PITERA Romuald

Urodzony 7 stycznia 1901 w Szufnarowej na Rzeszowszczyźnie w rodzinie nauczycielskiej; syn Andrzeja Pitery i Marii z Pawelców. Po ukończeniu szkoły podstawowej w Szufnarowej uczęszczał do gimnazjum w Jaśle, a od 1917 do II Gimnazjum w Rzeszowie. W 1916-18 był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej (POW). Od 1 listopada 1918 do 9 września 1919 służył jako ochotnik w baterii zapasowej 1. Pułku Artylerii Polowej Legionów. Brał udział w walkach m.in. pod Przemyślem, Lwowem i nad Zbruczem. Po zdaniu matury w 1919, rozpoczął studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Lwowskiej. Studia wkrótce przerwał, aby udać się w 1920 na Górny Śląsk, gdzie służył w POW. Działał na tym terenie w okresie plebiscytu, a następnie uczestniczył w drugim powstaniu śląskim jako adiutant na powiat toszecko-gliwicki, a potem adiutant na powiat katowicki w Dowództwie Obrony Plebiscytu. W trzecim powstaniu śląskim był adiutantem podgrupy Walentego Fojkisa, potem 1. Pułku Piechoty, a od czerwca 1921 zastępcą dowódcy pułku, którym przejściowo dowodził w walkach o Górę św. Anny. W tym okresie używał pseudonimu Ratepi (anagram nazwiska). Po zdemobilizowaniu w lipcu 1921, kontynuował studia na Politechnice Lwowskiej. Debiutował w 1922 opowiadaniami satyrycznymi drukowanymi na łamach „Kuriera Lwowskiego”. Po uzyskaniu w 1925 absolutorium, pracował jako inżynier w koncernie Wspólnoty Interesów S.A. w Katowicach. W tymże roku zawarł związek małżeński z Jadwigą Sroczyńską. W 1927-30 pisywał utwory satyryczne do czasopisma „Polska Zachodnia”. W tym okresie był współtwórcą kabaretu „Rarytas”. Po wybuchu II wojny światowej w 1939 brał udział jako porucznik rezerwy w kampanii wrześniowej w szeregach Armii „Kraków”. Wzięty do niewoli niemieckiej, zbiegł i przedostał się do Francji, gdzie wstąpił do Wojska Polskiego i dostał przydział do 6. Batalionu Centrum Szkół Piechoty w Coetquidan. Po upadku Francji i ewakuacji w 1940 wojsk polskich do Anglii, służył w Szkocji w 2. Batalionie 1. Samodzielnej Brygady Strzelców (1941), a następnie w 3. Batalionie 1. Dywizji Grenadierów jako dowódca plutonu przeciwpancernego. W 1942 uzyskał bojowy znak spadochronowy. Od 1944 pracował w Centralnym Wyszkoleniu Grup Technicznych w Edynburgu. W tym czasie pisywał teksty do teatrzyku wojskowego. W styczniu 1945 został awansowany do stopnia kapitana. Po zakończeniu wojny powrócił do Polski w lutym 1946 i rozpoczął pracę w przemyśle, początkowo w „Żelazohurcie” w Bytomiu, następnie w „Centrostalu” w Katowicach, gdzie pełnił funkcję zastępcy naczelnego dyrektora. W lipcu 1949 został aresztowany pod zarzutem szpiegostwa i skazany na osiem lat więzienia; wyrok odbywał w Katowicach i Sosnowcu. W wyniku rewizji procesu został zwolniony w 1951. Następnie pracował jako inżynier w przedsiębiorstwie urządzeń dźwigowych, a od 1957 jako redaktor, w Wydawnictwie „Śląsk” w Katowicach oraz od 1958 w oddziale śląskim „Słowa Powszechnego”. W 1959 przeniósł się do Warszawy i do 1966 pracował w Instytucie Wydawniczym „PAX”, najpierw na stanowisku dyrektora, a następnie od 1962 do przejścia w 1966 na emeryturę – redaktora. Rozwijał twórczość literacką głównie o charakterze pamiętnikarskim, tłumaczył też opowiadania z języka angielskiego. Prozę i przekłady drukował m.in. na łamach pisma „Kierunki” (1962-65). W 1964 został członkiem Związku Literatów Polskich. Odznaczony m.in. Krzyżem Walecznych, Krzyżem Niepodległości, Śląskim Krzyżem Powstańczym (1947), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1966). Zmarł 9 grudnia 1967 w Warszawie.