BIO

Urodzony 10 stycznia 1907 w Warszawie; syn Grzegorza Pollaka, artysty malarza, i Marii z Sobolów; ojciec Joanny Pollakówny, poetki, historyka sztuki. W 1919 rozpoczął naukę w Gimnazjum im. T. Rejtana, w 1920-25 uczył się w Gimnazjum im. J. Lelewela, następnie w Gimnazjum Władysława IV. Od 1924 należał do Związku Polskiej Młodzieży Socjalistycznej. Po zdaniu matury w 1927, studiował filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim. Brał aktywny udział w pracach Koła Polonistów. W 1934 uzyskał magisterium. W czasie studiów należał do Organizacji Młodzieży Socjalistycznej (OMS), potem do OMS „Życie” oraz do Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom. Debiutował w 1928 wierszem pt. Miasto, ogłoszonym w tygodniku „Pobudka” (nr 16). Po studiach pracował od lutego do lipca 1929 w Bibliotece Narodowej w dziale ekspedycji, następnie od maja 1930 do września 1932 w Zarządzie m. Warszawy, a od stycznia do marca 1939 w Izbie Skarbowej Okręgowej w Warszawie. Od 1929 był też sekretarzem i bibliotekarzem Stefana Napierskiego, a w 1938 sekretarzem redakcji wydawanego przez tego poetę i krytyka czasopisma „Ateneum.” W 1930 ożenił się z Wandą Grodzieńską, autorką książek dla dzieci i tłumaczką (zmarła 1966). W 1934-37 był członkiem Ligi Obrony Praw Człowieka i Obywatela. W 1936 został członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (ZZLP). Jako redaktor odpowiedzialny i jeden z kierowników literackich „Dziennika Popularnego” (od 1936), został aresztowany przy jego likwidacji w 1937 i pozostawał pod nadzorem policji. Publikował wiersze i recenzje w „Szpilkach” (1937-38, pod pseudonimem Swen) oraz w „Czarno na białem” (1938-39, pod pseudonimami: Adam Pawlicki, Jerzy Pawlicki). W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie i Zalesiu. Zarabiał na życie prowadząc w Piasecznie sklep z wyrobami alkoholowymi. Brał udział w konspiracyjnym życiu kulturalnym. W 1942 ogłosił anonimowo wiersz Wysoki piorun w wydawanym przez Polską Partię Robotniczą (PPR) piśmie „Przełom” (nr 1). Po wyzwoleniu mieszkał w Łodzi. W 1945 został członkiem PPR (od 1948 Polska Zjednoczona Partia Robotnicza; PZPR). W 1945 był wiceprezesem Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Pracował jako redaktor działu literackiego dziennika PPR „Głos Ludu”, a następnie „Głosu Robotniczego” (1945-48) oraz kierownik działu przekładów w Spółdzielni Wydawniczej Czytelnik. Jednocześnie w 1945-50 należał do zespołu tygodnika „Kuźnica”, w którym prowadził dział literatury rosyjskiej i narodów Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR). Od 1945 brał czynny udział w pracach ZZLP (od 1949 Związek Literatów Polskich), pełniąc kolejno funkcje członka zarządu, sekretarza, prezesa Oddziału Łódzkiego (1947/48) i wiceprzewodniczącego Klubu Poetów. Od 1948 był członkiem Zarządu Sekcji Tłumaczy Polskiego PEN Clubu. Po przeniesieniu się do Warszawy pełnił funkcję kierownika redakcji w tygodniku „Nowa Kultura” (1949-51); z pismem tym współpracował następnie do 1963. W 1951-54 był konsultantem poetyckim Spółdzielni Wydawniczej Czytelnik. Za działalność przekładową otrzymał Nagrodę Państwową III stopnia (1955). W 1957 był redaktorem naczelnym kwartalnika „Opinie”, poświęconego kulturze radzieckiej (zamknięte przez władze po dwóch numerach). Od tegoż roku stale współpracował z „Rocznikiem Literackim”, omawiając literatury ZSRR (1956-66, 1971-75). Przekłady, głównie z literatury rosyjskiej, ale też bułgarskiej, oraz wiersze i artykuły publikował w licznych czasopismach, zwłaszcza w „Przeglądzie Kulturalnym” (do 1962), „Współczesności” (do 1967), „Literaturze Radzieckiej” (do 1976), „Życiu Literackim” (stale do 1979), „Twórczości” (stale do 1985), a także w „Argumentach” (1958-66), „Polityce” (1958-67), „Dialogu” (od 1959), „Odrze” (od 1959), „Poezji” (1966-71). Wyjeżdżał kilkakrotnie do Bułgarii, Czechosłowacji, Rumunii, na Węgry, do ZSRR, a także do Włoch i Francji, gdzie na uniwersytetach w Paryżu i Tuluzie prowadził prelekcje o literaturze rosyjskiej. Za przekłady z poezji rosyjskiej otrzymał nagrodę Polskiego PEN Clubu (1966). W 1967 wystąpił z PZPR w proteście przeciw usunięciu z partii Leszka Kołakowskiego. Od 1973 należał do Zarządu Polskiego PEN Clubu. Ożenił się z Eugenią Siemaszkiewicz, pisarką i tłumaczką. W 1976 należał do sygnatariuszy Memoriału 101, wyrażającego protest przeciwko projektowanym zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Przekłady i artykuły zamieszczał w następnych latach m.in. w „Literaturze na Świecie” (od 1976) i „Więzi” (od 1981). W 1984 otrzymał nagrodę Stowarzyszenie Autorów „ZAiKS”. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1952) oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1974). Zmarł 23 grudnia 1987 w Sopocie; pochowany w Warszawie na Cmentarzu Powązkowskim.

Twórczość

1. Godzina życia. Poezje. [Łódź]: Książka 1946, 64 s.

2. Z zagadnień teorii przekładu poetyckiego. Łódź 1949. Przedruk zob. poz. .

Inf. autora.

3. Pocisk i słowo. 1947-1952. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1952, 62 s.

4. Wiersze wybrane i przekłady. Warszawa: Czytelnik 1954, 219 s.

Zawiera utwory z tomu poz. , oraz wiersze nowe i przekłady utworów 27 poetów rosyjskich, m.in. A. Błoka, S. Jesienina, M. Lermontowa, W. Majakowskiego, B. Pasternaka, A. Puszkina.

5. Oka sieci. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1960, 69 s.

6. Wyprawy za trzy morza. Szkice o literaturze rosyjskiej. Warszawa: Czytelnik 1962, 306 s.

Zawartość

I. Anioł burzy [dot. A. Błoka]; Błok dramaturg; Jesienin i jego dramaty poetyckie; Majakowski w naszych oczach; Wakans dla poety. Notatki o poezji Borysa Pasternaka; Muzyka w poezji Borysa Pasternaka; „Izmy” i „schizmy” [dot. symbolizmu, akmeizmu, futuryzmu, imażynizmu i konstruktywizmu]; Dwa nurty Wołgi [dot. grupy Serapionowi Bracia]; Izaak Babel, czyli patos sceptyczny; Iwan Katajew, czyli utopia dobroci; Geograf krajów urojonych [dot. A. Grina]; Obsesje moralisty [dot. L. Leonowa]. – II. Z zagadnień teorii przekładu poetyckiego [poz. ]; O twórczości przekładowej Juliana Tuwima; Nad „Onieginem” (w przekładzie A. Ważyka); Mickiewicz w przekładach rosyjskich; Słowacki w przekładach rosyjskich.

7. Przenikanie. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1965, 54 s.

8. Srebrny wiek i później. Szkice o literaturze rosyjskiej. Warszawa: Czytelnik 1971, 349 s.

Zawartość

O poezji A. Achmatowej; O A. Achmatowej wspomnienie; Portret poetki [M. Cwietajewa]; Relacje [dot. B. Pasternaka]; Futuryści: Trzynasty Apostoł. Majakowski i teatr Meyerholda. Malarze – futuryści i Lef [Levyj Front Isskustv]; Utopia teatralna [P. Kierżencew, właśc. P. Lebiediew]; Fizjologia rewolucji [dot.: W. Iwanow: Serapionowi Bracia]; Dwie powieści – dwa dramaty [W. Iwanow: Pociąg pancerny 14-69. M. Bułhakow: Biała Gwardia. (Dni Turbinów)]; Od literatury faktu – do epopei współczesności [M. Szołochow: Cichy Don]; W poszukiwaniu mitu bohatera. (Pierwsze dziesięciolecie twórczości Tichonova); Rozpoznawanie czasu, czyli o nowatorstwie [symbolizm; A. Wozniesienski, B. Achmadulina, E. Jewtuszenko, G. Ajgi, J. Brodski]; Wejście na scenę [A. Wozniesienski]; Niektóre problemy symbolizmu rosyjskiego a wiersze rosyjskie Leśmiana; Grand bal, czyli konsekwencje tradycji (Benediktow – Zabłocki – Tuwim); Kształt poetyckich przyjaźni [o W. Broniewskim jako tłumaczu poezji A. Błoka, S. Jesienina, W. Majakowskiego, B. Pasternaka, B. Brechta, B. Pilniaka]; Obrona niemożliwości, czyli o tłumaczeniu poezji [dot. przekładów utworu W. Majakowskiego „Obłok w spodniach”, dokonanych przez J. Tuwima i M. Jastruna]; Tekst listu B. Pilniaka do W. Broniewskiego z r. 1935 w przekł. pol.].

9. Niepokoje poetów. O poezji rosyjskiej XX wieku. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1972, 255 s.

Zawartość

Słowo wstępne. – Niepokoje poetów; Aneks: O przekładach poezji XX wieku.

10. Bezsenność. Wiersze dawne i nowe. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1975, 174 s.

Zawartość

Pożegnanie lata (z nie wydanego zbioru 1939), – oraz wiersze z poz. , , , .

11. Lęk przestrzeni. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1981, 70 s.

Zawiera też przekłady wierszy autorów: I. Annieński, M. Gumilow, S. Kłyczkow.

12. Ruchome granice. [Studia i szkice literackie]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1988, 331 s.

Zawartość

I. O Wiaczesławie Iwanowie: Między mitem a symbolem. – O Aleksandrze Błoku: Uwagi o Błoku; Przeistoczenie Pięknej Damy; Błok symbolista i jego „Buda jarmarczna”; Błok o Polsce. – O Andrzeju Biełym: Nieprzypisany; W zamęcie. („Srebrny gołąb”); „Petersburg” Andrzeja Biełego. – O Annie Achmatowej: Męstwo. – O Borysie Pasternaku: O poezji Borysa Pasternaka; Wokół wierszy Jurija Żywago; O poglądach etycznych Borysa Pasternaka; O wczesnej prozie Borysa Pasternaka; O korespondencji Pasternaka. (Listy, ludzie, losy); Muzyka w poezji Pasternaka; Odkształcenie w przekładzie poetyckim. Wiersze polskie w przekładach Borysa Pasternaka; Relacja. – O Marynie Cwietajewej: Sztuka w świetle sumienia; Wysławiania Maryny Cwietajewej. (Wiersze do Błoka i Achmatowej). – II. O przekładzie poetyckim: Tekst autora a tekst tłumacza; Granice swobód; Ruchome granice; Broniewski w kręgu poezji rosyjskiej.

Przekłady

1. B. Pilniak: Ou'kej. Romans amerykański. Warszawa: Mewa 1933 [właśc. 1934], 222 s.
2. W. Katajew: Czasie, naprzód! Powieść – kronika. Przeł.: S. Pollak i W. Grodzieńska. Warszawa: Mewa [1934], 285 s. Wyd. nast. z posłowiem S. Pollaka. Warszawa: Iskry 1955.
W wyd. 1 część nakładu ukazała się pt. Naprzód czasie!
3. B. Pilniak: Korzenie japońskiego słońca. [Felietony]. Warszawa: Mewa [1934], 205 s.
4. Z nowej liryki rosyjskiej: Gumilow, Chliebnikow, Pasternak. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze 1936, 46 s.
5. A. Puszkin: Borys Godunow. [Utwór dramatyczny]. W: A. Puszkin: Dramaty. Łódź: Książka 1947 s. 47-160. Wyd. 2 Warszawa: Książka i Wiedza 1950. Przedruk w: A. Puszkin: Utwory wybrane. Warszawa: Czytelnik 1950; Antologia dramatu rosyjskiego. [T.] 2. Warszawa: Czytelnik 1954; A. Puszkin: Utwory dramatyczne. (Dzieła wybrane. T. 4). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954, wyd. nast. tamże 1956; A. Puszkin: Dzieła. T. 3. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967. Wystawienie: Warszawa, Teatr Polski 1963.

Adaptacje

telewizyjne

Adaptacja: L. Adamik. Telewizja Polska 1981.
6. A. Puszkin: Gość kamienny. [Utwór dramatyczny]. W: A. Puszkin: Dramaty. Łódź: Książka 1947 s. 199-240. Wystawienie: Olsztyn, Teatr im. S. Jaracza 1949. Przedruk w: A. Puszkin: Dramaty. Wyd. 2 Warszawa: Książka i Wiedza 1950; A. Puszkin: Utwory wybrane. Warszawa: Czytelnik 1950; A. Puszkin: Utwory dramatyczne. (Dzieła wybrane. T. 4). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954, wyd. nast. tamże 1956; A. Puszkin: Dzieła. T. 3. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967.

Adaptacje

telewizyjne

Adaptacja: A. Szafrański. Telewizja Polska 1968.
7. A. Puszkin: Sceny dramatyczne: Skąpy rycerz; Mozart i Salieri. W: A. Puszkin: Dramaty. Łódź: Książka 1947 s. 163-198. Wystawienie: Lublin, Teatr Miejski 1947. Wyd. nast. Warszawa: Książka i Wiedza 1950. Przedruk w: A. Puszkin: Utwory wybrane. Warszawa: Czytelnik 1950; A. Puszkin: Utwory dramatyczne. (Dzieła wybrane. T. 4). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954, wyd. nast. tamże 1956; A. Puszkin: Dzieła. T. 3. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967.
8. A. Puszkin: Uczta podczas dżumy. [Utwór dramatyczny]. W: A. Puszkin: Dramaty. Łódź: Książka 1947 s. 241-252. Wyd. nast. Warszawa: Książka i Wiedza 1950. Przedruk w: A. Puszkin: Utwory wybrane. Warszawa: Czytelnik 1950; A. Puszkin: Utwory dramatyczne. (Dzieła wybrane. T. 4). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954, wyd. nast. tamże 1956; A. Puszkin: Dzieła. T. 3. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967.
9. G. Markow: Nad Juksą. [Powieść]. Głos Szczecina 1949 nr 235-270. Wyd. osobne T. 1-2. Warszawa: Prasa Wojskowa 1950, 345 + 438 s. Wyd. nast.: wyd. 2. T. 1-3. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1952, wyd. 3 t. 1-2 tamże 1955.

Wyd. fragmentów pt. Świt nad Juksą. Z powieści „Nad Juksą” wybrał i przeł. S. Pollak. Warszawa: Prasa Wojskowa 1950, 131 s.

10. A. Puszkin: Dama pikowa. [Opowiadanie]. W: A. Puszkin: Opowieści. Warszawa: Książka i Wiedza 1949 s. 235-268. Wyd. 2 tamże 1949. Przedruk w: A. Puszkin: Utwory wybrane. Warszawa: Czytelnik 1950; Nowela rosyjska XIX wieku. T. 1. Warszawa: Nasza Księgarnia 1954. Wyd. osobne Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1966, 53 s.; wyd z posłowiem S. Pollak. Warszawa: Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek 1988. Wyd. łącznie z: A. Puszkin: Opowieści świętej pamięci Iwana Pietrowicza Biełkina pt. Opowieści. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1985, 93 s.; A. Puszkin: Córka kapitana; Dama pikowa. Warszawa: Książka i Wiedza 1989, 223 s.
W wyd. z 1989 opowiadanie Córka kapitana przeł. T. Stępniewski.
11. A. Puszkin: Dubrowski. Powieść. W: A. Puszkin: Opowieści. Warszawa: Książka i Wiedza 1949 s. 145-234. Wyd. 2 tamże 1949. Wyd. osobne Warszawa: Książka i Wiedza 1950, 133 s. Przedruk w: A. Puszkin: Utwory wybrane. Warszawa: Czytelnik 1950; wyd. z posłowiem S. Pollaka. Warszawa: Czytelnik 1956. Przedruk w: A. Puszkin: Dzieła. T. 3. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967.

Adaptacje

telewizyjne

Adaptacja: L. Zamkow. Telewizja Polska 1970.
12. A. Puszkin: Opowieści. Przeł.: S. Pollak i S. Strumph-Wojtkiewicz. Warszawa: Książka i Wiedza 1949, 416 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1949. Przedruk w: A. Puszkin: Opowieści. (Dzieła wybrane. T. 5). Przeł.: S. Pollak i T. Stępniewski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954, Warszawa 1956.
W przekładzie S. Pollaka 5 opowieści, m.in.: Dama pikowa [poz. ] oraz powieść Dubrowski [poz. ]; w wyd. 2 przekład 8 opowieści.
13. Wieczornica poezji radzieckiej. Wstęp, red. i przekł.: S. Pollak. Warszawa: Czytelnik 1949, 73 s. Wyd. 2 tamże 1949.
14. M. Sałtykow-Szczedrin: Kukły i ludzie. [Bajki i opowiadania]. Warszawa: Książka i Wiedza 1950, 251 s.
15. Wesołe opowiadania. Opowiadania klasyków rosyjskich. Przeł.: S. Pollak i E. Mendelson. Warszawa: Książka i Wiedza 1950, 70 s.
W przekładzie S. Pollaka opowiadania A. Czechowa, M. Gogola, M. Leskowa.
16. D. Błagoj: Aleksander Puszkin. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1951, 135 s.
17. Bracia Tur: Pałacyk w zaułku. Sztuka w 4 aktach, 9 odsłonach. Warszawa: Czytelnik 1951, 105 s. Wystawienie: Gdańsk, Teatr Wybrzeże 1951.
18. M. Gorki: Mieszczanie. Sztuka w 4 aktach. Przeł.: S. Pollak i P. Hertz. Wystawienie: Warszawa, Teatr Współczesny 1951. Wyd. [Warszawa:] Państwowy Instytut Wydawniczy 1951, 208 s. Przedruk w: Antologia dramatu rosyjskiego. T. 2. Warszawa: Czytelnik 1954; M. Gorki: Pisma. T. 4. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1955.
19. A. Radiszczew: Podróż z Petersburga do Moskwy. (Wybór). Oprac. i wstęp: W. Jakubowski. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, XXXV, 131 s. Wyd. nast. [pełne] w oprac. W. Jakubowskiego. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1954, CXIII, 288 s. Biblioteka Narodowa II, 87.
20. M. Sałtykow-Szczedrin: Dzieje pewnego miasta. [Powieść]. Red. i przedmowa: S. Fiszman. Warszawa: Książka i Wiedza 1953, XIX, 249 s.
21. E. Tarle: Wojna krymska. T. 2. Przeł.: I. Piotrowska i S. Pollak. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1953, 615 s.
T. 1 przeł. J. Hollender.
22. W. Majakowski: Pluskwa. Feeryczna komedia w 3 obrazach. Życie Literackie 1954 nr 20 s. 4-5, nr 21 s. 8-10. Wystawienie: Kielce, Teatr im. S. Żeromskiego 1956. Wyd. osobne Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1956, 82 s. Przedruk w: Teatr radziecki. Antologia. T. 1. Warszawa: 1967; W. Majakowski: Utwory sceniczne. Przekł. i posłowie: S. Pollak. Warszawa: Czytelnik 1985.
23. P. Pawlenko: Szczęście. [Powieść]. Przeł.: I. Piotrowska i S. Pollak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954, 319 s.
24. N. Zarchi: Matka. Scenariusz filmu zrealizowanego przez W. Pudowkina. Przedmowa: R. Dreyer. Warszawa: Filmowa Agencja Wydawnicza 1956, 81 s.
25. W. Grossman: Życie i losy. [Powieść]. T. 1. Za słuszną sprawę. Przeł.: I. Piotrowska i S. Pollak. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1957, 907 s. Wyd. nast. tamże 1959.
Część nakładu wyd. 1 bez nazwisk tłumaczy.
26. A. Grin: Piekło odzyskane. [Opowiadania]. Przeł.: I. Piotrowska, S. Pollak, K. Pomorska. Wstęp: S. Pollak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1959, XVIII, 453 s.
W przekładzie S. Pollaka 6 opowiadań oraz szkic wstępny pt.: Geograf krajów urojonych s. V-IXX.
27. A. Puszkin: Panna włościanka. [Utwór dramatyczny]. Adaptacja sceniczna: M. Rokoszowa. Oprac. scenografii: J. Gorazdowski. Warszawa: Centralna Poradnia Amatorskiego Ruchu Artystycznego 1959, 43 s.
28. I. Szmelew: Kelner. [Powieść]. Przekł. i posłowie: S. Pollak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1960, 255 s.
29. I. Katajew: Żona i inne opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1961, 198 s.
30. F. Dostojewski: Sobowtór i inne opowiadania. 1846-1848. (Z pism. T. 1). Przeł.: S. Pollak i G. Karski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1962, 403 s. Przedruk opowiadania Sobowtór w: F. Dostojewski: Dzieła wybrane. T. 3. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1984, wyd. 2 tamże 1987.
W przekładzie S. Pollaka 4 opowiadania.
31. W. Gilarowski: Moje wędrówki. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1962, 280 s.
32. I. Ilinskij: Pamiętnik aktora. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1962, 381 s.
33. W. Chlebnikow: Poezje. Wybrał i wstępem opatrzył J. Śpiewak. Przeł.: A. Kamieńska, S. Pollak, J. Śpiewak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1963, 211 s.
34. W. Szkłowski: O prozie. Rozważania i analizy. [T.] 1-2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1964, 351 + 510 s.
35. A. Płatonow: Utwory wybrane. Przeł.: I. Bajkowska, S. Pollak, R. Śliwowski. Warszawa: Czytelnik 1965, 286 s.
W przekładzie S. Pollaka 5 opowiadań.
36. S. Jesienin: Kraina hultajów. [Poemat dramatyczny]. Dialog 1967 nr 10 s. 40-66; „Materiały Repertuarowe” 1967 nr 4 s. 7-43. Wystawienie wspólnie z: S. Jesienin: Pugaczow. [Poemat dramatyczny] pt. Nam nie drewno potrzebne, lecz kamień. [Montaż]. Wystawienia: Warszawa, Teatr Polski 1967.
37. A. Błok: Dwunastu. [Poemat]. Przekł. powst. ok. 1968. Wystawienie: wspólnie z: Buda jarmarczna. Przeł. J. Zagórski: Będzin, Teatr Dzieci Zagłębia 1968. Wyd. osobne Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1987, 34, [78] s.
38. L. Grossman: Dostojewski. [Biografia]. Warszawa: Czytelnik 1968, 491 s.
39. A. Płatonow: [Opowiadania w: ] Osada Pocztyliońska. Przeł.: S. Pollak, R. Śliwowski. Warszawa: Czytelnik 1968, 466 s. Przedruk w: Gliniany dom i inne opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1981, 428 s.
W przekładzie S. Pollaka 4 opowiadania.
40. M. Cwietajewa: Dom koło Starego Pimena. Szkice i wspomnienia. [Wybór]. Przeł.: W. Bieńkowska i S. Pollak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1971, 437 s.
41. A. Remizow: Car Maksymilian. Na podstawie zapisu W. Bakryłowa. [Misterium]. Dialog 1971 nr 4 s. 49-85. Wystawienie: Wrocław, Studencki Teatr „Kalambur 1972.
42. I. Bunin: [Opowiadania w:] Gramatyka miłości i inne opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1972, 661 s. Wyd. 2 skrócone tamże 1976; Ciemne aleje i inne opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1980; Wieś; Miłość Miti. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1985; Niegdyś. Warszawa: Czytelnik 1986.
43. D. Gabe: Poczekaj, słońce. [Wiersze]. Wybór: A. Kamieńska. Przeł.: A. Kamieńska i S. Pollak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1972, 62 s.
44. B. Pasternak: Drogi napowietrzne i inne utwory. Przekł. i wstęp S. Pollak. Warszawa: Czytelnik 1973, 613 s.
45. Przybliżenia. Od Tiutczewa do współczesności. Wybór przekładów z poezji rosyjskiej. [Antologia poetycka]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1973, 439 s.
46. A. Bieły: Petersburg. [Powieść]. Przekł. i posłowie: S. Pollak. Warszawa: Czytelnik 1974, 548 s.
Posłowie przedrukowane w: „Przegląd Humanistyczny1975 nr 2 s. 47-64.
47. M. Zabołocki: Wyspa Kesatpułgów. [Opowiadanie dla dzieci]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1976, [16] s.
48. M. Cwietajewa: Po ludziach błądzę. [Montaż poetycki]. Przeł.: W. Bieńkowska i S. Pollak. Wybór i oprac.: M. Kościałkowska, E. Otwinowska. Wystawienie: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego, Teatr Miniatura 1978.
49. A. Bieły: Srebrny gołąb. (Fragmenty). Literatura na Świecie 1980 nr 11 s. 114-303. Wyd. osobne całości z podtytułem Opowieść w siedmiu rozdziałach. Przekł. i posłowie: S. Pollak. Warszawa: Czytelnik 1987, 396 s.
50. S. Kaputikian: Drzewo orzechowe. [Wiersze]. Wybór i wstęp: A. Pomorski. Przeł.: A. Mandalian, S. Pollak, A. Pomorski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1980, 48 s.
51. W. Szkłowski: Eisenstein. [Biografia]. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1980, 324 s.
52. I. Turgieniew: Rozmowa na gościńcu. W: Kto jest kto. Rosyjskie jednoaktówki komediowo-satyryczne. Warszawa: Czytelnik 1981 s. 68-98.
53. A. Błok: Utwory dramatyczne. Przeł.: S. Pollak i J. Zagórski. Wybór i posłowie: S. Pollak. Kraków, Wrocław: Wydawnictwo Literackie 1985, 234 s.
W przekładzie S. Pollaka: Król na placu; Dialog; Nieznajoma; Róża i krzyż. – tu także szkic S. Pollaka: Błok dramaturg.
54. M. Zoszczenko: Punkt widzenia. Opowiadania i opowieści. Przeł.: E. Siemaszkiewicz i S. Pollak. Wybór i posłowie: A. Drawicz. Warszawa: Czytelnik 1985, 544 s.
W przekładzie S. Pollaka i wspólnie z E. Siemaszkiewicz 77 opowiadań.
55. A. Bestużew-Marlinski: Żeglarz Nikitin. Zdarzenie prawdziwe. [Opowiadanie]. Wstęp: J. Sałajczykowa. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1987, 80 s.
56. Z liryki rosyjskiej XX wieku. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1987, 311 s.
Zawiera przekłady wierszy autorów: A. Achmatowa, A. Bieły, A. Błok, W. Chlebnikow, M. Cwietajewa, M. Gumilow, S. Jesienin, W. Majakowski, O. Mandelsztam, B. Pasternak.
57. I. Annienski: Poezje. Wyboru dokonał, wiersze przeł., wstępem opatrzył S. Pollak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1988, 122 s.
58. A. Achmatowa: Requiem. [Wiersze]. Przeł.: S. Pollak i E. Siemaszkiewicz. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1991, 125 s.
59. M. Cwietajewa: Duch w potrzasku. [Wspomnienia]. Przeł.: D. Bieńkowska, S. Pollak, A. Pomorski. Teksty przejrzał i uzupełnił A. Pomorski. Warszawa: Twój Styl 2001, 247 s.

Zob. też Prace redakcyjne poz. , , , , , , , , , , , , , .

Prace redakcyjne

1. Dwa wieki poezji rosyjskiej. Antologia w układzie i oprac. M. Jastruna i S. Pollaka. Posłowiem opatrzył L. Gomolicki. Warszawa: Czytelnik 1947, XI, 487 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 poprawione i uzupełnione 1951, wyd. 3 poprawione i rozszerzone 1954.
Tu też m.in. przekłady S. Pollaka i M. Jastruna pod pseudonimem: Wiesław Karczewski.
2. Wiersze o Stalinie. Wybór wierszy poetów radzieckich. Ułożył i oprac. S. Pollak. Warszawa: Czytelnik 1949, 73 s.
3. A. Puszkin: Wybór poezji. Oprac. i wstępem zaopatrzył S. Pollak. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1950, 151 s.
Tu także przekłady S. Pollaka.
4. Russkaja literatura. Wypisy. Oprac.: W. Gałecki, L. Gomolicki, W. Jakubowski, S. Pollak. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1950.

Dla klas VIII i IX. 1950, 397 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2-10 1951-1960.

Dla klasy X. 1950, 399 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2-12 1951-1961.

Dla klasy XI szkoły ogólnokształcącej. 1950. Wyd. nast. tamże: wyd. 2-12 1951-1961.

5. I. Kryłow: Bajki wybrane. Oprac. i wstępem opatrzył S. Pollak. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 224 s.
6. Antologia poezji bułgarskiej. Oprac. i przedsłowiem opatrzył S. Pollak. Warszawa: Czytelnik 1954, 351 s.
7. J. Czechowicz: Wiersze wybrane. Zebrali, oprac. i wstępem opatrzyli S. Pollak i J. Śpiewak. Warszawa: Czytelnik 1955, 388 s.
8. Poezja Polski Ludowej. Antologia. Oprac.: R. Matuszewski, S. Pollak. Warszawa: Czytelnik 1955, 648 s.
9. M. Sałtykow-Szczedrin: Szkice gubernialne. Przeł. Cz. Jastrzębiec-Kozłowski. Red. i wstępem opatrzył S. Pollak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1956, 556 s.
10. A. Błok: Poezje. Oprac. i wstępem opatrzył S. Pollak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1957, 290 s. Wyd. 2 tamże 1967.
11. W. Iwanow: Opowiadania wybrane. Pod red. S. Pollaka. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1957, 665 s.
Tu także przekłady S. Pollaka.
12. W. Majakowski: Poezje. Red.: M. Jastrun, S. Pollak, A. Stern, A. Ważyk. Warszawa: Czytelnik 1957, 770 s.
13. M. Rylski: Arkusz poetycki. Wybrał i oprac. S. Pollak. Warszawa: Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej [1957], 15 s.
14. Stu trzydziestu poetów. Wybór poezji narodów radzieckich. Wybrał, oprac. i posłowiem opatrzył S. Pollak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1957, 746 s.
Tu także m.in. przekłady S. Pollaka.
15. W. Majakowski: Poematy. Red.: M. Jastrun, S. Pollak, A. Stern, A. Ważyk. Warszawa: Czytelnik 1959, 486 s.
16. W. Majakowski: Utwory sceniczne; Proza. Red.: M. Jastrun, S. Pollak, A. Stern, A. Ważyk. Warszawa: Czytelnik 1959, 544 s. Przedruk dramatu Pluskwa w: W. Majakowski: Utwory sceniczne. Warszawa: Czytelnik 1985.
W wyd. z 1959 w przekładzie S. Pollaka: Tragedia. Akt drugi; Pluskwa; Ulotka reklamująca przedstawienie „Pluskwy”; Pluskwa. [Artykuł W. Majakowskiego o utworze].
17. J. Tuwim: Przekłady poetyckie. (Dzieła. T. 4.). Oprac. S. Pollak. Przypisy: J. Stradecki. Vol. 1-2. (Dzieła. T. 4). Warszawa: Czytelnik 1959, 583 + 597 s.
18. L. Podhorski-Okołów: Wybór poezji. Oprac. i wstęp: S. Pollak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1960, 241 s.
19. Książka radziecka w przekładach polskich. Informacje i szkice. Red. S. Pollak. Warszawa: WAG 1961, 158 s.
20. B. Pasternak: Poezje. Oprac. i wstęp: S. Pollak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1962, 260 s.
Tu także m.in. przekłady S. Pollaka.
21. Poezja polska 1914-1939. Antologia. Wybór i oprac.: R. Matuszewski, S. Pollak. Warszawa: Czytelnik 1962, 880 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1966, wyd. 3 poszerzone T. 1-2. 1984.
22. J. Czechowicz: Wiersze. Zebrali i do druku przygotowali: S. Piętak, S. Pollak, J. Śpiewak. Wiersze dla dzieci zebrał i do druku przygotował: Cz. Janczarski. Przekł. z różnych języków zebrał i do druku przygotował: K.A. Jaworski. Wstęp: R. Rosiak. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1963, 511 s.
23. A. Achmatowa: Poezje. Oprac. i wstęp: S. Pollak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1964, 153 s.
Tu także m.in. przekłady S. Pollaka.
24. W. Majakowski: Liryka. Oprac. i wstęp: S. Pollak, A. Stern. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1965, 164 s.
Tu także m.in. przekłady S. Pollaka.
25. W. Majakowski: Wam! [Wiersze]. Wybór i wstęp: S. Pollak. Warszawa: Czytelnik 1967, 157 s.
Tu także m.in. przekłady S. Pollaka.
26. M. Cwietajewa: Poezje. Oprac. i wstęp: S. Pollak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1968, 295 s.
Tu także przekłady S. Pollaka.
27. A. Achmatowa: Poezje wybrane. Wybór i wstęp: S. Pollak. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza [1970], 184 s.
Tu także m.in. przekłady S. Pollaka.
28. Spotkania z Czechowiczem. Wspomnienia i szkice. Zebrał i oprac. S. Pollak. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1971, 559 s.
Tu także szkic S. Pollaka: Poeta i mit.
29. A. Bieły: Poezje. Oprac. i słowem wstępnym opatrzył S. Pollak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1975, 292 s.
Tu także przekłady S. Pollaka.
Wstęp pt. Nieprzypisany.
30. Pięciu poetów: Aleksander Błok. Anna Achmatowa. Borys Pasternak. Włodzimierz Majakowski. Sergiusz Jesienin. Wstęp: S. Pollak. Poezje Błoka, Achmatowej, Pasternaka i Majakowskiego oprac. S. Pollak. Poezje Jesienina oprac. Z. Fedecki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1975, 601 s.
31. Przekład artystyczny. O sztuce tłumaczenia księga druga. Praca zbiorowa pod red. S. Pollaka. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1975, 407 s.
Tu także szkic S. Pollaka: Granice swobód.
32. A. Błok: Poezje. Wybór i posłowie: S. Pollak. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1981, 433 s.
33. M. Cwietajewa: Poezje wybrane. Wybór i oprac.: S. Pollak. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1983, 178 s.
Tu też wstęp S. Pollaka: Sztuka w świetle sumienia oraz przekłady.
34. W. Iwanow: Poezje. Oprac. i wstęp: S. Pollak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1985, 314 s.

Zob. też Przekłady poz. , , , , , .

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1978.

Autor o sobie

S. Pollak: To, co dostrzega tłumacz. Za i Przeciw 1967 nr 45.

Wywiady

Seweryn Pollak o poezji rosyjskiej. Rozm. [E. Boniecka] (EBON). Kurier Polski 1961 nr 43.
Tłumaczenie to sprawa wyboru. Rozm. A. Sobecka. Nadodrze 1975 nr 22.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 2. Warszawa 2000 (R. Matuszewski).

Ogólne

Artykuły

R. Matuszewski: Seweryn Pollak. Tygodnik Kulturalny 1964 nr 27.
J. Śpiewak. W tegoż: Przyjaźnie i animozje. Warszawa 1965.
K. Wysoczyńska: Polskie przekłady poezji rosyjskich słowianofilów. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu. Filologia Rosyjska 1983 nr 23 [porównanie przekł. S. Pollaka utworu A. Chomjakowa pt. Oda (Na polski bunt) i przekł. T. Motylskiego].
R. Matuszewski: Seweryn Pollak. Wspomnienie. W dziesiątą rocznicę śmierci. Gazeta Wyborcza 1987 nr 297.
A. Drawicz: O Sewerynie Pollaku (1907-1987). Zeszyty Literackie”, Paryż 1988 nr 24.
L. Engelking: Seweryn Pollak. 1907-1987. „Literatura na Świecie1988 nr 3.
R. Matuszewski: Pożegnanie Seweryna Pollaka. Twórczość 1988 nr 4.
Z. Dmitroca: Z czułością i dziękczynieniem. Kresy 1990 nr 4/5 [wspomnienie].
A. Pomorski: O Sewerynie Pollaku (1906-1988). Zeszyty Literackie”, Warszawa, Paryż, Mediolan 1998 nr 2.

Godzina życia

Z. Kałużyński: Poezja świadomej przemiany. Nowiny Literackie 1947 nr 36.
R. Matuszewski. „Kuźnica1947 nr 4.

Pocisk i słowo

S. Lichański: Nowe poezje. Dziś i Jutro 1953 nr 24.
W. Maciąg. „Twórczość1953 nr 1.
W. Sadkowski: Poezja słów ważkich. Życie Literackie 1953 nr 2.

Wiersze wybrane i przekłady

J. Kwiatkowski. „Życie Literackie1955 nr 24.
W. Sadkowski: Trud poety i trud tłumacza. Świat i Ludzie 1955 nr 15.

Oka sieci

M. Głowiński: Poezja refleksyjna. Twórczość 1960 nr 12.
M. Piechal: Notatnik poetycki Seweryna Pollaka. Nowa Kultura 1960 nr 48.
A. Słucki: Klasyczność uwspółcześniona. Orka 1960 nr 51.

Wyprawy za trzy morza

R. Przybylski: Wprowadzenie do literatury rosyjskiej wieku XX. Nowe Książki 1962 nr 20.
A. Słucki. „Życie Literackie1962 nr 50.
R. Śliwowski: Szkice o literaturze rosyjskiej. Twórczość 1963 nr 3.

Przenikanie

M. Wyka. „Tygodnik Kulturalny1965 nr 51.
P. Kuncewicz: Sposób przenikania. Poezja 1966 nr 5.
A. Słucki: Kształt poetyckich spraw. O starych i nowych wierszach Seweryna Pollaka. Twórczość 1966 nr 7.

Srebrny wiek i później

A. Drawicz: Wyprawy” trwają nadal. Nowe Książki 1972 nr 8.
P. Skórzyński: Eseje Seweryna Pollaka. Twórczość 1972 nr 6.

Bezsenność

M. Chrzanowski: Wybór wierszy Seweryna Pollaka. Nowe Książki 1976 nr 4.
S. Sterna-Wachowiak: Czuwanie. Twórczoś 1976 nr 8.

Lęk przestrzeni

E. Batko: Seweryn Pollak, czyli profesor w sąsiedztwie. Nowe Książki 1983 nr 1.

Ruchome granice

A. Drawicz: Granice ruchome i inne. Odra 1989 nr 12.

Przybliżenia

A. Drawicz: Głos epoki w księdze wierszy. Twórczość 1975 nr 2.

A. Bieły: Petersburg

A. Drawicz: Bieły, duch czasu podwójnie wywołany. Nowe Książki 1975 nr 15 [dot. też: A. Bieły: Poezje].

A. Błok: Utwory dramatyczne

A. Galis: Nowe polskie „błokianum. Nowe Książki 1986 nr 6 [recenzja przekł. i oprac.: A. Błok: Utwory dramatyczne].

Dwa wieki poezji rosyjskiej

P. Hertz: Dwie mowy Rosjan. W tegoż: Notatnik obserwatora. Łódź 1948.

Antologia poezji bułgarskiej

Z. Kempf. „Pamiętnik Słowiański1954 nr 2.
J. Śpiewak. „Twórczość1954 nr 4.

A. Błok: Poezje

J. Litwinow. „Nurt1982 nr 6.

Stu trzydziestu poetów

S.R. Dobrowolski: Nad księgą wielkiej poezji. Życie Partii 1957 nr 11.
A. Drawicz: Antologia i realizm. Życie Literackie 1958 nr 27.

B. Pasternak: Poezje

A. Międzyrzecki: Głosy z wielu stron. Nowe Książki 1963 nr 2.

Poezja polska 1914-1939

Z. Bieńkowski: Księga Pamiątkowa. Nowa Kultura 1963 nr 7.
J. Hartwig: Książka ważna i oczekiwana. Nowe Książki 1963 nr 2.
P. Hertz: Z dziennika lektury. Nowa Kultura 1963 nr 2.
W. Iwaniuk: Antologia dwudziestolecia. Kultura”, Paryż 1963 nr 12.

A. Bieły: Poezje

A. Drawicz: Bieły, duch czasu podwójnie wywołany. Nowe Książki 1975 nr 15 [dot. też: A. Bieły: Petersburg].

Przekład artystyczny

J. Ziomek. „Literatura1975 nr 4/5.
A. Ważyk: O sztuce przekładu. Literatura na Świecie 1976 nr 12.

W. Iwanow: Poezje

A. Drawicz: Wiaczesław (trochę za bardzo) wspaniały. Tygodnik Powszechny 1986 nr 1.