PLEŚNIAROWICZ Jerzy

Urodzony 7 stycznia 1920 w Jekaterynosławiu na Ukrainie; syn Leona Pleśniarowicza, urzędnika bankowego, i Józefy z Radzikowskich. Od 1921 mieszkał w Lublinie. W 1929 rozpoczął naukę w Gimnazjum Męskim Spółki Cywilnej Szkoły Średniej Szkoła Lubelska, w 1931 przeniósł się do Państwowego Gimnazjum im. S. Staszica. Debiutował w 1936 wierszem pt. daleko las, opublikowanym na łamach szkolnego czasopisma „W słońce” (nr 1); drukował tu także recenzje i wywiady, należał do komitetu redakcyjnego pisma. Od 1937 ogłaszał wiersze, a także przekłady z języka ukraińskiego, m.in. w „Pionie” i „Kamenie”. W 1938 otrzymał pierwszą nagrodę w konkursie polonistycznym Polskiej Akademii Literatury dla maturzystów. Po zdaniu w 1938 matury, rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Został członkiem zarządu Koła Polonistów, uczestniczył w życiu literackim i teatralnym. Związany był z kręgiem poetyckim Józefa Czechowicza. W czasie okupacji niemieckiej początkowo mieszkał w Lublinie, gdzie pracował w Powiatowej Spółdzielni Rolniczo-Handlowej jako pracownik buchalterii i ekspedient. Od jesieni 1941 przebywał w Nałęczowie. W 1942 ukończył tu Szkołę Spółdzielczości Rolniczej im. Z. Chmielewskiego, a następnie pracował w niej jako nauczyciel języka polskiego i instruktor zajęć świetlicowych. Brał udział w działalności konspiracyjnej Batalionów Chłopskich na terenie województwa lubelskiego, uczestniczył w tajnym nauczaniu i organizacji imprez artystycznych. Prowadził też chór. Po wycofaniu się Niemców w sierpniu 1944 z Nałęczowa, współorganizował wydawanie lokalnej gazetki „Codzienne Wiadomości”. Wybrany w tym samym czasie na członka Tymczasowego Zarządu Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związek Literatów Polskich, ZLP), wkrótce zrezygnował z tej funkcji, pozostając członkiem Związku (do 1950). Od października 1944 mieszkał w Lublinie i do grudnia pracował jako referent w Resorcie Kultury i Sztuki Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. Następnie był zatrudniony w redakcji literackiej Polskiego Radia. W 1944-48 był słuchaczem Szkoły Dramatycznej w Lublinie. Równocześnie od 1945 kontynuował studia polonistyczne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (KUL), w 1946 został prezesem Koła Polonistów KUL, w 1947-50 był młodszym asystentem II Katedry Historii Literatury Polskiej. W 1946 został na krótko aresztowany, w związku ze swoją działalnością konspiracyjną w latach okupacji. W 1946-48 pracował w „Gazecie Lubelskiej”, najpierw w jej dodatku kulturalnym, potem w dziale sportowym, wreszcie jako redaktor techniczny. Uczył też języka polskiego na Państwowych Kursach Pedagogicznych, a potem w Liceum Pedagogicznym dla Dorosłych. W tym czasie zaczął się interesować teatrem. W 1948-50 był zatrudniony w Delegaturze Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik” w Lublinie jako kierownik artystyczny i reżyser Zespołów Żywego Słowa oraz wykładał w szkole dla instruktorów teatralnych. W 1950 pracował jako asystent reżysera w Teatrze im. J. Osterwy w Lublinie. W tymże roku wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Przeniósł się do Krakowa, gdzie kontynuował studia na Uniwersytecie Jagiellońskim; w 1953 uzyskał magisterium. Jednocześnie pracował jako kierownik artystyczny, reżyser i wykładowca artystycznych zespołów młodzieżowych przy Towarzystwie Wiedzy Powszechnej (1950-51), Wojewódzkim Domu Kultury Związków Zawodowych (1951/52, 1953/54), Krakowskiej Delegaturze Państwowej Organizacji Imprez Artystycznych „Artos” (1952/53, 1954/55). W 1951 ożenił się z Blanką Ruszniak. W 1952-74 (z przerwą w 1954/55) pełnił funkcję kierownika literackiego Państwowego Teatru Ziemi Rzeszowskiej (od 1957 im. W. Siemaszkowej). W związku z tą funkcją zamieszkał w 1955 w Rzeszowie. Przygotowywał dla tej sceny adaptacje i przekłady sztuk, m.in. z języka rosyjskiego, ukraińskiego, słowackiego i czeskiego, a także reżyserował przedstawienia. W 1957 otrzymał nagrodę Wojewódzkiej Rady Narodowej (WRN) za opracowanie literackie Wesela Stanisława Wyspiańskiego w Teatrze im. W. Siemaszkowej w Rzeszowie. Współpracował z działem teatru rozgłośni rzeszowskiej Polskiego Radia (w 1961-70 prowadził cykl Gawędy teatralne; opracowywał też liczne adaptacje słuchowisk, także w swoich przekładach). Publikował wiersze, przekłady (m.in. z literatury ukraińskiej, słowackiej, rosyjskiej, czeskiej, białoruskiej) i artykuły, głównie na tematy teatralne, w „Nowinach Tygodnia” (1952-53, 1955-61; tu w 1956 stałe felietony podpisywane Kronikarz), „Nowinach Rzeszowskich” (1953, 1957-63), „Kamenie” (1955-1968; w 1962-64 członek kolegium redakcyjnego), „Widnokręgu” (1961-70). Był współinicjatorem Rzeszowskich Spotkań Teatralnych (organizowane od 1961). W 1961 otrzymał nagrodę WRN w Rzeszowie za upowszechnianie sztuki teatralnej oraz pracę w amatorskim ruchu artystycznym. W 1962 został ponownie członkiem ZLP. W 1963 zdał przed Państwową Komisją Egzaminacyjną eksternistyczny egzamin reżyserski. W 1963-64 przebywał jako stypendysta rządu francuskiego w Paryżu, gdzie studiował w Instytucie Teatralnym Sorbony oraz odbywał praktykę reżyserską w Théâtre National Populaire. Był też jako stypendysta na uniwersytecie w Bratysławie, pogłębiał wiedzę o literaturze i kulturze słowackiej. W 1967 został członkiem założycielem Oddziału Rzeszowskiego ZLP i przez rok pełnił funkcję jego prezesa. W 1967 otrzymał nagrodę Centralnej Rady Związków Zawodowych. W 1967/68 wchodził w skład kolegium „Kwartalnika Rzeszowskiego”, a następnie w 1969-72 kolegium redakcyjnego miesięcznika „Profile”. W 1970 otrzymał ponownie nagrodę WRN w Rzeszowie za twórczość literacką, a w 1974 nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za działalność kulturalną. W 1974 przeszedł na emeryturę. Współpracował jako konsultant z Teatrem Lalki i Aktora Kacperek w Rzeszowie. W 1977 otrzymał nagrodę „Profilów” za całokształt twórczości. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1955), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1964), Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1974). Zmarł 13 stycznia 1978 w Rzeszowie; pochowany na cmentarzu wojskowym przy ul. Prandoty w Krakowie.