Piszczkowski Mieczysław

BIO

Urodzony 8 sierpnia 1901 w Mielnicy nad Dniestrem; syn Zygmunta Piszczkowskiego, administratora dóbr ziemskich, i Wandy z Piętkowskich. Uczęszczał do prywatnego realnego gimnazjum w Borszczowie (1912) oraz do Zakładu Naukowo-Wychowawczego oo. Jezuitów w Bąkowicach pod Chyrowem (1913-14). W 1915 uczył się w Wiedniu, następnie w 1916-19 w prywatnym Gimnazjum im. A. Mickiewicza we Lwowie. Po uzyskaniu matury w 1919, rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jana Kazimierza (UJK). W 1920 pracował w Bibliotece Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie. W 1921-30 był asystentem (do 1928 młodszym asystentem) Seminarium i Katedry Filologii Polskiej UJK. W czasie studiów należał do organizacji Młodzież Wszechpolska. Debiutował w 1921 artykułem pt. O uczciwe zasady w życiu akademickim, ogłoszonym w „Słowie Polskim” (nr 300); z pismem tym współpracował następnie do 1927. Rozprawy, artykuły i recenzje publikował m.in. w „Pamiętniku Literackim” (od 1924), „Myśli Narodowej” (1925-32), „Ruchu Literackim” (1926-34). W 1924 uzyskał na UJK doktorat na podstawie rozprawy pt. Kształt i ruch w poezji Trembeckiego (promotor profesor Wilhelm Bruchnalski). W 1925-29 wyjeżdżał w celach naukowych do Francji, Włoch i Niemiec. W 1925/26 jako stypendysta Ministerstwa Oświaty odbył studia na uniwersytecie w Paryżu i w École des Hautes Études Pratiques (uczęszczał na seminarium Fortunata Strowskiego). W 1927 studiował język i literaturę włoską na uniwersytecie w Perugii, w 1928 odbył podróż naukową do Niemiec. W 1930-31 prowadził lektorat języka polskiego na uniwersytecie w Rzymie i wykładał historię literatury polskiej w Instytucie św. Stanisława. Ożenił się z Janiną z Tyszkowskich. W 1931 został członkiem Komisji Historii Literatury Polskiej Polskiej Akademii Umiejętności (PAU). W 1933 habilitował się na UJK na podstawie rozprawy pt. Moraliści staropolscy. Od 1934 był członkiem przybranym Towarzystwa Naukowego we Lwowie. W 1935 pełnił obowiązki sekretarza generalnego komitetu organizacyjnego i następnie Zjazdu Naukowego im. Ignacego Krasickiego. Pracę naukową łączył z dziennikarstwem (używał m.in. pseudonimów: Mieczysław P-ski, Sigma, Simplex); w 1935-39 był redaktorem literackim „Dziennika Polskiego” (tu też publikował liczne artykuły i recenzje teatralne), współpracował również z „Kurierem Literackim” (1935), „Głosem Narodowym” i jego dodatkiem pt. „Głos Literacko-Narodowy” (1935-36). W okresie okupacji niemieckiej początkowo mieszkał w Krakowie i pracował w prywatnej wypożyczalni książek, następnie od 1941, po ukończeniu kursu handlowego, przebywał w Rzeszowie, gdzie uczył korespondencji w tamtejszej Szkole Handlowej. Po wyparciu Niemców w 1944 uczył również języka polskiego w Państwowym (wcześniej Prywatnym) Gimnazjum i Liceum Żeńskim w Rzeszowie. W 1946 zamieszkał na stałe w Krakowie i w 1947 otrzymał etat docenta na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego (UJ), gdzie prowadził wykłady z literatury polskiej i historii literatury powszechnej. W 1946-50 wykładał też historię i teorię literatury w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie. Zajmował się literaturą staropolską oraz literaturą doby stanisławowskiej. W 1947-51 brał udział w pracach Komisji Historii Literatury Polskiej PAU. W 1949 został współpracownikiem Komitetu Filologii Zachodnioeuropejskiej PAU. Współpracował z krakowskim ośrodkiem Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk (PAN). W 1954 otrzymał tytuł docenta. W 1958 został członkiem Komisji Historycznoliterackiej Oddziału PAN w Krakowie (wiceprzewodniczący w 1963-68). W 1959 został mianowany profesorem nadzwyczajnym w Katedrze Historii Literatury Polskiej UJ, następnie w 1960-71 kierował Zakładem Historii Literatury Staropolskiej. W 1960 podjął ponownie współpracę z „Ruchem Literackim”, ogłaszając tam liczne artykuły i recenzje. Był opiekunem Koła Polonistów Studentów UJ (1963-68). W 1969 został mianowany profesorem zwyczajnym. W 1970 otrzymał nagrodę Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego II stopnia. Był członkiem Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej (1970-73). Po przejściu na emeryturę w 1971, prowadził wykłady zlecone i seminaria na Wydziale Filologicznym UJ. W 1975 wszedł w skład Rady Naukowej Instytutu Filologii Polskiej UJ. Zmarł 23 maja 1981 w Krakowie; pochowany tamże na Cmentarzu Rakowickim.

Twórczość

1. Kształt i ruch w poezji Trembeckiego. Lwów: Nakład autora 1924, 72 s.

Nagrody

Rozprawa doktorska, II nagroda w konkursie Związku Asystentów Wyższych Uczelni Rzeczpospolitej Polskiej.

See Studies

2. Józef Weyssenhoff, poeta przyrody. Lwów: Wydawnictwo Ossolineum 1930 [antydatowane 1929], 116 s.

See Studies

3. O Janie Zahradniku. [Szkic]. Przedmowa: I. Chrzanowski. Warszawa: [Drukarnia Ossolineum] 1932, 81 s.

See Studies

4. Moraliści staropolscy. T. 1. Lwów, Warszawa: Książnica-Atlas 1933, 142 s.

Rozprawa habilitacyjna.

Zawartość

I. Problemat moralności w literaturze; II. Rej; III. Kochanowski. – Zakończenie.

See Studies

5. Przyczyny upadku Polski a chwila bieżąca. Lwów, Warszawa: Księgarnia Polska B. Połonieckiego 1934, 47 s.

Zawartość

Przedmowa. – Deklaracja ideowa „Organizacji Myśli Politycznej”; I. Stosunek do przeszłości; II. Literatura a polityka; III. Nowe tendencje polityczne.

6. Nowa konstytucja polska. Szkice polityczne. [Autorzy:] K. Hrabyk, M. Piszczkowski, Z. Stahl. Lwów: Organizacja Myśli Politycznej 1935, 81 s.

Tu M. Piszczkowski: Demokracja polityczna i kultura; Główna zaleta nowej konstytucji.

7. Pisma Jana Żabczyca. Lwów: Towarzystwo Naukowe, Ministerstwo W[yznań] R[eligijnych] i O[świecenia] P[ublicznego] 1937, 99 s.

8. Literatura antyczna grecko-rzymska w zwięzłym zarysie. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1952, 124 s.

Skrypt uniwersytecki.

See Studies

9. Literatura powszechna wieków średnich i Odrodzenia. W zwięzłym zarysie. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1953, 135 s.

Skrypt uniwersytecki.

10. Słowacki a literatura Oświecenia. Warszawa 1959, 19 s., powielone.

Rok Słowackiego. Materiały Sesji Naukowej z 25-28 listopada 1959.

11. Wieś w literaturze polskiego Renesansu. Kraków: Uniwersytet Jagielloński 1959, 158 s.

See Studies

12. Zagadnienia wiejskie w literaturze polskiego Oświecenia. 1960-1963. Polska Akademia Nauk Oddział w Krakowie. Prace Komisji Historycznoliterackiej, 6, 9.

Cz. 1. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1960, 204 s.

Zawartość

Wstęp. – I. U schyłku doby staropolskiej; II. Literatura „stanisławowska”; III. Sentymentalizm.

Cz. 2. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1963, VIII, 176 s.

Zawartość

Wstęp. – I. Literatura agitacyjna u schyłku Rzeczypospolitej; II. Porozbiorowa faza polskiego Oświecenia; III. Porozbiorowa faza polskiego Oświecenia (ciąg dalszy); Uwagi końcowe i wnioski.

13. Ignacy Krasicki. Monografia literacka. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1969, 544 s. Wyd. 2 przejrzane i poprawione tamże 1975.

See Studies

14. Ignacy Krasicki. Portret literacki. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1971, 36 s.

15. Wieś w literaturze polskiego baroku. Wrocław, Kraków: Wydawnictwo Ossolineum 1977, 87 s. Polska Akademia Nauk Oddział w Krakowie. Prace Komisji Historycznoliterackiej, 36.

See Studies

16. Literatura powszechna: wieki średnie, Odrodzenie, wiek XVII. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, Instytut Filologii Polskiej 1979, 149 s.

Skrypt uniwersytecki.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

• Ignacy Krasicki à la Rochefoucauld i La Bruyere. „Pamiętnik Literacki” 1930 z. 4 s. 553-569.

• Literatura staropolska jako twórczość warstwy posiadającej. „Pamiętnik Literacki” 1934 z. 1/2 s. 1-12.

• Pisma Jana Żabczyca. „Archiwum Towarzystwa Naukowego we Lwowie” 1937 Dział I t. 5 z. 3 s. 1-100.

• Idylla pańsko-chłopska w literaturze polskiej. W: Księga pamiątkowa ku uczczeniu czterdziestolecia pracy naukowej prof. dra Juliusza Kleinera. [Łódź 1949] s. 195-212.

• Kwestia chłopska i chłopi w teatrze polskiego Oświecenia. „Pamiętnik Teatralny” 1952 z. 2/3 s. 37-62.

• Wodewile Kniaźnina. „Pamiętnik Teatralny” 1952 z. 2/3 s. 63-76.

• Ze studiów nad Trembeckim. (Oda do Adama Naruszewicza). „Pamiętnik Słowiański” 1952 t. 3 s. 174-185.

• Franciszek Bohomolec i jego komedie. „Pamiętnik Słowiański” 1954 z. 1 s. 28-44.

• Krasicki – epik wsi polskiej. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Filologia” 1957 nr 13 s. 89-143.

• Niektóre zagadnienia nazewnictwa stylistycznego. „Onomastica” 1957 z. 1 s. 116-128.

• Stanisława Trembeckiego „Bajka o dwóch gołębiach”. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Filologia” 1957 nr 1 s. 35-46.

• Fredro a literatura Oświecenia. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Filologia” 1961 nr 36 s. 27-51.

• Józef Pawlikowski i traktat „O poddanych polskich”. „Ruch Literacki” 1962 nr 2 s. 57-66.

• Uwagi o „lamentach chłopskich” W: Księga pamiątkowa ku czci Stanisława Pigonia. Kraków 1962 s. 183-192.

• Wieś w twórczości Słowackiego. „Pamiętnik Literacki” 1964 z. 1 s. 105-147.

• Promieniowanie polskiego Oświecenia na literaturę I połowy XIX wieku. „Przegląd Humanistyczny” 1967 nr 2 s. 27-40.

• W stronę liryki polskiego Oświecenia. „Ruch Literacki” 1968 nr. 5 s. 273-282.

• Ziemia przemyska w twórczości Ignacego Krasickiego. W: Kultura i literatura dawnej Polski. Warszawa 1968 s. 575-589, przedruk w: Z dziejów kultury i literatury ziemi przemyskiej. Przemyśl 1969 s. 63-74, toż „Ruch Literacki” 1970 nr 6 s. 337-343.

• Związki Ignacego Krasickiego z Ziemią Przemyską [oraz] kilka uwag o bibliotece Ignacego Krasickiego. W: Z dziejów kultury i literatury Ziemi Przemyskiej. Przemyśl 1969 s. 31-43.

• Wizja artystyczna świata w twórczości Stanisława Trembeckiego. „Pamiętnik Literacki” 1970 z. 2 s. 101-118.

• Studia fredrowskie Stanisława Pigonia. W: Stanisław Pigoń, człowiek i dzieło. Kraków 1972 s. 171-182.

• Słowacki a literatura polskiego Oświecenia. „Ruch Literacki” 1973 nr 3 s. 134-145.

• Jan Żabczyc i jego pisma w świetle nowych badań. „Ruch Literacki” 1979 nr 2 s. 77-88.

Prace redakcyjne

1. Obrońcy chłopów w literaturze polskiej. Cz. 1. Obrońcy chłopów w literaturze staropolskiej; Cz. 2. Obrońcy chłopów w literaturze polskiej doby oświecenia i romantyzmu 1764-1864. Zestawił i oprac.: M. Piszczkowski. Kraków: M. Kot 1948, 68 + 110 s. Wyd. 2 zmienione i uzupełnione tamże 1951, 76 + 138 s.

2. Wieś pańszczyźniana w literaturze polskiej wieku XV-XIX. [Antologia]. Oprac. i wstęp: M. Piszczkowski. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1972, 268 s.

See Studies