BIO
Urodzony 3 sierpnia 1909 w Wielowsi pod Sandomierzem w rodzinie chłopskiej; syn Karola Piętaka, cieśli, i Barbary z domu Jadaś; spokrewniony z poetą ludowym Ferdynandem Kurasiem. Od 1921 uczył się w Gimnazjum im. J. Tarnowskiego w Tarnobrzegu, a po zdaniu matury w 1929, rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. W 1929 zamieścił pod pseudonimami (m.in. Leon Dębiec) kilka drobnych opowiadań w „Roli”. Debiutował w 1930 artykułem pt. Władysław Orkan (podpisanym Piotr Piętak), ogłoszonym w piśmie uniwersyteckiej młodzieży wiejskiej „Znicz” (nr 10). W tymże roku opublikował opowiadanie pt. Ostatni półkos w „Kurierze Literacko-Naukowym” (nr 30; z pismem tym współpracował do 1939). Należał do akademickiego koła literacko-artystycznego Litart, a także nawiązał kontakty z poetami awangardy. Z powodu choroby i trudności materialnych przerwał w 1932 studia i powrócił do Wielowsi. W 1934 wyjechał do Warszawy, gdzie znalazł zatrudnienie jako korektor w pismach młodzieżowych, a w 1936-37 był urzędnikiem sekretariatu Związku Zawodowego Literatów Polskich (ZZLP). Pracował w tym czasie nad powieścią Szalona cyganeria (tytuł późniejszy: Targowisko biedy; maszynopis nie zachował się). Wiersze, opowiadania i artykuły publikował w licznych czasopismach, m.in. w „Kamenie” (od 1933), „Pionie” (od 1933), „Okolicy Poetów” (od 1935) oraz nadal w „Kurierze Literacko-Naukowym”. W lecie 1939 powrócił do Wielowsi, skąd po wybuchu II wojny światowej udał się z falą uchodźców na wschód i przebywał w okolicach Zamościa. Powrócił do Wielowsi późną jesienią 1939. Od 1940 był sekretarzem zarządu w tamtejszej Spółdzielni Spożywców „Zarzewie”. Równocześnie prowadził tajne nauczanie, a także współpracował z grupą partyzancką Armii Krajowej „Odwet” (Jędrusie) oraz z miejscowymi oddziałami Batalionów Chłopskich. Po aresztowaniach wśród członków „Odwetu” w maju 1941, ukrywał się przed gestapo i wyjeżdżał m.in do Warszawy (1943). Po wyzwoleniu był w 1944 członkiem Powiatowej Rady Narodowej w Tarnobrzegu. Zagrożony wyrokiem śmierci ze strony zbrojnego podziemia za uczestnictwo w realizacji reformy rolnej, w październiku tegoż roku wyjechał do Lublina i brał udział w pracach ZZLP (od 1949 Związek Literatów Polskich; ZLP). Na początku 1945 udał się do Krakowa, gdzie jako delegat Ministerstwa Kultury i Sztuki, współpracował przy organizowaniu krakowskich związków artystycznych. W marcu 1945 przeniósł się do Łodzi i do lutego 1946 był członkiem redakcji tygodnika „Wieś”. W 1946 ożenił się z Aleksandrą Kosińską. Brał aktywny udział w działalności ZZLP; w 1945 był współorganizatorem Oddziału Wiejskiego ZZLP i do 1948 pełnił funkcję jego prezesa, w 1949-56 był kilkakrotnie prezesem Oddziału Łódzkiego, jednocześnie od 1951 członkiem Zarządu Głównego ZLP. W 1954-55 redagował dział prozy i poezji w piśmie „Łódź Literacka”, potem do 1956 w piśmie „Kronika”. W 1954 otrzymał nagrodę województwa rzeszowskiego za całokształt twórczości. Od 1956 mieszkał w Warszawie, gdzie został kierownikiem działu poezji w tygodniku „Orka” (przemianowanego w 1961 na „Tygodnik Kulturalny”). Za działalność społeczną został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1946), a za pracę literacką Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1953). Zmarł śmiercią samobójczą 27 stycznia 1964 w Warszawie.
W 1965 Zarząd Główny Związku Młodzieży Wiejskiej, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza oraz redakcje pism „Tygodnik Kulturalny” i „Regiony” ustanowiły nagrodę literacką im. S. Piętaka.
Twórczość
1. Alfabet oczu. [Wiersze]. Lublin: „Dźwigary” 1935, 38 s.
2. Legendy dnia i nocy. [Wiersze]. [Warszawa:] „Okolica Poetów” 1935, 22 s.
3. Bracia. Dramat współczesny w 4 aktach. Powst. 1936. Druk fragmentów: „Czas” 1936 nr 159 s. 8-9; „Kurier Literacko–Naukowy” 1936 nr 26 s. III.
4. Ziemia odpływa na zachód. Poemat. Warszawa: Bracia Drapczyńscy 1936, 22 s.
5. Młodość Jasia Kunefała. Powieść. Warszawa: F. Hoesick 1937 [właśc. 1938], 227 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1938; wyd. 3 na nowo oprac. Łódź: Książka 1947; wyd. 4 Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1956; wyd. z posłowiem S. Lichańskiego tamże 1965. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 3).
Nagrody
Adaptacje
teatralne
radiowe
Wyd. łącznie z poz. ↑ pt. Młodość Jasia Kunefała; Ucieczka z miejsc ukochanych. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1975, 451 s.
6. Obłoki wiosenne. [Wiersze]. Warszawa: F. Hoesick 1938, 40 s.
7. [Poezje]. [Warszawa: F. Hoesick 1938], 7 s. Arkusz Poetycki, 2.
8. Białowiejskie noce. Powieść. Warszawa 1939-1947.
Adaptacje
radiowe
[Cz. 1]. Białowiejskie noce. Warszawa: F. Hoesick 1939, 220 s. Wyd. nast. Warszawa: Książka 1947. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 3).
Cz. 2. Nagi grom. Warszawa: Książka 1947, 149 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 3).
Wyd. łączne zmienione pt. Białowiejskie noce. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1958, 286 s.
9. Bohater bez chorągwi. [Utwór dramatyczny]. Powst. 1942. Druk ze wstępem M. Piwińskiej. „Dialog” 1965 nr 4 s. 7-29. Prapremiera: Gniezno, Teatr im. A. Fredry 1966.
10. Student Paweł. Poemat [w 29 częściach z epilogiem]. Powst. ok. 1943. Maszynopis, 94 s.
11. Chłopska rodzina. Sztuka dramatyczna w 4 aktach. Powst. 1945. Maszynopis, 51 s.
12. Front nad Wisłą. Cykl opowieści. Warszawa: Czytelnik 1946, 181 s. Wyd. 1 [właśc. 2 zmienione] tamże 1966, 261 s.
Zawartość
Adaptacje
radiowe
13. Dom rodzinny. [Wiersze]. Kraków: Związek Zawodowy Literatów Polskich. Oddział Wiejski 1947, 141 s.
14. Linia ognia. Poezje. Łódź: Książka 1947, 92 s.
15. Ucieczka z miejsc ukochanych. Powieść. Warszawa: Książka 1948, 146 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 3). Wyd. nast. wspólnie z Młodość Jasia Kunefała zob. poz. ↑.
Adaptacje
radiowe
telewizyjne
16. Lot dojrzałych dni. [Wiersze]. Warszawa: Związek Zawodowy Literatów Polskich. Oddział Wiejski 1949, 76 s.
17. Łuna. Powieść. Warszawa: Wydawnictwo Ludowe 1949, 220 s.
18. Ostatni półkos. [Opowiadania]. Warszawa: Wydawnictwo Ludowe 1949, 146 s.
Zawartość
19. Burzliwa pora. Opowieść. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1950, 133 s. Przedruk zob. poz. ↑. Wersje zmienione zob. poz. ↑, ↑, ↑ (t. 5).
20. Wiersze wybrane. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1950, 148 s.
Zawartość
21. Imię przyszłości. [Wiersze]. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 53 s.
22. Stratowane ustronie. [Poemat]. „Twórczość” 1951 nr 6 s. 54-74. Wyd. osobne Warszawa: Książka i Wiedza 1952, 50 s.
Adaptacje
radiowe
23. Wczoraj i dziś. Rolniczy Zespół Spółdzielczy w Grochowie. [Wspomnienia]. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 30 s.
24. Wspólna dolina. [Opowiadania]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1951, 118 s.
Zawartość
25. W Brzezinach. Opowiadanie o świetlicy gromadzkiej. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1952, 39 s. Wyd. 2 tamże 1952.
26. Bohaterska kronika. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1953, 147 s.
Zawartość
27. Po burzy. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1954, 183 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 4).
28. Obce światy. [Opowiadania]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1955, 255 s.
Zawartość
29. Przymierze z nowymi laty. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1955, 59 s.
30. Bliski kraj. Powieść. Warszawa: Czytelnik 1956, 285 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 5).
31. Ciężkie lato. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1956, 114 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 4).
32. Wybór poezji. Warszawa: Czytelnik 1956, 203 s.
33. Szczęście i cierpienie. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1958, 54 s.
34. Upragnione losy. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1959, 280 s.
Zawartość
35. Pośrodku żywiołów. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1960, 62 s.
36. Matnia. Opowiadania. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1962, 182 s.
Zawartość
37. Plama. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1963, 146 s. Wyd. 2 [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1975. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 5).
Nagrody
38. Portrety i zapiski. [Wspomnienia]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1963, 185 s.
39. Zaklinania. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1963, 37 s.
40. Odmieniec. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1964, 163 s. Wyd. 2 tamże 1977. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 4).
41. Poezje zebrane. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1964, 397 s.
42. Notatnik poetycki. Przedmowa: A. Kamieńska. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1966, 82 s.
43. Opowiadania wybrane. Wybór i posłowie: W. Leopold. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1966, 439 s.
Zawartość
44. Poezje. Wybór i przedmowa: S. Lichański. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1966, 227 s.
45. Poezje pierwsze; Alfabet oczu; Legendy dnia i nocy; Ziemia odpływa na zachód; Obłoki wiosenne. Wstęp: J. Śpiewak. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1967, 151 s.
46. Poezje wybrane. Wybór i wstęp: H. Michalski. Nota biograficzna: J. Bandrowska-Wróblewska. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1969, 144 s.
47. Wybór poezji. Warszawa: Czytelnik 1975, 126 s.
48. Zbrodnia rodzinna. [Opowiadania]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1981, 106 s.
Zawartość
49. Pisma. Pod red. S. Lichańskiego. [T. 1-5]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1986-1988.
[Dział I]. Utwory poetyckie: T. 1. Poezje zebrane, aneks, przypisy. Przedmowa: S. Lichański. Oprac. i słowo wstępne: S. Nyczaj. 1986, 604 s.
T. 2. Utwory rozproszone, inedita, przypisy. Oprac.: S. Nyczaj. 1986, 348 s.
[Dział II]. Utwory prozatorskie: T. 3. Młodość Jasia Kunefała; Białowiejskie noce; Nagi grom; Ucieczka z miejsc ukochanych. Oprac. i przedmowa: M. Dąbrowski. 1988, 441 s. Zob. poz. ↑, ↑, ↑.
T. 4. Po burzy; Ciężkie lato; Odmieniec. Oprac. i posłowie: M. Dąbrowski. 1988, 357 s. Zob. poz. ↑, ↑, ↑.
T. 5. Burzliwa pora; Bliski kraj; Plama. Oprac.: M. Dąbrowski. 1988, 474 s. Zob. poz. ↑, ↑, ↑.
50. Na sennym brzegu. Wiersze. Łódź: Oficyna Bibliofilów 1998, 23 s.
Wybory tekstów w przekładach
chiński
Prace redakcyjne
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1951, 1957.
• Stanisław Piętak. W: Słownik biograficzny działaczy ruchu ludowego. Warszawa 1989.
