym czasie też w „Epoce” (1926-28) i „Głosie Prawdy” (1926-29). W 1928 uzyskał doktorat na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie na podstawie rozprawy pt. Doktryna a twórczość (promotor profesor Juliusz Kleiner). W tymże roku wszedł w skład zarządu Związku Zawodowego Literatów Polskich. W następnych latach ogłaszał prace krytyczne, artykuły i recenzje w licznych czasopismach, m.in. w „Kurierze Porannym” (1929-31; recenzje w dziale Wśród nowych książek), „Pamiętniku Warszawskim” (1930; stałe recenzje w dziale Krytyka), „Gazecie Polskiej” (1931-39), „Kulturze” (1931-32), „Kurierze Literacko-Naukowym” (1932; tu cykl artykułów pt. Kryzys we współczesnej literaturze polskiej, nr 5-11), oraz nadal w „Tygodniku Ilustrowanym” (1931-33) i „Wiadomościach Literackich” (1937-38). W 1932-34 wykładał historię dramatu w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej. W 1933-36 był kierownikiem literackim tygodnika „Pion”; z pismem tym współpracował następnie do 1939. W 1937 został kierownikiem literackim Teatru Narodowego przy Towarzystwie Krzewienia Kultury Teatralnej w Warszawie. W tymże roku otrzymał Złoty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury. Przed wybuchem II wojny światowej pracował nad tomem studiów krytycznych pt. Człowiek w literaturze współczesnej oraz książką teoretyczną o dramacie i powieści. W czasie okupacji niemieckiej przebywał nadal w Warszawie i brał czynny udział w konspiracyjnym ruchu politycznym i kulturalnym (pod pseudonimem Tadeusz Podoski). Należał do Komitetu Naczelnego Polskiego Związku Wolności; publikował w redagowanym przez siebie „Głosie Prawdy” (1939-43) oraz w konspiracyjnym czasopiśmie „Z dnia na dzień” (1941-42). Ukończył dwie książki: Ludzie i mity oraz Studium o Wacławie Berencie (zniszczone w czasie powstania warszawskiego w 1944). Współpracował z Delegaturą Rządu Rzeczpospolitej Polskiej na Kraj; był współorganizatorem komórki, zajmującej się łącznością z uwięzionymi na Pawiaku, zajmował się wyjaśnieniem sprawy oskarżonego o kolaborację Ferdynanda Goetla. Aresztowany 7 lipca 1942 przez gestapo i więziony początkowo na Pawiaku, w styczniu 1943 został przewieziony do obozu koncentracyjnego w Majdanku, gdzie 31 marca 1943 zmarł na tyfus. Odznaczony pośmiertnie Złotym Krzyżem Zasługi.
W 1949 wdowa po pisarzu, Maria Pomirowska założyła przy Związku Literatów Polskich Fundację im. L. Pomirowskiego.

Twórczość

1. Odstępstwo. Poemat dramatyczny w 3 aktach. Warszawa: Drukarnia P. Laskauer [1916], 144 s.

Autor podpisany: Leon Pomper.

2. Doktryna a twórczość. Rzecz o współczesnej krytyce, najnowszej prozie polskiej i dramacie. Warszawa: J. Mortkowicz 1928, 209 s.

Zawartość

Krytyka krytyki: Krytyka społeczna; Krytyka formalna. – O istocie epiki i najnowszej prozie polskiej: O istocie epiki; Juliusz Kaden Bandrowski; O kulturę estetyczną; W szrankach europeizmu; Najnowsza proza polska. – Teatr – dramat: Człowiek i teatr; Liryka i epika w dramacie.

3. Nowa literatura w nowej Polsce. Warszawa: Gebethner i Wolff 1933, 346 s. Por. poz. .

Zawartość

Przedmowa. – Cz. 1. Poezja: O istocie liryki; Poeci przedwojenni; Futuryzm; Futuryzm polski; Skamander; Poeci rewolucji; Regionaliści; Kwadryga; Poezja legionowa; Poza grupami; Poezja i poeci; Próba bibliografii utworów poetyckich z lat 1918-1933. – Cz. 2. Powieść. Zagadnienie formy; Realizm psychologiczny; Realizm opisowy: Powieść społeczno-obyczajowa. Powieść wojenna. Powieść historyczna. Powieść regionalna. Powieść faktograficzna. Powieść popularna. – Cz. 3. Dramat. – Współczesna literatura polska w szkole.

4. Walka o nowy realizm. [Studium]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1933, 94 s.

Zawartość

O istocie współczesności: Zagadnienie współczesności w ogóle; O współczesności literackiej; Pomniejszanie współczesności. – Literatura przedwojenna: Próba syntetycznego ujęcia; Profile syntetyczne twórców Młodej Polski; Z walk o społeczeństwo, naród i Boga. – W walce o nowy realizm.

Przekłady

1. Ch. de Peyret-Chappius: Szaleństwo. Sztuka w 3 aktach. Druk pt. Purpura dziewicy. „Kurier Poranny1938 nr 300. Wystawienie: Warszawa, Teatr Narodowy 1938.

Omówienia i recenzje

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.
Polski Słownik Biograficzny. T. 27. Cz. 2. Wrocław 1982 (A. Biernacki).
Słownik biograficzny teatru polskiego. T. 2. 1900-1980. Warszawa 1994.

Ogólne

Artykuły

J. Wyszomirski: Pamiętam ciebie, Leonie Blady. (Ze wspomnień okupacyjnych). Nowiny Literackie 1948 nr 38.
K. Irzykowski: Notatki z życia, obserwacje i motywy. Warszawa 1964, passim.
E. Kozikowski: Leon Pomirowski. W tegoż: Więcej prawdy niż plotki. Warszawa 1964.
A. Grzymała-Siedlecki: Leon Pomirowski. W tegoż: Niepożegnani. Kraków 1972.
J. Zawieyski: O Leonie Pomirowskim. W tegoż: Dobrze, że byli. Warszawa 1974.
A. Galis: Spotkanie z Leonem Pomirowskim. W tegoż: Poszukiwacz prawdziwej rozmowy. Warszawa 1977.
H. Markiewicz: Gdyby wojna nie wybuchła. Życie Literackie 1979 nr 35.
A. Jarosz. „Kultura i Życie1985 nr 15 [dzieje rodziny Pomirowskich].

Doktryna a twórczość

R. Blüth: Doktryna współczesności. Wiadomości Literackie 1928 nr 37.
O. Forst-Battaglia: Essai und literarische kritik. Pologne Littéraire”, Warszawa 1928 nr 25.
S. Furmanik: Książka o krytyce. Tygodnik Ilustrowany 1928 nr 39.
E. Jędrkiewicz: Studia krytyczne. Lwowskie Wiadomości Muzyczne i Literackie 1928 nr 7/8.
E. Płomieński. „Głos Prawdy1928 nr 269, przedruk w tegoż: Szukanie współczesności. Warszawa 1934.
J. Szpecht: O społeczne stanowisko krytyki. Głos Literacki 1928 nr 22-24.
K. Irzykowski: Treść i forma. W tegoż: Walka o treść. Warszawa 1929.

Nowa literatura w nowej Polsce

T. Grabowski. „Przegląd Powszechny1934 t. 202 [dot. też: Walka o nowy realizm].
K. Irzykowski: Literatura Leona Pomirowskiego. Pion 1934 nr 36.
M. Kridl. „Rocznik Literacki 1933” wyd. 1934 [dot. też: Walka o nowy realizm].
W. Kubacki: Estetyka czy kulturalizm. Marchołt 1934/1935 nr 1.
A. Słonimski: W beczce przez Niagarę. Warszawa 1936.

Walka o nowy realizm

A. Galis: Pierwsza próba syntezy współczesności literackiej. Tygodnik Ilustrowany 1934 nr 9.
T. Grabowski. „Przegląd Powszechny1934 t. 202 [dot. też: Nowa literatura w nowej Polsce].
P. Hulka-Laskowski: Poszukiwanie syntezy. Gazeta Polska 1934 nr 124.
K. Irzykowski: O swoistą moralność literacką. Pion 1934 nr 24.
S. Kawyn. „Polonista1934 nr 5.
M. Kridl. „Rocznik Literacki 1933” wyd. 1934 [dot. też: Nowa literatura w nowej Polsce].
M. Kridl. „Wiadomości Literackie1934 nr 31.