BIO
Urodzony 12 sierpnia 1890 w Krakowie; syn Józefa Płoszewskiego, urzędnika pocztowego, i Antoniny z Fürbeków. Uczęszczał do II Gimnazjum im. Króla Jana Sobieskiego w Krakowie, a od 1904/05 do I Gimnazjum im. K. Brodzińskiego w Tarnowie. Po zdaniu w 1908 matury, studiował do 1912 polonistykę i romanistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ) w Krakowie. Debiutował w 1912 rozprawą pt. Trembecki jako tłumacz Tassa, opublikowaną w „Pamiętniku Literackim” (z. 4). Latem tegoż roku wyjechał pod Fryburg w Szwajcarii, gdzie otrzymał pracę guwernera. W 1913 uczestniczył w kursie wakacyjnym na uniwersytecie w Grenoble, a w semestrze zimowym 1913/14 studiował na Faculté des Lettres na Sorbonie w Paryżu (m.in. uczęszczał na wykłady Gustawa Lansona i Daniela Morneta). Od lutego 1915 pracował jako nauczyciel gimnazjalny. Uczył najpierw niedługo w polskim Gimnazjum Realnym Macierzy Szkolnej w Orłowej na Śląsku Cieszyńskim, następnie od października 1915 w IV Gimnazjum Realnym w Krakowie i od marca 1916 w Wyższej Szkole Realnej w Żywcu. W 1916 zdał państwowy egzamin nauczycielski w zakresie filologii polskiej i francuskiej. W sierpniu 1919 przeniósł się do Warszawy, gdzie był nauczycielem najpierw w Gimnazjum im. Stefana Batorego, a od 1925 w Gimnazjum im. M. Konopnickiej. Równocześnie prowadził działalność naukową w zakresie historii literatury i przede wszystkim edytorstwa, związanego z twórczością Adama Mickiewicza i Stanisława Wyspiańskiego. Od 1919 był współpracownikiem Komisji do Badań nad Historią Literatury Polskiej i Oświaty Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (TNW; w 1929-36 jej sekretarz); w 1922 został członkiem Podkomisji Książek Szkolnych z Języka Francuskiego, brał też udział w pracach Komisji Oceny Podręczników do Nauki Języka Polskiego TNW (od 1934 jako zastępca przewodniczącego). W 1922-39 należał do komitetu redakcyjnego Wydania Sejmowego Dzieł wszystkich Adama Mickiewicza. W 1922-25 był członkiem redakcji „Przeglądu Humanistycznego”, w 1924-25 „Przeglądu Warszawskiego” (zamieszczał tu także stałe sprawozdania pt. Ruch literacki w czasopismach), a w 1925-31 „Przeglądu Pedagogicznego”. Współpracował też z czasopismami „Sprawy Towarzystwa Nauczycieli Szkół Średnich” (1925-30; tu m.in. przeglądy prasy podpisane P.L.) i „Ruch Literacki” (1926-31). W związku z pracami nad krytycznym wydaniem wykładów Adama Mickiewicza w Collège de France, wyjeżdżał parokrotnie za granicę, głównie do Francji i Szwajcarii, m.in. w 1924, 1925, 1926, 1934/35 i 1938. Był jednym z inicjatorów powstania w 1928 Klubu Literackiego i Naukowego w Warszawie, w którym działał do 1939 jako jego sekretarz i prelegent. W 1929 został powołany na współpracownika Komisji Historii Literatury Polskiej Polskiej Akademii Umiejętności. W 1931-34 kierował działem informacyjno-literackim pisma „Polonista”, którego był również współzałożycielem. W 1932 uzyskał stopień doktora filozofii na UJ na podstawie rozprawy Fragmenty dramatyczne Wyspiańskiego (promotor prof. Ignacy Chrzanowski). W 1934 ożenił się z Wiktorią Reiner, romanistką i pianistką. W tymże roku został członkiem przybranym Towarzystwa Naukowego we Lwowie, a w 1936 członkiem korespondentem TNW. Należał też do Instytutu Literackiego Funduszu Kultury Narodowej. W 1935 otrzymał Srebrny Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej. Był jednym z inicjatorów i organizatorów, powstałego w 1937 Towarzystwa Polonistów Rzeczypospolitej Polskiej, którego został prezesem, a w 1939 także członkiem redakcji, wydawanego przez Towarzystwo, dwumiesięcznika „Życie Literackie”. W czasie okupacji niemieckiej mieszkał nadal w Warszawie. Uczył na tajnych kompletach Gimnazjum im. M. Konopnickiej i Gimnazjum im. Stefana Batorego, oficjalnie był zatrudniony jako nauczyciel korespondencji handlowej na kursach przygotowawczych szkół zawodowych II stopnia. Kontynuował także działalność badawczą nad wykładami paryskimi Adama Mickiewicza (III i IV kursem Prelekcji) i drugim tomem listów Stanisława Wyspiańskiego do Lucjana Rydla, przygotował też w 1943 antologię Warszawa w poezji polskiej; prace te zaginęły częściowo w czasie powstania warszawskiego. Po upadku powstania przebywał w Tarnowie, gdzie podjął pracę w Gimnazjum im. K. Brodzińskiego. Jesienią 1945 zamieszkał na stałe w Krakowie i kontynuował prace edytorskie. W 1945-55 był przewodniczącym komitetu redakcyjnego Wydania Narodowego Dzieł Adama Mickiewicza, w 1954-55 należał do komitetu redakcyjnego Wydania Jubileuszowego Dzieł Mickiewicza. Należał również do komitetu redakcyjnego Słownika języka Adama Mickiewicza. W 1956-60 był zatrudniony jako samodzielny pracownik naukowy w Instytucie Badań Literackich (IBL) Polskiej Akademii Nauk i od 1957 wchodził w skład Rady Naukowej IBL. W 1957 otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego. Od tegoż roku kierował redakcją wydania Dzieł zebranych Stanisława Wyspiańskiego. W 1960 przebywał przez dwa miesiące w Paryżu, zbierając materiały do edycji korespondencji Stanisława Wyspiańskiego. W 1968 został członkiem honorowym Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza. Odznaczony jugosłowiańskim Krzyżem Kawalerskim Orderu św. Sawy V klasy (1955) oraz Orderem Sztandaru Pracy I klasy (1956). Zmarł 9 lipca 1970 w Krakowie.
Twórczość
1. Ekspansja umysłowa Francji. [Rozprawa]. „Przegląd Humanistyczny” 1922 t. 1 s. 3-53; odbitka Warszawa 1922.
2. S. Wyspiański: Wesele. Objaśnienia. [Warszawa 1936], XXIV s.
3. Wyspiańskiego „Wesele”. Warszawa: Biblioteka Polska 1939, L s.
4. O Wydaniu Narodowym dzieł Adama Mickiewicza. Warszawa 1955, 33 s., powielone Materiały Dyskusyjne Komisji Naukowej Obchodu Roku Mickiewicza Polskiej Akademii Nauk. Przedruk „Pamiętnik Literacki” 1956 z. 2 s. 317-340.
Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.
Inna twórczość
Katalogi wystaw
Przekłady
Zob. też Prace edytorskie poz. ↑ (t. 8, 9), 9 (t. 8-11, 13).
Prace edytorskie i redakcyjne
T. 6. Fragmenty dramatyczne. 1931, LXXIX, 348 s.
T. 7. Rapsody; Parafrazy; Wiersze. [1932], LXXX, 427 s.
T. 8. Pisma prozą. 1932, LXXX, 540 s.
T. 6. Pisma prozaiczne polskie. Cz. 2. Oprac.: S. Pigoń, L. Płoszewski, K. Tymieniecki. 1933, 605 s.
T. 7. Pisma prozaiczne francuskie przełożone. Cz. 1. Pisma estetyczno-krytyczne. Tłumaczenie: A. Górski, J. Kowalski. Oprac.: T. Makowiecki, S. Pigoń, L. Płoszewski, K. Tymieniecki, T. Zieliński. 1936, 535 s.
T. 8. Literatura słowiańska. Wykłady w Collège de France. Kurs pierwszy. Rok 1840-1841. Tekst zrekonstruował, przeł. i oprac.: L. Płoszewski 1939.
T. 9. Literatura słowiańska. Wykłady w Collège de France. Kurs drugi. Rok 1841-1842. Tekst zrekonstruował, przeł. i oprac.: L. Płoszewski 1935, 543 s.
Zawartość
T. 1. Wiersze. W oprac. W. Borowego [teksty] i L. Płoszewskiego [dodatek krytyczny]. 1948, XVI, 519 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 1949, wyd. z tekstami przygotowane przez W. Borowego, E. Sawrymowicza 1955. Odbitka offsetowa Warszawa: Czytelnik 1953.
T. 2. Powieści poetyckie. Z objaśnieniami K. Górskiego. Tekst i uwagi o tekście przygotował L. Płoszewski 1948, 310 s.
T. 4. Pan Tadeusz, czyli Ostatni zajazd na Litwie. Historia szlachecka z r. 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem. Tekst i uwagi o tekście przygotował L. Płoszewski. Objaśnienia oprac.: J. Krzyżanowski. 1948, 442 s. Odbitka offsetowa [Warszawa:] Czytelnik 1953 [właśc. 1952]; tamże 1953, 1954.
T. 5. Pisma prozą. Cz. 1. Pisma filomatyczne, estetyczno-krytyczne, opowiadania. Pisma francuskie przeł. A. Górski. Teksty i uwagi o tekstach przygotował L. Płoszewski. Objaśnienia oprac.: Z. Ciechanowska. 1950, 442 s. Wyd. 2 tamże 1952.
T. 6. Pisma prozą. Cz. 2. Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego; Pisma polityczne z lat 1832-1835. Pisma francuskie przeł. A. Górski. W oprac. L. Płoszewskiego. 1950, 259 s. Wyd. 2 tamże 1952.
T. 7. Pisma prozą. Cz. 3. Pisma historyczne; Wykłady lozańskie. Oprac.: J. Kowalski i L. Płoszewski; Pisma historyczne francuskie przeł. A. Górski. Wykłady lozańskie zrekonstruował i przeł. J. Kowalski. Dodatek krytyczny oprac.: L. Płoszewski. 1950, 308 s. Wyd. 2 tamże 1952.
T. 8. Literatura słowiańska. Kurs pierwszy. Półrocze 1. W przekł. [z francuskiego] i oprac. L. Płoszewskiego. 1952, 394 s.
T. 9. Literatura słowiańska. Kurs pierwszy. Półrocze 2. W przekł. [z francuskiego] i oprac. L. Płoszewskiego. 1952, 254 s.
T. 10. Literatura słowiańska. Kurs drugi. W przekł. [z francuskiego] i oprac. L. Płoszewskiego. 1952, 468 s.
T. 11. Literatura słowiańska. (Wykłady w Collège de France). Kurs trzeci i czwarty. W przekł. [z francuskiego] i oprac. L. Płoszewskiego. 1953, 576 s.
T. 13. Pisma różne. W oprac. L. Płoszewskiego. Pisma francuskie przeł.: T. Domański, A. Górski i L. Płoszewski. 1955, 271 s.
T. 16. Listy. Cz. 3. W oprac. S. Pigonia i L. Płoszewskiego. 1955, 683 s.
T. 1. Wiersze. Teksty przygotowali: W. Borowy i E. Sawrymowicz. Dodatek krytyczny oprac.: L. Płoszewski i E. Sawrymowicz, 680 s.
T. 2. Powieści poetyckie. Tekst oraz uwagi o tekstach przygotował L. Płoszewski. Objaśnienia oprac.: K. Górski, 290 s.
T. 4. Pan Tadeusz, czyli Ostatni zajazd na Litwie. Historia szlachecka z r. 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem. Tekst i uwagi o tekście przygotował L. Płoszewski. Objaśnienia oprac.: J. Krzyżanowski, 473 s.
T. 5. Pisma prozą. Cz. 1. Pisma filomatyczne, estetyczno-krytyczne; Opowiadania. Teksty i uwagi o tekstach przygotował L. Płoszewski. Objaśnienia oprac.: Z. Ciechanowska. Pisma francuskie przeł. A. Górski, 483 s.
T. 6. Pisma prozą. Cz. 2. Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego; Pisma polityczne z lat 1832-1835. Oprac.: L. Płoszewski. Pisma francuskie przeł. A. Górski, 280 s.
T. 7. Pisma prozą. Cz. 3. Pisma historyczne; Wykłady lozańskie. Pisma historyczne francuskie przeł. A. Górski. Wykłady lozańskie zrekonstruował i przeł.: J. Kowalski. Pisma historyczne francuskie przeł.: A. Górski. Oprac.: L. Płoszewski, 334 s.
T. 8. Literatura słowiańska. Kurs pierwszy. Półrocze 1. Przeł. [z francuskiego] tekst i objaśnienia przygotował L. Płoszewski, 420 s.
T. 9. Literatura słowiańska. Kurs pierwszy. Półrocze 2. Przeł. [z francuskiego] tekst i objaśnienia przygotował L. Płoszewski, 270 s.
T. 10. Literatura słowiańska. Kurs drugi. Rok 1841-1842. Przeł. [z francuskiego] tekst i objaśnienia przygotował L. Płoszewski, 500 s.
T. 11. Literatura słowiańska. Wykłady w Collège de France. Kurs trzeci (Rok 1842-1843) i czwarty (Rok 1843-1844). Przekł. [z francuskiego] tekst i objaśnienia przygotował L. Płoszewski, 627 s.
T. 13. Pisma różne. Oprac. oraz parafrazy z Emersona przeł.: L. Płoszewski. Inne pisma francuskie przeł.: A. Górski, 275 s.
T. 16. Listy. Cz. 3. Oprac.: S. Pigoń i L. Płoszewski, 750 s.
T. 1. Daniel; Królowa Polskiej Korony; Legenda I; Warszawianka. [Przedmowa:] A. Łempicka. 1964, CXVI, 415 s.
T. 2. Meleager; Protesilas i Laodamia; Klątwa. 1958, 315 s.
T. 3. Lelewel; Legion. 1958, 255 s.
T. 4. Wesele. 1958, 305 s.
T. 5. Wyzwolenie. 1959, 255 s.
T. 6. Bolesław Śmiały; Legenda II; Skałka. 1962, 469 s.
T. 7. Akropolis; Achilleis. 1959, 427 s.
T. 8. Noc listopadowa. 1959, 315 s.
T. 9. P. Corneille: Cyd. Przeł. S. Wyspiański; Powrót Odysa; Sędziowie. 1960, 353 s.
T. 10. Fragmenty dramatyczne; Zygmunt August. 1960, 414 s.
T. 11. Rapsody; Hymn; Wiersze. 1961, 307 s.
T. 12. Inscenizacje. 1961, 303 s.
T. 13. Hamlet. 1961, 255 s. Wyd. nast. jako nadbitka z posłowiem L. Płoszewskiego, tamże 1961.
T. 14. Pisma prozą; Juvenilia. 1966, 375 s.
T. 15. Vol. 1-4. M. Stokowa: Monografia bibliograficzna [S. Wyspiańskiego]. 1967-1968, CVII, 293 + 501 + 446 + 341 s.
T. 16. Vol. 1. M. Stokowa: Kalendarz życia i twórczości 1869-1890 [S. Wyspiańskiego]. 1971, LIV, 285 s.
[T. 1]. Listy Stanisława Wyspiańskiego do Lucjana Rydla. Cz. 1. Listy i Notatnik z podróży. Teksty listów oprac.: L. Płoszewski i M. Rydlowa. Cz. 2. Dodatek krytyczny. Napisali L. Płoszewski i M. Rydlowa. 1979, 551 + 382 s.
[T. 2]. Listy Stanisława Wyspiańskiego do Józefa Mehoffera, Henryka Opieńskiego i Tadeusza Stryjeńskiego. Cz. 2. Dodatek krytyczny napisała M. Rydlowa z wykorzystaniem materiałów L. Płoszewskiego i J. Dürra-Durskiego. 1994, 495 s.
[T. 3]. Listy Stanisława Wyspiańskiego do Karola Maszkowskiego. Teksty listów oprac.: M. Rydlowa. Komentarz napisała M. Rydlowa z wykorzystaniem materiałów L. Płoszewskiego i J. Dürra-Durskiego. 1997, 514 s.
[T. 4]. Listy Stanisława Wyspiańskiego różne – do wielu adresatów. Teksty listów oprac.: M. Rydlowa. Komentarz napisała M. Rydlowa z wykorzystaniem materiałów L. Płoszewskiego 1998, 752 s.
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1951, 1957, 1963.