BIO

Born on 1 January 1942 in Łuków in the Lublin region into a family of doctors; daughter of Jerzy Jentys and Kamila, née Zdaniewska. She attended primary school in Zielona Góra in 1948, Strzelno near Mogilno between 1948 and 1953, and in Wyrzysk near Nakło from 1953 to 1955. She attended the Tadeusz Kościuszko Grammar School in Łobżenica (Piła district) from 1955, completing her advanced secondary education in 1959. She then studied Polish philology at the University of Warsaw (UW). In the 1961/62, academic year she also studied classical philology at UW, passing the first year of the degree programme. During her studies she collaborated with the student weekly "Politechnik" where she published her debut article, Od „Wyroku” do wyroku ([From "The Judgement" to a sentence]; 1963, no. 24; she used the name Maria Jentys); she continued to publish reviews, column pieces, reportages and articles in this periodical until 1966. She graduated with a master's degree in Polish philology in 1964, receiving the rector's prize for her dissertation, „Matka Joanna od Aniołów” Jarosława Iwaszkiewicza w kręgu utworów o złu (Jarosław Iwaszkiewicz's "Mother Joan of the Angels" as a Treatise on Evil). Between 1965 and 1968, she worked on the editorial board of the Polish National Library's yearbook "Rocznik Biblioteki Narodowej", initially as an editor and proofreader of scholarly articles and then towards the end of her time there as deputy secretary of the editorial board. From 1970 to 1979, she was editor in the Department of Contemporary Literature (Redakcja Literatury Pięknej Współczesnej) at the publishing house Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza. During this period was active as an author and literary critic. She made her debut as a critic in 1972 with a review of Stanisław Czernik's Sny i widma (Dreams and Spectres). Her review, published under the title of Czernik's work, appeared in "Tygodnik Kulturalny" (no. 4; under the name Maria Wronkowska). She made her debut as a poet in 1977 with the pieces Cisza (Silence), Dialog ze sobą (Dialogue with myself), Nie widzisz ludzi… (You don't see people...), Przed podróżą (Before a journey), and Uwięziony cień (Imprisoned shadow), which were published in the quartely "Regiony" (1977, no. 1, under the name Maria Jentys). She collaborated regularly with the publication from 1975 to 1992 and again from 1996 to 2003 (1975-78 she used the name Maria Wronkowska, and then Maria Jentys). Between 1979 and 1991, she worked in the Department of Debut Works (Redakcja Debiutów) at the publishing house Państwowe Wydawnictwo Iskry. She also published reviews, essays, poems and short stories in "Odra" (1984-85, 1987), "Twórczość" (from 1984), "Zielony Sztandar" (1984-85), "Nowe Książki" (1986-88), "Przegląd Tygodniowy" (including in 1986 the regular review column "Czytelnia na Brackiej" [The Reading Room on Bracka Street]), "Więź" (1987; using cryptonyms including M.J.), "Integracje" (1988, 1991), "Kierunki" (1988-90), "Pismo Literacko-Artystyczne" (1989), "Poezja" (1989), "Nadodrze" (1989), "Tygodnik Podlaski" (1989), "Potop" (1991), "Arkusz" (1991, 1997), "Kresy Literackie" (1991-95), "Literatura" (1992), "Okolice" (1992), "Przegląd Literacki" (1992-93), "Kwartalnik Artystyczny Kujawy i Pomorze" (1994), "Sycyna" (1995-98; she was also a member of its editorial board; here she also published under the name Anna Zdaniewska and the cryptonym M.J.), "Rocznik Nadnotecki" (1996-97), "Akant" (1998-2000), "Magazyn Literacki" (1999), and "Śląsk" (1999-2000). From April 1991 to 1993, she was secretary of the publishing house Oficyna Literatów i Dziennikarzy Pod Wiatr, where she also worked as editor and proofreader. Then from May to August 1993 she worked at the Polish National Library's Bibliographic Guide Department (Zakład Przewodnika Bibliograficznego). In September 1993, she moved to Polish Scientific Publishers PWN, where she remained until retiring in 2002. For three more years she collaborated with the publishers as a freelance. She was an editor at its Encyclopaedia Section, initially in the Lexicography Team, and then from April 1996 in Encyclopaedia Team 6. She was an editor and contributor to Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny ([Twentieth-Century Polish Literature: An Encyclopaedic Guide], vols 1-2, 2000) and Wielką Encyklopedia PWN ([Great PWN Encyclopaedia], vols 1-30 + 31 supplement, published to 2005). She was also a contributor to the unpublished five-volume Encyklopedia literatury światowej (Encyclopaedia of World Literature). She joined the Association of Polish Writers (SPP) in 1995. From 2005 to 2008, she was a member of the Board of the Warsaw Branch, then from 2008 to 2010 she was secretary of the Association's Executive Board. During this time she collaborated regularly with the quarterly "Migotania, Przejaśnienia", starting in 2003, while in 2008 she became a regular contributor, joining the editorial board in 2009 (in 2011 it was renamed "Migotania"). She also collaborated regularly with the quarterly "Wyspa" from 2007 to 2011, serving on its editorial board between 2007 and 2009. She also published in the periodicals "eleWator" (2012), "Podgląd" (2016-17; including an excerpt from her novel "Dziennik Aleksandry", [Aleksandra's Diary] 2017, no. 2-3), and "Twórczość" (2016-17). She twice received a fellowship from the Ministry of Culture and National Heritage, in 2004 and 2006, and from the Marshal of the Pomeranian Voivodeship in 2014. She received the Special Prize of the Minister of Culture and National Heritage in 2007, the Prize of the Fund for the Promotion of Culture of the same ministry (Nagroda Funduszu Promocji Twórczości Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego) in 2007, and the 2011 Witold Hulewicz Prize. She received the Silver Cross of Merit in 1984 and was made Meritorious Activist of Culture in 1988. She married the Warsaw University of Technology lecturer Leszek Wronkowski in 1963. They divorced in 1976. She married the retired Krakow AGH University of Science and Technology lecturer Marcin Borelowski in 2009. She lived in Krakow until 2012, when she and her husband moved to Warsaw.

Twórczość

1. Córka Ikara. (Wiersze z lat 1970-1980). Oprac. graficzne: W. Freudenreich. Warszawa: [b.w.] 1990, 45 s.

Zawartość

Cykle: Dom; Piosenki z domu obłąkanych; Dom niebieski.

2. I światłem być, i źrenicą. (Szkice o literaturze). Warszawa: Okolice 1990, 137 s.

Zawartość

Duchowie czarni, aniołowie biali: Zliczyć każdy dźwięk. (O lirykach lozańskich Adama Mickiewicza); Ku jedyności. (O poezji Juliana Przybosia); W niepomyślenie, w nieodżałowanie. (O poezji Wisławy Szymborskiej); Ze słońcem twarzą w twarz. (O Edwardzie Stachurze w dziewiątą rocznicę śmierci); To ja tak patrzę nie widząc. (O twórczości Wojciecha Czerniawskiego); Ziarna duszy nagie: Moja idea i moje żarcie. (O twórczości Tadeusza Siejaka); Oficerowie prawdy. (O nowe wartości w literaturze) [dot. J. Łozińskiego, A. Łuczeńczyka, R. Szuberta, T. Siejaka, M. Słyka]; Prywatność nie znaczy prywata. (O inne wartości w literaturze); Ojczyzna myśli mojej: Myślenie musi być cienkie. (O prozie Zygmunta Haupta); Przestrzenie dziwne. (O twórczości Jerzego Pietrkiewicza); Wyjdź z obozu. (O pisarstwie Zofii Romanowiczowej); Serca mego rodzeństwo: Rycerz więzień [dot.: T. More: Pisma więzienne]; Trwoga nie jest piękna [dot.: G. Bernanos: Dialogi karmelitanek]; Manekiny [dot. powieści J. Greena]; Świat nie miał krańca [dot.: A. Lundkvist: Wola Nieba]; Zło jest złe [dot.: S. Delblanc: Speranza]; Dać próbę siebie [dot.: M. Corti: Godzina próby]; Cena wolności [dot.: P.O. Sundman: Opowieść o Såmie]; Winni bez winy [dot.: M. Delibes: Niewinni święci]; Spiskowiec [G.] Guareschi [dot.: Dziesiąty spiskowiec]; Bramy prostoty [dot.: R. Tagore: Dom i świat].

3. Portrety liryczne. [14 szkiców literackich]. Wyd. jako dokument elektroniczny: Gdańsk: Tower Press 2001, plik w formacie txt .

4. Szare godziny Weroniki. Wiersze i proza. Warszawa: Nowy Świat 2003, 63 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Gdańsk: Tower Press 2003, plik w formacie txt .

Zawartość

Zawiera wiersze z cyklów poz. : Dom; Piosenki z domu obłąkanych; Dom Niebieski, – nadto: Bezdomność. – Szare godziny Weroniki [fragm. prozy].

5. Pomnożyć serca dostatek. O poetkach, poetach i prozaikach. Warszawa: Nowy Świat 2004, 124 s.

Zawartość

Zawiera wspomnienia, listy i komentarze krytycznoliterackie o Hannie Nowobielskiej, Celinie Tatarkiewicz, Janie Piepce, Ludmile Marjańskiej, Janie Drzeżdżonie, Wojciechu Czerniawskim, Andrzeju Łuczeńczyku, Tadeuszu Siejaku, Stanisławie Kopiec i Lilli Latus.

6. Nić Ariadny. Z notatnika recenzentki. Toruń: Wydawnictwo A. Marszałek 2005, 223 s.

Zawartość

Zawiera recenzje w działach: 1. Ból przemijania; 2. Neuroza i melancholia, czyli smutek, ból i bezsens istnienia; 3. Demony historii; 4. Społeczne, polityczne i cywilizacyjne korzenie neurozy; 5. Koła ratunkowe: sacrum, mit, archetyp, sen; 6. Narzędzia walki: ironia, kpina, groteska, – nadto: Aneks.

7. Argonauci naszych czasów. O prozie polskiej (i niepolskiej). [Szkice]. Toruń: Wydawnictwo A. Marszałek 2009, 372 s.

Zawartość

Zatrzymać czas. O Kazimierzu Orłosiu; Pogoda świata. O Marianie Pilocie; Duch światła. O Janie Drzeżdżonie (1937-1992); Ocalić siebie. O Piotrze Bednarskim; Fenomeny rzeczywistości. O Józefie Łozińskim; Oto człowiek. O twórczości Eustachego Rylskiego; Człowiek ze światła. O Macieju Malickim; Obszar przemiany. O powieści Leszka Szarugi [dot.: Zdjęcie]; Pustka i mrok. O Januszu Andermanie; Żarliwy świadek epoki. O Tadeuszu Siejaku (1949-1994); Opowiadacz natchniony. O Bernardzie Nowaku; Odmienne stany świadomości. O Krystynie Sakowicz; Człowiek tragikomiczny. O Marku Ławrynowiczu; Los tułaczy. O Aleksandrze Jurewiczu; Człowiek heroiczny. O Wacławie Holewińskim; Człowiek i świat. O Włodzimierzu Kowalewskim; Człowiek niepokorny. O Januszu Rudnickim; Ludzie i wiatraki. O Piotrze Siemionie; Księga podróży. O Oldze Tokarczuk; Najpiękniejszy obraz światła. O Zycie Rudzkiej; Żywioły buntu. O Mariuszu Sieniewiczu. – Aneks: Święty Nikt. O Zygmuncie Krzyżanowskim (1887-1950); Pamięć, historia i fikcja. O Ewie Stachniak, pisarce z Toronto.

8. Ogrody zamyśleń, marzeń i symboli. Rzecz o Janie Drzeżdżonie. Gdańsk: Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. J. Conrada-Korzeniowskiego; Fundacja Światło Literatury 2014, 219 s.

9. Z wyroku cara. Dziennik zesłanki. [Powieść historyczna]. Gdańsk: Fundacja Światło Literatury 2018, 313 s.

10. Portret w półcieniach. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 2022, 341 s.

Przekłady

1. B. Cartland: Święte szafiry. [Powieść]. Warszawa: Amber 1994, 151 s. Najpiękniejsze Miłości, 84.
2. B. Cartland: Wieczór radości. [Powieść]. Warszawa: Amber 1994, 165 s. Najpiękniejsze Miłości, 50.

Prace redakcyjne

1. J. Rączkowski: Wśród polityków i artystów. (Ze wspomnień redaktora). Oprac.: W. Stankiewicz i M. Wronkowska . Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1969, 538 s., [13] tabl.
Tu M. Jentys (Wronkowskiej) komentarze do pamiętników J. Rączkowskiego, redaktora „Piasta” i sekretarza Wincentego Witosa.
2. Wilczy Szaniec” – zamach na Hitlera. Oprac.: M. Jentys. Warszawa: Wydawnictwo Iskry 1993, 36 s.
Dot. zamachu na Adolfa Hitlera w 1944 r.
3. S. Kopiec: Wielki Wóz. (Wiersze z lat 1987-1997). Wybór wierszy: M. Jentys. Rzeszów: Stowarzyszenie Literacko-Artystyczne „Fraza 1997, 109 s.
4. T. Siejak: Kulturysta. Cz. 1.[Powieść]. Oprac. z rękopisu i posłowie: M. Jentys. Warszawa: Wydawnictwo Nowy Świat 2004, 247 s.
Część tomu drugiego niedokończonej powieści pt. „Tam, dołem płynie rzeka”.
5. J. Drzeżdżon: Baśnie = Brãwadë. Red. i wybór: M. Jentys-Borelowska. [Przeł. z języka kaszubskiego na język polski:] R. Drzeżdżon. Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie Zarząd Główny 2012, 289 s., [16] k. tablic.
Tekst w języku polskim i kaszubskim.
6. J. Drzeżdżon: Łąka wiecznego istnienia. Wybór wierszy z lat 1973-1990. Red.: M. Jentys-Borelowska, P. Nowakowski. Szczecin: Wydawnictwo Forma; Książnica Pomorska im. S. Staszica 2012, 58 s. 15 Piętnastka.
7. H. Sekulski: Przecież jestem. Wiersze zebrane.Zebrała, oprac. i posłowiem opatrzyła M. Jentys-Borelowska. Warszawa: Oficyna Literatów i Dziennikarzy „Pod Wiatr 2012, 290 s.
8. S. Kopiec: Niebieski gościniec. Wiersze wybrane. Wybór, oprac. i posłowie: M. Jentys-Borelowska. Słowo wstępne: J. Baran. Warszawa: Oficyna Literatów i Dziennikarzy „Pod Wiatr 2013, 286 s.
9. J. Drzeżdżon: Pergamonia. [Powieść]. Red.: M. Jentys-Borelowska, A. Nowakowska, P. Nowakowski. Szczecin: Forma; Fundacja Literacka im. H. Berezy 2016, 377 s. Dzieła.

Omówienia i recenzje

Ankiety dla IBL PAN 2014, 2015, 2024.

Wywiady

Zjawisko Drzeżdżon. [Rozm.] M. Adamkowicz. „Pomerania2015 nr 3 [dot.: Ogrody zamyśleń, marzeń i symboli].

Córka Ikara

S. JURKOWSKI: Córka nadziei. „Słowo Powszechne1991 nr 231.
R. MIELHORSKI: Poezjobranie. „Okolice1992 nr 1/3.

I światłem być, i źrenicą

R. MIELHORSKI: Przenikanie. „Przegląd Literacki1992 nr 1/2.

Szare godziny Weroniki

A. JĘSIAK: Obłąkani na pustyni. „Migotania, przejaśnienia2004 nr 2.
K. LISOWSKI: Weronika i śmierć. „Nowe Książki2004 nr 2.
A. SZYMAŃSKA: Wiersze o domu, bólu i nadziei. „Przegląd Powszechny2004 nr 3.

Pomnożyć serca dostatek

A. NĘCKA: Ocalić od zapomnienia. „Śląsk2004 nr 9.
S. STANIK: Dziesięć portretów. „Nowa Myśl Polska2004 nr 18/19.
L. ŻULIŃSKI: Wyższe miary. „Twórczość2004 nr 11.
M. ŁAWRYNOWICZ: Obrona Münhausena. „Książki. Magazyn Literacki 2005 nr 1.

Nić Ariadny

S. BURYŁA: Recenzent Maria Jentys. „Nowe Książki2006 nr 7.
L. ŻULIŃSKI: Po nici do kłębka. „Twórczość2008 nr 1.

Argonauci naszych czasów

W. TRZCIŃSKA: Zapraszam na prywatę. „Miesięcznik”, Koszalin 2010 nr 3/4.
P. URBAŃSKI: Czytanie emocjami. „Nowe Książki2010 nr 7.
M. WOJAK: Radość czytania. „Wyspa2010 nr 1.
A. WOŁOSEWICZ: Jentys, argonautka literatury. „Migotania, przejaśnienia2010 nr 2/3.

Ogrody zamyśleń, marzeń i symboli

J. KRZYŻANOWSKI: Dzieło niedokończone. „Elewator2015 nr 3.
K. LISKOWACKI: Uśpiona moc Ogniszcza. „Topos2015 nr 6.
[M. ADAMKOWICZ] (MA): Przewodnik po świecie Jana Drzeżdżona. „Dziennik Bałtycki2015 nr z 6 II.
A. NĘCKA: Podążanie za głosem serca. „Nowe Książki2015 nr 7.
L. ŻULIŃSKI: Zamyślenia, marzenia, symbole. „Latarnia Morska2015 nr z 18 VIII [on-line]. Dostępny w Internecie: Link wygasł [dostęp 17 grudnia 2015].

Zob. też Wywiad.

Z wyroku cara

W. KALISZEWSKI: Dziennik panny Aleksandry Jentysówny. „Nowe Książki2018 nr 12.
K. LISKOWACKI: Zapiski z domu polskiego. „Elewator2018 nr 4.
L. ŻULIŃSKI: Smutna i piękna historia rodzinna. „Migotania2018 nr 3 (60).
Cz. KULESZA. „Przegląd Socjalistyczny2019 nr 2.
A. FRAJLICH: Okrucieństwo carów. „Wyspa2022 nr 3.

Portret w półcieniach

A. FRAJLICH: Portret w półcieniach” – w aurze środowiska. O prozie Marii Jentys-Borelowskiej. „Migotania2022 nr 4 (77).
K. LUBCZYŃSKI: Mistyk polskiego patriotyzmu. „Dziennik Trybuna2022 nr 143/144.
K. MASŁOŃ: Do Grottgera szło się zawsze najpierwej. „Do Rzeczy2022 nr 25.
A. NARÓG: Portret w półcieniach. Książka kwartału. „Migotania2022 nr 3.
K. ZABAWA: Cienie, półcienie i blaski. „Nowe Książki2022 nr 11.
W. HOLEWIŃSKI: Z półcienia. „Twórczość2023 nr 3.

T. Siejak: Kulturysta. Cz. 1

L. BUGAJSKI: Tylko raz. „Twórczość2004 nr 9.